G/Sare Nuur Cadde Ma aqbali Doonaa heshiiska Range iyadoo aan
Baarlamaanka Baydhabo ansixin Sharciga Batrool DFKMG...
Kulan Ku Saabsan Batroolka oo Addis
Ababa uga socda Yusuf, Cadde Muuse & Nuur Cadde
Khamiistii (Feb 7, 2008) waxaa magaalada Addis Ababa ee dalka
Itoobiya kulan ku dhex maray madaxweynaha DFKMG, Gaashaanle Sare C/laahi
Yuusuf Axmed, ra'iisul wasaaraha DFKMG, Gaashaanle Sare Nuur Cadde iyo
madaxweynaha DGPL, Janaraal Cadde Muuse.
Kulanka Addis Ababa ee afar-geesoodka ah waxa uu ku saabsan yahay weli
looma sheegin shaacabka Soomaaliyeed, balse warar hoose oo ka soo baxaya
ayaa muujinaya in kulankani ujeedadiisa ugu weyn la xiriirto wadahadal u
socda Shirkaddaha Shidaalka ee Heshiiska la galay Puntland, Madaxweynaha
DGPL, ra'iisul wasaaraha DFKMG iyo madaxweynaha DFKMG. Ujeedada kama
dambaysta ah ee wadahadalkaas waa heshiisyada Batroolka ee Puntland la
gashay shirkadaha shisheeye sidii loo ansixin lahaa ayadoo aan wax sharci ah
loo samayn batroolka DFKMG.
Arrimahaas waxaa daliil u ah qoraal ay (Janaayo
31, 2008) shirkadda Range Resources u dirtay Suuqa Ganacsiga Australia
(ASX) oo ahaa warbixinta xisaab xirkii Shirkaddaas ee afarta bilood ee la
soo dhaafay. Waxaana lagu xusay hadalkan:
"Puntland waxay wada xaajood
kula jirtaa madaxweynaha (DFKMG), Ra'iisul wasaaraha cusub iyo wasiirka
cusub ee Macdanta iyo Tamarta oo ay kala hadlayaan arrimo la xiriira heshiis
dhex mara Puntland iyo DFKMG oo ku saabsan Khayraadka Dabiiciga ah kaas oo
kama dambaysta dhawraya ama ogolaanaya heshiiskii dhexmaray Range Resources
[iyo Canmex "Africa Oil"] iyo Dawlad Goboleedka Puntland iyo Baarlamaanka.
Range waxay kalsooni ku qabtaa in heshiis rasmi ah la gaari doono bisha
Febraayo 2008." Sidaas ayey shirkadda Range ku qortay qoraalka ay u dirtay
Suuqa Ganacsiga Australia 31/1/2008.
Waxa kale oo Range qoraalkeeda ku qortay: "Afartii
bilood ee la soo shaafay waxaa is casiley ra'iisul wasaarihii iyo wasiirkii
tamarta* ee DFKMG ee Soomaaliya ayagoo jagooyinkoodii sababaha ay isaga casileen ay ka qayb qaadatay sharcigii batroolka Qaran ee DFKMG kaas oo ka hor imanayey jiritaanka xukuumadda Puntland", waa sida ay warka u dhigtay
Range. Hadalkaas oo u muuqday mid loogu hanjabayey G/sare Nuur Cadde iyo
Inj. Kaanje.
Waxa kale oo arrinta ku saabsan wadahadalka DFKMG iyo DGPL wax ka qortay
shabakadda
Africa Intelligence oo wax ka qorta arrimaha tamarta, macdanta iyo
xiriirada Afrika. Waxayna qormadaasi muujisay in G/sare Nuur Cadde u muuqdo
mid baabi'naya sharcigii Batroolka ee uu sameeyey Cali Maxamed Geeddi.
Qormada Africa Intelligence ee arrintaas muujineysa oo soo baxday
bilowgii Febraayo 2008 waxaa ka mid ahaa:
"DFKMG
waxa ay hadda wadahadal la leedahay Dawlad Goboleedka Puntland arrimo la
xiriira Batroolka. Ra'iisul wasaaraha cusub, Nuur Xasan Xuseen (G/Sare Nuur
Cadde), waxa uu u muuqdaa mid meesha ka saaraya in la soo bandhigo sharcigii
batroolka ee ay soo sameeyeen ra'iisul wasaarihii ka horeeyey ee Cali Maxamed
Geeddi iyo wasiirkii hore ee tamarta Cabdullaahi Yuusuf Maxamed, kuwaas oo
ay la talinayeen shirkadda reer Indonesia ee MedcoEnergi iyo
shirkadda Kuwait Energy
Company (KEC). Shirkadahaas oo ku taliyey in la abuuro Shirkad Batrool ee
Qaran oo loogu yeerayo Hay'adda Batroolka Soomaaliyeed. Wasiirkii hore ee
Batroolka C/laahi Y. Maxamed waxaa lagu bedeley Maxamuud Cali Saalax, kaas
oo ay baarlamaanka (Baydhabo) ansixiyeen bartamihii Janaayo 2008."
Qoraalka Africa Intelligence waxa uu intaas ku daray: in Puntland si gaarkeed ah ay xuquuqda
khayraadka dabiiciga ah ee ku jira dhulka hoostiisa u siisay shirkad
Australian ah, oo ah Range Resources. Shirkadaas oo iyaduna boqolkiiba 80% ka
sii
iibisey shirkadda kale ee Africa Oil Corporation (oo loo aqoon jirey
CanMex Minerals Corp)."
DFKMG weli (Feb 7, 2008) wax kawaab ah kama bixin qoraalka ay Range
Resources u dirtay Suuqa ganacsiga Austarlia iyo warbixinta Africa
Intelligence. Aamusnaantu waa aqbalaad marka laga hadlayo arrimaha
siyaasadda caalamka.
Wadahadal Somaliland iyo Range/Afrika Oil...
Dhanka suuqyada Australia iyo goobaha ay akhbaarta isku dhaafsadaan dadka
saamiyada ku leh shirkadaha macdanta/batroolka ee heshiiska lagalay
Puntland, ayaa beryahan waxay isla dhex marayaan in uu jiro wadahadal u
socda shirkadaha Range Resources & Afrika Oil iyo maamulka
Somaliland.
Warar lagu faafiyey
HotCopper, oo ah shabakad ay xogta isku dhaafsadaan dadka saamiyada ku
leh Suuqa Ganacsiga Australia, oo soo xiganeyey warar ay faafiyeen
warbaahinta Hargeysa, ayaa sheegay in uu wadahadal u socdo Wasiirka Macdanta
iyo Biyaha ee Somaliland, Qaasim Sheikh Yuusuf Ibraahim iyo shirkadaha
Range Resources & Africa Oil, wadahadalkaas oo ku saabsan heshiis
wax-soosaar-wadaag ee Batroolka.
Waxaa wararku tibaaxeen in shirkadahaasi ay caqabado kala kulmi doonaan
xisbiyada mucaaradka iyo baarlamaanka Somaliland haddii warkaasi soo shaac
baxo oo run noqdo.
Laakiin, ilaa hadda ma jiraan cid beenisey ama xaqiijisay wararkaas sida
weyn ugu baahsan Suuqa ganacsiga Australia ee ku saabsan in Range
Resources u jihaysatey dhankaas iyo Haargeysa. Lamana oga waxa ay
maamulka Puntland ku jawaabi doonaan.
Dhanka
dalka Australia waxaa jira in Booliiska Federaalka Australia uu
Baaritaan Xooggan ku hayo Shirkado Macdanta ka Baarta Dunida Saddexaad
ama dunida soo koreysa, hab
dhaqanka Shirkadaas awgeed..
Kulanka Addis Ababa....
Madaxweynaha Shiinaha Hu Jintao oo madaxweyanaha
DFKMG Abdullahi Yusuf Ahmed kula kulmay magaalada Beijing ee
caasimada Shiinaha Nov. 7, 2006. C/Laahi Yusuf waxa uu ka qayb
galay kulankii loogu magac daray Iskaashiga Afrika iyo Shiinaha
(FOCAC) oo qabsoomay Nov. 4-5, 2006. |
Haddii aan ku laabanno kulanka Addis Ababa ee Yuusuf iyo laba Cadde, lama
saadaalin karo waxa ka soo bixi doona, laakiin aqoonyahanno Soomaaliyeed oo
la socda arrimaha shidaalka Soomaalida ayaa saadaaliyey in ay caqabado ka
hor imaan karaan in ay saddexda xubnood heshiis wada gaaraan, arrimahan
waxaa ka mid ah:
C/laahi Yuusuf iyo Shiinaha...
G/sare
C/laahi Yuusuf Axmed, madaxweynaha DFKMG, waxa uu heshiis la galay shirkadda
CNOOC ee ay leedahay Dawladda Shiinaha. Waa heshiis ku saabsan in Shiinuhu
shidaal ka baari karo qaybo ka mid ah Gobolka Mudug, sida aagga Garacad.
Waxaana xusid mudan in sharciga batroolka ee muddada dheer horyaal
Baarlamaanka fadhiidka ah ee Baydhabo in uu baab'inayo heshiisyadii la galay
wixii ka dambeeyey December 31, 1990. Qodobkaas oo sabab u noqday khilaafkii
Geeddi iyo Yuusuf.
C/laahi Yuusuf iyo Shirkadaha Galbeedka..
Waxaa jira xog sheegeysa markii uu xoogeystey khilaafkii Geeddi iyo
Yuusuf bishii November-December 2007 ayaa waxaa C/laahi Yuusuf la hadlay
dalal reer Galbeed ah, kuwaas oo u sheegay in ay Cali Maxamed Geeddi ku
qancinayaan in uu jagada ka dego haddii (C/laahi Yuusuf) uu ka taanaasulayo
heshiiska Shiinaha, oo booskaas uu ku bedelayo in la soo celiyo shirkadihii
reer galbeedka ee heshiiska la galay dawladdi Maxamed Siyaad Barre.
G/sare C/Laahi Yuusuf iyo Range...
C/laahi Yuusuf kuma qanacsana heshiiska Range Resources la gashay
Puntland. Waxay ahayd July 16, 2006 markii uu tegey Garoowe oo uu la kulmay
Gen. Cadde Muuse oo weydiistey in uu (C/laahi Yuusuf) u saxiixo heshiiska
Puntland la gashay Range Resources. Arrintaas C/laahi Yuusuf waa
diidey, waxana uu Garoowe ka laabtay isagoo aan heshiiskaas saxiixin.
Lataliyaha C/laahi Yuusuf ee xagga batroolka & khayraadka dabiiciga ah,
Faysal Xawar, waxa uu si qeexan u sheegay shirkadda Range Resources
ee heshiiska la gashay Puntland in ay tahay mid aan macquul ahayn ama
caqilga gelikarayn.
Gen. Cadde iyo Range...
Gen.
Cadde Muuse, madaxweynaha DGPL, waxa uu waqtigiisii madaxweynanimada (Jan 8,
2005 ilaa hadda) ku dhammeeyey hal shirkad in uu ku dadaalo sidii uu heshiis
ugu ansixin lahaa isagoo aan haba yaraatee la tashan shacabka Puntland oo uu
waqtigii kaga khasaariyey sidaas. Lagama filayo in uu la tashado qof dhehi
kara 'Cadde sidaas kuma haboona ee sidaas yeel'. Sidaas daraadeed hadda oo
sannad wax dhiman uga hareen xilligii loo qorsheeyey madaxweynanimadiisa uma
muuqdo mid la imaan kara fikir cusub, ama dadka la tashan doona.
Ilaa hadda DGPL wax caddayn ah kama bixin cidda saamiga ku leh shirkadda
CONSORT maadaama arrintaasi muhiimad weyn u leedahay go'aan qaadashada.
Shirkadda Consort waxay saami 15% ku leedahay shirkadda Range
Resources. Waxaana jirta in qaar ka mid ah madaxda sare ee DGPL ay wax ku
leeyihiin CONSORT. Sidaas daraadeed
qof saami ku leh shirkad arrimaha ku lug leh ma noqon karo mid ka madax
bannaan oo qaadan kara go'aan dan u ah shacabka iyo dalka (arrintaas waxaa Afka Australia
lagu yiraahdo
Conflict of Interest). In la ogaado cidda leh Consort (oo ka
diiwaan gahsan Maldives) waxay fure u tahay in la helo meesha arrimuhu ka
cakiran yihiin.
Gen. Cadde iyo DFKMG...
Maxamuud Muuse Xirsi waxa ugu weyn ee uu ku hanjabo waa in uu dhaqaalaha
ka jari doono DFKM haddii aysan u ansixin waxa uu doonayo oo ah in shirkadda
Range uu C/laahi Yuusuf u saxiixo heshiiskaas. Waxaana taas laga dareemi
karaa erayadii ahaa haddii Puntland sida ay rabto aan loo yeelin waxaan ka
go'i doonaa DFKMG, hadaladaas oo ka soo yeeray masuuliyiinta Puntland.
G/sare Nuur Cadde iyo Puntland...
G/sare
Nuur Xasan Xuseen (Nuur Cadde) weli si qeexan shacabka Soomaaliyeed uguma
sheegin mowqifkiisa ku aaddaan shirkadda Range Resources.
Laakiin Wasiirka uu u magacaabay Tamarta & Macdanta, Inj. Maxamuud Cali Saalax
(Kaanje), ayaa sheegay in hawlaha wasaaradiisa iyo waxa ay qabanayaan ay wax
badan kaga xiran yihiin ansixinta sharciga batroolka ee horyaal baarlamaanka
Baydhabo. Waxa kale oo wasiirku sheegay in Soomaaliya ay ka jirto
hal dawlad sidaas daraadeedna ay Puntland ka mid tahay Dawladda FKMG.
Inkasta oo aan weli la ogeyn in Wasiirka Tamarta & Macdantu uu ku biiri
doono kulanka Addis Ababa, haddana erayadaas uu hore u sheegay waxay
noqonayaan kuwo horyaal G/sare Nuur Cadde, kuwaas oo ka hor imanaya qoraalka
ay Nuur Cadde ka werisey Africa Intelligence ee ah in uu baabi'inayo
sharciga batroolka ee horyaal Baarlamaanka.
Haddii G/sare Nuur Cadde uu aqbalo heshiiska Range ee Puntland ayada oo
aan la ansixin sharciga Batroolka ee Soomaaliya, waxaa iman karta in
Baarlamaanka Baydhabo uu ka dhici karo buuq sidii hore uga dhacday, ama loo
qaado codka kalsooni kala laabashada. Haddiise uu diido heshiiskaas (Range &
Puntland) waxa soo wajahi kara khilaaf la mid ah kii uu Cali Geeddi kala
kulmay Puntland.
Range iyo Saamiyada Suuqa Australia
Isha shaxanka:
http://www.sharescene.com/
Shirkadda Range Resources
waxaa bilihii u dambeeyey soo food saaray hoos u dhac ku imaneyey saamiyada
ay shirkaddaasi ku leedahay suuqa Ganacsiga Australia, sida ka muuqata
shaxanka sare.
Arrimaha ugu badan ee lagaga faalloodo goobaha ay xogta isku dhaafsadaan
saamileyda Suuqa Australia, sida ShareScene, waxaa ka mid ah in
shirkaddaasi ilaa hadda aysan wax la taaban karo oo shidaal qodis ah ka
samayn Puntland laga soo bilaabo August 31, 2005 oo heshiiskii ugu horreeyey
dhex maray Consort iyo Puntland, kaddibna saamiyadii lagu wareejiyey
Range, taas oo saamiyada qaar ka sii iibisey Afrika Oil.
Hoos u dhaca saamiyada Range waxa uu cadaadis ku saarayaa Puntland
in ay dhaqdhaqaaq sameeyaan maadaama saamiga hoos u dhacaya macneheedu yahay
in Consort sidoo kale saamiyadeedu hoos u dhacayaan ama qiime
beeleyso, taas oo ay qayb ku leeyihiin qaar ka mid ah madaxda Puntland, sida
meelo badan lagu muujiyey.
Range/Africa Oil iyo Somaliland...
Shirkadaha Range Resources iyo Africa Oil, oo u muuqda kuwo
fahmey madaxda Afrikaanka ah in aysan la tashan shacabkooda, ayaa waxaa
wararku muujiyeen in ay u jihaysanayaan dhanka Somaliland maadaama wax badan
uga hirgeli waayeen Puntland. Arrintaas oo loo arko cadaadis ay saarayaan
Puntland oo haddii aysan helin saxiixa DFKMG ay markaas ka huleelayaan
Puntland.
Laakiin, sida kor ku xusan, Somaliland qudheedu uma muuqato meel u
fududaan doonta in Range Resources iyo Afrika Oil ay ka
fushadaan waxa ay rabaan arrimo dhawr ah awgeed, sida in Somalilanad ay
heshiis kula jirto shirkado aan sidaas loo aqoon oo kusoo horeeyey halkaas,
sida TS/NOPEC oo reer Norway ah iyo ROVA (oo 75% ay leedahay
Ophir oo laga leeyhaay K/Afrika) iwm.
Halkaas waxaa ka muuqda wadahadalka Addis Ababa in u noqon karo mid
cakiran, maadaama marka horeba ay ahaayeen heshiisyo aan loo soo bandhigin
shacabka ama lagala tashan-ba. Tijaabada ugu weyna waxay hor taal G/sare
Nuur Cadde sidii uu arrinta ka yeeli lahaa.
Yaa ku taajiraya Khayraadka Batroolka ee la sheegayo...
Dunida loo yaqaan 'adduunka soo koraya' ama 'dunida saddexaad' dhibaato
weyn ayaa ka haysta maaraynta khayraadka dabiiciga ah ee Allah dhulkooda ku
manaystay. Waxaa marar badan la caddeeyey in khayraadkaas ay ka faa'iidaan
oo keliya koox kooban oo iyagu awood iyo xoog ku muquuniya shacabka,
sidaasna ay khayraadkii ugu koobnaado kooxdaas, shacabkuna ay ka yihiin
sabool.
Waxaa
xusid mudan qoraal dheer oo ay (February 7, 2008) qortay shabakadda FPIF (Foreign
Policy In Focus), oo ah shabakad ay ku midaysan yihiin 600 oo isugu jira
aqoonyahanno, qareeno
iyo dad firfircoon,
qoraalkaas oo ku saabsan
Afrika iyo
sannadka 2008 ayey ku xustay dhawr dal oo Afrika ah oo leh khayraad
Batrool oo aad u farabadan laakiin shacabku ka gaajaysan yahay. Waxaana
dalalkaas ka mid ah:
- Nigeria oo maalintiiba soo saarta 2.5 million oo foosto oo
batrol ah maalintii taasoo ah dakhliga dawladda qiyaastii 80%. Inkasta
oo dalku sidaas qani u yahay haddana tiro ka badan boqolkiiba 70%
shacabku waxay kunool yihiin fakhri/sabool-nimo, waxaana lagu qiyaasay
in dadka dalkaasi ay saboolnimada dunida kaga jiraan lambarka 158aad
marka la xisaabiyo 177-dal oo looga qiyaas qaato Heerka Hoorumarka
Bini'aadamka.
- Angola waxaa la qiyaasayaa in ay soo saari doonto 2 million
oo foosto maalintiiba sannadka 2008. Batroolka iyo gaaska dalkaasi waxa
uu sannadkii 2003 soo jiitey maalgelin shisheeye oo gaareysey $20
billion. Sidaas oo ay tahay dadkeedu saboolnimaad waxay kaga jiraan
lambarka 162aad.
- Sudan waxay soo saartaa 520,000 foosto maalintiiba, laakiin
dadkeedu waxay ku jiraan kaalinta 147aad ee sabool nimada.
- Dalalka kale ee khayraadka dabiiciga ah leh ee Afrikaanka iyo
kaalinta saboolnimada ay kaga jiraan waxaa ka mid ah:
Equatorial Guinea (kaalinta saboonimo waa lambarka 127aad),
Republic of Congo (139aad) iyo Gabon (119aad)
Halkaas waxaa laga qaadan karaa in haddii aan hadda laga hortegin qaabka
loo maaraynayo batroolka Soomaaliya ee aan weli la soo saarin, oo loo dejin
asaas sugan iyo nidaam caadil ah oo loo dhan yahay, in haddii kale dadka
Soomaaliyeed ay sida dalalka kale ee Afrika ay khayraadkooda ka gaajaysnaan
doonaan ama ka ahaan doonaan sabool oo koox yari maamulan doonto.
Waxaa muhiim ah in la is xusuusiyo xadiiskii
Nebi Muxamed Naxariis iyo Nabadgelyo Korkiisa Ha-ahaatee
(NNKH صَلّى اللهُ عَلَيْهِ و سَلَّم) ee uu weriyey Abuu Daawuud ee ah:
"Dadka waxaa ka dhexeeya saddex shey: Biyaha, dhul-daaqsimeedka iyo dabka" -
[waxaa dabka lagu fasiray: batroolka, gaaska, korontada iyo aaladaha aan
looga maarmi karin nolol maalmeedka, waana dad u dhexeeye.. Tixraac:
Nidaamka Islaamiga ee
Wadaagga Batroolka].
Qoraallo la xiriira muranka heshiiska shirkadaha Shidaalka iyo
Puntland:
August 15, 2007 Lataliyaha Madaxweynaha DFKMG
xagga batroolka iyo khayraadka dabiiciga ah Faysal Xawar waxa uu si cad u
sheegay arrinta shirkadda Range Resource ee heshiiska la gashay Puntland in
ay tahay mid aan macquul ahayn ama caqilga gelikarayn. Isla xilligaas
wasiirkii Batroolka ee DFKMG, Cabdullaahi Yuusuf Maxamed, waxa sheegay in
Hay'adda ama Shirkadda Batroolka Soomaaliyeed ee la qorshaynayo in la dhiso
ay noqon doonto mid 100% ay yeelan doonto Dawladda Soomaaliyeed, taas oo
meesha ka saartay qorshaha ay wateen shirkadaha Kuwait Enargy iyo
MedcoEnergi ee Indonesia ee ahaa in boqolkiiba 49% saamiga Hay'adda
Batroolka Soomaaliyeed ay shirkadahaasi yeelan lahaayeen.
September 5, 2007 Madaxweynaha Dawlad Goboleedka
la baxay Maakhir (oo la sameeyey July 1, 2007),
Gaashaanle Sare
Jibriil Cali Salaad ayaa sheegay in maamulka ka jira Puntland u yaqaan
shirkad oo aysan iman karin dhulka (Maakhir) oo shidaal/macdan ka baari
karin.
September 8, 2007
Baarlamaanka DFKMG ee Baydhabo ayaa la xiray
kaddib markii uu buuq ka dhashay qaanuun loo qaybiyey Baarlamaanka, kaas oo
ku saabsanaa sharciga Batroolka Soomaaliya. Arrintaas oo loo xiray shirkii
baarlamaanka waxaa ka hadlay Cawad Axmed Cashare oo ka tisan Baarlamaanka
DFKMG, oo sheegay in buuqaasi ka dhashay sharciga batroolka oo loo qaybiyey
xubnaha baarlamaanka.
September 9,
2007 Gen. Cadde Muuse
waxa uu caddeeyey in uu ku "daalay" madaxweyna-nimada, oo la gaarey
waqtigii uu nasan lahaa, taas oo reer Puntland u qaateen in Janaraalku uusan
xukunka ku soo noqon doonin marka waqtiga xukuumadiisu dhammaado (Talaada
Janaayo 8, 2009). Laakiin
bilowgii bisha Febraayo 2008 mar uu si gaar ah ula shiray odayaal waxa uu
yiri: "Xilka
Waxaan Heynayaa ilaa 2013-ka".
November 22, 2007 waxaa magaalada Garoowe iyo
ceelka Conoco si hal-haleel ah loo geeyey xubno ka socdey shirkadda Canmex
(africa Oil) waxayna la kulmeen Gen. Cadde Muuse, taas oo loo qaatay tabco
la hordhigayey ra'iisul wasaaraha cusub ee maalintaas (Nov
22, 2007) loo magacaabay DFKMG, G/sare Nuur Cadde.
December 12, 2007 Wasiirkii Kalluumaysiga Dekadaha
ee Dawlad Goboleedka Puntland, Saciid Maxamed Raage, ayaa shaaca ka qaaday
sababahii uu isaga casiley xilka wasiirnimo inay ugu weyn yihiin arrimaha la
xiriira khayraadka dabiiciga ah ee shacabka sida loo maamulayo oo ay isku
afgaran waayeen Gen. Cadde Muuse, gaar ahaan "Macdanta iyo Kalluumaysiga".
December 15, 2007 wareegto ka soo baxday Gen.
Cadde Muuse ayaa lagu magacaabay wasaarad cusub oo loo sameeyey Batroolka
Puntland oo wasiir looga dhigay Xasan Cusmaan Maxamuud (Xasan Aloore) oo
hore (Aug 20, 2007) u yiri "waxaana xiriirka u
jari doonaa dawladda (FKMG) haddii baarlamaanku ansixiyo sharciga hordhaca
ah "Draft" ee Batroolka". Dhismaha wasaaradda cusub ee
Batroolka Puntland ayaa lagu soo beegay xilli la magacaabay ra'iisul wasaare
cusub ee DFKMG.
February 4, 2008 Waxaa
magaalada Addis Ababa soo gaarey 3-dii dhallinyarada ahaa ee (Maarso 2005)
laga kaxaystay Xeebaha Puntland iyagoo ka tirsanaa Ciidamada Daraawiishta
Puntland, oo ay ilaalo ka ahaa Markab kaddib markii uu Markabkaas oo
Kalluumaysato ahaa uu ku xadgudbey nidaamkii oo ay ilaaladaasi ka biyo
diideen ayaa dhallinyarada la kaxaystay, kaddibna lagu xiray Xabsi ku yaal
magaalada Bangkok ee Thailand oo ay ku jireen intii u dhaxaysay April 2005
ilaa February 2008.
February 5, 2008: Gen.
Cadde Muuse ayaa u safray Addis ababa. Safarka Gen Cadde ee Itoobiya waxaa
ku weheliya S/Guuto Cabdullaahi Saciid Samatar
oo ah wasiirka cusub ee Amniga Puntland oo dhawaan heshiis qarsoodi ahaa
magaalada London UK kula yeeshay shirkadaha sheegay in ay batrool ka
baarayaan Puntland, heshiiskaas oo lagu dhamays tiray magaalada Dubai ee
Imaaraadka Carabta oo ahaa in shacabka Puntland gacan aadag lagu qabto
shirkaduhuna ayarrintaas maal geliyaan, iyadoo lacagtii ugu horeeysay oo dhan $200,000 Dollar lagu wareejiyey Wasiirka
[S/Guuto C/laahi] ka hor intii uusan Boosaaso ku laaban Jan 21, 2008. Lacagtaas
oo khilaaf weyn ka dhex dhalisay madaxda sare ee DGPL, taas oo sababtay in
ay dhex dooda kaga tashadeen in si arrintaas loo xalliyo cashuurta Puntland
la saaro boqolkiiba 10% si shirkadaha lacata bixiyey loo qanciyo,
lacagtaasna sidaas aan xisaabta dawladda lagu darin.
February 7, 2008 Waxaa magaalada
Addis Ababa soo gaarey madaxweynaha DFKMG, G/sare C/laahi Yuusuf Axmed
kaddib markii uu muddo bil ah ku sugnaa magaalada London, UK oo uu u joogey
arrimo caafimaad.
February 9, 2008: Qoraal ay
qortay Jariidada The Independent oo ka hadleysey Khilaafkii C/laahi
Yuusuf iyo Cali Geeddi ayaa waxaa ka mid ahaa: Arrintii kama dambasta ahayd
(ee khilaafka DFKMG) waxa uu ahaa markii lacag dhan $32 million oo doolar oo
Sucuudigu ku bixiyey dib u heshiisiinta uu Geeddi badan keedii qaatay.
Arrintii is-marin-waaga ahayd ee dhex taaley DFKMG markii ay dhacday ayaa
Maraykanku xaaladda majaraha u qabtay. Waxaa Geeddi looga yeeray Addis Ababa
halkaas oo lagula yeeshay wadahadal xiriir ah oo socdey laba maalmood oo ay
la yeesheen Saraakiil Maraykan iyo Itoobiaan ah... In uu iska-casilo jagada
waxaa loogu bedeley in Geeddi magan gelyo laga siiyo Maraykanka iyo in loo
ogolaado in uu haysto inta ka hartay lacagtii Sucuudiga ($32 million). Waxa
uu guri ka iibsadey magaalada Los Angeles, waxaana saraakiil Maraykan ahi ay
wada-xaajood la galeen Jaamacadda University of California ee Los Angeles
sidii uu boos uga heli lahaa.
February 11, 2008: G/sare Nuur Cadde
waxa uu tegey magaalad Brussels ee dalka Belgium halkaas oo uu kula kulmay
xubno ka tirsan Midowga Yurub. Waraysi uu bixiyey markii uu tegey Brusessls
waxa uu G/sare Nuur cadde sheegay in uusan tegi doonin magaalada Casmara oo
la hadal hayey in uu u tegui doono kulan uu la qaato kooxaha ka soo hojeeda
DFKMG. [Halkan ka
dhegeyso ama Halkan
(mp3)].
February 12, 2008: Waxaa magaalada Addis Ababa ku
kulmay madaxweynaha DFKMG, G/sare C/aalhi Yuusuf Axmed iyo madaxweynaha
DGPL, Gen. Cadde Muuse iyo Ra'iisul wasaaraha Itoobiya Meles Zenawi, waxaana
arrintaas caddeeyey afhayeenka madaxweyanah DFKMG, Cabdirashiid Seed oo u
waramay idaacadda Dalka Ingiriiska ee British Broadcasting Corporation.
Kulankani waxa uu dhacay xilli uu magaalada Addis Ababa ka tegey ra'iisul
wasaaraha DFKMG G/sare Nuur Cadde oo safar ku aadey Yurub. [Dhegeyso
'mp3'].
February 12, 2008:
Waxaa magaalada Ceerigaabo ee Gobolka Sanaag lagu afduubay nin Jarmal
ah oo ka tirsan madaxda shirkad qaabilsan beeraha oo laga leeyahay dalka
jarmalka oo lagu magacaabo Welthungerhilfe (German Agro Action) [Dhegeyso
'mp3']. Ninka la afduubay oo magaciisa la yiraahdo Daniel Bronkal waxaa
afduubkii laga soo badbaadiyey February 13, 2008 waxaana la keenay
Ceerigaabo isagoo bedqabey. Maamulka Somaliland waxa uu afduubkaas ku
eedeeyey maamulka Puntland. DGPL waxay arrintaas kaga jawaabtey
warsaxaafadeed uu Feb 19, 2008 soo saaray wasiirka Warfaafinta, C/raxmaan
Maxamed Saalax (Bangax), oo ku sheegay erayo ay kamid ahaayeen "waxaan
cadaynaynaa in aanay jirin wax laga soo abaabulay Puntland,nimankaasina ay
ahaayeen niman u dhashay maamulkaasi (Somaliland).. [Eeg
halkan...]
February 12, 2008: Bayaan ay soo saartay hay'adda
Qaramada Midoobey, gaar ahaan xafiiska isku xirka arrimaha
bini'aadaminimada, ayaa sheegay in hawlgallaada hay'adda Qaramada Midoobey
ee goobo k amid ah Soomaali la hakin doono ilaa hay'addaasi ka xaqiijineyso
kaddib markii ay la soo derseen arrimo xagga ammaanka ah.. Warbixin
arrintaas ku saabsan oo ay baahisey idaacadda British Broadcasting
Corporation [Dhegeyso
'mp3'].
February 22, 2008: Cadde Muuse oo ku soo laabtay Puntland:
Madaxweynaha DGPL, Gen. Cadde Muuse, ayaa
galabnimadii Jimcadii (Feb 22, 2008) waxa uu ku soo laabtay magaalada Boosaaso ee G/Bari.
Waxay ahayd February 5, 2008 markii Gen. Cadde Muuse uu safar ku aadey
Itoobiya. Warar ay faafiyeen warbaahinta Puntland ayaa qoray in Gen. Cadde
Muuse markii uu safarka ku tegey Addis Ababa uu "Keigiis safar ku aadey
Dubai oo uu kula kulmay wakiillada shirkadaha danaynaya maalgashiga
Puntland", waa sida ay hadalka u dhigeen'e.
Wasiirka Aminga DGPL oo ahaa wasiirka keliya ee Itoobiya u raacay Gen.
Cadde ayaa isagoo (Feb 17, 2008) ku sugnaa Addis Ababa waxa uu qaar kamid ah
warbaahinta Puntland u sheegay in Cadde Muuse uu subaxnimadii Feb 17, 2008 u
dhoofay Dubai, UAE, halkaas oo uu sheegay in uu ku tegey booqasho ah 3
maalmood oo shaqo ah.
Mar Radiyaha Gaalkacyo ee Daljir uu weydiiyey wasiirka Aminga ee DGPL
su'aal ahayd: waxaa jira warar sheegaya in madaxweynaha (DGPL) booqashada uu
ku tegey Dubai ay la xiriirto in uu heshiisyo la soo saxiixanayo shirkado,
waxa uu C/laahi Siciid Samatar ku jawaabey : "Maya maya maya.. waxba kama
jiraan" waxana uu intaas ku daray "Madaxweynuhu waxa u utegey (Dubai)
booqasho la xiriirta xagga caafimaadkiisa iyo hawlo la xiriira dawlad
Goboleedka Puntland oo waxtar u ah, laakiin ma aha wax shirkado ku saabsan,
3 maalmood ayuuna maqnaanayaa." Hadalkaas oo loo qaatay in wasiirka Aminga
ee DGPL uusan wax muhiimad ah u arkin heshiisyada shirkadaha, aan la
garanayn wax hab fikirkiisa bedeley - Xusuusnow shirkadaha laga hadlayaa waa
kuwa macdanta/shidaalka baara.
Madaxweynaha DGPL markii uu ku soo laabtay Boosaaso waxa uu sheegay in
safarkiisa uu ku tegey Itoobiya uu la kulmay madaxweynaha DFKMG, C/laahi
Yuusuf, oo ay ka wada hadleen xiriirka Puntland iyo DFKMG iyo sidii loo wada
shaqayn lahaa dawladda Itoobiya, waa sida uu hadalka u dhigay'e.
Cadde Muuse intii uu Puntland ka maqnaa, waxaa Wasiirka Kalluumaysiga ee
DGPL uu Sheegay inaysan u dulqaadan doonin musharrax dambe oo sheeganaya in
uu u tartamayo Madaxwaynaha Dawlad Goboleedka Puntland, hadalkaas oo ka
yaabiyey shacabka Puntland maadaama 10 bilood oo keliya ay ka harsan tahay
xilligii maamulka Cadde.
Warbaahinta Puntland oo faallo ka bixineysey hadalka wasdiirka
kalluumaysiga ayaa xustay in halkii uu wasiirka kalluumaysigu wax ka qaban
lahaa arrimaha la xiriira Afduubka burcad badeedka xeebaha Puntland, sida
afduubkii ka dhacay xeebaha Eyl, in uu isku mashquulinayo arrin aan
wasaaradiisu u xil saarnayn, isagoo shaqadiisii ka warbnixin la'. Waxaa kale
oo jira warar tibaaxaaya in wasiirka Kalluumaysigu uu qiil usii samaynayo
hadalkii uu hore Gen. Cadde Muuse odayaasha ugu sheegay ee ahaa in uu
xukunka Puntland sii haysanayo ilaa
2013.
Gen. Cadde Muuse waxa uu safarka uu ku aadey Itoobiya ku maqnaa 17
maalmood, shacabka Puntland-na si qeexan looguma sheegin wixii ka soo baxay
sadarkaas.
- *Range Resources waxay qoraalka ay (Janaayo
31, 2008) u dirtay Suuqa ganacsiga Australia ku xustay in wasiirkii
hore ee Batroolka DFKMG uu is casiley: [Halkaas oo ay ku jirto been
abuur ah in Wasiirkii hore ee Batroolka, Cabdullaahi Yusuuf Maxamed
lagaga been sheegay in uu is casiley - sida la ogyahay markii Prof. Cali
Maxamed Geeddi is casiley (October 29, 2007) waxaa wasiiradii DFKMG loo
sheegay in ay sii shaqeyaan inta laga soo magacaabayo ra'iisul wasaare
cusub. Markii la magacaabay G/sare Nuur Cadde (Nov 22, 2007) kaddib waxa
uu (Dec 2, 2007) soo dhisay
xukuumad ka koobnayd 73 xubnood, waxaana wasiiradaas ka mid ahaa
Cabdullaahi Yuusuf Maxamed oo markale loo magacaabay Wasiirka Wasaaradda
Batroolka iyo Tamarta. Laakiin xukuumadaas waxaa (Dec 17, 2007)
la laabtay G/sare Nuur Cadde oo ku bedeley xukuumad ka kooban 23 xubnood
(Jan 4, 2008) taas oo uu wasiirkii
hore ku bedeley Eng. Maxamuud Cali Saalax
(Kaanje) oo loo magacaabay Wasiirka Macdanta & Tamarta - sidaas
daraadeed wasiirkii hore Batroolka waxa uu la mid ahaa wasiiradii
tiradooda la dhimay ee isma casilin - Sidaas daraadeed Range Resources
taariikh cusub uma qori karto Soomaalida.]
Daabaco
Boggan | Print
