Shirkadda Kuwait Energy oo Ganafka Ku Dhufatay Hadalkii Wasiirka Batroolka Soomaaliya.

Daabaco Boggan | Print

Puntland iyo Batroolka: Waxqabad Rasmi ah mise Maaweelo...

Qaybsigii Batroolka Soomaalida Qoraalkii lataliyaasha shirkadaha Kuwait Energy & MedcoEnergi ay DFKMG magaalada Malindi ugu usoo bandhigeen June 12, 06, ee qaybsiga Batroolka Soomaalida, oo ku qoran:
PowerPoint ama PDF.

Shirkadda Kuwait Energy oo Ganafka Ku Dhufatay Hadalkii Wasiirka Batroolka Soomaaliya ee ahaa in 100% Saamiga Hay'adda Batroolka ay yeelan Doonto Dawladda Soomaaliya.

Idaacada Australia oo Waraysatay Wasiirka Batroolka Soomaaliya, Madaxa Shirkada Kuwait Energy, iyo Lataliyaha Madaxweynaha DFKMG ee Xagga Batroolka....

Raadiyaha SBS ee Australia ayaa Arbacadii (Aug 15, 2007) waraysi la yeeshay Lataliyaha Madaxweynaha DFKMG xagga batroolka iyo khayraadka dabiiciga ah iyo madaxad shirkadda Kuwait Energy.

Waxa kale oo idaacaddu su'aalo weydiisey wasiirka Batroolka ee DFKMG, Cabdullaahi Yuusuf Maxamed xilli uu kulan la yeeshay qaar ka mid ah Jaaliyadda Soomaalida ee Melbourne, Australia. Waxana uu wasiirku xilligaas sheegay in Hay'adda ama Shirkadda Batroolka Soomaaliyeed ee la qorshaynayo in la dhiso ay noqon doonto mid 100% ay yeelan doonto Dawladda Soomaaliyeed, taas oo meesha ka saartay qorshaha ay wataan shirkadaha Kuwait Enargy iyo MedcoEnergi ee Indonesia ee ahaa in boqolkiiba 49% saamiga Haby'adda Batroolka Soomaaliyeed ay shirkadahaasi yeelan doonaan.

Wasiirka oo arrintaas wasaaraddiisa ka fogeynaay waxa uu yiri: Wararkaas waxaan ku arkay (jariidadda) Financial Times iyo Reuters, dadka ka hadlayna u malayn maayo in ay ku jiraan cid ka socota Wasaarradda Batroolka. Waxayna wasaarradu qaban doontaa shir jaraa'id oo ay mowqifkeeda ku caddayn doonto. Xilliga shirkaas jaraa'id xilliga la qaban doono waxa ay noqon doonaa bishan aan kujirno ee Agoosto inta u dhexaysa 20-keeda ilaa 27keeda.

Waxa uu wasiirku si cad u sheegay in 49% saamiga Hay'adda Batroolka Soomaaliya in aan la siin doonin Shirkado balse 100% ay yeelan doonto Dawladda Soomaaliya.

Ciise Dhoollawaa oo waraysiga qaaday ayaa si toos ah waxa uu Sarah, oo ah madxa shirkada Kuwait Energy, u weydiiyey in wasiirka Batroolka Soomaaliya, Cabdullaahi Yuusuf Maxamed, uu sheegay in aan shirkadeedu heli doonin 49%, iyo in isla markaas Hay'adda Batroolka Soomaaliya ay 100% yeelan doonto Dawladda Soomaaliya. Waxay ku jawaabtey: Arrintaas (wasiirku) weligiis wax la mid ah nooma sheegin ama naguma oran, waxaa uu nala joogey tababar (Workshop) arrrin sidaas la mid ah nooma uusan sheegin.

Dhinaca kale, Faysal Axmed Yuusuf (oo ku magac dheer Faysal Howard), oo ah lataliyaha madaxaweynaha DFKMG, C/Laahi Yuusuf Axmed, kala taliya Xagga Batroolka, ayaa isaguna dhankiisa ganafka ku dhuftay hadaladda Sarah Akbar. Isagoo sheegay in shirkado yaryar aysan wax dan ah ugu jirin Soomaalida.

Xagga sharciga Batroolka ee la samaynayo, oo la sheegay in Ra'iisul wasaaraha DFKMG, Cali Maxamed Geeddi, uu haysto aqlabiyad Baarlamaanka Baydhabo (85%) ay ogol yihiin ansixinta Sharcigaas, waxa uu Faysal arrintaas ka yiri: Sharci ay shirkadi samaysay lama aqbali karo in uu noo noqdo sharciga Batroolka Soomaaliya.

Lataliyuhu waxa uu ka hadlay arrimo aad u farabadan oo khuseeya batroolka Somaaliya iyo shirkadaha. Waxana uu si cad u sheegay arrinta shirkadda Range Resource ee heshiiska la gashay Puntland in ay tahay mid aan macquul ahayn ama caqilga gelikarayn.......

"Sida aan xilligan u arag xunnahay haddaan nahay Soomaali, uma qali xumin ka Soomaali ahaan..." ayuu yiri.

DFKMG oo Baabi'ineysa Heshiisyadii Batroolka ee ka dambeeyey 30kii Disember 1990...

Sharciga cusub "Batroolka Soomaaliya" ee la qorshaynayo in uu baarlamaanka DFKMG ka doodo dhowaan, haddii la ansiyo, waxa uu meesha ka saarayaa dhammaan heshiisyadii batroolka ee la galay wixii ka dambeeyey 30kii December 1990.

"Heshiis kasta oo lagu fuliyey hawlgalada batroolka oo la ijaaray ka dib Disember 30dii 1990kii waa la joojinayaa, waxayna noqonayaan waajibaad aan dawladdu ku khasbanayn inay dhawrto. Dawladdu masuul kama aha waxkastoo khasaare, kharash, qaan sheegasho ama wax dhibaal ah oo ka yimaada joojinta caynkaas oo kale. Dawladdu, ka Qaran ahaan, waxay xaq u leedahay in ay ku dhawaaqdo in aan sinnaba loogu qabsan arrin uu soo bandhigay shakhsi, loolana jeedo joojinta xaqqa noocaas oo kale ah."

Markii ay soo shaac baxday arrintas ah in la joojinayo heshiisyadii ka dambeeyey burburkii Soomaaliya, ayaa waxaa aad hoos ugu dhacay saamiyadii shirkadda Range Resources oo ka mid ah shirkadaha heshiiska batroolka la galay Soomaalida (Gaar ahaan Puntland) wixii ka dambeeyey bilowgii 1991-kii.

Waxaa saamiga shirkadda Range Resources uu aad hoos ugu dhacay Talaadadii Aug 14, 2007 (hoos u dhac gaaraya ilaa -12.74%) - [Eeg shaxda dhanka bixid]

Hoos u dhacaas ka dib waxay isla Aug 14, 2007 ay shirkadda Range Resources warqad u dirtay suuqa Ganacsiga Australia ay ku hakineyso saamiyadeeda suuqa ganacsiga [Akhri Range Resources Trading Halt..]

Puntland iyo Somaliland oo ka mid ah maamullada heshiis-yada la galay shirkadaha shisheeye wixii ka dambeeyey Dec 31, 1990, weli arrinta sharcigaas wax war ah kama soo saarin (Aug 14, 2007).

Sidoo kale waxaa jira in shirkad Shiine ah [CNOOC] ay heshiis la gashay DFKMG. Haddii markaas sharciga cusub ee batroolku uu dhaqan galo waxay noqoneysaa in DFKMG ay isku xukuntay heshiiskii ay gashay in uu yahay waxba kama jiraan. Lama oga sida arrintaasi ay saamayn ugu yeelan doonto xiriirka labada xafiis ee DFKMG.

Waxay u muuqataa in Range Resources [Australia] iyo CNOOC [China] ay ganafka ku riixeen shirkadaha cusub ee ku soo biiray tartarnka Khayraadka Soomaaliya, shirkadahaas oo ka mid ah lataliyayaasha Sharciga Batroolka ee loo dejinayo Soomaaliya - waa Kuwait-Energy [Kuwait] iyo MedcoEnergi [Indonesia].

Dhanka kale, sharciga cusub ee batroolka haddii la ansixiyo waxa uu shirkadihii heshiiska batroolka la galay Soomaaliya wixii ka horeeyey 1991 u qabanayaa muddo hal sano ah in ay hehiiskaas u bedelan Wax-soosaar Wadaag.

Qodobka 48.3 ee "Sharciga Batroolka Soomaaliya" ee hordhaca ah (Draft), waxa uu dhigayaa in Heshiisyadii lala galay Jamhuuriyaddii Dimuqraadiga Soomaaliya, ka hor 30kii Disember 1990 in muddo sannad dhexdiis ah loogu bedelo Wax-Soosaar Wadaag, haddii kale heshiisyadaasi waxay noqon doonaan kuwo la baabi'iyey.

"Haddii heshiiskii hore aan loo badalin heshiis Wax-Soosaar Wadagaa, sannad guurada koowaad markuu sharcigani dhaqan galo, markaas heshiiskii hore waa la joojinayaa, wuxuuna noqonayaa waajibaad aan dawaladdu ku khasbanayn inay isku laasimiso."

Shirkadda Batroolka baarta ee Chevron Corp. ma qorshayneyso in ay ay Soomaaliay ku laabato mustaqbalka dhow, sidaas waxaa Talaadadii (Aug 14, 2007) sheegay afhayeen u hadlay shirkadda, sida ay NEW YORK ka soo werisey wakaladda wararka ee Reuters.

Waxaa wakaaladda xustay in xeerka qabyada ah ee batroolka Soomaaliya uu shirkadaha batroolka oo hore Soomaaliya uga tegey 16 sano ka hor in ay ay hawshoodii dib uga bilaaban karaa Soomaaliya.

A draft hydrocarbon law obtained by Reuters would allow oil majors who declared force majeure and quit Somalia 16 years ago to resume their activities there. Waxaana warku intaas ku daray in shirkadaah waaweyn ee reer galbeedka ee batroolka baara oo ay ka mid yihiin oyal Dutch Shell, BP, ConocoPhillips, Chevron, ENI ay haystaan heshiisyo qandaraas batrool ah oo ku siman sanadihii 1980-maadkii, kahor intii aysan kasoo bixin dalka 1991 markaas oo la ridey xukuumaddii Maxamed Siyaad Barre.

Chevron waxay heshiiska batroolka Soomaaliya la saxiixatay 31kii January 1986 .. Hoos ka akhri waqtiyadii iyo heshiisyadii shirkadaha batroolka la galeen Soomaaliya ka....

Shirkadaha Heshiisyadii Hore ee Shidaal Qodista La Galay Dawladda Soomaaliya ka hor 1991..

Ka hor burburkii Soomaaliya, waxaa jirey shirkado heshiisyo iyo qandaraasyo ku saabsan baaritaanka iyo qodista shidaalka la galay dawladda Soomaaliya. Xilliyadii heshiisyadaas la saxiixday iyo shirkadaha heshiisyadaas la saxiixday Soomaalida waxaa ka mid ah:

Shirkadda CHEVRON INTERNATIONAL oo Heshiis Shidaal baaris la saxiixatay Soomaaliya - 1986

SAN FRANCISCO - Shirkadda Chevron International Ltd., oo ay leedahay shirkadda Chevron Corp., ayaa waxay 31kii January 1986 shaaca ka qaaday in ay heshiis ah qandaraas shidaal baaris la gashay Dawladda Jamhuuriyadda Dimoqraadiga Soomaaliya. Heshiiskaas shidaal qodistu waxa uu ku saabsanaa dhul ka kooban saddex aag oo ku yaal meesha loo yaqaan Guban oo ku taal dhanka woqooyi ee Soomaaliya. Sidaa waxaa magaalada SAN FRANCISCO ka soo werisey hay'adda wararka ee PR Newswire.

Aagga heshiisku waxa uu ku dherersan yahay xeebta Waqooyi Galbeed ee Soomaaliya, dhanka bad iyo berrigaba ilaa laga gaarayo Gacanka Cadan. Aaggaas lagu heshiiyey waxa ay baaxadiisu dhan tahay 40,509 Km² (ama 10,009,744 acres.).

Baaritaan dhuleed in aaggaas lagu samaynayo ayaa la qorsheeyey labada sano ee ugu horeysa ee heshiiska, waxaana la qorsheeyey in ay xigi doonto shidaal qodista.

Soomaaliya oo Heshiis Batrool Baaris la saxiixatay CONOCO - 1986

Heshiis shidaal baaris ayaa waxaa uu dhex maray JDS [Jamhuuriyadda Dimoqraadiga Soomaaliya] iyo shirkadda Conoco Inc. ee USA. Heshiiskaasi waxa uu ku saabsanaa dhul baaxaddiisu dhan tahay 98,700 Km² oo ka mid ah Gobolada Nuqgaal, Sool iyo Togdheer ee dalka Soomaaliya. Sidaas waxaa werisey British Broadcasting Corporation, 8 July 1986.

Wasiirkii Macdanta iyo Biyaha, Jaalle Axmad Maxamuud Faarax, oo xubin ka ah golaha dhexe rr siyaasadda ee XHKS [Xisbigii Hantiwadaagga Kacaanka Soomaaliyeed], ayaa u saxiixay Soomaaliya, dhanka shirkaddana waxaa u saxiixay Mr. Raymond, oo wakiil ka ahaa shirkadda, oo ah kan hawshaas (shidaal baarista) u joogi doona Soomaaliya. Wasiirka iyo wakiilku waxa kale oo ay ka wada hadleen sidii loo hir gelin lahaa shidaal baarista. Waxaana munaasabadaas goobjoog ka ahaa wasiir ku xigeenka wasaarada Macdanta iyo biyaha Eng. Maxamuud Sheikh Mursal, iyo xoghayaha joogtada ah ee wasaaradda Jaalle Muxamad Cumar (Asad).

Isha: The British Broadcasting Corporation, 8 July 1986 | Tarjumadii SomaliTalk.com 2007

Shirkadda AMOCO oo heshiis Batrool Baaris ah la saxiixatay Dawladda Jamhuuriyyada Dimoqraadiga Soomaaliya- 1987

MOGADISHU - Shirkadda Amoco Somalia Petroleum ayaa heshiis la gashay Dawladda Jamhuuriyadda Dimoqraadiga Soomaaliya, heshiiskaas oo ku saabsan in shidaal laga baaro dhul ka mid ah Soomaaliya oo baaqdiisu dhan tahay 35,091 Km² (8.67 million acres). Sidaas waxaa magaalada MOGADISHU ka soo werisey hay'adda wararka ee PR Newswire 5 May 1987.

Dhulka heshiiskaasi ku saabsanaa waa aagagga loo bixiyey Blocks 6, 9, iyo 12, oo ah Woqoyiga iyo Koonfurta magaaladda Muqdisho. Baaxadda aagga Block 6 waa 12,347 Km² (3.05 million acres), aagga block 9 waa 9,515 Km² (2.35 million acres), iyo aagga block 12 oo ah 13,229 Km² (3.27 million acres).

Heshiiskaasi waxa uu dhigayey in waqtiga baaritaankaasi soconayo uu yahay saddex sano, taas oo loo kordhin karo heshiiska saddex sano oo kale oo sanad-sanad ah, marka lagu qanco hawsha baaritaanka ee asaaska ah ee la fuliyo. Baaritaankaas oo la adeegsanayo aalado iyo habab kala duwan oo shidaalka loo baaro. Waxaana la qorsheeyey in baaritaankaasi bilowdo muddo saddex bilood gudahood ah oo ku beegnaa Agoosto 1987.

Wasiirkii macdanta iyo biyaha ee xilligaas Axmed Maxamuud Faarax ayaa dhanka dawladda heshiiskaas u saxiixay, dhanka shirkadda Amoco waxaa u saxiixan Charles H. Moerbe, oo ahaa madaxweyne ku xigeenka Amoco Somalia.

Amoco Somalia waa shirkad hoos timaada Amoco Production Company, oo ah shirkad caalami ah oo hoos timaada Amoco Corporation.

Shirkadda Dupont unit Conoco Inc. oo Ballaarisay Baaritaanka Batroolka Soomaaliya - 1988

NEW YORK- Dupont unit Conoco Inc. ayaa sheegtay in heshiis qiimihiisu dhan yahay 20 million oo dollar ay la saxiixatay Dawladda Soomaaliya, si ay shidaal uga baarto Woqooyi-bari ee Soomaaliya, sidaas waxaa magaalada NEW YORK ka soo werisey hay'adda Reuters, 18 October 1988.

Afhayeen u hadlay shirkadda ayaa sheegay in heshiiskaas la kala saxiixday October 16, 1988, taas oo ay shirkadda Conoco ku kharash garaneysey lacag dhan 20 million dollars agagga blocks 33 iyo 34 oo ku yaal Woqooyi-Bari ee Soomaaliya.

Sida uu xilligaas [maalin Isniin ah] sheegay raadiyaha ay Dawladu gacanta ku haysey ee Radio Muqdisho, shirkadda Conoco waxay qorshayneysey in ay baaritaan batrool ku samayso gobolada Bari, Sool iyo Nugal oo ku yaal dhanka Woqooyi bari ee Soomaaliya, muddo saddex sano ah [1989-91].

War xilligaas laga baahiyey British Broadcasting Corporation ayaa sheegay in heshiiskaas lagu kala saxiixday magaalada Muqdisho maalin Axad ah, waxaana baaritaanka la qorsheynayey in uu bilowdo muddo saddex bilood gudohood ah [taas oo ku beegnayd bilowga sannadkii 1989].

Afhayeen u hadlayey shirkadda Conoco ayaa sheegay in qorshahooda shidaal baarista ee Soomaaliya uu yahay bilow. Conoco waxay shidaal ka rajayneysey dhanka Woqoyi ee Soomaaliya laga soo bilaabo sannadkii 1986.

Shirkad kale oo laga leeyahay Maraykanka oo ah Amoco Corp, iyo shirkad laga leeyahay dalka Talyaaniga oo ah Agip SpA ayaa sidoo kale baaritaan shidaal ka wadey gobolka.

Shirkadda PHILLIPS Petroleum oo Soomaaliya la saxiixatay heshiis Shidaal laga baarayo dhul baaxaddiisu dhan tahay 3.5-million Acres - 1989

Oklahoma City- Shirkadda Phillips Petroleum International Corp. ee Soomaaliya ayaa sheegtay in ay heshiis la gashay Jamhuuriyadda Dimoqraadiga Soomaaliya si ay batrool iyo gaas uga baarto dhul baaxaddiisu dhan tahay 14,165 km² [oo u dhiganta 3.5-million acre], sidaas waxaa magaalada Oklahoma City ka soo werisey hay'adda McGraw-Hill, Inc. 28 November 1989.

Heshiisku waxa uu dhigayey in shirkadda Phillips loo ogolaaday muddo laba sano ah in ay samayso baaritaan batrool. Kaddibna ay shirkadaasi haysato fursad ay heshiiska ku cusboonaysiin karto hal mar sannad kasta. Shirkadda Phillips waxay qorshayneysey in ay baaritaanka nooca loo yaqaan "seismic" ay samayneysey horraanta sannadkii 1990. Wax faahfaahin ah oo intaas dheer lama bixin.

Agga heshiiskaasi khuseeyo cid kale kuma wehelin shirkadda Phillips taas oo macnehedu tahay in 100% macaashka [faa'iidada ka soo baxda] aaggaas ay leedahay shirkadaasi. Taas oo ka dhigeysa in xilligaas ay shirkadda Phillips lahayd macaashka dhul baaxadiisu dhan tahay 38,851 Km² [oo u dhiganata 9.6-million acres] ee dhulka Soomaaliya. Waxay xilligaas shirkaddu ku dhex jirtey qoditaanka ceel ku yaal Soomaaliya, oo ay wada qodayeen shirkadaas [Phillips] iyo shirkadda Conoco. Ceelkaas oo ku yaal meel ka baxsan dhulka heshiiska cusubi uu ku saabsanaa. Xilligaas waxa uu afhayeen u hadlay Phillips uu sheegay in ay Soomaaliya ka qodeen ilaa 50 ceel oo shidaal laga baarayey.

Isha: Source: McGraw-Hill, Inc. 29 November 1989 | Tarjumadii SomaliTalk.com, 2007

Shirkadda Parker Drilling oo Gashay Heshiis aad u baaxad weyn oo Shidaal Lagaga Baarayo Soomaaliya - 1989

TULSA, Okla.- Shirkadda Parker Drilling Co. ayaa shaaca ka qaaday in shirkad isla shirkadaas hoos timaada ay heshay heshiis aad u baaxad weyn oo ku saabsan shidaal qodista Soomaaliya, sidaas waxaa werisey PR Newswire, 6 September 1989.

Shirkadda Conoco Somalia Ltd. ayaa waxay heshiis la gashay shirkadda Eastern Hemisphere Ltd. oo hoos timaada Parker Drilling Co. Heshiiskaas oo ku saabsan baaritaan shidaal laga baarayo ceelal ku yaal Laascaanood, Soomaaliya. Heshiiskaas awgeed shirkadda Parker waxay xafiis mar kale ka furatay magaalada caasimaidda ah ee Muqdisho.

"Shirkadda Parker waxay ku faraxsan tahay in ay mar kale ku laabato dal aad muhiim u ah," sidaas waxaa yiri Robert L. Parker Jr. oo ah madaxweynaha shirkadda iyo hoggaamiyaha hawlgalka shidaal baarista. Waxana uu intaas ku daray "waxaan si gaar ah ugu faraxsanahay in aan mar kale cusuboonaysiinay xiriirkayagii wanagsanaa ee aan la lahayn Saraakiil Soomaaliyeed oo kala duwan."

Waxaa heshiiskas loo hawl geliyey Riigga shirkadda Parker ee lagu magacaabo TBA 2000 Rig 195. Riigaas oo xilligaas iska yaaley dalka Suudaan, waxaana loo jiidayey dekeda Suudaan. Halkaas oo laga saarayey doonida xamuulka jiida oo lagu geynayey dhanka Woqooyi ee Soomaaliya magaalada Boosaaso, kaddibna lagu qaadayey gaari xamuulka qaada oo la marsiinayey dhul dhererkiisu dhan yahay 430-mile, kaddibna lagu geynayey xaruntii hore ee Conoco. Sidoo kale dekeda magaalada Mombasa, Kenya waxaa laga rarayey alaabada kale ee shirkadda Parker oo loo rarayey Boosaaso.

Wayne Hazelwood oo ka mid ahaa shaqaalihii shirkadda Parker oo ka shaqeeyey Soomaaliya sannadkii 1986 ayaa loo magacaabay agaasimaha hawlgalka shirkadda ee mashruuca Soomaaliya. Hawlgalka shidaal qodistana waxaa la qorsheeyey in ay bilaabato November 15, 1989.

Shirkadda Parker waa shirkad baarta batroolka iyo gaaska oo qandaraasyo ka haysata ka haysatey hawlgalka shidaal baarirta ee 15 dal.

Isha: PR Newswire, 6 September 1989 | Tarjumadii SomaliTalk.com, 2007

Heshiiskii Mobil iyo Shell ee Baaritaanka Shidaanka Soomaaliya - 1990

FAIRFAX, Va. - Shirkadda Mobil ayaa shaaca ka qaaday 30kii Agoosto 1990 in faraceeda loogu magac daray "Mobil Exploration Somalia Inc" ay heshiis Wax-soosaar wadaag ah la gashay shirkadda Pecten Somalia Co. oo hoos timaada Shell Oil Co. Heshiiskaas oo ah in baaritaan batrool laga sameeyo meel kamid ah Badweynta Hindiya oo ku dhow xeebta Soomaaliya. Sidaas waxaa magaalada FAIRFAX, Va., ka soo werisey hay'adda Reuters Aug 30, 1990.

Aagga heshiiska lagu galay waa aagga sannadkii 1988 loo qoondeeyey ama la siiyey shirkadda Pecten in ay shidaal ka baarto. Halkaas oo ay baaritaan ku samaysay dhul baaxaddiisu dhan tahay 14.9 million acre [oo u dhiganta 60,300 Km²]. Shirkadda Pecten waxay hoos tagtaa Royal Dutch/Shell Group.

Shirkadda Mobil waxay xilligaas sheegtay in ay shirkadda kale ee Pecten ay si siman u wadaaigi doonaan baaritaanka batroolka halistiisa iyo wax kasta natiijo ah oo ka soo baxa. Waxayna xilligaas rajaynayeen in ay ceelka ugu horeeya qodaan sanandkii 1991.