Yaa saxiixay Heshiiskii Batroolka ee Puntland iyo Consort?
Idaacadda Dawladda Britain wararka u faafisa ee "British Broacasting
Corporation" ayaa Jimacadii [Jan 11, 2008] baahisey dood ku saabsan
xaaladda Puntland.
Doodaas waxaa ka qayb galay aqoonyahanno, wasiirro, xildhibaan,
siyaasiyiin iyo dadweyne ay ka mid yihiin Dr. Cabdiraxmaan Maxamuud
Faroole oo wasiir hore ka ahaa Puntland, Jaamac Salaad oo ah xildhibaan
ka tirsan baarlamaanka Puntland, Cali Cabdi Awaare oo ah wasiir ka ah
xukuumadda Gen. Cadde Muuse, Nuradiin Aaden Diiriye oo ka shaqayn jirey
hay'adda ka hortagga aafooyinka ee Puntland, iyo dadweyne kale.
Cali Cabdi Awaare oo ah wasiiru-dowlaha Iskaashiga caalamiga ah ee
xukuumadda Gen. Cadde Muuse oo joogey magaalada Dubay ayaa yiri: Maamul
goboleedka Puntland oo ilaa markii la saasay 1998 waxa uu soo maray
marxalado kala duwan, haddii aan usoo noqdo wixii ka dambeeyey 2005
markii la doortay madaxweyne Cadde Muuse, runtii isbedello badan ayaa ku
yimid oo dhinaca maamulka wax laga qabtay ama ha noqoto dhinaca amniga
ama dhinaca horumarka, waxyaabo badan ayaa la qabtay, ha noqoto
airoporada oo haddeer gacanta lagu hayo, ha noqoto maxjarkii xoolaha oo
isagana haddeer gacanta lagu hayo dad badana ay shaqo ka heleen, ha
noqoto shirkadaha la rajaynayo in ay batrool soo saaraan, oo dadka
waxyaabaha inta badan ay dhibaatadu ku imaaneyso ay tahay baahi iyo
dhaqaale xumo ay jirta in shaqo abuur halkaas ay ka helaan ama
Soomaaliya oo dhammi ka wada faa'iidaysan lahayd.
Dr. C/raxmaan Faroole oo jooga Australia oo hore u ahaanjirey
Wasiirka Iskaashiga Caalimaga ah ee Puntland oo ka hadlayey amni xumada
waxa keenay ayaa yiri: Ammaan xumadda faraha ka baxday waxaa u sabab ah
maamulka oo hawshiisii gabay, oo gacanta ka baxday, ..... waxaa laga
tirsanayaa caddaalad xumo, musuq maasuq, waxaa laga tirsanyaa in ay
intifaacsadaan wax soo saar aan jirin oo been ah oo dadka lagu
maaweeliyo iyo heshiisyo sharci darro ah oo ay saxiixeen oo dadku uusan
aqbal sanayn , Soomaaliya oo dhanna aan laga ogolayn, sharcina aan ahayn
in ay fuliyaan oo midda hadda Cali [Cabdi Awaare] ka hadlaayo ah,
intaas markii dawladdii laga waayey, ciidamadii ammaankuna ay noqdeen
ciidammo aan mushahar qaadan oo baahidoodii la haqab tiri waayey".
Cali Cabdi Awaare oo la weydiiyey waxa uu arrimahaas kaga jawaabayo
ayaa yiri "majirto cid dawladda aragtideeda ka soo horjeedda".
Dr. Faroole ayaa yiri "Xog ogaalna waan ahay, oo muddadii u dambeysey
oo aan dawladda ku jirey bishii Agoosto 2005 markii Cadde Muuse uu
heshiiskii sharci darrada ah uu ku saxiixay Dubai, intii ka dambeyseyna
aan aniga iyo isagu isku hayney golaha wasaarada, kaddibna aan anigu
sidaas dawladda uga baxay, waxaa weeye arrintaas oo keliya ayuu
kumashquulay, waxa kale oo dhan maaweelo weeye, taasna nabadgelya xumada
salkeeda u noqotay, iyo dakhligii dawladda oo meeshii nabadgeyada
wax lagaga qaban lahaa, anigu meel uu aadey hadda aanan sheegi karin...
Weriyaha Idaacadda "British Broacasting Corporation" ayaa Dr.
C/raxmaan Faroole weydiiyey "Heshiiskaas la saxiixay ee aad ka
carrootay waa heshiiskee" waxa uu kaga jawaabey "waa heshiiskii
lagu saxiixay bishii Agoosto 2005 magaalada Dubai oo uu la saxiixday
qolo la yiraahdo Consort Private Limited oo Maldives ka diiwaan gashay,
oo niman Dullaallo ah wateen in khayraadka dabiiciga ah oo dhan ee
Puntland ee badda iyo dhulka hoostiisa ku jira kaas weye,... kan aan
iskuseegnay, ee...." Halkaas markii uu marayey ayaa waxa hadalka ka
joojiyey oo ka soo dhex galay weriyaha idacadda British Broacasting
Corporation, waxaana uu weriyuhu yiri "haddii laga tago heshiiskaas
in uu sharci darro ahaa iyo in kale, doodda marka dhankaa laga
wareejiyo ee loo wareejiyo ra'yiga Cadde ee ah in Soomaalida
dhibaatadeedu in ay tahay saboolnimada, taas iyada maxaad ka qabtaa."
Waxa uu ku jawaabey: "waytahay waddan haddii khayraad loo helaayo waa
sax in khayraad loo raadsho, laakiin dariiqa uu u maray iyo waxa uu
saxiixay ayaan midna u cuntamin. Dariiqa uu u maray waa khaldan,
khayraadka dabiiciga ah waa wadaag, dalka oo dhan ayaa iska leh,
dawlad dhexe ayaa ka jirta meesha, madax ayey leedahay, baarlamaan ayey
leedahay, wax lagu heshiiyo oo khayraadka ah oo wax qaybsi ah, oo
dawladda dhexe qayb leedahay oo Dowlad goboleeddu qayb leedahay oo
degaanku qayb leeyahay buu ku imaan kartaa...."
Xildhibaan Jaamac Salaad oo jooga Boosaaso oo ra'yigiisa la weydiiyey
ayaa yiri: Ma qabo siyaasiyiin kursi doonaya oo dalka in ay khalkhal ka
abuurto in ay jirto, waxaan aaminsanahay in ay jirto maamul xumi
xukuummada kusalaysan.
Burcaddii Markabka afduubtay oo wax laga weydiiyey Cali Cabdi Awaare
waxa uu sheegay in ay ahaayeen Burcad badeed isa soo bahaysatay oo ay
Maraykankana is daba ordaayeen 4-cisho, Maraykanka oo 7-markab iyo
maraakiibtiisii dagaalka iyo kuwii diyaaradaha oo raadaaradiisi iyo
qalab kiisi, annagu ma haysano raadaaro iyo qalab aanu ku arki karno,
saddex markab ayaa dawladdu geysey oo kuwii yaryarka ahaa ah.
Dr. Faroole oo arrintaas ka jawaabayey ayaa yiri: "midda hadda socota
oo jirta waxaa weeye, wasiirkuna [Awaare] uu inkirayo waxaa weeye,
Haddii maamulku tuur leeyahay iyo tootin iyo qaallo, tu kale in aad
toosisaa waa tu aan jirin, haddii adigu maamul xumo gacanta aad kula
jirtid, jirri ama tuug iyo xaggaa laga soo qabtay iyo ciidamo ayaa wadey
iyo koonfur ayey ka yimaadeen, ma shaqayneyso, dekedda Boosaaso ayey ka
degeen iyagoo lacagtii qaatay, maalintii ku xigteyna ku kaley afduubeen.
C/Raxmaan
Faroole oo toos farriin ugu dirayey Cadde Muuse waxa uu yiri: "Ninka
odayga ahaa anigu waxaan ahay ninkii latartamay, oo codkiisii isaga
siiyey uu xafiiska ku fariistay, awalna suura geliyey in isbedel ka
dhaco dalka, waxaan leeyahay wax aan dadka kale oran karin, Haddii
meeshii ammaankeeda aadan sugi karin, halka sano ee ku hartay aadan sugi
karin, ammaan darradu in aysan sidii Muqdisho oo kale dhicin magaaladii
ugu muhiimsanayd sida dorraad iyo shalay xalay oo kale ka dhacday aan
magaalada dhexdeeda carruurta dhexeeda la isku xabadayn ee meesha isaga
bedel oo dadkii lahaa u yeer oo u celi, wixii laguu dhiibtey haddii
aadan ka bixi karin."
Faysal oo jooga Boosaaso ayaa yiri: "arrimahan hadda dhacaaya waxaa u
sabab ah maamul xumo, ay ka mid tahay shacabkii oo dawladdii waxay ka
filaayeen ka waayey, xagga dhaqaalaha iyo xagga horumarinta iyo dhinac
walba dawladdii ayaa hawsheedii gabtay. Xamar ayaa laga hagaaya waxba
kama jiraan, dadku maamulka ayey saluugeen, sida uu Faroole tilmaamayey
dawladdu haddii ay hawsheedii gudan weydey in ay dadweynaha u soo celiso
inta aan cebi ka iman."
Cali Cabdi
Awaare oo ka hadlay saxiixa heshiiska batroolka ayaa yiri: "maamulka
iyo shacabku waa isku xiran yihiin, waxaa ayaan darro ah in qof damac
siyasadeed lihi dadku haka kaceen iyo arrimahaas kolley qof siyaasi ah
iyo qof mas'uul mid dhadhankeed leh ma aha. Arrinta C/raxmaan
dhawr jeer uu ka hadlayey oo ahayd heshiisyada khaladka ahayd, annaga
heshiiska C/raxmaan iyo odaygu iyagaa heshiiska markii horeba soo wada
galay oo soo saxiixay, oo wax ka ogaa, ilaa Nairobi uu u tegey oo ilaa
Dubai u tegey, in uu kiritikaareeyo wax hore u jirey...." Hadalka
isaga oo aan dhamaystirin waxaa ka soo dhex galay oo ka kala gooyey
weriyaha idaacadda "British Broacasting Corporation" oo barnaamijka
qaybinyayey... markaas ayaa waxaa hadalkii sii watay Awaare oo yiri
"Dadka haddii ilo dhaqaale loo abuuro nabad gelyada ayey qayb ka tahay,
dhaqaalaha la helaa nabad gelyada ayey qayb ka tahay, waxaa loo baahan
yahay in aan dadka la kiritikaarayn ee shaqo loo abuuro, dhaqaale loo
abuuro, nabad gelyaduna dawladdu dhinaceeda Booliska iyo agabkiisii iyo
qalabkiisii iyo wax walba waa u dhan yihiin, waana la wadaa waana
shaqaynayaan boolisku, booliska Soomaaliya ayaa Carmo lagu tabaraa iska
daa kii Puntland-e'.."
Consort limited waa shirkaddii lagu asaasay Maldives oo
markaas loo saxiixay lahaanshada xuquuqda baaritaanka macdanta
iyo batroolka gebi ahaan Puntland. Kaddib waxaa saamiyadii
shirkadaas lagu wareejiyeyshirkadda Range oo iyaduna shirkado
kale heshiisyo kula gashay.
Haddaab su'aasha is weydiinta leh waxay tahay yaa saxiixay
heshiiska Puntland iyo Consort?
Akhristayaasha ayaan u dhaafnay in ayaan fikradooda ka
dhiibtaan, wixii macluumaad ay hayaana si toos ah u soo tebiyaan
ee la xiriira heshiisyadaas: (si toos ah ayaad fikradaada u
dhiiban kartaa.. eg linkiga hoose ee DoodFuran.)..
Daabaco
Boggan | Print
Gen.
Cadde Muuse oo Qiray in Afduubkii hore ee Weriyaha
Faransiiska la bixiyey $100,000
