W/D: Amiin Yuusuf Khasaaro

E-Mail amiinkhasaaro@hotmail.com

Muqdisho, Soomaaliya

Soomaaliya iyo Ethopia waa laba dal oo uu ka dhaxeeyo cadowtooyo aad u weyn, waxayna soo jirtey muddo qarniyaal ah, cid kastana kama daahsoona , taasna waxaad ku garan kartaa Caruurta Soomaaliyeed ayaa waxaa la oran jirey Hayeey Amxaaro iyadoo taas ay jirto ayaad waxaad moodaa in dad fara badan ay iska indha tirayaan kuwaasoo doonaya in ay isku kabana Soomaaliya iyo Eyhopia, taasoo ka dhigan Bisad iyo Dooli ma wada noolaan karaan.

Ethopia weligeed waxay ku hamin jirtey sidii ay u bur burin lahayd umadda Soomaaliyeed oo aysan u heli lahayn Dawladnimo, taana waxaa u daliil ah dawladdii lagu soo dhisey Enbigaati oo ayan illaa iyo iminka siinin wax taageero ah, dhawaan ayaa saraakiil Soomaaliyeed waxa ay tageen magaalada Addis-Ababa, waxayna xukuumadda Ethopia ka dalbadeen inay siiso Shan Kun oo Qori si loo siiyo Ciidamada Boliiska iyo kooxaha Maliishiyooyinka ah, waxaana loogu jawaabay “Ma dooneyno inaan bixino Hub dib noogu soo laabta ee ma qaadanaysaan Miinooyinkan?”, Arrintaasi aad bay uga xumaadeen saraakiishii.

Dadka Soomaaliyeed waxay intooda badan si aad ah u neceb yihiin Xukuumadda Ethopia, marka la qiyaaso tirada dadka soomaaliyeedna waa Toban Milyan oo Siddeed ka mid ah ay diyaar u yihiin inay la dagaalamaan Ciidamada Itoobiya, kuwaasoo dhamaantooda hubaysan, sida la ogyahayna Ciidamada Itoobiya ee haatan ku sugan gudaha Soomaaliyana waxay tiradoodu gaaraysaa illaa 8000 kuwaas oo doonaya inay la dagaalamaan Sideedaas Milyan, marka waxaan dhihi karnaa waa dhibic Biya Macaan ah oo lagu dhibciyay bad weyn Biyaheedu dhanaan yihiin.

In kastoo qowmiyado badan ay deggan yihiin waddanka Itoobiya. Haddana waxa uu dagaal inagala dhaxeeyaa Tigreega uu ka dhashay Melle-Zanaawi, maxaa yeelay qawmiyadaha kale ee ku dhaqan dalkaas, bayaan ay dhawaan soo saareen waxa ay ku caddeeyeen in gar darro ay tahay in Ciidamo Itoobiyan ah ay ku dhintaan waddanka Soomaaliya iyagoo la safan mid ka mid ah kooxaha isku haya Waddanka Soomaaliya, waxaana loo soo jeediyay Mr Zinaawe fara gelinta uu ku hayo Ummadda Soomaaliyeed.

Wallow mar kasta Milla Zanaawe la gaarsiinayo farrimo qalddan oo la xiriira golaha Maxaakiimta Islaamiga haddana waxay Mas’uuliyiinya Maxkamadihu ay sheegeen in ay doonayaan inay si derisnimo wadaag ah ay ugu wada noolaadaan Soomaaliya iyo Itoobiya Mandiqaddan Geeska Afrika. Nin odey ah ayaa intii uu socdey shirkii khardduum ayaa waxa uu yiri “Haddii ay Maxaakiimtu ay ogolaadaan inay la fariistaan Dawladda Federaalka iyo waddanku ay ku sugan yihiin Ciidamada Itoobiya, waanu ka hor imaan doonaa oo kacdoon kale ayaanu sameyneynaa, Alxamddu lillaah sidii la rabay bayna noqotey, waxaanan caqli gal ahayn adigoo dalkaaga la haysto inaad tiraahdo Tanasul baan samaynayaa”, Abshi Bacadle oo dhawaan tegay furinta hore ee Dagaalka isagoo wata qorigiisa iyo tuutihiisa ayaa waxa uu yiri “Wallee waxaan meeshaa ku soo arkay waa wax i cajab galiyay, waxaan is iri Xamar Cidna kuma soo harin, dhallinyarada ku jirta safka horena waxaa ka muuqatay farxad iyo rayn rayn, waxayna qaarkood igu yiraahdeen waa in Shiikh Shariif uu deg deg inoo fasaxaa”. Guntii iyo geba gabadii waxaan leeyahay Tigreeyow nama taqaaniinee, nagama tagtaaniinoo,hana ku hafanine dhulka Soomaaliyeed’.