10 SANO KADIN IYO HONG KONG IYO 17 SANO KADIB IYO SOMALIA.?!!

Daabaco Boggan | Print

Kenya ma Badda Soomaaliyeed ayey Shidaal Ka Qodaneysaa?
Dawladda Kenya ayaa dardar gelisey baaritanka batroolka ay ka wado xeebta, waxaana soo baxay warar tibaaxaya... Akhri..

Shirkadda Range oo Sheegtay in Saddexdii bilood ee lasoo dhaafay ay Garoonka Diyaaradaha ee Garoowe siisay US$313,000
lacagtas oo aad uga badan tii ay DGPL sheegtay in shirkadu bixisay.. Akhri...

Itoobiyaan baaraya laba nin oo Soomaali. Muqdisho. AFP - Jan 13, 2006

Taangi Itoobiyaan ah oo taagan garoonka muqdisho - AFP - Dec 2006
ARAGTIDA/MAQAALLADA DADWEYNAHA EE MAANTA

Xuquuqda Qoraalka Copyright Akhri..

Qaabka Loo Qoro warka, Faallada iyo Ra'yiga Guji

GENTLEMAN::: index | 01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07 | 08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |

10 SANO KADIN IYO HONG KONG IYO 17 SANO KADIB IYO SOMALIA.?!!

Qore:Ibraahim daa’uud c/laahi (Gentleman)
sayfudiin@hotmail.com
Nairobi-kenya
+254721130470

17 sano oo dagaalo iyo dhib ah haddii aysan jiri laheyn in aan horumar fiican tiigsan laheen soo wac dhici kara maahan.? Runtii wax badan ayaan maanta aduunka oo dhan ka danbeeynaa.Tusaale Malaysi waa wadan xoriyadiisa ay naga danbeeysa maantana waxa ku yaal Dhismahaasha dunida ugu dheer .Iratariya waa wadankii Africa oo dhan ugu danbeeyay ee xoriyadiisa hela.Maantase waxa ay inoo raadinayaan in aan mar labaad aan helno horiyad oo waxaa maanta jooga siyaasiyiin badan oo Somalia ah.Iniga ayaa meeshaas is dhignay.Haddii aan meeshaas ooga gudbo arinta ku saabsan wadankeena waxa aan jeclaan lahaa waxyar in aan ha iraado Hong Kong oo 10 sano ka hor un heshay xoriyad buuxda.

Hong Kong waxa ay ku taalaa Juqraafi ahaan Koonfurta wadanka Shiinaha, waana ku dhawaad 262 Jaziiradood. Hong Kong macnaheedu waa "Dekadii Fragrant ". Caasimadeeda waa Central . Magaalada ugu weyn waa Sha Tin District . Dadkeeda waxa lagu qiyaasaa ku dhawaad 7 Milyan. 90% dadka dagan waa dad asal ahaan ka soo jeeda waddanka chine " Chinese assets ". Waxanaa looga hadlaa 2 luuqadood Shiinaha iyo English-ka oo ah luuqada 2-aad.

Waxa kaloo dagan dad badan oo ka soo jeeda Waqooyiga Qaarada Asia sida wadamada Pakistan , India iyo Nepalese ama " Neebaal". Sidoo kale waxa ku nool dad badan oo kala yimid wadamadda America , Canada , Australia, Japan, Koreans iyo wadamadda Europe dad ka yimid. Arintan waxa ay keentay in sanad walba wadanka ay soo galaan Muhaajiriin gaaraya ku dhawaad 45 kun oo qofood oo ka kala yimaada wadamo badan haba u badnaadaan dadka dagan Qaarada Asia.

Hong Kong waxa gumeeysan jiray wadanka Britain muddo 156 sano ah. Laga soo bilaabo 1842 ilaa 30 May 1997 . Britain-na waxa ay ku wareejisay wadanka Shiinaha. Wadanka waxa lagu naaneesaa. Hal Waddan iyo 2 maamul " One country and systems".

Siyaasad ahaan Hong Kong waxa laga xukumaa wadanka Shiinaha,balse Ganacsiga, Warbaahinta iyo Ciidankaba wax ay hoos tagaan wali wadanka Britain oo gumeeysin jiray. Inkasta oo wadanka uu leeyahaay ismaamul Gobaleeed hoostaga dowlada shiinaha.

Sida ku xusan Dastuurka ismaamul Gobaleed ee Hong Kong , maamulka waxa uu ka kooban yahay Madaxa maamul Gobaleed, Madaxwayne guud, iyo Gudoomiyaha golaha fulinta. Dhanka kale marka laga eego waxaad moodaa in ay Hong Kong tahay wadana madaxbanaan..

Gudoomiyaha Golaha fulinta ayaa iskaleh awooda ugu sareeysa ee maamulka Hong Kong . Waxaana soo dooranaya 800 oo qofood oo ah xubnood oo loo yaqaab Gudiga doorashada kadibna waxa uu so magacaabayaa dhamaan maamulka wadanka oo dhan waa Gudoomiyaha Golaha fulintee..waana in uu hela ku dhawaad 600 oo cod. Si uu Gudoomiyaha Golaha fulinta uu u noqdo.

Shacabka waxa ay xoriyad u leeyihiin in ay sameestaan Axzaab siyaasadeed iyo in ay sameeyn karaan banaanbaxyo ay ku muujinayaan dareenkooda nooc walba oo ay tahay. Inkastoo wali aysan ka jirin full Democracy. Maxaa yeelay shacabka inta ku mashquulsan siyaasada iyo inta ku mashquulsan horumarka waxa badan inta ku mashquulsan horumarka wadanka. Wadankeena Somalia 17 ayaan la'nahay cid hogaanka inoo heeysa. Siyaasi kasta ha ahaato cilmaani ama caalim waxa uu doonayaa in maalin un la yiraahdo mudane Madaxwayne. Taasi ma tahay mid suura gal ah "Haddii aan la kala roonaan roob ma da'o"..

Waxa uuna wadanka leeyahay 18 Dekmo. Waan sida hoos ku xusan. Dekmo walbana waxa ay leedahay maamul u gaar ah.

Hong Kong waxa ay aad u horumarisay dhanka Gacansiga xorta ah. Xukuumada sooma fara gashato gacansiga waxa ayna sameeysay canshuur dhimid keentay iyo wadanka ay ka hool galaan shirkado fara badan oo ajaanib ah.

Suuqa Sarifka ee Hong Kong waa 5-ta xarun ee sarif lacageed ee dunida ugu caansan mid ka mid ah. Mudo 10 sano kudahood waxa Hong Kong laga dhisay 70 warshadood oo soo saara waxyaabo kala duwan. Ganacsiga dhexmaray wadanka Chine iyo Hong Kong waxa uu gaarayaa sanadii la soo dhaafay aduun gaarya 300 oo milyan oo doolar. Qofka shaqaala ah waxa uu bishii ku shaqeeynaya lacag u dhaxeeysa 1200$-5000 canshuurta dowlada ay ku leedahay waa 16%..

Waxaa Gobalka uu ku yaal wabiga Delta oo kaliya ka shaqeeya dad gaaraya in ka badan 9 million oo qofood waa gobalka ay ku yaalan inta badan warshadaha wax soo saarka ee wadanka. Dhanka kale 25 kun oo qofood ayaa wadanka shiinaha ka yimaada maalin walba kana shaqeeya Hong Kong. Iyadoo safarada dadka kudaha shiinaha ku nool ee Hong Kong yimaadana ay gaarayaan 90 million oo qofood.

Dhismaha ugu dheer eek u yaal Hong Kong waxa lagu magacaabaa 2 international finance centre. Waxa uuna ka kooban yahay ku dhawaad 90 dabaq.

Hong Kong waxa ay leedahay bad aduunka intiisa kale oo dhan ay fududahay in ay kala xariirto, waana mida keentay in wadamo badan oo aduunka ah ay siyaan xiiso gaar ah ayna maalgashi ku sameeystaan.

Haddi aan u soo laabto wadankeena Somalia ee dhibaatada ay ku habsatay. Alla waxa uu nagu maneestay xeeb aad u dheer balse mudo ka badan 16 sano waynu fahmi la'nahay muhiimada ay nolasha iyo horumarka wadanka u leedahay xeebta aan heesano. Waana mid ka mid ah waxa Ethiopia ku dhaliyay in ay Somalia ay gacanta maanta u gashao markii aan inagii noqonay dad wax matarayaal ah ayay ku fakartay in ay sameeysato dabada dhilifyo ay danta ay leedahay ku gaarto.

Ugu danbeen somaliyeey hadii aan runta la isku sheegin been ayaa inoo qarxan ee goorma ayaan si saami ah ooga faa'iideeysan doonaa fursada baaxada leh ee aan heesano. Ma fiirin waxa ka soo deka xeebaha Puntland iyo Somaliland. Balse waxa aanu u baahanahay waxaa maamul mideeysan ee si wadajir ah wadanka u maamula.si wax badan oo faa'iido ah loo helo. Waa hubaal wali inta caqliga ah ay ku fakarayaan sidii looga wadda faa'iideeysan lahaa. Miyaysan aheen.?

Haddii aan ku horumaro dhanka waxbarashada guud ahaan hanaanka wax barasho ee Hong Kong waxa uu raacsan yahay nidaamka waxbarasho ee wadanka England oo ahaa gumeestihii Hong Kong. Waxa kale oo ay leedahay 9 jaamacadood (Universities) iyo dhoor macaahid (collages). Balse sanadahan danbe waxa saameen u keeyashay wadanka Mareekanka iyada oo aad arkeeyso in jaamacada wadanka in badan oo ka mid yahay ay xiriir fican la leeyihiin wadanka mareekanka aad ayayna ugu dhowyihiin.

Hong Kong waaa meel ay ku kulmaan dhaqanla reer Galbeedka iyo kan Bari, waxaad ka heli kartaa wax walba oo aad u baahayo sida:- Daawada laga sameeyo dhirta ee reer dad wadanka Chine ay isticmaalaan, kaniisado kala duwan, filimaanta American-ka iyo cunada sharikada Mc Donald uu soo saaro aadna looga isticmaalo wadamo badan sida America iyo England.

Inta badan dhaqanka reer Galbeedka ayaa ku danbeeya waxaana u sabab ahaa Gumeeysigii Britain . Dowlada waddankana aad ayay ahmiyad balaaran u siisaa dhaqanka iyada oo furtay meelo lagu keediyo dhaqanka.

Shacabka ku nool Hong Kong waxa heestaan xoriyad buuxda oo dhanka Diinta ah, sida badan dadka ku nool wadanka Chine iyo wadamadda ku dhowba ay heestan Buudis ama " Buddhism". Waana ku dhawaad 90%. Aduunka oo dhan dadka heesta Buddism waxaa lagu qiyaasaa ku dhawaad 1,481,553,660 oo qofood..

Waxa kaloo jira dad tira yar oo heesta diimo kala duwan ee ku nool Hong Kong sida:- 500,000 oo qofood oo heesta diinta Christian-ka oo 7% ka ah shacabka wadanka ayaa ku nool Hong Kong. Sidoo kale 3,000 oo yahuud ah ayaa dagan. Waxa kaloo jira tira yar oo Muslimiin iyo dadka diimo kale heestaan intaba..

Waxa aan qoraal ugu tala galay in aan wax badan kala socono sida fudud ee wax loo qaban karo haddii ay jirto daacad iyo kalsooni dowlad iyo shacabkeeda intaba. Horumarka waa mid yareen kara dhibaata, dilalka iyo jahwareerka siyaada ee maanta dadkeena Somaliyeed heesta. Side horumar ku gaari karnaa.? Maxaane la gudboon dhalinteena maanta ah ubaxa wadanka.? Yaanse ka sugeeynaa in ay horumar inoo keento.? Su'aalahaan dhamaantood waa kuwo dad badan oo Somali ah maskadooda ay ku wareegeeyso balse jawaabta sidii lagu heli lahaa waxa ay u baahan tahay dadaal iyo isku xinaasho waa sida ay ila tahay ibraahim ahaan.

Intaas ayaan ku soo gabagabeeynayaa qoraalkan oo ugu tala galay in aan Hong Kongo ku barano sidoo kale Somali haddii aanu nahay aan horumar buuxda ku gaari laheen.

Qore:Ibraahim daa'uud c/laahi (Gentleman)
sayfudiin@hotmail.com
Nairobi-kenya
+254721130470