Waxaa diyaarisay, Ikraam
Cali-kaar
Gothenburg- Sweden
ikraam@journalist.com
Daaciga reer Makka,
Saleh bin Humaid, oo khudbadii
Jimcada ka jeediyey Masjika Barakaysan ee Makka Al Mukarama
ayaa sheegay in adduunku uusan iska indha tiri doonin
Qaranka Muslimka iyo dareenkoodiisa. Waxaa uu intaas ku
daray "in Qarankani (ummada Muslimka) uu maalmihii la soo
dhaafay u dagaalamay Nebi Muxamed, waxana uu yiri waa in qof
kasta oo Muslim ah uu ku faraxsanaadaa difaacida Nebi
Muxamed, Nabad Gelyo iyo Naxariis Korkiisa Ha ahaatee (NNKH).
"Ummada Muslimku waxaa waajib ku ah in ay
ka caroodaan cayda lala beegsaday Nebi Muxamed (NNKH) waana
in aan arrintaas marna la aqbalin" sidaas waxaa yiri Sheikh
Yuusuf Al-Qardaawi oo salaadii Jimcada khudbad ka jeediyey
magaalada Dooxa ee dalka Qadar.
Kumanaal Muslimiin ah ayaa markii ay
salaadii Jimcada ku tukadeen masjidka
Al-Aqsa waxa ay dhigeen
mudaharaad ay caro ka muujinayaan sawir gacmeedyadii
joornaalada Yurub ay ku aflagaadeeyeen Nebi Muxamed (scw).
Sidoo kale waxaa mudaharaad kaas la mid ah laga dhigay
Masjidka Al-Azhar ee dalka Masar iyo dhammaan daafaha dunida..
Ibrahim Hooper ah afhayeenka CAIR oo ah
Urur Muslminiinta Maraykanka ee
xaruntiisu tahay magaalada Washington ayaa yiri "Wargeysyada
Yurub daabacadaada ay ku degdegeen sawir gacmeedyada
aflagadada ah waa arrin ciyaalnimo ah."
VIDEO:
Daawo Mudaharaadyada ay dhigeen Muslimiintu...
(CBC)
RADIO:
Dhegeyso VOA... GUJI...
Allaahu Akbar Allaahu
Akbar!! waxey kamid ahaayeen ereyadii ay Jimcadii
Muslimiin badan oo caalamka kamid ah ku dhawaaqeyeen kadib
markii ay kasoo baxeen salaadii Jimcaha oo ah maalin si weyn
loogu qiimeyey "Rasuulka sharafta leh ee Muxamed (NNKH), oo lugu
aflagaadeeyey wargeysyo badan oo reer galbeed ah kadib markey
sawiro kartoon ah ku sheegeen.
Jakarta-Indonisiya.
Saaka (Feb 3) arroortii ayaa
muslimiin careysani waxey u dhaceen dhismaha safaarada Denmark
ay ku laheyd Jakarta, waxaana ay ukumo iyo dhagxaan ku tuureen
dhismaha safaaradas halkaasina ku gubeen calanka dalkaasi sida
ay soo werisay wakaalada wararka ee AP.
Islamabad- Pakistaan
Baarlamaanka wadankaasi ayaa
maanta go'aan soo saareen ku cambaaraayey wargeysyada reer
galbeedka sida ay arrintan u soo faafiyeen, waxaana qaar kamid
ah xildhibaanada barlamaanka wadankaasi wadaan qaban qaabo
banaanbax oo loogaga soo horjeedo wargeysyada reer galbedka.
Sidoo kale cambaareyntaas ayaa lugu sheegay iney tahay waxa
wargeysyada dalalkasi ku dhaqaaqeen kuwo "dhawacay dareenka
muslimiinta"
Ankara-Turkiga
Ra'iisal wasaaraha dalkaasi
Turkiga Recep Tayyip Erdogan oo maalintii shaley aheyd
dhiniciisa carada muslimiinta gees ka muujinaya ayaa u sheegay
wasiirka arrimaha dibada Faransiiska Philippe- Douste- Blazy
iney haboon tahay in saxaafada ay xakameyso xorriyada ay
sheegtay iney adeegsato, wuxuuna hadalkiisa intaas ku daray iney
dhacdooyinkaasi foosha xun ay yihiin kuwo meel kaga dhacay
qiimaha ummada Islaamka.
Bakhdaad- Ciraaq
Hogaamiyaha shiicada uga sareysa
dalkaasi Ciraaq Aayatulaah Sistani ayaa boggiisa rasmiga ah ee
internet-ka ku sheegay in kuwa falkaasi sameeyey ay faafiyeen
sunta cadaawada ah ee soo jireenka aheyd ee Islaamka loo qabay
isagoo dhinaca kalena dhaleeceyn ba'an dusha ka saaray kooxaha
hubeysan ee Islaamiyiinta ah kuwaasoo uu ku sheegay iney
laftooda masuul ka yihiin sumcada Islaamka ee halowday.
Qaza- Falastiin
Wakaalada wararka ee Ap ayaa
dhinaceeda waxey werisay in maanta oo jimcaha ay kooxaha
falastiiniyiinta ah ay waxyaabaha qarxa ku tuureen xarunta
dhaqanka Faransiiska oo halkaasi ku tiilay mana jiraan ilaa iyo
hada cid falkaasi ku dhaawacantay. Magaalooyin badan oo kamid ah
dhulalka falastiiniyiinta ayaa banaanbaxyo badan ka dhaceen
iyadoo halkaasi lugu gubay calanka Denshish-ka, waxaana ay
codsadeen banaanbaxayaashaasi in talaabo laga qaado dadyowga
kasoo jeeda dhamaan intii qeybta ga geysatay faafinta
sawiradaasi.
Dhaka- Bangaladesh
Magaalo madaxda Bangaladesh ee
Dhaka ayaa maanta waxaa banaan bax iskugu soo baxay muslimiin
tiradooda gaarayey 500 oo qof waxaana salaada jimcaha kadib
muujiyeen carada ay u qabaan wargeysyada galbeedka ee sida aan
geed ku gabashada laheyn u aflagaadeeyey Rasuulka Muxamed NNKH.
Kualampur- Maleysiya
Dalka Maleysiya 60-neeyo oo
muslimiinta dalkaasi kamid ah islamarkaasina careysan ayaa
maanta waxey rabshado ugu dhaqaaqeen iyagoo adeegsanaya dhagxaan
waxaa ay dadkaasi dowlada Denmark ka codsadeen in talaabo ka
qaado wargeyska dalkaasi si loo saxo qaladkii dhacay.
London- Uk
"Fariinta aan u direyno Denmark
iyo reer galbeedku waa ineysan kasii bad badin waxa hada dhacay,
si aysan wada u furin in fikir qaladan laga qaato muslimiinta"
Hadaladaasi waxey kamid ahaayeen qudbadihii tooska ah ee uu
jeediyey Sheekh Khaliifa oo hadana ku cel celiyey iney u tahay
maalin weyn oo ay qiimeeyaan waajibna ay tahay iney difaacan
Rasuulka NNKH, Diintana aysan baneyn in qof la caayo xitaa
xayawaanka.
Telefeyshinka BBC-da oo la runsan
yahay in xirriir weyn uu la leeyahay dunida Islaamka ayaa
laftiisa u soo bandhigay daawadayaashiisa sawirada dhaliyey
muranka waxeyna taasi sii kicisay xiisadii awalba cakirneyd.
Wargeysyo kale oo dhowr ah ayaa
maanta iyagana soo bandhigay sawiradaasi foosha xun, waxaana
muuqata in ihaano weyn oo aan geed ku gabasho laheyn lugu hayo
dadka muslimiinta ah oo mar hore sharafta laga dhigay.
Magaalada Qudus ee dhulka
Falastiiniyiinta ayaa Mufti kamid ah wadankaasi sheegay inuu
siin doono nabadgalyo dadka masiixiyiinta ah iyo kaniisadahaba
oo uu waardiyey doono haddii ay soo wajahaaan cabsi uga imaneysa
dhanka muslimiinta.
Salaadii jimcaha ee magaalada
Paris ayaa maanta degenaan kamuuqatay culimada dalkaasi ayaa ku
baaqay ineysan banaanbax waxba soo kordhineyn iyo calan lagubo
ee lo baahan yahay in la kaashado degenaanta. Si weyn ayey
dadkuu tukanayey salaada Jimcaha u cambaareeyey falalkii dab
isku gudbinta ahaa ee wargeysyada reer Yurub ku kaceen.
Stockholm- Sweden
"Kuwa soo bandhigay sawiro ay ku
sheegeen Nabi Muxamed, waa kuwo aan aqoon iyo ixitraam durugsan
laheyn, mana ahan in si qaladan loo adeegsado xorriyada" ayuu
qudubadiisi ku bilaabay Abuu Maxamuud oo ah imaamka masjidka
magaalada Stockholm ee caasimada Sweden.
Maanta magaalada Stockholm iyo
magaalooyinka kale ee Muslimiintu ku badan yihiin waxaa si xoog
leh uga socday qudbadii salaadaha Jimcaha oo maanta si weyn
caalamka Islaamka u aheyd astaan ay ku difaacayeen Nabi Muxamed
NNKH. Imaamka masjidka wuxuu ka hadlay ahmiyada ay u leedahay
Muslmiinta in arrintan wax laga qabto, wuxuuna xad gudub weyn ku
tilmaamay in diimaha jira mida ugu weyn si bareer ah loo caayo
Rasuulkii looo dhiibay.
Waxyaabahan ayaa u sabab
ahaa carada Muslimiinta caalamka
Ciilka iyo carada haatan ka jirta
dunida Islaamka waa mid bilowgeedii ku yimid ka fiirsasho la'aan,
waxaa markii ugu horeysay bishii september ee sanadkii hore
wargeyska lugu magacaabo Jylland- Posten uu soo bandhigo sawiro
kartuun ah oo ka kooban labo iyo toban sawir oo uu ku sheegay
iney ahaayeen Nabi Muxamed NNKH. Ujeedaduna ay aheyd baaritaan
ay misna ku sheegeen iney eegayaan in la sawiro karro Rasuul iyo
inkale.
Arrintan waxey gun u noqotay
xiisada haatan abuurantay ee dabkeedii meelo badan oo qaaradan
yurub kamid ah ka bilowday. Muslimiinta dalkaasi Denmark ayaa
bilaabay iney cambaareeyaan sawiradaasi waxey dacwad ku soo
oogeen dadka maamulayey.
Dowlada dalkaasi oo iyadana diiday iney la kulanto danjireyaasha
dalalka Islaamka qaar katrisan oo doonayey in arrintan ka
hadlaan, hadey dhici laheyna uu iman lahaa xal ugu yaraan lugu
xakameyn lahaa muranka sida weyn uga dhextaagan Denmark iyo
dalalka Islaamka oo misna noqotay qodob kale oo xasaasi ah.
Muranka waxey qatartiisa timid
markii Sacuudi Careebiya u yeertay danjiraheeda Denmarka u
fadhiyey dhamaadkii bishii janaayo. Sidoo kale telefeshinada
caalamka ayaa laga arkayey dhulalka falastiiniyiinta oo lugu
gubayey calamada Denmark iyo Norway islamarkaasina shaqaalaha
dalalkaasi ee howlaha diblomaasiyadeed ka wada gobolka loogu
hanjabay in la waxyeeleyn doono.
Urrurada Islaamka ee dunida
muslinka ayaa igu cambaareyn weyn oo is daba joog ah u diray
dalkaasi Denmark iyo wargeyskaba, waxaana ay arrintan gaartay
muran siyaasadeed heerkii ugu sareeyey oo aakhirkii keentay in
wadamada ku yaal gobolka bariga dhaxe gaar ahaan gacanka carabta
oo Sacuudiga ugu horeeyo bilaabay inuu joojiyo cadooyinka ka
yimaada dalkaasi gaar ahaan shirkada la yiraahdo Arla foods oo
iyadu u dhoofin jirtay dalalkaasi aalabaha ay kamid yihiin
subuga burcadka ah, caanaha iyo farmaajada.
Dalkan Sweden inkastoo ay ka
gaabsansadeen saxaafada gudaha daabacada sawiradaas ayaa hadana
labo wargeys oo lakala yiraahdo Exprssen, GT soo bandhigeen qaar
kamid ah sawiradaasi islamarkaasina faallo ku saabsan saameynta
sawiradaasi iyo waxyaabaha ay ku andacoonayaan wargeysyada
Denmark iyo Norway boggooda tafatiraha ku eegayey.
Tanina waxey keentay bey leeyihiin
xeel dheerayaasha saxaafada Sweden indho indheeya iney
labadaasi wargeys ay si indho la'aan ah u soo bandhigeen sawiro
iyagoo doonayey in dowlada Sweden lugaha loo galsho muranka
haatan loo caal waayey ee arrintani keentay. Tafaftirayaasha
wargeysyada kale ee Sweden ayaa si weyn u cambaarayey
wargeysyada Denmark iyo Norway kuwaasoo ku sheegay in ku
raaxeysteen wax dhibaato u geystay muslimiin badan oo caalamka
ah islamarkaasina meel ugu dhacay shuruucdii loo dejiyey
saxaafada caalamka.
Gabadha la yiraahdo Lena Mellin oo dhinaca faalooyinka siyaasada
gudaha iyo dibada u qaabilsan wargeyska Aftonbladet ee wadankan
Swden ayaa maqaal aymaanta qortay cinwaan uga dhigtay " Qaladku
wuxuu u baas bixi doonaa shaqada" oo ay ula jeedo Ra'iisal
wasaaraha dalkaasi oo muddo dheer ka meer meerayey inuu raali
gareeyo waxeyna hoosta ka xariiqday in talaabo kasta uu maanta
qaada aysan aheyn mid wax saxeysa hadduusan la imaan talaabada
rasmiga ah ee laga doonayo.
-
30 bishii september ayaa
markii ugu horeysay wargeyska Jyllands- Posten soo sawiray
sawiro kartuun ah oo ku sheegay Nabi Muxamed )NNKH).
-
29 isla bishaasi september
urrurka Jaamacada Carabta ayaa si weyn u dhaleeceeyey
wargeyskaasi Jyllands Posten.
-
Bishii oktoobar waxaa dacwad
lugu soo oogay wargeyskaasi, markaasi kadib waxaa hoos loo
dhigay baaritiinkii la xirriiray sababaha dhaliyey in
sawiradaasi kartuunka ah lugu sheego Nabi Muxamed.
-
10 janaayo wargeys ku hadla
afka masixiyiinta dalka Norway ayaa qaar kamid sawiradii
wargeyska Jyllands Posten adeegsaday.
-
18 bishii janaayo hey'ada
caalamiga ah ee Islaamka ayaa si weyn u dhaleeceysay
daabacada sawiradaasi, sidoo kale 57-da wadan ee xubnaha ka
ah ayaa hey'adahoodu sidoo kale cambaareeyeen falalkii ay
wargeysyadaasi dabka iskula qaadeen.
-
Isla bishii janaayo 20-keedii
ayaa qaar ka tirsan danjireyaasha dalalka Islaamka u fadhiya
Denmark si weyn u cambaareeyen siyaasada ku wajahan
saxaafada dalkaasi ee ay dowladu ku sheegtay ineysan shaqo
ku laheyn.
-
26 janaayo ayaa dowlada
Sacuudiga u yeertay danjiraheedii Denmark, waxaana sidoo
kale daba socday Fadwo uu soo saaray Muftiga Sacuudiga
Cabdul casis Al Sheekh oo ka codsaday in la mamnuuco
gadashada alabaaha ka yimaada dalkaasi, taasoo ay dowladu
Sacuudiga 24 saac gudahood ku fulisay amarkii Muftiga.
-
29 bishii janaayo ayaa sidoo
kale dowlada Liibaya u yeertay danjiraheedii dalkaasi u
fadhiyay, isla maalintaasina waxaa calamada Denmark iyo
Norway lugu gubay Marinka Qaza ee Falastiin kadib markii
dadweyne careysani ay isku soo baxeen iyagoo codsanayey
raaligareyn ay dowlada Denmark bixiso.
-
30 bishii janaayo ayaa kooxo
hubeysan oo falastiiniyiin ah galeen dhismihii Midowga Yurub
ku laheyd aagaaasi waxaana ay ku hanjabeen iney wax yeeleyn
doonaan shaqaalaha dalalkaasi.
-
Dhamaadkii bisha janaayo
madaxa wargeyska Jylland- Posten uu bixiyey cudur daar
bixiyey, iyadoo sidaas u yeelay hakinta xiisadaasi, laakin
maaheyn mid sidaas muslimiintu ku qanceen.
-
1 febraayo wargeys kasoo baxa
dalka Faransiiska ayaa xaajadii cirka ku shareeray kadib
markii ay sawiro kale oo ka duwan kii hore soo ban dhigau,
iyagoo cinwaan uga dhigay "Haa xaq waan u leenahay inaan
xitaa aan Illaah sawirno" Milkiilihii wargeyskaas ayaa
shaqadii ka eryey tafatirihii wargeyska wuxuuna cudur daar
ka bixiyey sawiradii qaladka ku soo baxay wargeyskiisa.
Sidoo kale dalalka ay ka mid yihiin Talyaaniga, Jarmalka,
Isbeyn, Holland iyo Iswitzerland ayaa garadaradii aan geed
ku gabashada laheyn ee lugu aflagaadayey Nabi Muxamed NNKH
isku garbeeyey waxaana ay si cad u taageereen wargeysyadii
kale ee horey u soo bandhigay sawirada muranka weyn dhaliyey.
-
2 feberaayo waxaa sii socday
muranka sawiradan la xirrriira kooxo hubeysan oo ka tirsan
Islaamik Jihaad iyo Al Aqsaa ayaa isku gadamaaday xafiisyada
Midowga Yurub ee Qaza, waxaana ay wacad ku mareen iney dili
doonaan dadka kasoo jeeda Iskaandaneefiyanka gaar ahaan
Norway, Demark iyo Faransiiska oo sheekadan bartanka kaga
soo dhacay.
-
Iiraan waxey uga digtay
midowga Yurub cawaaqib xumo ka dhalata oo dhex marta Midowga
Yurub iyo dunida Islaamka.
Xiisadihii
la xirriirtay Diinta ee horey u dhacay
-
Sanadku markuu ahaa 1989-kii
ninkii la oran jiray Salaam Rushdi oo asal ahaan kasoo jeeda
dalka Hindiya heystana dhalasho Ingiriis ah ayaa ku
tilmaamay Quraanka kariimka ah "Aayidihii Sheydaanka"
Ayaatulaahigii Iiraan ayaa ku soo rogay ninkaasi Fadwo in la
dilo.
-
Sanadkii 994-tii haweeney u
dhalatay Bangaladesh ayaa buug ay qortay kaga hadashay
Islaamka waxaana ay keentay naagtaasi iney nabadgalyo
siyaasadeed weydiisato Sweden oo ay haatan ku dhuumaneyso
kadib markii dil loogu hanjabay.
-
Sanadkii 2002 waxaa haweeney
lugu sheegay weriye ayaa qortay qoraal ay ku sheegtay "Rasuulku
haduu noolan lahaa uu guursan lahaa naago qaa qaawan oo
xilligaas ka qeybgaliyey tartan lugu sheegay tartanka
quruxda adduunka" Arrintan ayaa keentay isku dhac
muslimiinta dalkaasi iyo kuwo kale oo masiixiyiin ah
halkaasina rabshadihii ka dhacay ay sababtay iney
geeriyoodaan dad lugu qiyaasay 200 oo ruux.
-
Sanadkii 2004-tii waxaa la
dilay xag jirkii Theo van Gogh oo isagu sameeyey filin si
weyn uga careysiiyey muslimiin badan oo dalkaasi Holland ah
iyo caalamka ah, filinkan ayaa waxaa fikiradeeda laheyd
gabadhii ridowday ee soomaaliyada aheyd Ayaan Xirsi Magan oo
iyadu ah lafteedii ruuxii ugu horeeyey ee Islaamimo lugu
barbaariyo si toos ah uga soo horjeesata diinta Islaamka
iyadoo adeegsaneysa saxaafad ku sheega dalkaasi Holland.
Ikraam Cali-kaar
Gothenburg- Sweden