SOMALITALK.COM
w w w . S o m a l i T a l k . c o m
SOMALITALK - DIFAACA BADDA SOOMAALIYEED

Iftiimin: Heshiiska is-afgaradka Badeed ee Kenya iyo Soomaaliya, iyo Kaalinta Norway.

Tan iyo intii heshiiskii isafgarad  badeedku dhexmaray Soomaaliya iyo Kenya waxaa soo baxaya xogo badan oo ku aadan arintaasi.  Sidoo kale waxaa dhashay wareer badan oo ku saabsan arintaan iyada ah taas oo ka dhalatay kadib markii maqaalo badan oo ku saabsan arinta ay soo bandhigeen afraad muwaadiniin Soomaaliyeed ah kuwaas oo ka dhiidhiyay arintan iyada ah balse qoraalada qaar aan oran karno waxaad moodaa inay abuureen wareer wax ay saxaan iskaba daaye.

Waxaa intaas ka sii daran aamuska khubarada Soomaaliyeed gaar ahaan qolyaha ku takhasusay xeerarka caalamiga ah, joolajiyada iyo joqoraafigaba, ragaas oo ahaan lahaa marjac iftiimiya xaqiiqada dhabta ah ee ka dahsoon inta aan khibrada iyo aqoonta u lahayn ulajeedaha heshiiska is afgarad, cida ka faa’iidaysanaysa, iyo atoorayaasha soo huwaday shaatiga khubaro ee arintaan doorka ka cayaaraya.

Hadii maanta Soomaaliya ahaan lahaa dal xor ah oo shacabku awood leeyahay, dowladuna ahaan lahayd mid ku timid rabitaanka shacabka waxaa hubaal ah in dowlada maanta ka jirta Soomaaliya ay dhici lahayd, maxaa yeelay waxay ku dhicisowday ama ku fashilmatay doorkeedii ahaa difaaca dal, bad, bari iyo dan Soomaaliyeedba. 

Waxaa intaa ka sii daran oo aan nasiib daro ku tilmaami karnaa in cida heshiiskaan u matalaysay Soomaaliya ay ahaayeen kuwo aan khibrad iyo aqoon midna u lahayd waxa ay qalinka ku duugeen. 

Hadaba si aan u fahamno xaqiida arinta iyada ah waxaa haboon aan iftiimino waxa socda. waxa socda waa labo arimood oo mid tahay heshiiska if afgarad ee dhexmaray Kenya iyo Soomaaliya , iyo arinka kale oo ah codsiga iyo sheegashada ay Dowlada Soomaaliya u gudbisay UN kaas oo ah sheegashada dhulka fadhiga iyo qalfoofka qaaradeed ee xeebaha Soomaaliyeed.  (codsi kaas la mid ahna waxaa gudbisatay Kenya) 

Waxaa jira codsi UN xafiiskeeda u qaabilsan xeeradka badeed uu u gudbiyay caalamka kaas oo ah in dalkasta uu soo gudbisto codisigiisa ku aadan sheegashada khayraadka ku duugan fadhiga qaaradeed ee badeeda gaar ahaan inta ka baxshan 200 oo mayl oo dowlad kasta ay xaqa u leedahay.  Hadii codsigaasi lagu soo gudbin waayo mudada loogu talagalayna waxaa dhici doonta in fursan danbe aan la siin doonin dowladii aan soo gudbin codsiga. Walow ay jiraan dowlada wakhtiga loo kortiyay sida Canada, Ruushka , USA iyo Denmark oo ka mid ah dalalka isku haysta sheegashada North POLE, meesha Norway mar hore loo xukmiyay ayna heshay dhul aad u baaxad wayn.

Hadaba waxaa la yaab ah doorka ay Norway ku leedahay labada arimood ee kor ku xusan, waxaa la yaab leh awooda buuxda ee kama dambaysta ah ee la siiyay Norway waa marka laga hadlayo qorista codsiga sheegasha badeed ee Soomaaliyee.  Waxaa iswaydiin mudan waxa liiska khubarada arintaan looga waayay khabiir Soomaaliyeed, waxaa kaloo iswaydiin mudan kaalinta ay arinkan ka qaadatay STATOIL oo ah shariikada bartoorka qaranka ee Norway.

Sidoo kale waxaa iswaydiin mudan waxa sababay in labo dowladood oo xuduud badeed isku haysto ay Norway labada dhinacba tiraahdo waan la talinaynaa, waxaa hubaal ah in taasi ay cadaalada ka fogtaya, balse ay xaqiiqdu noqon karto in dal ka mid ah labadaasi ay hoosta kala shaqaynayso meesha ay dalka kalena majaro habaabinayso.

Fadlan eeg maqaalkan ka hadlaya ulajeedaha Norway iyo dhagarta iyo dhaca lala rabo Soomaliya. http://www.innercitypress.com/los1somalia041909.html 

Sidaa awgeed dalka aan maal, aqoon iyo caqli midna maanta hayn waa Soomaliya sidaa darteen way iska cadahay cida la hoodanaynayo ama mindidii lagu qali lahaa u dhiibtay cid aan arxan u galayn. 

Dowlada Kenya waxay arintaan u saar tay gudi “Task Force” isugu jira khubaro iyo badax, kuwaas oo mudo aad u dheer arintaan soo gorfaynayay maantana codsi lagu taagtaagsaday u gubdiyay UN.  Markaad dhinaca kale eegto waxaa arki dowlad taag daran oo awoodi la inay hesho goob aamin ah oo ay ku shiraan xubnaha Baarlamaanku inay ku dhiiratay howl aysan aqoon iyo karti u lahayn, inay shacbiga ka qarisay arinkan isaga ah, inaysan kala tashan baarlamaan iyo inaysan ka faa’iidaysan khubarada Soomaaliyeed ee howshaan kartida, aqoonta iyo khibrada u leh, kuwaas oo jaamacadaha caalamka ka dhiga cilmiga  Joolajiyada, joqoraafiga iyo xeerarka caalamiga ahba.

Hadaba akhristow, si aan hadalka u soo gaabiyo waxaan halkaan maanta idiinku soo bandhigayaa xaqiiqo dhab ah oo ku aadan doorka Norway.

Norway oo ugu yaboohday Kenya inay ka caawin doonto soo barista Batroolka.

Maqaalkaani wuxuu xusayaa sida Dowlada Norway ay diyaar ula tahay caawimaad iyo gacan qabasho ku aadan soo saarista iyo baarista shidaalka Kenya, sida ku cad qoraankaan waxa yaboohu ka imanayo waa wasiir ku xigeenka Tamarta iyo Shidaalka Ms. Brit Skjelbred, taas oo masuulka wasaarada Shariikada Batroolka Norway Statoil.

Hadaba Soomaalidu waxay ku maahmaahdaa maxaa iyo weedha Kulmiyay, Maxaa sababay in codsiga Dowlada Soomaaliyeed ay qoraan Dowlada Norway iyo Shariikada Statoil, hadiiba ay sida ku cad qoraalkan 2003 Shariikadan oo dowli ah iyo wasiir ku xigeenkii shidaalka ee Kenya u gudbiyeen codsiga qodista iyo baarista Shidaalka.

Miyaysan taasi ahayd khiyaano iyo hoodadayn la rabo in Continantal Shelf ku lifaaqan dhul badeedka Soomaaliyeed ee kaas oo lagu qiyaasay 116,000 KM2 in loo qalinta loogu xado oo xalaaleeyo Kenya,  iyadoo laga faa’iidaysanayo dowlad aan khibrad, dhaqaale, iyo aqoonba u lahayd waxa ay saxiixayaan iyo cida ay u wakiilanayaan intaba.  Sidoo kale maxaa sababay in ay dowlada Norway isku xirto saxiixa warqada isafgaradka xadaynta badeed ee Somaaliya iyo Kenya , iyo codsiga Fadhiga Qaaradeed ee Bada Soomaaliya. 

Intaa waxaa ka sii daran in Wasaarada arimaha Dibada ee Norway qoraal saxaafadeed oo ay kaga hadlayso kaalinta ay ka cayaartay arintaan iyada ah ku xustay in aysan wax uladeedo hoose oo qarsoon ka lahayn gacan qabashada iyo kharajka ay ku bixisay arintaan daraasada Soomaaliya hordhigtay UN ee ay ku cadaynayso inay leedahay Contenintal Shelf Afrikada Bari.   Taas miyaan laga dhadhansan Karin in Dowlada Norway ka sii jawaabayso tusmada iman karta,  Maxaase keenay is difaaca qadimaada ah, waa hadii aysan wax isku ogayne???

Hadaba waxaad akhristow hoos ku arki doontaa inta ay le’egtahay calaaqada Norway iyo Kenya, wakhtiga ay soo bilaabantay, iyo howshii baarista iyo qodista Batroolkaan in ay u xanibnayd oo qudha warqada loo saxiisay iyo hadaba wixii ka soo baxa shirka June ka dhici xadaynta xeerarka badaha ee dhici doona June, 2009. 

Hadalka uu wasiirka arimaha dibada ee Norway sheegayna wuxuu u dhigmaa sida: “Neither the Norwegian Government nor Norweg an companies would have have interests of their own in the area, said the Norwegian minister» taas oo marka Soomaali loo badalo noqonaysa sidan : « Dowlada Norway ama Shariikadaha Norway midna wax dano ah kama laha aagaan.

Marka in Wasiirku been sheegayo la iskuma haystee , waxaa keliya ee su’aashu tahay ma waxaan rumaysanaa hadalka wasiirka mise waxaan rumaysanaa ficilka Dowlada Norway iyo Shariikadaheeda Shidaalka  kuwaas oo durba ka howl galay Kenya.

Fadlan Fiiri Qoraalka Wasaarada Arimaha Dibada ee Norway oo ay kaga hadlayso arintaan:

http://www.regjeringen.no/en/dep/ud/press/News/2009/shelf_assistance.html?id=555771

Norway offers Kenya to help with oil exploration

19-09-03 The Norwegian government is ready to help Kenya explore its oil potential, if requested. The State Secretary (deputy minister) for Oil and Energy, Ms Brit Skjelbred, told that her country was willing to assist Kenya explore, excavate and even manage its potential oil deposits if it was comfortable with the arrangement.  
She said that oil exploration was a tricky and costly affair, and Kenya must ensure that it was not cheated out of its natural wealth by unscrupulous countries or companies. The minister said Norway, a leading exporter of crude oil, had assisted many countries to produce and manage their oil without any problems.

To read more please visit here: (hadii aad doonaysid inaad sii akhrisato maqaalka fadlan akhri halkan:

http://www.gasandoil.com/goc/news/nta34233.htm

Kenya: Mashruuca Qodista Shidaalka oo Bilaabmi doona

Kenya: Oil Drilling Project Set to Commence

Qormadan waxay ku bilaabmatay sidan, Qalabtii loo isticmaali lahaa qodista Shidaalka laga filayo (xeebta ka baxsan) Lamu oo yimid dekada Mombaasa.

Taariikhada arintaani dhacdayna waa goorma Octoobar 28, 2006.

Wadamada ku xusan qormadaanina waxaa hormuud u ah Norway,  Dhulka batroolka laga qodayaana waa badda ay dad badan aaminsan yihiin inay tahay mida lagu dhacay waxa loogu yeeray heshiishka isfaham.

Hadaad doonaysid inaan qormadaan sii akhriso fadlan booqo:

http://www.miningtopnews.com/kenya-oil-drilling-project-set-to-commence.html

Kaalinta Harald Brekke

Harald Brekke waa khabiirka talada ka siiyay Dowlada Kenya sidii ay ugu guulaysan lahayd dacwadeeda ku aadan sheegashada qalfoofka ama fadhiga qaaradeed.  Waxaa hadaba iswaydiin mudan waxa sababay in xaakim ka mid ah gudiga xeerka badaha ee qalfoofka qaaradeed uu talo iyo khibrad ugu yabooho Kenya. 

Sida ku cad xeerka u degsan xubnaha gudiga xeerka badaha wuxuu dhigayaa sidan:  

“Requests for advice and assistance should be addressed to the Secretary of the Commission. It would be helpful to the Scientific and Technical Advice Committee in fulfilling its functions if States could specify details of the nature of the assistance required to enable the Committee to prepare a list of the “proposed members who may provide advice taking into consideration the technical and scientific nature of each request”. 

Fadlan eeg: http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/commission_advice.htm

Taas oo ah in dalkii raba in laga caawiyo dhinac talo xirfadeed uu u soo gudbiyo gudiga codsi ay ku cadaha nooca talo khibaradeed iyo cilmiyeed ee ay rabaan iyo liiska xubnaha ay doonayaan inay ka caawiyaan arintaan iyada ah.

Sidaa awgeed, waxaan oran karnaa Kenya xaq ayay u lahayd inay taageero ka hesho gudiga xubin ka mid ah, laakiin waxaa doodu ka taagan tahay waxa sababay in Kenya codsato khabiir ku takhasusay cilmiga Joolajiga, u dhashay Norway, ahaan jirayna khabiir ka shaqeeya Wasaarada Shidaalka ee Norway.

Isku suu duuboo waxaan oran karnaa shaki kuma jiro in Norway ay cayaarayso kaalin ku salaysan istaraatiijiyo ganacsi.  Waxaa kaloo hubaal ah Kenya ay tahay Dowlad wakhti iyo dhaqaaleba galisay inay ku guulaysato arintaan.  Guushii ugu horaysayna waxay gaartay kadib markay heshiis if afgarad oo u saamaxaya sheegashada dhulka lagu muran san yahay ka sixiixatay Dowlada Somalia.

Hadaba maxaa talo ah ee la gudboon Dowlada iyo shacabka Soomaaliyeed.

Talo:

  • In baarlamaanka qabsado shir degdeg ah oo ku aadan diidmada heshiiska is afgarad, hadii rag dood ka dhigtaanaa goob aamin ah oo shirku ka dhaco ma jirta maxaa diiday in Villa Somalia lagu shiro maadaama arintaani tahay mid saamayn ku yeelan doonta aayaha iyo jiritaanka Soomaliyeed.
  • In dowladu qirato inay faraha la gashay wax aysan diyaar u ahayd, aqoon u lahayn, sidaa awgeed si ay kalsoonida shacabka u hanato waa inay shaqada ka eridaa cid kasta oo gacan ku lahayd fulinta iyo saxiixa arintaan
  • Waa in Dowladu samaysaa gudi isugu jira Khubaro Soomaaliyeed iyo xubno ka socda dowlada laakiin aqoon u leh arintaan iyada (waaba hadii ay jiraane) , khubaradaas waxaa ka mid noqon kara Dr. Osman Salad oo ah khabiir ku takhasusay cilmiga Joolajiyada maantana wax ka dhiga jaamacada Masqad ee Oman, Prof. Samantar oo ah macalin ku takhasusay cilmiga Juquraafiga, iyo Qareenka caalamiga ah Mr. Abdulqawi oo xaakim ka ah Maxkamada Aduunka ninkaas oo ku takhasusay cilmiga Qaanuunka Caalamiga ah.
  • Waa in qofkasta oo Soomali ah oo aqoon u lehn arintaan iyada ah uu af iyo qalinba ku saxaa , sameeyaa cilmi baaris ,dabadeedna ku soo bandhigaa bogaga internetka ee Soomaliyeed.
  • Waa in ururada ku hadlan magaca Soomaaliyeed gaar ahaan kuwa qurba joogu warqad dacwad ah u gudbiyaan gudiga Xeerka Badaha ee UN, warqadas ama patition kaas oo ay ku xusayaan qodaba ah in:
  1. Dowada Soomaliyeed aysan awood, dhaqaale, nabadgelyo, iyo kalsooni shacab ee ku aadan arintaan haysan sidaa awgeed maadaama dowladaani tahay mid jaabo jaabo iyo isku dhoob transition ah waa in Shacabka Soomaliyeed la siiyaa fursan dheer oo ay ku soo bandhigo doonto dacwadeeda waa marka la helo dowlad Aqoon leh, Kalsooni iyo rabitaan shacab ku timid, hogaankana ay u hayaan rag Difaaci karan danaha iyo Istaraatiijiyada Soomaliyeed.
  1. In Shaki way jiro oo ah doorka Norway sidaa awgeed maadaan codsiga la soo gudbiyay aysan soo diyaarin ama ka midba ahayd khubaro Soomaaliyeed waa in Soomaliya la siiyaa dhaqaale, fursad lagana tashadaa arintaan dowladado aan daro ganacsi oo dhow ama dheer ka lahayn gobolka geeska Afrika.
  1. In Heshiiska Is afgarad ee Kenya iyo Soomaaliya aan waxba laga Soo qaadin maadaama Dowlada Soomaaliya tahay transition , aysan samayn la tashi, heshiiskaana uusan ogolaan ama kalsooni siin baalramaanka Soomaliya sidaa awgeed, iyadoo la ilaalinayo xuduudaha badeed, iyadoo loo turayo dalalka aan awooda dhaaale,khibradeed lahayn waa in UN-tu aysan ogolaan in Soomaliya oo kala daadsan aan dalkeeda iyo badeeda la dhicin.
  1. Sidoo kale waa in xubnaha gudiga xeerka badaha loo gudbiyaa warqadadaan iyadoo si cad loo muujinayo doorka khiyaano ee Norway ee ku aadan arintaan iyada ah, sidaa awgeed waa in xubinta Norway Mr. Harald Brekke aan loo xaamixin coday iyo talo ka gaysashada arintaan maadaama ay arintu tahay mid ku salaysan Conflict of Interest. Sidaa ageedna aan Codsiga Kenya iyo Somalia midna la aqbalin labad dalba dib loo siiyo fursan.

Farah Aw-Osman
Ottawa, Canada
awosman@gmail.com

Faafin: SomaliTalk.com | May 8, 2009

BAARID | SEARCH


shariifSheikh Shariif oo Noqday Madaxwaynihii ugu horeeyay Taariikhda Soomaalida oo Khilaaf Galiyay Badda Soomaaliyeed...
"....baddana waxaa waaye KHILAAF ayaa ka jira" - waraysi cod ah oo laga duubay... Akhri..
 

Xildhibaan Maxamuud Axmed Tarsan iyo Afhayeenka Ahlu suna wal jameeca ee Yurub oo difaacay Badda Soomaaliya
Dawladii C/laahi Yusuf waa diidey in ay saxiixdo
 

craxamnWasiirkii Heshiiska u Saxiixay Kenya oo Qiray in "Dawladda Kenya Kusoo Xad Gudubtay Qayb Kamida Badda Soomaaliyeed"...
C/raxmaan C/shakuur waxa uu intaas ku daray in heshiiska la horgayndoono Baarlamaanka Akhri

Warbixin: - Heshiiska Badda: - Yuu Dan u yahay?! Khatarta ka imaan karta, & Sidee looga Hortagi karaa?!!!

shariiffarooleAragtida Shariifka iyo Faroole ee Heshiiska is Afgarad ee Kenya Lala Galay
Sh. Shariif: kuwa ka soo horjeeda heshiiskan haba yaraatee ma aysan akhrin ----- Dr. Faroole:  Cidna xaq uma leh in qayb kamida dalka Soomaaliyeed cid kale heshiis lagula geli karo... Akhri..

Axmed Walad Cabdalla oo la weydiiyey waxa uu ka ogyahay heshiiska Is-afgarad ee badda ee Somalia iyo Kenya
iyo Kenya oo Markale ka hadashay Heshiiska is-Afgarad ee ay la gashay DFKMG.. Akhri...

"Burcadda Qalinka: Norway, UN, iyo Kenya oo Qorshaha Xuquuqda Shidaal Qodista ka wada Xeebta Soomaaliya"
"Qarammada Midoobay waxay ka qayb qaadanaysaa Norway iyo Kenya gacan ku dhigidooda xuquuqda shidaal qodista ee badda Soomaaliya" InnerCityPress..


Kulaabo bogga www.SomaliTalk.com © www.SomaliTalk.com

La soo xiriir: