Baarlamaanka Soomaaliya oo si kulul uga dooday Sharciga Cusub ee
Kalluumaysiga iyo Xeerka Badda Soomaaliya ee Law No. 37
"Baarlamaanka Soomaaliya ayaa Arbacadii July 17, 2013 si adag uga dooday
Xuduud Badeedka Soomaaliya oo qayb ka ah Hindise Sharciyeedka Kalluumaysiga ee
dhowaan ay baarlamaanka usoo gudbisey wasaarada Khayraadka," sidaas waxaa
faafiyey Telefishanka SomaliChannel.
Waxaana xildhibaanadu su'aalo kulul weydiiyeen Wasiirka Khayraadka ee Dawladda Federaalka Soomaaliya, Cabdirisaaq Cumar
Maxamed, su'aalahaas oo la xiriirey Sharciga Cusub ee loo samaynayo Kalluumaysiga dalka Soomaaliya
iyo sharcigii badda Soomaaliya.
Dooda qaar kamid ah xildhibaanada ka Daawo Video hoose:
  Xildhibaanada
Baarlamaanka Soomaaliya waxay si adag uga hadleen sababta looga war-wareegayo sharciga
Badda Soomaaliya ee Law No. 37.
Kulanka baarlamaanka oo maalintaas ay soo xaadireen 150 xildhibaan waxay
dooda ku saleeyeen in Soomaaliya ay leedahay sharci qeexaya cabbirka badda
Soomaaliya, cabirkaas oo ah 200 mayl-badeed.
Halkan ka daawo warbixin kale
ee Kulankii
Baarlamaanka ee July 17, 2013
"Soomaaliya
waxay ogolaatay xeerka badaha aduunka ee ay wax ka saxiixday 24kii Luuliyo 1989
ayadoo aan ka tanaasulin sharciga qaran." Xeerka qaran ee halkan ku xusan
waa Law no. 37 oo dhigaya 200 maylbadeed oo ah TERRITORIAL WATERS oo soo baxay
1972, sharcigaas oo ka horeeyey kan badaha adduunka markii aan aqbalay.
 Warbixintii
Kooxda Contact Group ee UN-ka ee soo saartay 12-kii July 2013 ayaa si qeexan
loogu sheegay ujeedada ka dambaysay in badda Soomaaliya la soo koobo iyo in loo
ololaynayey EEZ, arrintaas warbixintu waxay ka tiri "Marka Soomaaliya aqbasho
EEZ ee habka hoos imanaya UNCLOS, markaas waxaa loo baahan doonaa in Soomaaliya
iyo Kenya ay bilaabaan wada xaajood labada dalba aqbalsan yihiin oo kusaabsan
xuduud badeedka. Taasi waxay albaabka u fureysaa suurtagal in ay noqoto in dib
loo xadeeyo xuduud badeedka badda ayadoo laga bedelayo xariiqda ku qotonta
xeebta (perpendicular position) oo loo bedelo xariiq jiifta oo laacaysa loolka
(Latitude line). Isbedelkaasi waxa uu xaqiiqo ahaan dhulka la isku hayo qaybtiis
ama gebi ahaantiisba hoos geynayaa badda Kenya. Sababtaas awgeed ayey ahayd tii
keentay in 8-dii October 2011 ay Xildhibaanada Baarlamaanka Soomaaliya cod ku
diideen isku daygii ahaa in EEZ lagu soo daro nidaamkii Roadmap-ka,"
sidaas waxay ku caddahay warbixinta UN-ka boggeeda 249 iyo
250.
Muranka la geliyey badda Soomaaliya waxa uu soo bilowday markii 2009 dawladdii
Sheikh Shariif heshiis la gashay, kaasoo loogu magac daray IS-FAHAM oo badda
Soomaaliya ay Kenya muran ku gelisey, heshiiskaas oo loogu gogol dhigayey in
markaas ay Kenya dhul-badeedka "muranka la geliyey" ay qandaraasyo kula gasho
shirkadaha shidaalka sahamiya, gaar ahaan xeebta la olloga ah Kismaayo iyo
raaskambooni. Baarlamaankii Soomaaliya ee KMG ahaa ayaa arrintaas i geesinimo ah
uga hor tegey, heshiiskii Is-Afgaradkana ka dhigay WAXBA KAMA JIRAAN (NULL &
AVOID), Qaramada Midoobay ayagoo tixraacayey go'aanki baarlamaankii Soomaaliya
waxa UN-ku heshiiskii Is-Afgarad ka dhigeen in aan la cuskan karin.
Hadda waxaa hadalka soo celiyey waa in sharciga cusub ee Kalluumaysiga lagu soo
daray qodobbo si toos ah loogu doonayo in lagu baabi'iyo Law no. 37, xeerkaas
cusub waxa uu hadda hor yaal Baarlamaanka Soomaaliya.
Dhulbadeedka Soomaalia Territorial Sea (200 mayl-badeed)
Wixii ka dambeeyey 2009 waxaa loo ogol yahay in ay ku darsato 150 nautical mile
oo dheeraad ah
Sharcigan
cusub ee Kalluumaysiga ee xukuumaddu doonayso in ay baarlamaanka marsiiso waxaa
ku qeexan sidan: "Dhulka Badda: Macnihiisu waa dhulka biyaha badda
ee ilaa 12 mayl (12 miles) u jira xeebta Soomaaliya." (Waa
sida ku Qeexan Sharciga cusub
ee Kalluumaysiga ee horyaalla baarlamaanka Soomaaliya).
 Waxaa kale oo sharcigan cusub ku qeexan sidan "BAABI'IN: Waxaa la baabi'iyey sharci kasta oo ka hor imaanaya ama aan
lasocon karin xeerkan kalluumaysiga ee Dowlada Fedaraalka Soomaaliya waa la
tirtiray. "
Qodobadaasi waxay si toos ah u baabi'inayaan, ugana hor imanayaan sharciga
Badda Soomaaliya, Law No. 37 ee soo baxay 10-kii
September 1972, kaas oo dhigaya in Dhul Badeedka Wadanka Soomaaliya (Territorial Sea)
yahay 200 mayl badeed (nautical miles).
Waxaa kale oo qodobadaasi ka hor imanayaan go'aankii Golaha Wasiiradda DFS ee
June 6, 2013 ee "ku aadanaa dhererka xadka
badda Soomaaliya", kaas oo dhigayey "Xukuumada Federaaliga ah ee Soomaaliya waxay aqoonsan
tahay sharciga qaran ee badaha Law No. 37. ee qeexaya dhererka xadka badda
“territorial water” ee gaaraya 200 mayl-badeed iyo continental shelf . Waxay
dawlada Soomaaliya ogolaatay xeerka badaha aduunka ee ay wax ka saxiixday 24kii
Luuliyo 1989 ayadoo aan ka tanaasulin sharciga qaran."
Waxay ahayd June 5,
2013 markii sharcigan cusub ee Kalluumaysiga lasoo hor dhigay golaha wasiirada,
sharcigaas oo ay ku qeexan tahay in dhulka badda Soomaaliya yahay 12 miles.
Laakiin maalintii xigtey June 6, 2013 warsaxaafadeed ka soo baxay Golaha
Wasiirada DFS oo uu shir guddoominayey Shirdoon ayaa sheegay in xukuumadda
Soomaaliya aqoonsan tahay sharciga Law no. 37 ee dhigaya in badda Soomaaliya
Territorial Waters ay tahay 200 maylbadeed.
 Halkii laga filayey in sharcigan cusub ee Kalluumaysigu uu qeexo sida uu
dhigayey Law no.37 laguna qeexo in badda Somaliya Territorial waters ay tahay
200 maylbadeed, taasi ma dhicin, balse
June 9, 2013 ayaa ra'iisul wasaaraha DFS waxa uu saxiixay sharciga cusub una
gudbiyey Guddoomiyaha Baarlamaanka Jawaari, sharciga uu ra'iisul wasaaruhu
gudbiyey waxa uu dhigayaa in "Dhulka badda Soomaaliya yahay 12 miles".
June 22, 2013 ayaa markii ugu horeysey sharcigaas cusub ee Kalluumaysiga
waxaa Baarlamaanka ka hor akhriyey Wasiirka Khayraadka. Waxaana sharcigaasi
hadda horyaal baarlamaanka oo la filayo in ay ka doodaan Sabtida July 20, 2013.
Haddaba, Baarlamaanka Soomaaliya waxaa la gudboon in ay muujiyaan
geesinimadii ay muujiyeen baarlamaankii ka horeeyey ee la marsiin waayey in la
duudsiiyo badda Soomaaliya. Sidaas daraadeed aysan ansixin sharci uu ku hoos
jiro in badda Soomaaliya lagu soo koobayo 12 miles, ama aysan meel marin wixii
ka duwan in Dhul Badeedka Wadanka Soomaaliya (Territorial Sea) yahay qayb kamid ah
badda oo gaaraysa 200 mayl badeed (nautical miles).
Sidii golaha wasiiradu hore u caddeeyeen "Soomaaliya waxay aqoonsan
tahay sharciga qaran ee badaha Law No. 37. ee qeexaya dhererka xadka badda
“territorial water” ee gaaraya 200 mayl-badeed. Waxay
dawlada Soomaaliya ogolaatay xeerka badaha aduunka ee ay wax ka saxiixday 24kii
Luuliyo 1989 ayadoo aan ka tanaasulin sharciga qaran." Sidaas daraadeed waa
in aan baarlamaanku aqbalin taas wax ka duwan, loona hoos gelin EEZ iyo 12 miles
iyo erayo xeeladaysan. Kelmedda muhiimka ah waa 200 maylbadeed oo ah“territorial water”
ee badda Soomaaliya.
--
Sharciga cusub ee Kalluumaysiga ee horyaalla baarlamaanka halkan ka eeg
##
UN REPORT:
July 2013
- In this way, Norway’s development assistance to Somalia may therefore be
used as a cover for its commercial interests there. Norway’s Minister of
International Development, Heikki Eidsvol Holmås has, however, publicly
denied any link between Norway’s assistance to Somalia in establishing its
continental shelf rights and any commercial oil interest.
See page 250 of
theh report
-
http://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=S/2013/413
Sharciga cusub ee Kalluumaysiga ee horyaalla baarlamaanka halkan ka eeg
Sharciga cusub ee Kalluumaysiga ee horyaalla baarlamaanka halkan ka eeg
- Xigmad: “Taariikhdu waa cibro iyo cashara waaweyn, waa kaydka waanada
iyo waaya aragnimada. Dhacdooyinka maanta dhacayaa berri wexey noqdaan
taariikh. Taariikhdu cidna ma duudsido, qof walbana wexey diiwaanka u
gelisaa wuxuu galo iyo wuxuu gudo, booska uu istaago iyo kaalinta uu qaato
Ummaddiisa ama diintiisa ama dalkiisa.” Sh. Maxamed Idris. Sept 3, 2009.
- LOOL iyo DHIGO:
http://somalitalk.com/2009/may/13/looldhigo.html
Faafin: SomaliTalk.com | July 21, 2013
Jariidadda Standard oo soo Bandhigtay Caddaynta Saxiixii Labada Wasiir
(Fowsiya & Aamina), kuna tilmaantay MoU ay kala saxiixdeen labada wasiir ee
Arrimaha Dibadda
| 
Daabaco
Boggan | Print
