SOMALITALK.COM dahabshiil
w w w . S o m a l i T a l k . c o m
SOMALITALK - WARAR
DAAWO:- VIDEO: Muhammad: Legacy of a Prophet
Daabaco Boggan | Print

Bannaanbaxii Jaaliyada Soomaalida Stockholm, Sweden... Akhri...

bananbax
Bannaanbaxii Jaaliyada Soomaalida Windsor, Canada...
Akhri...

sandiego
Bannaanbaxii Jaaliyada Soomaalida ee San Diego, USA.. Akhri

swiss
Banaanbixii Jaaliyadda Soomaaliyeed ee Switzerland Akhri
finland
Bannaanbaxii Jaaliyada Soomaalida ee Helsinki Finland.... Akhri

minneapolis
Bannaanbaxii Jaaliyada Soomaalida MPLS, Minnesota.. Akhri

bannaanbax
Bannaanbaxii Jaaliyada Soomaalida London, UK... Akhri...

bannaanbax
Bannaanbaxii Jaaliyada Soomaalida dalka Norway....
Akhri...

sweden
Sweden: Xaflad Ciideed si weyn loogu bogay...
Akhri..
::FAALLADA TODDOBAADKA::
ItoobiyaFaallo: Xafladii Qabsashada Soomaaliya
Xafladu waxay u dhacaysaa sidii in Tigree marti looyahay... Akhri
::HADALKII MINGISTE 1978::
Mingiste"dagaalka ma dhamaan waxaana uu hadda ka dib ka socon doonaa gudaha Soomaaliya” Mingiste 1978... Guji...
:::GURBIYE iyo 100 SU'AAL:::
GurbiyeCali Jabiin "Siyaasay: Sayid Cali iyo Sayid Cumar sabankoodi joogtaye,.. Akhri...
::MAQAALKII XASAN CARAB::
carabMa Safaarad Baa Mise Xarunta Gumeeysigga: Guri uu Deganaan Jiray Madaxweyne Ku Xigeenkii Dalka Akhri
:::TACSI:::
Waxaa tacsi loo dirayaa, qoyskii iyo eheladii uu ka geeriyoodey Nabadoon Maxamuud Seed Nuur oo Ku Geeriyoodey Bosaso. Tacsi
::TACSI:
Tacsi: Marxuum Cabdi Cismaan Xaaji Rooraaye oo 20kii May ku geeriyooday Gothenburg, wadanka Sweden... Akhri
::MUSUQMAASUQ LA DIRIR:
dhegaweyneJawaab Laga Bixiyey Qoraalkii Dr. Xasan Duwe iyo Munishiibiyo: Taariikhda Dhabta ah ee Dr. C/Raxmaan Siciid Dhegaweyne.. Akhri..
:::QORMADII: SACIID FURAA:::
saeedArdaydii Jaamacadda Pretoria ee Somaliland Kosoolaabtey oo Seminaar Kuqabtey Pretoria.. Akhri
:WARAYSI: RADIO AUSTRALIA::
dholawaaCiise Dholawaa oo arrimaha Dhagaxa Waraysi kala Yeeshay Salaad Faatax oo ku sugan Dubai.. Guji
:::MAGAALADA BORLANGE:::
shiilBorlänge & Somalitalk: Shan sano kadib waa sidee xaaladda Soomaalida Borlänge Akhri...
:::DUBAI - BOOSAASO:::
dhagaxGanacsato Qoraal ka soo saaray Dhagaxa Laga raray Boosaaso Akhri...
:::SHIDAALKA PUNTLAND:::
Puntland OIL
Puntland iyo Batroolka: Waxqabad Rasmi ah mise Maaweelo... Akhri...
:::LAASCAANOOD:::
laascaanood
Ka Qayb Qaado dhismaha Masjidka Ramadaan Ee Laascaanood....
Akhri...
:::QORMADII FAYSAL CALI:::
awareMaxkamadda Darajada Koowaad ee Boosaaso ma hal beel baa leh?... Akhri
:::QORMADII FAYSAL CALI:::
cadde muuseCadde Muuse ma Aqbali Doonaa Doorasho, Hadii la dooran waayo-se maxuu samayn?... Akhri...
:::QORMADII WARDHEERE:::
Xog muhiim u ah Soomaalida ku nool USA qaarkood: Dadka haysta jinsiyadda maraykanka ee dalbanaya.. Akhri
:::RAADKA GUMEYSIGA:::
kufsi
Gabdhaha Soomaaliyeed ee ay Ciidamada Xabashidu kufsadeen.
:::MAQAALKII HEEBAAN:::
qalinQalin-ku-dirirka Cusub: Dagaal-oogaha Soomaaliga ahi waa nin damac waalan oo... Akhri
:::DOODII ALJAZEERA:::
dood
Doodii Dhexmartay:- Zakari-yaha Masar iyo Azhari-ga Itoobiya Akhri
::KU: MADAXWEYNAHA DGPL::
Xaal iyo Raali galin ku waajib ah Madaxwaynaha Puntland - Dhacdadii Foosha Xumayd ee Lagula Kacay Dhalinyaro Soomaaliyeed oo la Tarxiilay.. Akhri...
::GABAYGII INJ. NABADDOON::
qoraal NIN WALAALKI DABAY MEEL XILLUU KAGA DANBEEYAAYE Nin sagaal bilood lagu dhaloo, dhogorna kaa liita.. Akhri...
::GABAYGII XASAN GARAAD::
garaadGabay Cusub: Guuley Allahayow: Gowma dhihin hurdada dhawr habeen ciilna waygubaye Akhri
:::BAAQ: C/SHUKRI CALI:::
cshukriJawaab celin iyo Baaq ku socda Kooxda Xiriirka Soomaaliya... Anigoo ku hadlaya magaca SNCP. Akhri..
:::CALI MAHDI:::
mahdiCali Mahdi ma Shalaybuu Qaldnaa, mise Maanta ayuu Saxan yahay?!.. Akhri
:::MAQAALKII C. GUULEED:::
guuleedSomalinimadu maxay la qeyma tahay maanta? ma waxaan ku jirnaa sannadkii 1990 Akhri
:::INNAGA iyo XABASHI:::
tigreeInnaga iyo Xabashi - Qaybta 3aad:  Imaam Axmed Guray (1506– 1542)... Qore: Faisal
:::ABSHIR BACADLE:::
AbshirAbshir Bacadle oo Tiriyey Shirib Cusub: Azhariyo Adooga weyn.. Ayagu ma dhal owliyaa?. Iyagu aarsiyey rabaan.. Akhri
:::MAQAALKII XASAN MIRE:::
hasanKacdoon sameeysee, Kadinka Ku haboon, halagu kaxeeyo: Saddex waa u guul: - Akhri...
:::BATROOLKA (OIL):::
Nidaamka Islaamiga ee Wadaagga Batroolka: Laga bilaabo Morocco ilaa Indonesia: Q.3aad
Qaybta: 1aad | 2aad | 3aad
 

Xukuumada Prof.Geedi oo la Ciir Ciireysa Su’aalooyin Kulul oo Baarlamaanka uu Huwiyey(qaar ka mid ah Wasiirada oo la weydiiyey su’aalo)

Baarlamaanka DFKMG oo 11-Wasiir u qabtay in ay 48-saacadood ku hor yimaadaan Baydhabo

 

Gudoomiyaha Baarlamaanka Sh.Aadan Maxamed Nuur {Sh.Aadan Madowbe} oo shirgudoominayey kulankii Isniintii [Aug 13] ayaa wuxuu mudo 48 saac u qabtey 11-Wasiir oo kale inay ku yimaadaan Hoolka shirarka Baarlamaanka si wax looga weydiiyo mudadii ay hawsha hayeen waxa ay qabteen.

 

Wasiirada loo yeerey oo ay ka mid ahaayeen Wasiirka Maaliyada, kan Warfaafinta, Ganacsiga, Gaadiidka Cirka iyo Dhulka, Hawlaha Guud iyo kuwo kale ayaa gudoomiyaha u qabtey mudo 48 saacadood.

 

Wasiiradii hore su’aalaha la weydiiyey ayaa waxaa ka mid ah, Wasiirka Dastuurka, Arrimaha Dibadda, Caafimaadka, Dekadaha, Amniga Qaranka, Gaashaandhiga oo u hadley Kuxigeenka, Arimaha Gudaha oo u hadlay Wasiiru Dowle, Garsoorka oo u hadley kuxigeenka  

 

Akhristayaal annagoo dhawaanahan idiin soo gubinaynay doodahii la xisaabtanka Xukuumada Prof. Cali Max’ed Geedi  ayaan  waxaan idiin soo  bandhigaynaa su’aalooyinkii qaar ka tirsan Golaha Wasiirada la weydiiyey ee u dhego nuglaaday u yeerista Baarlamaanka, hadii aan idiin soo gudbino Su’aalaha  ugu muhiimsan ee aan u dookhnay iindhaha Akhristiyasha  ee ka soo borqaday  mudanayaasha Baarlamaanka ee aadka u careysan  ayaa waxay u dhacayaan sidan:-

 

Xildhibaan Avv. Cumar  Subeyr  ayaa Su’aalahan hordhigay wasiirada ayaa waxay yuhiin:-

1- Qodobada Dastuurka inooga qoran ma sheegayaan dowlad hoose laakiin waxay sheegayaan dowlad goboleedyo iyo maamul goboleedyo marka wax uusan sharciga qabin Axdigana   ku  qornayn maxaa loo sameeyay?

2-Gobolada Bay iyo  Bakool sida loo dhisay dowlada way ogtahay Axdigana  waxaa ku qoran Gobolada iyo Degmooyinka waxaa dhisanaya dadka deegaanka u dhashay meesha laga keenay  in maamulada Gobolada iyo degmooyinka ay dhisto xagee laga keenay?

3-Wasaarada Arrimaha Gudaha waxay sheegtay in Ciidamada Booliiska la qaadanayo ay ku waajibisay in ay hubkooda la yimaadaan marka arintaas sow ma aha mid suuq madow lagu dhiiro gelinayo?

4-Dastuurka  waxaa nooga qoran in  Gobolada iyo degmooyinka ay jiraan waxna aan lagu dari Karin habada siday ku dhacday in degmooyin cusub  iyo Gobolo cusub la magacaabo?

5-Maxaa keenay in maamulada Gobolada iyo Degmooyinka loo magacaabo dad aan u dhalan, iyadoo sharciga ay inooga qoran tahay in maamulka iyo degmooyinka   aan mas’uul ka noqon Karin nimaan u dhalan deegaanka, isla markaana la baal maro sharciga?

5-Wasiir Arrimaha debada waxaan weydiinayaa waxaa jira safaarado iyo qunsuliyado aan sharci ahayn oo la magacaabay, hadaba sharcigooda yaa sameeyay?

6-  Wasiirka ku xigeenka  Garsoorka waxaan weydiinaya side nin garsoore ah sharciga ku sugi karaa isagoon wax mushaar ah qaadan? Ileyn waxaad sheegtay in shaqaalaha wasaarada aysan wax mushaar  qaadan, isla markaana waxay ku jiraan difaacu nafsi, garsooruhu hadii aan xuquuqdiisa aan la siin waxaa lumaaya nidaam dowladeedkii  jiray hadaba ma dadkay dhacayaan?

 

Xildhibaan Mustaf Sheekh   Cali ayaa isna qaba Su’aalahan:-

1-Qaabka loo magacaabay Safaaradaha iyo Qunsulyadaha ma waafaqsana nidaamka 4.5 waxaana jira beelo loo badiyay siday ku dhacday?

2-Heshiisyada ay la soo gshay wasaarada Arimaha debada caalamka maadaamaay heshiisyada caalamka ay  iyadu   u fasaxan tahay  maxaan nalooga soo gudbin waayay?

3-Soomaaliya ma u bisishahay in shidaal soo saarato maadaama ay qaar ka mid ah  wadamada Afrika aritaas oo kale sameeyeen isla markaana ay u keentay dhibaato?

 

Xildhibaan Max’uud Axmed Kulalihi  ayaa isna su’aashiisa ku bilaabaya:-

1-waxaan hayaa qorsho howleedka Xukuumada inta hadsahay wasiirada mid aan shaqaalo ku soo darin ma laha Su’aasha ii taagan  waxay tahay dhaqaale waa inoo yimide halkuu  ka baxay?

2-Wasiirka Maaliyadada waa xanuunsan yahay, laakiin midkii ka horeeyey kama hareyno, wixii na soo galay, waxa naloo balan qaaday iyo lacagta nasoo gashay qofka ku saxiixan ayaa la rabaa mudane Gudoomiye?.

3-Mudane wasiir Arimo debadeed sideen uga xorownaa Hay’adaha ku hawlan mucaawinooyinka iyo kuwa International-ka oo maamulanaayo dhaqaalaha Soomaaliya, iyadoo aan wax koon tarool kulahayn Dowladda, waad aragteen Isbitaalka  Baydhabo qeyb ka mid ah  waxaa dhistay WHO lacagtana waxaa dhibtay Jaamacada Carabta  iyaduna  waxay usoo gudbisay UNDPOS ka dib ayaa dhismahii la fasaxay, lacagta la bilaabay iyo waxa galay dhismahaas ayaa laga doonayaa wasiirka Caafimaadka iyo kan Arimaha Debada inay inoo sheegaan?

4-Wasiirka Arrimaha Gudaha kan Gaashaandhiga waxay inoo sheegeen in Ciidamada  Xoogga Dalka Soomaaliyeed iyo kuwa Booliiska in Mushaar qaataan wax ka jiro ma leh ee ha inoo sheegaan waqtiga mushaarka siiyeen?

 

Xidhibaan Ibraahim Isaaq   Max’ed yarow  ayaa qaba Weydiimahan:-

1-Wasaarada Arrimaha Gudaha in 73-degmo ay maamul u dhiseen inta dalka uu leeyahayna wax yar baa ka haray  ay xagey kala yimaadeen sharciga ay ku dhiseen?

2-Wasaarada Amniga Qaranka waxaan weydiinayaa Baasaboorka  Cusub ee ay samaysay wasaarada Aminga  nidaankii sharciga ma loo mariyay, cida sameysay ee heshiiska lala galayna sharciga maloo maray?

3-Wasaarada Datuurka & Arrimaha Federalka  ma dastuur qoraalkiis miyaa la idiinka sugayaa misemid Federal oo dowlad goboleedyada lagu dhaqo, mudada 2-sano iyo barka ilayn waxyaabo badan oo aan la isla fahmin ayaa meesha ku jiree?

 

Xidhibaan C/raxaan Yuusuf  Diiriiye (Indho Buur) ayaa qaba  Su’aalahan :-

1-Wasiirka Caafimaadka iyo kan macdanta Biyaha  Biyaha wasaqeysan ee xilliyada Jiilaalka ka dhasha Cudurada  shuban Biyoodka  maxay ugu tala galeen nadiifinta biyaha maxay ugu talo galeen nadiifinta biyaha?

2-Wasiirka Arrimaha Debada waxaa su’aalayaa safiiradala magacaabay tiradooda waa intee, intii hore u joogi jirtay safaaradaha soomaaliya ma loo haya dhaqaale ay ku soo guraan?

3- Wasaaradda Arrimaha Gudaha waxaan su’aalayaa marka degmo la magacaabayo waxaan la mari jirey  hab juquraafi deegaameed, iyadoo la eegayo dadka iyo dhaqaalaha kuwa hada la magacaabay maxay ku salaysan yihiin?

4-Muqdisho sidee Amaankeeda loo sugi karaa xeerkii gaarka aahaana ma loo sameeyay?

 

5-Wasiirka wasaarada waxbarashada in waxbarashada maanta ka jirta uu ruux kasta manhaj gaar ah la yimid mudadii dowlada la’aanta  ma jiraa manhaj mideeya  dugsi hoose ilaa heer  jaamacadeed?

6-Wasiirka Dekadaha & Gadiidka Badda  waxaan Su’aalayaa waxaan ognahay  gaadiid  badan oo ay soomaaliya lahayd oo maqan mala socotaa habkii ay u danbeeyeen? Dekadahii dalka  qaarkood halkii ay ku soo xiran jireen  Maraakiibta waxaa ku degay oo yaala markiib waaweyn oo dagaal isla markaana ay saran yihiin gantaalahii dagaalka sida looga saari  lahaa ma u howl gashay?

Xildhibaan Ismaaciil  Xasan  Max’uud (Timir) ayaa isna soo hordhigay masrax Su’aalahan:-

1-Wasiirada  Dekedaha waxaan su’aalayaa dekada muqdisho qalabkii yaalay waxaa horey ugu qaaday  UNISOM waxaana la geeyay Mambasa waxa uuna ahaa qalab lagu maraakiibta howlahooda ma daba gashay in wax nool yihiin iyo in kale?

2- Wasiirka Aminga iyo Gaashaandhiga  waxay leeyiin xiriir wada shaqeyn ah waana arimo xaasaasi ah, markaan Baarlamaanka  dhex joogno  wax sir ihi ma jiraan  mudane wasiir debadeed  Wasaarada Amaanka iyo tan Difaaca waxaa heshiiska u saxiixa kan Arrimaha Debada  waxaa jiray heshiis Isgaarsiineed oo ay wada saxiixdeen Kenya iyo Soomaaliya welina Baarlamaanka lama keenin ee kaasi inooga war bixi, waxaa  kaloo jiray heshiis lala galay dowladaha dariska ah ee hada inala jooga, dhinaca Dekadaha kaasina ma hayno oo  ma inoola keenin ee halkee ayay ku dambeeyaan heshiisyadaas?

3-Heshiiska aan la galno dowladaha dariska waa loo baahan yahan   dowlada aan dariska nahay ee ciidamadeeda jooga waxaad na siisaa mudada go’an ee ay joogaan iyo gacanta ay idiin siinayaan waa la idiinka rabaa?

4-Wasaarada Gaashaandhiga waxaa su’aalayaa qaabka ay ciidamada aad ku xulataan ma beel baa, mise kuwii hore ayaad qaadateen, darajada qaabka aad ku bixisaan, Ciidamada hada inoo  joogase ma ku filan yihiin amaan ka dalka?

5-Wasiirka Amniga waxaan su’aalayaa  mudane wasiir hay’ada nabada dalka   inaysan ku hoos imaan iyo in kale, ma ka war haysaa maxaabiista la qabtay xiligii dagaalada iyo sidii lola dhaqamay mudadii dagaalada socdeen,  waa inaad kala cadeysaa in Maxaabiis dagaal yihiin iyo in kale ma dalkaa  lagu mise Debada?

 

Xubnihii ka hadlay hoolka shirarka Baarlamaanka seddaxdii maalmood aynu ka soo gudubney oo ay ka mid ahaayeen Avv.Zubayr, Xildhibaan Mustafa, Xildhibaan C/Raxmaan Indhobuur, Xildhibaan Maxamed Xasan Fiqi, Xildhibaan Ismaaciil Xasan Maxamuud, Gen.C/raxmaan Maxamed Cali PBayr}, Avv. Cabdi Cabdulle Siciid (Jinni boqor), Xildhibaan Cismaan aadan Dhuubow, Xildhibaanad Saynab Maxamed Caamir, Xildhibaan Cabdi Axmed Dhuxulow (Dhegdheer), Xildhibaan Cali Cismaan Jidow, Xildhibaan maxamed Cismaan Maye, Xildhibaan Goonle, Xildhibaanad Xaawo C/llaahi Qayaad, Xildhibaan Cabdi Naasir Siciid Seef{Cabdi Dheeg}, Xildhibaan Sh, Jaamaca Xaaji Xuseen, Xildhibaan Maxamed Qanyare Afrax, Xildhibaan Maxamed Cabdi Cawad iyo Xildhibaan Maxamed Xuseen Isaaq {Afaraale},Xildhibaan Axmed cabdi (Boorile), Xildhibaan Maxamed Calli Shire,Xildhibaan Ibraahim Isaaq Caymooy, Xildhibaan Indhogeele, Xildhibaanad Nasro C/salaan Cali, Xildhibaan Sh.Nuur Cali Aadan, Xildhibaan Dr. Yuusuf Maxamed Ibraahim, Xildhibaan Wayrax, Xildhibaan Axmed C/llaahi Jaamac{Daakir}, Xildhibaan Yuusuf Maxamed Khayr {Guuraaw}, Xildhibaan Col/ Ibraahim Garabey, Xildhibaan Amiin, Xildhibaan Cali Nuur ayaa waxay intooda badan weydiiyeen Wasiiradii warbixinta siiyey Baarlamaanka su’aalooyin aad u culus, halka qaarkood hadaladooda laga dhadhansan karay kuwo u xaglinaya Xukuumada, halka kuwa kale ay ahaayeen kuwo jeclaa inay hawlo kale ay ka hadlaan. 

 

Wasiirka Caafimaadka DFKMG Drs. Qamar Aadan Cali “Muqdisho oo keli ah waxaa ka furan 280 xarumood oo midka ugu yar…”

 

Wasiirka Caafimaadka DFKMG Drs. Qamar Aadan Cali oo ka warbixisay mudadii ay xilka qabatey waxyaabihii u qabsoomey, caqabadaha hortaagan iyo qorshe sanadeedkooda ayaa waxay hadalkeeda kau biwlowdey “ Mudane Gudoomiye iyo Xildhibaanada sharafta leh, waxaan u istaagey in ka warbixiyo, Wasaaradda Caafimaadku waa halbowlaha Ummada Soomaaliyeed,  iyadu waxay leedahay siyaasada, laakiin wax qabadka Ummada Soomaaliyeed ayaa laga sugayaa, maadaama caafimaadku nolosha ay ku jirto, la’aantiisuna waxay saameyn ku yeelataa dhaqaalaha, awooda dadka xirfadlayaasha  iyo dadka wax-barashada u baahan,

 

marka si loo kobciyo waa in qof kasta dowr weyn ka qaato, Soomaaliya waxay mareysaa meel ka hooseysa halkii waayadii hore, iyadoo markii hore aysan cago badneyn, 17-sano kadib waxaa burburey adeegyadii Caafimaad iyo Wax-barshadii sanad walba la soo saari jirey ee dhinaca caafimaadka oo marka laysku celceliyo 70 dhakhtar la soo saari jirey, markaad ku dhufato 17-sano oo dhakh’tar la’aan ah waad qiyaasi kartaa in hoos loo socdo, markii ay waayeen kuwii wax yaqaaney ee dhakhaatiirta ahaa qaab ay wax u qabtaan iyo qalaba oo qaarkoodna dhintey  waa la garankaraa halka Bulshadaas Caafimaadkeed uu marayo,

 

nalooma dhiibin wasaard dhameystiran ee waxaa naloo dhiibey wax la bilaabayo waayo Wasaarad aan dhakh’tarkeeda toosnayn, Isbitaalkeeda uu burbursan yahay, dhaqaaalana aan jirin, waxay arintu taagan tahay sideen wax u bilownaa, waxaana ka bilownay arimaha Siyaasada, taabogelinta adegyadii guud ee Caafimaadka degdega , waana xaalad bani’aadaninimo oo taala Bulshada Soomaaliyeed iyo Caalamka, aduunyadu way ka guurtey qaabkii hore iyo sida looga hortago cudurada, anagu markii hore Isbitaalada ayaan awooda saari jirnay, intii dowlad la’aanta dalka ka jirtey adeegii caafimaad waxaa gacnta ku hayey hay’ado caalami ah, iyagoo ku mahadsan si awooda Wasaaradda iyo hay’adahaas loo hormariyo, waxaan awooda saarney shuruucda wada shaqeynta iyo qaab dhismeedka Wasaaradda, inagoo adeegsanayna dadd Xirfad iyo aqoon gaar u leh, Hay’adaha ajnabiga ayaan ka codsanay intaan is xisaabinayno inay na kaalmeeyeen oo aan awoodeena wax ku qabsaneyno.

 

Mar ay ka hadleysay wasiirada waxa u diyaarsan ayaa waxay tiri “inta haykal ee ee xiriir kala dhexeyn karo wasaaradda sida Isbitaalada, kuwa Daawooyinka keena iyo NGO,s-yada ayaa inoo diyaarsan qaabkii aan ula xiriiri lahayn, waxaana inoo qorsheysan qorsho sanadeedka dhaqaale, inagoo u kala qaybinay baahida dhow, tan dhexe iyo tan kale, waxaa keloo hay’ada WHO nagu soo wareejisay Shaqaalihii hore ee caafimaadka oo iyada gacanta ku haysay iyo kuwo cusub oo iyada ay tababartey, marka laga reebo kwa madaxda ah, waxayna bixinaysaa mushaarka shaqaalaha caafimaadka ee hada u jooga, waxay keloo inoo suurta geliyeen inta Isbitaal ee dalka ka jita, MCH-yada iyo T.B Center-yada Gobolada ay ku yaaliin tiradooda, waxyaabaha ay u baahan yihiin iyo Mobail Team-yada, waxayna warbixintooda ku xuseen goobaha ay ku badan yihiin iyo goobaha aan lagu aragba oo aan ku oolin wax Isbitaal ah, wasaaradu waxay wajahdey iyadoo dhaqaalo la’aan ah, ayna ku jirto xaalad adag anigoo ka indho xirana la ii dhiibay, in dalka uu ka dilaacay shuban biyood oo dadd badan ay ku le’deen, hadii dalka uu ka jiri lahaa wax qabad la taaban karo waa laga hortagi lahaa, dal lagu qiyaaso 7-milyan iyo dheeraad oo sanadkiiba marka la qiyaaso 3% ay ku kordheyso, Caruurta 5-ta sano ka yar, Hooyada umul raacayso iyo kuwa dhiig la’aanta hayso oo heerkii ugu hooseysay maraya lama qiyaasi karo, kuwa daawo nadiif ah hela waa 0.5%, marka la fiiriyo Isbitaaladii oo xun, waxtarka daawadii oo yar, dhakhaatiirtii iyo biyihii oo aan nadiif ahayn waa la garan karaa waxa ka imaan kara, waxaa intaa dheer dadka jiisaska ah, kuw indhoolayaasha, kuwa xabad cabsideed soo maray oo maskaxda ka jiran oo dhibaato wey qaba ayaa jira,

 

siyaasada guud ee Wasaaradu waa mid guud ee waxaa loo baahan yahay inaan ka fikirno sida kan tuulada jooga caafimaadkiisa loo daryeeli lahaa, islamarkaana loo tababaro ruux daweeya oo aan maamul ahaan Wasaardda ku xirnayn oo uu ahaado maamul dad iyo deegaan ku xiran, Gudiga dhakhaatiirta ee aqoon yahanada ah ee ku harey dalka markaan la shirney, waxaa inoo soo baxay marka laga reebo Somaliland iyo Puntlad inta joogta waa 120 dhakh’tar ee 11-ka Gobol ee Soomaaliya, Muqdisho oo keli ah waxaa ka furan 280 xarumood oo midka ugu yar ay joogaan 2- dhakh’tar, halka kwo kale ay ka badan mraka intaas laysku celceliyo qiyaas ahaan waa 500 oo dhakh’tar, kuwaasoo aan ahayn dhakh’tar, intaas oo dhakh’tar markii ay dad qalaan ama duraan iyaduna waxaa ka imaan kara dhibaatadeeda ayey leedahay, markaan ogaaney Ummada aan mas’uuliyadeeda qaadnay oo intaa dhimanaysa oo dhaawacmeysa ama uu cudurku haleelayo dhibkeeda ayey leedahay”.

 

Mar ay ka hadlaysay Qamar Aadan caqabadaha hortaagan wasaarada ayaa waxay tiri ”waxaan ogaaney inuu na maamul qof Nayroobi jooga, waana mid meel ka dhac weyn ku ah Dowlada iyo baarlamaanka, waana mid fool xumo ku ah, Soomaaliya waxay u soo diraan qof ama 3 oo aqoonta ay leeyihiin aan la garaneyn, waxay qabanayaan dowladii inay gacan ku siiyaan ma ogola, dowladihii deeqda bixinaya iyaga ayey soo marsiinayaan, arintooda ruux Soomaali ah ama wasaarada ah waxba kama oga waxay hayaan iyo waxay qabanayaan, waxay wax u soo dirsadaan caruur yar yar oo mid kasta gooni u socdo, si loola xisaabtamo aadan garaneyn ayay hadalkeeda kusoo gebagebaysay, Wasiiradda Caafimaadka Qamar Aadan iyadoo waliba sii raacisay in wax badan ay ka tagtey siina doonta gudiga u xilsaaran baarlamaanka.

 

 

Wasiirka Waxbarshada iyo Barbaarinta DFKMG Prof. Ismaaciil Max’uud Hurre (Buubaa) “ tirada caruurta Soomaaliyeed ee waxbarsho la’aanta waa 98%”

 

Wasiirka Waxbarshada iyo Barbaarinta Prof. Ismaaciil Max’uud Hurre (Buubaa) oo ka mid ahaa wasiiradii ka hadlay Baarlamaanka mooshinkii la xisaabtanka Xukuumada ayaa waxaa uu faah faahin ka bixiyey qaab dhismeedka Wasaarada Wax-barshada iyo Barbaarinta, shaqaalaha ka hawlgala xiligan, waxyaabihii u qabsoomey intii uu xilka qabtey, qorshaha mudada dhow iyo dhibaatooyinka ugu waaweyn ee hortaagan ayaa isagoo ka hadlaya wuxuu   warbixitiisa ku bilaabay sidan:-

=Qaab-dhismeedka Wasaaradda Waxbarashada iyo Barbaarinta

 

Hadda ay ku howlgasho waa sida hoos ku xusan:-

1-Wasiirka Wasaaradda Waxbarashada

2-Agaasimaha Guud

3-Agaasimaha horumarinta manaahijta iyo      tababarka

4-Agaasimaha waaxda dhismaha iyo adeegga guud

5-Kormeerka guud

6-Agaasimaha waxbarashada Haweenka.

= Shaqaalaha Wasaaradda ka howlgala wakhti-xaadirka ah waa:

1)     Agaasimayaal =5

2)     Kormeerayaal=3

3)     Xoghayn         =2

4)     Shaqaalaha hoose   =4

Wadarta guud      =  14

=  Waxyaabaha u qabsoomay W/WB waxaa ka mid ah:

a)     Magacaabida Agaasimayaasha waaxyaha

b)     Magacaabida Gudoomiyaasha waxbarashada Gobolada, Degmooyinka, iyo kormeerayaasha Gobolada kala ah: Bay, Bakool, Gedo, J/dhexe, J/hoose, Sh/hoose, Sh/dhexe,Hiiran, iyo G/galduud

c)      Kormeer iyo xog ururin laba jeer (2) lagu soo kala bixiyay Gobolada kala ah:- Bay, Bakool, Gedo, J/dhexe, Sh/hoose, Sh/dhexe iyo Hiiran.

d)     WBW waxay si firfircoon ula fulisay Hay’adda UNICEF Xog ururinta Waxbarashada Aasaasiga ah ee sanad dugsiyeed kii  2006-2007(primary school survey) taas oo laga kasbaday tiro koob run ah

e)     W/W/B waxay la kulantay Dalladaha waxbarashada ee dalka, waxaana la isku waafaqay in ay ku dhaqmaan siyaasada wasaaradda waxbarashada iyo Barbaarinta, iyadoo laba jeer loogu tegay goobahooda.

f)        W/W/B waxay diyaarisay Xeer-ka waxbarashada (Education Act) oo dhawaan Baarlamaanka la hor geyn doono.

g)     W/W/B waxay ku gudo jirtaa diyaarinta siyaasadda waxbarashada iyo Barbaarinta (Education policy).

= Qorshaha WBW ee mudada dhow waa:

a)     W/W/B waxay ku tala jirtaa in ay dhowaan Muqdisho u guurto.

b)     Xaqiijinta goobaha dugsiyada ay ku yaaliin (school mapping) iyadoo la daryeelayo dadka saboolka ah ee aan awoodin in ay ubadkooda waxbarasho u helaan.

c)      Xulashada iyo tababarka macalimiinta

d)     Dhameystirka Agaasimayaasha waaxyaha dhiman

e)     6 Hay’adaha wada shaqeynta la leh WWB waxaa ka mid ah:

·  UNICEF waxaa ay la shaqeysaa WBW hay’ada UNICEF oo kaliya. Iyadoo ay jiraan in ka badan 50 hay’adood oo sheegta inay ku howlan yihiin waxbarashada soomaaliya oo aan ka diiwaan gashaneyn dowlada Soomaaliyeed.

7) Dhibaatooyinka ugu waaweyn ee W/B/W hortaagan:

a)     Shaqaalaha W/W/B (Maamulka, Macalimiin, iyo shaqaalaha hoose) oo aan mushahaar qaadan.

b)     Dugsiyada iyo xafiisyada dowladda oo burbursan taas oo sababtay in ubadkii qoysaska saboolka ah ay waxbarsho waayaan, kuwaasoo ah 98% tirada caruurta Soomaaliyeed.

c)      Xafiisyada W/W/B ee Gobalada iyo Degmooyinka oo aan lahayn qalabka adeega sida: kuraas, miisas, iyo kumbuutaro.

d)     Gaadiid la’aan.

e)     Qalabka adeega isgaarsiinta ee Wasaaradda.

Wasiirka wax-barashada Prof. Ismaaciil Maxamuud Hure {Buubaa} wuxuu ka codsaday Golaha xukuumada iyo Golaha wakiilada in aysan ka yaraan miisaaniyada loo qorsheynayo Wasaarada Wax-barashada iyo Barbaarinta 25% madaama loo aqoonsanyahay in ay tahay Hooyada horumarka iyo daganaanshaha dalka

 

akh-ristaha sharafta leh la soco qaybaha kale ee muhiim ah....

Maxamed Macallin Cismaan(All-man) Somalitalk Baydhabo.

fatxumaalik@hotmail.com

Faafin: SomaliTalk.com | Aug 13, 2007 

 

Kulaabo bogga  www.SomaliTalk.com 
© www.SomaliTalk.com