Xafiiska madaxwenye Thabo Mbeki iyo Jaaliyada Soomaalida K/Afrika oo kulan ka yeeshay arrimaha Soomaalida qaxootiga ah... kadib markii dawlada ay sheegtey in khatar amaan qaran kasoo food leedahay Soomaalida.

Saraakiil sarsare oo ka socota wasaarada arrimaha dibada iyo xafiiska madaxweynaha K/Afrika Thabo Mbeki, oo uu isaga si toos ah usoo direy iyo wakiilo ka socda jaaliyada Soomaalida ayaa (Jun 17, 2008) galinkii dambe kulan albaabada u xiranyahay ku yeeshay caasimada dalkaasi ee Pretoria., kulanka ayaa ka dambeeyay markii xaaladu aay meel adag gaartay, illaa heer dawladu ay ka fakarto talaabooyin amaan oo Soomaalida ku wajahan.

Bidix: Axmed Dawlo,Malibonge,Sh. Cabdulaahi, Danjire Makhubela, Dr. Cabdulaahi carte. oo wada taagan gudaha wasaarada amuuradaha dibada

Kulanka oo ahaa mid xasaasi, isla markaasina degdeg ahaa, oo uu codsaday Mbeki oo markaas dalka dibada oga maqnaa, ayaa ka dhacay dabaqa shanaad ee dhisamada wasaarada arrimaha dibada ee dalkaasi, kuna taala caasimada Pretoria, kulanka ayaa laga wada hadlkaya xaalada qaxootiga Soomaalida ah ee ku jirra xerooyinka qaxootiga ah ee dalkaasi dhawaan laga furey, kuwaas oo ku meel gaar ah, isla markaasina eey maalmihii ugu dambeeyey ka jireen dhibaatooyin iyo isku dhacyo ka dhaxeeya Police-ka iyo Soomaalida.

Fariin kulanka laga aqriyey oo madaxweynaha ka timid, ayaa aheyd in dawlada dalka eey si weyn u saameysey dhacdooyinkaasi isku dhaca ah, isla markaasin eey la murugsantahay xaalada qaxootiga, gaar ahaan tan Soomaalida ee dalka, oo la sheegey in eey sii noqoneyso wax aan la maarayn Karin.

Sargaalkii madaxweynaha ka socday, oo ahaa agaasimaha guud ee wasaarada arrimaha dibada Danjire LM Makhubela, isla markaasina ah Chief of State Protocol (Anshax dhoowraha qaranka, ee amuuraha dibada), ayaa sheegey in xaalka Soomaalidu uu gaaray meel adag, isla markaasina ey dawladu meel dhigatay tilaabooyin amaan oo ku haboon xaalada hadda jirta sidii wax looga qaban lahaa, balse uu madaxweynaha dareemey in eey muhiim tahay in marka hore madaxda jaaliyada lala kulmo si talooyin iyo waxa ay ka qaban karaan xaalada kacsan ee hadda jirta, wuxuu intaasi ku daray in wararka ay qalabka warbaahinta ka qoreyso uu yahay mid aanan fiicnayn , kaas oo uu sheegey in waxa xarada ka dhacay ay ka dhigayaan sidii iyadoo Soomaalida ku wada lug leedahay oo kale.

Dhanka Jaaliyada Soomaalida oo eey goobta fadhiyeen Axmed Mahad Cilmo ( Dawlo) oo ah agaasimaha guud ee jaaliyada Soomaalida SASA (Somali Association of South Africa), gudoomiyaha jaaliyada xafiiskeeda Pretoria DR. Cabdulaahi Carte, Sheikh Cabdulaahi, Soomaane, Cabdixakiim, iyo Caameer yare, iyo dad kale ayaa waxa meesha ka hadlaya Axmed Dawlo oo isagu hadalku ku bilaabay raali galin uu dawlada u jeediyey, kana raali galiyay eedaha waaweyn ee ay tirsanayso, wuxuu yiri “aad baan oga xunahay waxa dhacay , mana aanan filaynin in illaa heerkan ay gaarsiisanyihiin, waa arrin murogo leh in dawlada la gaarsiiyo illaa heer eey ka fakarto talaabooyin amaan oo xaalada lagula tacaalo”, wuxuu intaasi raaciyay in dadka xerada ku jirra ee Soomaalida ah, eeysan meesha iyaga kaliya ku jirrin, oo eey jiraan ajaaniib kale, in dadkaasi eey leeyihiin hogaan eey iyagu doorteen isla markaasina jecelyihiin in wixii danahooda ah ey dadkaasi oga hadlaan, balse ey ka Soomaali ahaan wixii karaankooda qaban doonaan sidii xaalada loo dajin lahaa iyagoo la tashanaya horjoogayaasha dadkaasi qaxootiga ah , wuxuu goobta ka sheegey in dhibaatada dadkaasi heeysato eey tahay kuwa baddan oo u baahan in wax laga qabto,balse eeysan aheyn kuwa matalad Soomaalida oo ay inyar uun ka yihiin, wixii fakarkoodana uu yahay wax ay gaar la yihiin.

Dr. Cabdulaahe Carte, Danjire Makhubel, Danjire Malibonge, Sh. Cabdulaahi. oo wada taagan gudaha dhismaha wasaarada amuuraha dibada

Wuxuu tusaale ahaan usoo qaatay in dadkaasi eey dhamaan wixii hantidooda aha la boobey, oo eey maanta faromaranyihiin, oo eey yihiin dad wareerey, rajo dhigey, uguna sii darsantay dhaxanta iyo dhibaatada xerooyinka ka jira, sidaasi darteed loo baahanyahay in xaalkooda wax laga qabto, meeshan laga saaro, iyadoo loo raadinayo wixii xal ah ee degdeg ah ee ay dhibaatadaasi kaga bixi karaan, iyadoo waliba iyaga laga talo galinayo waxa ay tahay in loo qabto. Wuxuu Dawlo intaasi ku daray in haddii eey tahay in dawladu eey ka shaqayso barnaamij in dadka dib loogu celiyo meelihii ey ka barokaceen, loo baahanyahay in markaasi dadkani gacan caawin loo fidiyo oo waxoogaa qarashaad ay wax dib ugu bilaaban karaan la siiyo, isla markaasina xagga sharciyada wax laga qabto, oo dadka la siiyo sharciyo wanaagsan oo dalka laga aqbali karo, sida in ID yo la siiyo oo kale, waxa uu intaasi raaciyay in wax laga qabto arrimaha amaanka .

Shirka ayaa la’is weeydaarsaday aragtiyo baddan, talooyin baddana jaliyada ay ku bixisay, kuwaas oo laga aqbalay, waxaa loo balamay shir kale, Balse uu ka hormari doono kulan dhex mara saraakiil dawlada ka socota iyo dadka qaxootiga ah oo iyagu la kulansiin doono maalinta khamiista ee taariikhdu tahay 19ka, si bal loo ogaado cabshada qaxootiga iyo dhibaatooyinka heysta xadka ay leeyihiin.

Maalmihii ugu dambeeyey waxaa jirey in qalabka warbaahinta ay sii xoogan u hadal heysay rabshado soo noqnoqdey oo dad ay ku dhaawacmeen, kuwaas oo dhex marayay Soomaalida iyo ciidanka amaanka, waxana ay ka dhaceen xarooyin kala duwan oo dalka ku yaala oo eey Soomaalida ku jirto, waxaa la arkayay Soomaalida oo shaashadaha aduunka ka aflagaadaynayso madaxda dalka iyo dawlada oo xittaa uu ka mid yahay madaxweynaha Mbeki. Waloow ay soomaalida yihiin qowmiyadaha dalka qaxootiga ku ah ee ugu yar, misane waxay noqdeen kuwa ugu qeeylaha dheer dadkaasi, oo si joogto ah saxaafada ola hadla, iyagoo dowlada cambaareynaya, kuna sheegaya in eeysan waxbo u qaban, mararka qaarkoodna codsaday in eeysan dawlada soo farogashan oo xaalkooda loo dhaafo UN-ka, si dib u dejin ugu sameeyso wadamo galbeedka ah.

Dano Jire Ml Makhubela, Axmed Dawlo, Sh. Cabdulaahi, Danjire malibonge

Waxay u muuqataa in arrinka Soomaalidu gaaray meel adag, labbo mid ayayna noqon doontaa, in tani ay naruuro u noqoto dadbadan oo dhibato dalkani ka heeysatay oo lagu helo xuquuq baddan oo dadlka ka maqneeyd, ama tani ay meel xun dhigto Soomaalida oo xittaa dalka laga mabnuuca ku noolaashihiisa, taasoo dabcan ay mas’uuliyadooda qaadan doonaan kuwa xerooyinka ku jirra ee kala garan la’ dadka ay maganta u yihiin iyo kuwa kale, waxa loo taray iyo waxa laga dhimay, cidda saaciday iyo cidda wax yeeshay, xaalkana gaarsiiyey illaa heer dawladii dalka madaxdeedii ugu saraysay ay ka walwasho qatar amaan iyo qalalaase dublamaasiyadeed oo dalkeeda soo foodsaarta, kana fakarto talaabooyin amaan oo kolhoraba la meel dhigay.

Madaxdii Soomaalida ee kulanka ka qaybgashaya ayaa aad oga argagaxday heerka ay xaaladu marayso, waxayna Soomaalida dalka oga digeen in eey afkooda iyo adinkooda dhoortaan, sumcada Soomaalidana illaaliyaan, kana dhowrsadaan waxa dadka u keeni keeni kara dhibaato iyo sumcad xumo.

Cabdinaasir Saxansoxo. Johannesburg.
saxansoxo1@hotmail.com