Kalfadhigii labaad ee Is-bahaysiga Dibu-xoreynta Soomaaliya oo si rasmi ah uga furmey Guriga Ummada ee dalka jabuuti

• Sawirada Furitaankii Kalfadhiga ka daawo Halkan....

(July 19, 2008) - Kalfadhigii labaad ee Golaha Dhexe Is-bahaysiga Dibu-xoreynta Soomaaliya oo ay ka soo qaybgaleen mas’uuliyiintiisa ugu sareysa Isbahaysiga Dibu-xoreynta Soomaaliya, Xubnaha Golaha Dhexe Is-bahaysiga,mid ka mid ah la taliyeyaasha Madaxweynaha Jabuuti Md. Ismaaciil Taani iyo xubin Ka socotey Wasaarada Arimaha Diinta ee Dowlada Jabuuti, Safiirada dalalka Caalamka sida Wakiilka Dowladaha Yurubta Galbeed ahna Safiirka u fadhiya Faransiiska H.E. Amp; Dmanique Dechef, Wakiilka Jaamacada Carabta ahna Safiirka Falanstiin u fadhiya dalka Jabuuti H.E.Amp; Cabadalla Kamaal kasas ee ku sugan caasimada Dalka Jabuuti iyo safiiro kale, Martisharaf kala duwan oo isugu jira Odey dhaqameedyada Soomaaliya iyo Xubno ka socdey Jaaliyadaha Dibadda ayaa lagu qabtey guriga Ummadda ee dalka Jabuuti.

Kulankan oo ay soo xaadireen 106 xubnood oo ka tirsan Is-bahaysiga, islamarkaana ayna ka maqnaayeen Garabkii Asmara joogay ayaa waxaa shirka uu furey Gudoomiyaha Golaha dhexe Is-bahaysiga Dibu-xoreynta Md. Shariif Xasan Sh. Aadan, inkastoo tirada xubnaha Is-bahaysiga guud ahaan lagu sheegey 191, oo 11-ka mid ahna la sheegey in ay ku maqnaayeen hawlo shaqo ayaa gunaanadkii furitaanka shirka Gudoomiyaha Isbahaysiga Dibu-xoreynta Soomaliya Sheekh Shariif Sh. Axmed khudbad dheer oo dhinacyo kala duwan taabaneysey ka jeediyey Kalfadhigii labaad ee Golaha dhexe Isbahaysiga Dibu-xoreynta, taasoo uu kaga hadlaayey qaab dhismeedka Isbahaysiga iyo waxyaabihii u qabsoomey, qaabka ay ku bilowdeen Muqaawamada Gudaha, Arimaha Siyaasadda iyo Xiriirka Caalamiga, Fariin ku socota Beesha caalamka, waxyaabihii gundhiga u ahaa khilaafka Is-bahaysiga iyo Baaq uu u jeediyey Bulshoweynta Soomaaliyeed, ugu horeyn waxaa isagoo u mahadcelinaya Dowlada Jabuuti Mas’uuliyiinteed iyo shacabkeeda khudbadiisa ku bilaabay"

Waxaan minbarkaan sharafta badan uga mahad naqayaa Walaallaheen reer Jabuuti, shacab iyo xukuumadba gacanta walaaltinimo ee aan hagarta laheyn ee ay la garab istaagnaayeen dadka Soomaaliyeed laga soo bilaabo kolkii dhibaatadu bilaabatey sanadkii 1991 tan iyo maanta oo ay ka soo wareegtey 18 sanadood, waxeyna shacabka Soomaaliyeed iyo isbaheysiga dib –u xoreynta Soomaaliyeed ku qorayaan abaalkaas walaaltinimo bog dahabi oo taariikhdooda ka mid ah.

Dawladda Jabuuti iyo hogaankeeda rashiidka ah madaxweyne Ismaaciil Cumar Geelle, waxaan uga mahadcelineynaa sida ay wax kasta ugu bixinayaan in la xaliyo dhibaatada walaalahood Soomaaliyeed ku habsatey, waxaan ka sii codsaneynaa walaalaheen inay u dulqaataan dhibaatooyinka ay kala kulmayaan dadka danahooda ay ka shaqeynayaan, anagoo og in Jabuuti danteedu tahey oo kaliya in ay arkaan walaalahood Soomaaliyeed oo cagahooda isku taagey, iyo in ay geyiga Soomaaliya ka hanoqaaddo nabadgalyo waarta oo soo afjarta dhibaatooyinka la degey dhulkaas.

Gudoomiye Sheekh Shariif isagoo Xubnaha uu hogaamiyo iyo shacabka uu matalayo la hadlaaya ayaa wuxuu yiri "walaallayaal

mushkiladda Soomaaliya sida dadka qaar ay ula muuqato waa ka guda balaaran tahey, waana ka xidido iyo jirid weyn tahey, waa mushkilad dawladaha ku leg leh ay ka badan yihiin kuwa hadda is muujnaya oo safka hore taagan, dadka Soomaaliyeedna dhibaatadaasi waa daashatey sabirkoodiina waa idlaadey, waxey maanta umadda Soomaaliyeed ku sugan tahey xaalad aad u adag oo naxdin badan, mana helin shacabku hogaan umadda u jiirnaxaya ama ka damqanaya dhibka shacabkiisa" ayuu yiri saigoo hadalkiisa sii wata ayaa intaa ku darey " Isbahaysiga Dibu-xoreynta hadafkiisu wuxuu ahaa in muwaadinka Soomaaliga ah uu helo xaqqiisa asaasiga ee ah sida nabad, xoriyad iyo cadaalad inuu ku noolaado, marnaba ma aheyn dagaal mutaxan oo ka baxsan mid loogu adeegayo danaha umaddeena, taasoo ah faham qaldan oo dadka qaar ay si kale isu fahamsiiyeen, raalli kama noqoneyno in hadafkaas la weeciyo iyo dad dano kale wataa ay isku dayaan iney naga weeciyaan, ma ogolin, waayo dagaalku wuxuu ahaa dariiq lagu gaaro hadaf, waxaana la soo marey Tijaabo muhiim ah, inkastoo xaalku halkii hore uusan joogin, sidoo kale in dawlado kale dagaaladood loo soo raro Soomaaliya, waxaa shacabkeena ku filan dhibka gaarey ama hadda heysta, waxaana ugu baaqeynaa dawladaha sida dadban ugu dagaalamaya Soomaaliya iney nagala baxaan dagaalkooda iyo sidoo kale kooxaha danaha kale ka fulinaya dalka Soomaaliya dhexdiisa ee aan u daneyneyn maslaxadda umaddeena iney ka waantoobaan, ogaadaana waxa dalka Soomaaliya ka hirgalaya oo kaliya waa waxa Soomaali go’aansato"

Sheekh Shariif waxaa kale oo uu khudbadiisa ku sheegey "Isbaheysiga Dib-u-xoreynta Soomaaliyeed waxaa ka go’an inta karaankiisa ah inuu xoogga saaro sidii looga miro dhalin lahaa heshiiskii halkaan lagu gaarey iyo inaan qaadano go’aan kasta oo maslaxadda umaddeena iyo diinkeedu ku jiro, ma jireyso cid marti looga ahaanayo arinkaas. Sidaas awgeed xubnaha isbaheysiga, muqaawada iyo hogaankeeda iyo shacabka Soomaaliyeedba waa iney u guntadaan qolo walba qeybta uga soo aadeysa heshiiska aan gaarney iney ka fuliyaan, dhamaana loo wada guntado sidii loo dhaqan gelin lahaa, meelna la iska dhigo hadalada ku tiri ku teenta ah ee sida raqiiska meelaha loo wado, wacyiga Soomaaliyeed wuxuu gaarey biseyl uu ku qiimeeyo arimaha ku saabsan masiirka umadda. Waxaana rabaa inaan idiin xasuusiyo xikmad soomaaliyeed oo oroneysa: dhibicda malabka ah waxaa lagu dili karaa duqsi ka badan inta dacartu dili karto!!, haddii dadka qaar ay aamineen in xabad kaliya dal lagu xoreyn karo waxaan leenahey waxaa jira asaaliib kale oo ka qarash yar kana khasaare yar oo aan dalkeenu ku xoreysan karno, waxaana isku wadeynaa labada khayaar ee kala ah muqaawamada iyo musaalaxada, waana is kabayaan, labadana midna ma ahan hadaf ee waa wasiilo ama waddo loo marayo inaan gaarno hadafkeena ah in la xoreeyo dalkeenu , nabadna ay ka dhalato geyigeena"

Gudoomiyaha Is-bahaysiga(IDS) Sheekh Shariif waxaa kale oo uu ku xusey khudbadiisa "walaallayaal haddii aad ii ogolataan, inaan wadciga iyo xaalka Soomaaliya ku sugan tahey maanta iyo dhibaatooyinka heysta shacabkeena aan wax yar idinka xasuusiyo, carabkeygu ma sifeyn karo dhibka ka jira dalkeena, qalbigeyguna tiiraanyo iyo murugo ayaa hareyneyso haddii uu xasuusto, caalamkii aamusnaanta ayuu ku taakuleynayaa gumeysiga tacaddiyaddiisa, gumeysigii dhul aan lagula xisaabtameyn oo wuxuu rabo uu ka sameynayo ayuu si fudud ku heley, TFG-da wuxuu dareenkoodu ku wajahan yahey sidii ay u dabooli lahaayeen xadgudubyada gumeystuhu geysanayo, dadka Soomaaliyeed ee kalena taladu waa ka baahsan tahey oo qaarkood waxey u sacaba tumayaan kuwa magaca muqaaamada wata oo dano kale oo guracan shacabka dhexdiisa ka dhex fulinaya magaca diintana ku geysta xadgudubyada qaar la mid ah ama ka xun kuwa cadowgu geysanayo cid ka hadleysana ma jirto culimo iyo caamo, iyadoo dhanka kalena ay jiraan dad badan oo fiican oo og xaalka lagu sugan yahey, dadaalo badana wada waana bogaadineynaa qeybahaas bulshada ee sida geesinimada leh uga shaqeynaya danaha shacabkooda iyo dalkooda , qaarkood gacan ka gardaran ay dishey ayagoo hawlo fiican u haya bulshada ilaahey waxaan uga baryeynaa inuu u naxariisto, Siyaasad ahaan Soomaaliya waxey mareysaa xaalkaas aadka u adag, taas ayaa nagu qasabtey albaabka wadahadalka in aan furno, waxaana aaminsanahey fursad qaali ah iney tahey oo haddii laga wada qeybqaato looga bixi karo dhibka maanta jira, waa rajada kaliya ee umaddeenu hadda heysato, waxaan ku guuleysaney inaan indhaha caalamka mar kale u soo jeedino dhanka Soomaaliya, waxaana dhab ah oo aan la inkiri Karin in qaddiyadda Soomaaliya aysan maanta Soomaali kaligeed qaabka ay hadda u taal aysan xalisan Karin, taasna ay keentey in loo cid badsado, inta caalamku uu na daneynayana aan ka faa’ideysano, Waxaa kale ee guul ah in TFG-dii diidaneyd wadahadal inay nala gasho ee ku heysey lama hadleyno argagagixiso iney maanta garowsadeen lagama maarmaanimada in la wadahadlo".

Mar uu soo hadal qaadey Sheekh Shariif khilaafkii lagu dhameynayey Is-baysiga dhexdiisa ee shirkooda uu ka soo laabtey ayaaa wuxuu yiri "qodobada sida aad ah laysugu qabtey ee shirkii jabuuti ka soo baxay waxay ahaayeen laba qodob iyo heshiiska qoraalkiisa oo aan cadeyn ayey dadka waxa baadan iska weydiiyeen, qodobadaasoo kala ah, Bixitaanka Ethobia iyo Ciidamada, lagu bedelayo, waxaana laga gaarey go’aan ah in gudi ka kooban 13-xubnood loo saaro oo ka soo baaraan dega"

Sheikh shariif mar uu ka hadlaayey arimaha dhaqaalaha wuxuu yiri "

walaalayaal waxaad ogtihiin xaaladda dhaqaale ee dalku ku sugan yahey, sicir bararka boqolaal jibaarmey, iyo tabar darida dhaqaale ee heysta dadkeena aan laheyn ilo dhaqaale oo dakhli ka soo galo, waxaad la socotiin burburka iyo bililiqada loo geysanayo ilihii dhaqaalaha sida suuqa bakaaraha, waxaa maalin kasta dhacaya karaamo dareynta insaanka ee inta kuwa madax sheeganayaa ay iska qabsadaan sida badeecadii dib looga soo gadayo dhaqaale aysan awoodin dadka la qabsadeyna la dulsaarayo taasoo culeys kale abuurtey. Waxaa intaas dheer waddooyinkii ay isticmaalayeen maraakiibta gargaarka sida ama kuwa kale ee u raran ganacsatada in isbaarooyin badda ah ay u dhiganayaan burcad badeed abaabulan, tanoo ayaduna ah qeyb ka mid cunaqabetynta shacabka. Ayadoo intaas oo dhibaato ahi jirto loogana jeedo in dadka inta xabadi dili weydey loo laayo gaajo iyo cudur ayaa waxaa bilihii u danbeeyey si xawli ah u soo kordhayey qorshe cusub oo aad uga fajiciyey caalamka iyo soomaalidaba, nagu abuurey naxdin iyo welwel weyn kaasoo ah dilka, qafaalashada iyo beegsashada shaqaalaha hey’adaha garagaarka ee isugu jira kuwa ajnabiga ah iyo kuwa maxalliga, arinkaasna ay u afduuban yihiin xilligan aan joogoo dad badan oo shaqaalaha hey’adaha gargaarka ah ka mid ah oo ku jira gacanta afduubayaasha aan damiirka laheyn . Waxaan anigoo ku hadlaya magaceyga, kan isbaheysiga, iyo ka shacabka Soomaaliyeed ka tacsiyeynayaa dhibaatadaas ay geysanayaan garaad laawayaashu, waxaana ugu baaqayaa kooxaha heysta dhibanayaashaas iney degdeg ku sii daayaan, anigoo halkaan ka faraya saraakiisha ciidamada muqaawada sharafta leh iney u hawlgalaan sidii loo soo deyn lahaa dhibanayaashaas, lana joojiyo dilalka gaadmada iyo afduubka iyo dhaca gaadiidka ee sharciga iyo caqligaba aan meelna ka heysan.waxaana ugu baaqeynaa in ay jiijiyaan cid kasta oo ku lug leh, lana soo daayo dadkaas aan waxba galabsan ee gacanta ka gardaran ku jira, sidoo kalena waxaan ugu baaqaynaa in shacabku uu gacan ka geysto ilaalinta shaqaalaha gargaarka, anigoo bulshada caalamka ugu baaqayna in arinkan sababtiisa ay leedahey ammaan darada uu dalku ku jiro ee ay ka danbeeyso joogitaanka ciidamada itoobiya, in si degdeg ah looga saaro dalka ,lana keeno ciidamadii bedeli lahaa sida ugu dhaqsaha badan.

Sidoo kale waxaan ugu baaqayaa ciidanka muqaawamadu ineysan ka leexan hadafkii loo aasassey ee ahaa u adeegidda shacabka Soomaaliyeed, kana hortagaan dhammaan falalka lagu aragagax gelinayo shacabka meel kasta oo ay ka yimadaan, lana ilaaliyo shaqaalaha hey’adaha gargaarka ah midab kasta iyo diin kasta oo ay leeyihiin, ayna u diyaargaroobaan marxaladda siyaasiga cusub ee uu dalku galayo mustaqbalka dhow, aysana u dhago nuglaan qaylo-dhaanada aan maslaxadda umaddu ku jirin ee lagu carqaladeyno in dalkaan iyo dadkiisuba ay nabad iyo horumar ku noolaadaan, si qoto dheer loo eego danaha ka danbeeya cid kasta oo ka hortimaada in nabad lagu dhameeyo arinka Soomaaliya, waana in loo hogaansamaa maalinka aan ku dhawaaqno xabad joojinta, ayadoo aan laga baxeyn dhufeysyada ama aan la dhigeyn hubka.

Waxaan shacabka Soomaaliyeed ugu baaqayaa in ay is abaabulaan meelna iska dhigaan quusta iyo niyad jabka, ayna ka shaqeeyaan sidii ammaankooda iyo ammaanka dadka wax u qabanaya ay u ilaalsan lahaayeen oo aysan cid kale ku halleyn, anigoo ugu baaqayaa iney taageero muuqata hawlaha nabadda iyo kuwa muqaawamadaba siiyaan, shacabkuna waa inuu dantiisa iyo duruufta ay ku nool yihiin ka hormarsiiyaan danaha kale ee ku saleysan nin jecleysiga iyo qabyaaladda.

Sheikha isagoo beesha caalamka ugu la hadlaya waxaa uu khudbadiisa ku sheegey "

Waxaan Beesha caalamka ugu baaqeynaa in aan dooraney nabada, anaga oo ugu daneyneyna shacabkeena. Waxaan ka dalbeynaa beesha caalamka in ay si dhab ah ugu soo jeesataan xal u helida dhibaatada ka jirta Soomaalia. Waa in si dhab ah loo hergeliyaa heshiiska lagu gaarey Djibouti. Waa in la qaado tilaabooyin wax ku ool ah si ay u soo noqoto kalsoonidii shacabka Soomaaliyeed oo horey u dhumiyey kalsoonida uu ku qabo beesha caalamka.

Shacabka Soomaaliyed ma aha argagixiso waxuuna doonaayaa in uu ku nolaado nolosha ay ku nool yihiin ummaddaha aduunka ee la midka ah.

Waxaan dooneynaa in uu shacabka Soomaaliyeed helo dowlad wax tar leh oo hufan oo u daneyneysa una adeegaysa danaha shacabk. Dowlad hirgelisa dowlad wanaag iyo ku dhaqanka shareecada islaamka. Dowlad uu shacabk la xisaabtami karo. Dowlad nabad kula noolaata deriska iyo shacabkeeda.

Waxaan dooneynaa in la helo dowlad ka shaqeysa horumarka ummadda, horumarinta caafimaadka, tacliinta, kobcinta dhaqaala iyo horumarinta bulshada xag siyaasadeed iyo xag fikri.

Ugu danbeyn bulshada Caalamka waxaan marka kale ugu baaqayaa in ay gargaar bani’aadamnimo la gaaraan dadkaa maatida ah ee waddo kasta laga xirey, aysana u nuglaan dhacdooyinka looga gol leeyahey in dadka lagu baabi’iyo, Soomaaliya loogu ekeysiiyo meel bahalo galeen ah, waxaan dhankeena ballanqaadeynaa dhamaan deegaanada muqaawamadu ka taliso inaan sugeyno ammaanka shaqaalaha hey’adaha gargaarka ah, lana soo dedejiyaa keenista ciidamada qaramada midoobey oo ilaaliya ammaanka hey’adaha gargaarka, waana in loo gogol xaaraa sidii xukuumad loo wada dhan yahey dalku u heli lahaa, oo la wareegta mas’uuliyadda dalka Soomaaliya oo dhan.Dhinaca kale waxaa furitaanka shirka kaa Hadley qaar ka mid ah Wakiilada Ururada Jaamacada carabta iyo midowga Yurub labada mas’uul waxay xuseen si weyn u xuseen baahida loo qabo NABAD ka dhalata geyiga Soomaali iyo qaybta ay ka qaadanayaan ururadda ay matalaan iyo dalallka ay ka soo jeedaanba, Wakiilka Jaamacada Carabta u hadey Amp; Cabdalla waxaa uu gudoonsiiyey Sheekh Shariif warqad Qoraal oo uu kaga hadlaayo dhamaan ciidamadii yimid Soomaaliya ee ka socdey dalallka Islaamka intii burburka, islamarkaana aan dhibaato geysan, balse iyaga dhibaato loo geystey, taasoo muujisey dareen qoomamo islamarkaana xubin ka tirsan Is-bahaysiga ka bixisey Raaligelin, gelinkii dambe ee maanta ayaa shirka xubnaha dib ay isugu soo noqdeen waxaana looga doodey qodobadii ay ku heshiiyeen Is-bahaysiga iyo TFG-da, waxayna xubnahan cod aqlabiyad ah ku ogolaadeen dhamaan qodobadii shirka dibu heshiisiinta Jabauuti lagu gaarey 9/06/2008, sida aan ka heley ilo wareedyo hoose.

KHUDBADA GUDDOOMIYAHA ISBAHEYSIGA oo dhamaystiran halkan ka akhri...

• Sawirada Furitaankii Kalfadhiga ka daawo Halkan....

Maxamed Macallin Cismaan(All-man) Somalitalk Jabuuti

fatxumaalik@hotmail.com