Warbixin iyo Faallo: SomaliTalk.com | Oct 16, 2012 | Updated: Oct 17 |
Aragtida
Dadweynaha
Afhayeenka maamulka Gobolka Banaadir Maxamed Yuusuf Cusmaan ayaa
sheegay in dib loo dhigay baqtiyaanasiibkii loo ballansanaa18-ka Oct 2012,
oo lagu qeybin lahaa qololka suuqa Bacadlaha Xamarweyne, waxaana dib loo
dhigay ilaa 25-ka Octobar 2012. Afhayeenka ayaa arrintaas asbuuca dib loogu
dhigay baqsiyaansiibka ay tahay "cillad farsamo", waxana uu sheegay in 25-ka
Oct Hotel City Plaza ee Muqdisho lagu qaban doono "munaasabada lagu kala
qaadan doono baqtiyaa nasiibka"..
Waxaa toddobaadyadaan la hadal hayay qorshe uu wado maamulka gobolka Banaadir oo
dib loogu howlgalinayo bacadlihii hore ee degmada Xamarweyne, magaalada
Muqdisho. Dhanka kalena waxaa jira cabashooyin sii badanaya oo ka soo yeeraya
ganacsatadii hore ee suuqaasi oo maamulka gobolka Banaadir ku eedeeyay wax
isdabamarin.
Waxay ganacsatadu ku doodayaan in uu dhulkaas oo horay ay u sharciyaysay
dowladdii dhexe ee Soomaaliya, uu haatan guddoomiyaha Gobolka Banaadir Maxamed
Nuur ( Tarsan) uu isku dayayo inuu dad kale dib ugu sharciyeeyo suuqaasi isagoo qolkiiba ka
qaadanaya lacag qaddarkeedu yahay 2000 (laba kun) oo Doollar.
Haddaba SomaliTalk markii ay arrinkaasi
baaritaan ku sameysay ayay ogaatay in ay
wax ka jiraan eedeymaha ay ganacsatadu soo jeediyeen.
Suuqii bacadlaha ee degmada
Xamarweyne oo ka mid ahaa suuqyada ugu caansan uguna
waaweyn Afrikada Bari ayaa wuxuu gubtay bishii Disembar ee sanadkii 1983dii,
halkaasna waxaa ku basbeelay hanti aad u fara badan, waxaana ku xoola-beelay
kummaan ganacsato Soomaaliyeed ah.
Dadaal dheer ka dib, waxaa suurogashay in bacadlahaas dib loo dhiso xilligii
dowladdii dhexe ee Soomaaliya, ayadoona mashruucaas ay wadajir u hirgaliyeen,
dowladda hoose ee gobolka Banaadir iyo shirkaddii Caymiska Qaranka. Dhismaha
bacadlaha cusub oo saddex dabaq ah wuxuu ka koobanyahay in kabadan 1000 dukaan,
kuwaasoo xilligii dowladdii dhexe dib loogu qaybiyay, looguna sharciyeeyay
ganacsatadii ku hanti beeshay musiibadii gubasho ee suuqii bacadlaha Xamarweyne.
Waxaa SomaliTalk u suuragashay in ay la xiriirto waxna ka weydiiso arrinkaan Dr
Cabdi Axmed Siyaad oo muddo toban sano ka badan ahaa Garyaqaankii dowladda hose,
isagoo muddo dheerna ahaa la taliyaha xagga sharciga ee duqa magaalada Muqdisho. Dr
Siyaad, wuxuu sidoo kale bare ka ahaa kulliyaddii qaynuunka ee Jaamacaddii
Soomaaliya, waaxdeeda qaynuunka
madaniga ah. Mar aan wax ka weydiinnay waxa uu ka ogyahay murankan ku saabsan
suuqa bacadlaha, ayuu garyaqaanku noo xaqiijiyay in suuqaas ay horay u
sharciyaysay dolwaddii dhexe, loona qaybiyay ganacsatadii hore, ayadoo waliba
ganacsade waliba lambarka dukaankiisa uu ku helay baqtiyaanasiib meel fagaare ah
lagu qabtay.
War uu faafiyay telefashinka HCTV kuna saabsanaa shir jaraa'id oo ay magaalada
Muqdisho ku qabteen ganacsatadii hore ee suuqa bacadlaha degmada Xamarweyne
taariikhdu markey aheyd 27kii Julaay 2012, ayaa Ganacsatadu waxay ka codsadeen
mas'uuliyiinta sarsare ee dowladda in ay wax ka qabtaan eedeymo ay u jeediyeen
maamulka gobolka Banaadir taasoo ku aaddan in shaqsiyaad gaar ah maamulku uu
siiyay dhismayaashii suuqaasi. Waxay ganacsatadu halkaas ku soo bandhigeen
dokumentiyo kala duwan oo ay sheegeen in ay ka haystaan dowladdii dhexe ee
burburtay 91kii iyo dowladihii ka dambeeyayba.
Guddoomiyihii hore ee ganacsatada suuqa bacadlaha ee degmada xamarweyne,
xilligii dowladdii dhexe, ayaa kaga digay shaqsiyaadka doonaya in ay degaan
suuqaasi, waxana uu ku eedeeyay guddoomiyaha Gobolka Banaadir Maxamed
Nuur Tarsan inuu si sharci darro ah ku qaybinayo dhulkaas, isagoo sheegay in
Tarsan yiri bacadlaha arjiyo ha loo qorto 2000 (laba kun) oo doollarna ha la ii
keeno.
Guddoomiyihii hore
ganacsatada oo ay wajigiisa caro xooggani ka muuqato ayaa ka hadlay wixii
ay kala kulmeen guddoomiyaha gobolka Banaadir Maxamed Nuur (Tarsan) markii ay
cabasho arrinkaas ku saabsan ula tageen. Waxaana hadalladii guddoomiyihii hore
ee ganacsatada ka mid ahaa:
" .. Waayahee dadkii hantidoodu ku gubatay 28 sano ka hor, intaasna soo taagnaay
oo dowlad kasta u dacwoonaayay, oo xitaa dowladdii adiga kaa horreysay
xafiiskaan aad joogto, xafiiskaan naftiisa looga soo ogolaaday oon waxba la
siinnin oo sidii u taagan, xafiiskaan aad fadhiso naftiisana looga ogolaaday in
ay qaybsadaan maxaad ka leedahay? maba idin qaabilaayow yiri".
Guddoomiye ku xigeenkii hore ee ganacsatadii suuqa bacadlaha ee degmada
Xamarweyne ayaa isna ka hadlay wajigabaxii ay kala kulmeen maamulka gobolka
Banaadir, kadib markii ay isku dayeen in kulamo la yeeshaan mas' uuliyiintaasi,
isagoo sidoo kalena madaxda sarsare ee dowladda ugu baaqay in dhamaanba
ganacsatadii suuqaasi xaqoodii dib loogu soo celiyo. Waxaana hadalladii
guddoomiye ku xigeenka ka mid ahaa :
" Horto waxan u haynaa in guddoomiyaha gobolka Banaadir uu yahay madaxdeennii.
Ha ahaatee markuu asaga yimid ayaa waxaan sameynay codsi inuu nala kulmo.
Arrintaas ayada ah wajigabax ayaan kala soo kulannay. Nin yar oo asaga
shaqaalihiisa ka mid ah ayuu nagu soo diray ow yiri nimankaan qaabili maayee
xafiiska iiga saara. Horto gurigaan asoo dhisanow guddoomiyaha gobolku yimid,
hortiis magaaladaan dadaa ka tagay sey ku timid iyo sey ku soo billaabatayna
taariikhdeedii waa la hayaa".
Dadka arrimahan la socda ayaa filayey mar haddii dalku uu yeeshay dawlad
rasmi ah in ay tixgelin doonto sharciyadii dawladdii dhexe ee Soomaaliya,
islaamrkaasna tixgelinayo ganacsatadii ay dawladdii dhexe siisay sharciyada
dukaamada Suuqa Bacadlaha Xamarweyne..
Laakiin, Gudoomiyaha Gobolka Banaadir ahna Duqa magaalada Muqdisho Maxamuud Axmed Nuur
Tarsan ayaa (Oct 9, 2012) shirjaraa'id oo ku qabtay xafiiskiisa magaalada
Muqdisho waxa uu sheegay in 18-ka October 2012 la qaban doono bakhtiyeenasiib
lagu dooranayo nambarada dukaamada Suuqa Bacadlaha Xamarweyne.
Waxaa taas xigtey in Oct 16, 2012 uu afhayeenka maamulka Gobolka Banaadir
Maxamed Yuusuf Cusmaan sheegay in dib loo dhigay baqtiyaanasiibkii lo
ballansanaa18-ka Oct 2012 ee lagu qeybin lahaa qololka suuqa Bacadlaha
Xamarweyne, waxaana dib loo dhigay ilaa 25-ka Octobar 2012. Afhayeenka ayaa
arrintaas asbuuca dib loogu dhigay baqsiyaansiibka ay tahay "cillad farsamo",
waxana uu sheegay in 25-ka Oct Hotel City Plaza ee Muqdisho lagu qaban doono
"munaasabada lagu kala qaadan doono baqtiyaa nasiibka"..
Arrintaasi (baqtiyaanasiibka lagu bixinayo Suuqa ayadoo ay joogaan dadkii ay
dawladdii hore u sharciyaysay) waxay welwel weyn ku abuurtay ganaacsada Soomaaliyeed oo
rajaynayey marka dalku yeesho dawlad rasmi ah in cabashayoon-kooda wax laga
qaban doono, ay ugu horeyso in dawladdu tixgeliso sharciyadii dawladdii dhexe ay
ku bixisay Suuqa Bacadlaha.
Sidoo kale arrintan haddii aan dawladdu wax ka qaban, waxay hordhac u noqon
kartaa in la banaystay boobka bacadlaha Xamar weyne, sidaas oo kalena loo
bannaysto dhammaan dhismayaashii dawladda, sida, tusaale ahaan in ciddii la
doono bakhtiyaansiib lagu siiyo dhismihii Jaamacadda Gahayr iyo Lafoole, guriga
madxafka Qaranka, madbacaddii Qaranka iwm.
Gabagabadii, si arrrintaas caddaalad darro aysan ugu dambayn, waxaa la
gudboon Dawladda Federaalka Soomaaliya in ay ka hortagto oo joojiso
bakhtiyaanasiibka la doonayo in loo dhigo dukaamada Suuqa Bacadlaha Xamarweyne. Isla markaasna arrintan u saarto guddi dhexdhexaad ah,
gudddigaas oo dadkii sharciyada hore u haystay Bacadlaha ku wareejiya
lamabardoodii sidii ay ugu sharciyaysay dawladdii dhexe.
28-kii Agoosto 2012
ayaa Baarlamaanka Soomaaliya waxay guddoomiye u doorteen Maxamed Sh. Cismaan
Jawaari. Waxaa xigtey in
10-kii September 2012
ay baarlamaanku Madaxweynaha DFS u doorteen Xasan Sh. Maxamuud Culusow, oo
isna 6-dii October
2012 Ra’iisul wasaare u magacaabay Cabdi Faarax Shirdoon. Waxaana
Baarlamaanku ay Shirdoon cod aqbalabiyad ah ku ansixiyeen
17-kii October 2012. Waxaana shacabka Soomaaliyeed, gaar ahaan
ganacsatadii hore ay il gaar ah ku hayaan sida Dawladda cusub FS ay u
maarayso arrinta Suuqa Bacadlaha.
Maxkamadda
Sare oo Amar ka soo saartay Lacagaha sida sharci darrada ah loo qaado :
October 16, 2012 ayaa Guddoomiyaha Maxkamadda sare ee Soomaaliya, Caydiid
Cabdullaahi Ilkaxanaf, waxa uu soo saartay amar lagu mamnuucayo qaadashada lacag
aysan ogeyn hay'adaha dhaqaalaha dalka. Amarkan ayaa soo baxay kaddib markii ay
maxakamadda dacwad usoo gudbiyeen iskaashatada gaadiidka Gobolka Banaadir oo ka
cabanaya lacago ay ka qaado wasaaradda gaadiidka.
Guddoomiyaha Maxkamadda Sare, Ilka-xanaf, waxa uu arrintaas ka yiri "Amarkan
waxaan u soo saarnay markii ay dacwad inoo soo gudbiyeen iskaashatada gaadiidka
gobolka Banaadir, taasoo ay ku sheegeen in lacago aan sharci ahayn ay ka qaaddo
Wasaaradda Gaadiidka. Amarkaan wuxuu saameynayaa cid walba oo qaadda lacago aan
sharci ahayn."
Daawo Video-ga hoose oo ah July 27, 2012 warkii uu TVka Horn ka duubay Ganacsatadii Hore Ee
Suuqa Bacadlaha Degmada Xamar. Ganacsatadaas oo xitaa haysta Nuqulka
Wargeyskii XIDDIGTA OKTOBAR oo ay ku qoran yihiin magacdooda iyo lambarada
dukaamada ay xilligaas dawladii dhexe bixisay.
http://www.hctv.tv/?p=2208
LIFAAQ:
July 2010 ayaa Guddoomiyaha Gobolka Banaadir ahna Duqa Magaalada Muqdisho
waxaa loo doortay Maxamuud Axmed Nuur "Tarsan", asagoo bedeley Eng C/risaaq
Maxamed Nuur "Nuune" (oo
xilkaas loo doortay Bishii November 2009), waxaana ka sii horeeyey Maxamed
Cismaan Cali "Dhagaxtuur" (oo xilkaas la wareegey Nov 2008).
June 2007 ayaa dhismaha Suuqa Bacadlaha Xamar Weyne
waxaa lagu wareejiyey
Dawladdii Federaalka KMG ahayd. Munaasabadda lagu wareejinayey oo ka dhacday
Suuqa Bacadlaha waxaa goob joog ka ahaa Maxamed Cusmaan (Dhagaxtuur) oo
xilligaas ahaa guddoomiye ku xigeenka Duqa Magalad Muqdisho ee arrimaha
Bulshada. Waxaana halkaasi ka hadlay horjoogihii kooxdii muddada soo haysay bacadlaha,
Cusmaan Maxamuud Cawaale (Baynood), waxa uuna sheegay in intii ay hayeen ay kala
kulmeen dhibaatooyin, isagoo sheegay in ay Maamulka Gobalka Banaadir ugu
wareejiyeen si shuruud la’an ah.
Bacadlaha cusub ayaa la dhisay kaddib markii Suuqii hore ee Bacadlaha Xamarweyne
uu gubtay bishii December ee sanadkii 1983. Waxaa markaas Dawladdii dhexe ee
Soomaaliya ay sharci dukaamada bacadlaha ku siisay dadkii hantidoodu ku gubatey
suuqa.
Waxaana hadda shacabka Soomaaliyeed ka filayaan dawladda rasmiga ah ee
Soomaaliya yeelataya 21 sano kaddib in ay u caddaalad fasho ummadda
Soomaaliyeed.
Daabaco
Boggan | Print
Haddaba SomaliTalk markii ay arrinkaasi
baaritaan ku sameysay ayay ogaatay in ay
wax ka jiraan eedeymaha ay ganacsatadu soo jeediyeen. 
Guddoomiye ku xigeenkii hore ee ganacsatadii suuqa bacadlaha ee degmada
Xamarweyne ayaa isna ka hadlay wajigabaxii ay kala kulmeen maamulka gobolka
Banaadir, kadib markii ay isku dayeen in kulamo la yeeshaan mas' uuliyiintaasi,
isagoo sidoo kalena madaxda sarsare ee dowladda ugu baaqay in dhamaanba
ganacsatadii suuqaasi xaqoodii dib loogu soo celiyo. Waxaana hadalladii
guddoomiye ku xigeenka ka mid ahaa : 
Maxkamadda
Sare oo Amar ka soo saartay Lacagaha sida sharci darrada ah loo qaado :
