Wasiirka Federaalka, Dastuurka, Dibu-heshiisiinta iyo Horumarinta Gobolada
Soomaaliya Cabdi waaxid Cilmi Cumar ee Dhowaan la magacaabey oo Somalitalk
wareysi siiyey.
Cabdiwaaxid
Cilmi Cumar oo ah Wasiirka federaalka, dastuurka, dibu-heshiisiinta iyo
horumarinta gobolada Soomaaliya oo uu dhowaan magacaabey Ra’iisul Wasaare Nuur
Xasan Xuseen (Nuur Cade), islamarkaana golahan wasiiraada cusub oo aysan helin
wali kalsoonida Madaxweynaha, kana mid ahaa xubnaha shirka ka qayb galaya oo aan
wareysi kula yeeshey Hoteel Kempniski ee caasimada dalka Jabuuti, islamarkaana
aan wax ka weydiiyey halka ay marayaan wadahadalada u socda DKMG iyo IDS ayaa
wuxuu ku yiri:
"in Soomaaliya dibu-heshiintaa laga wado waxay ka mid tahay, waajibaadyada ugu
mudan ayey ka mid tahay, ilaa Ummada Soomaaliyeed ay isu soo noqoto, shirkaan
mudo badan buu soo socdey, wuxuuna marayaa marxaladii ugu dambeysey, si loogu
heshiiyo xil wadaag.
S-sidee arintaasi ku fuleysaa, iyadooo qodobadii hore lagu heshiiyey qayb ka
mid ah aysan si rasmi ah u fulin, sida ka bixitaanka ciidamada Ethopia qaybo ka
mid ah magaalada Muqdisho iyo xabad joojintii ?.
J-runtii Qodobadaas markii la gaarey, macnuhu wuxuu noqonayaa, waxaa la soo
dhisaayey is aaminka, laakiin waxaa iska jira waqti badan oo dhib leh ayaa jira,
wixii hakiyeyna waad arki kareysaa, inagoo mid ah hawshii inaan qabano ayaan
dooneynaa, in intaas looga kaaftoomi karo ayaan qabaa anigu.
S-waxaad sheegtey inagoo mid ah ayaan wada qaadeynaa tilaabada, sidee ku
suuro geleysaa mar hadii tilaabooyinkii aad hore u go’aansateen, aan wali wax
horumar ah, wali hore loogu qaadin, waxaa lagu balamey in ciidamada 120 maalmood
gudahooda dadlka ay uga baxaan, islamarkaana qaybo ka mid ah magaalada muqdisho
ay ka guuraan, 21-ka bishhaan, inta kale ay dib u dhameytiraan arintiina ma
aysan fulin, xabaduna way soconaysaaa ilaa ciidamada Ethopia, ay ka baxaan dalka
ayey leeyihiin kooxaha ka soo horjeeda DKMG ?.
J-hadalkii hore aan kuugu sheegey ayey ku jirtaa aniga garashadeyda inta ay
tahay, hadaan anagu is raacno oo dalkayagii u istaagno, cid mar marsiiyo u
heleysaa iney dalka sii joogta ma jirto, heshiiskayaga wuxuu saarayaa ciidamada
yimid, waxayna wax walba ku xiran yihiin anaga.
S-xiligii si rasmi ah loo go’aansadey in ciidamada Ethopia dalka ay ka baxaan
waxaa laga joogaa ku dhowaad 4-bilood wax dhiban, ilaa iyo hada ma jiro wax
tilaabo ah ooo laga qaadey arintaas ma jiro ee sidee loogu guulaysan karaa
arintaas ?.
J-wax walba oo aan anagu ku jaan goosano kuma fulaan sida saxda ah, waxaana naga
maqan tasiilaadka wax waliba ay u baahan yihiin baa xagayaga ka maqan, hadaan
isukeeno maskaxdayada iyo ujeedadayada, intaas bey wax walba ku jimcineysaa wax
walba oo aan jecelnahay.
S-Federaalkan micniciisu muxuu yahay, dastuurka DFKMG u degsan adinka iyo IDS
wax heshiis ah oo aad ku gaarteen miyaa jira ?.
J-walaalloow arimahaan federaalku, xaqiiqdii hadaad wadamada caalamka ee
federaalka ka jira inta badan waxay u badan yihiin dad wax uun kala qaybiyeen,
ama dhaqan iyo diin kala duduwan, laakiin anaga dadkayagu,100% muslim ah oo
walaallo ah, dadka keeney fikirkaas federaalka, waxay ahaayeen dadd fikrkoodu uu
ku saleysnaa, xoogaa aamin derada iyo aamin derada dadka kala gashey, waxaa kale
oo fikirkooda ku jirey Afrika sida ka dhacdey inta badan, in khayraadka dadka
inta badan dadka uu gaaro, maadaama Muqdisho lagu soo uruurayey, si qolo waliba
meesheeda lagu hormariyo, federaalkuna waxaa weeye dowlado yar yar oo leh dowlad
dhexe, tan dastuurka aad iga weydiisey, dastuurka qarankii ku dhaqmi lahaa weeye
ka laga hadlayo, kaasina in la qoro ayuu u baahan yahay, hawshiisiina way
socotaa gebo gebo ayey ku dhowdahay, markii la qoro Baarlamaanka ayaa la
horkeeni doonaa, isagaana ogolaandoona, markaasaa cid waliba sida ay u aragto
iyo sida loo jecel yahay afti dedweyne loo qaadi doonaa.
S-xilka aad haysaa waa xil aad u weyn, fderaalkii, dastuurkii,
dibu-heshiisiintii iyo horumarinta Gobolada ayaa ka mid ah, dhowaana waa laguu
dhiibey xilkaan, wasiiro badana wey kaaga horeeyeen, sideed ugu guulaysaneysaa,
iyadoo khilaafyo fara badan dalka uu ka jiro iyo gudaha DFKMG ?.
S-xaqiiqdii waxaa weeye dowlada oo dhan iyo wasaaradaha, waad garankartaa
sidey u xadidan yihiin caqabadaha haysta dhinac kasta oo leh dhaqaalo iyo mid
nabadgelyo, soomaalidu waxay tiraahdaa sidaad u jebtey ayaa loo dhutiyaa, mar
walba waxa aan qabaneyno kama bilaabikarno 100% dowlada hawlaheeda toosan oo
isku dubaridan, marba hadii aan hawshan u istaagno oo %20 aan qabano, marna
maanta ha filin nin tabar u haya, hadba taagtayada ayaan soconeynaa meelna ku
gaareynaa hadii Alle idmo.
Cabdiwaaxid Cilmi Cumar
S-adiga waa markii kuugu horeysey oo aad timaado shirka, markaad aragtey
wajiyada dadka ka soo horjeeda Dowlada, qaab sidee bay kuula muuqdaan ?
J-xaqiiqdii sidey iila muuqdaan waa wax aad u wanaagsan, waxaana ku soo hagaagey
dadd bislaadey, waana la socdaayoo in kastoo markii hore aan xilka hayn, markii
uu bilaabanayey xitaa Hoteel wada degimeyno iyo isla fariisan meynee warka
hanalookala dab qaado ayey ahayd, hada waxay taagan tahay aan wax noqono.
S-dadka ka soo horjeeda heshiiskan, marka laga reebo dhinacyadiina halkaan ku
shiraya, maxaad ku qancineysaan ?
J-dhegihii Qaran iyo waano u duleesha ayaa sidoodaba waano leh, hadii wixii
intayada ka maqan oo ka soo horjeeda Soomaali ah, waxaan qabaa Ummada
Soomaaliyeed ha u sheegaan waxa ay rabaan, hadii ay Ummada qanciyaana, Ummadu
way raaci, soomaaliya si weyn ayey u bur burtey, waxaana ka qayb qaatey
dadkeeda, hadii aan laysugu tegina godkii kama soo baxayso ee waxaan oranayaa
inteynu isu nimaadno arimahaan aad godka ka saarno.
Maxamed
Macallin Cismaan{All-man} Somalitalk Jabuuti
fatxumaalik@hotmail.com
Faafin: SomaliTalk.com | Nov 24, 2008 |