Socdaalkaygii Soomaaliya:

Qore: Hassan Nuur, Århus/Denmark

Hordhac

Waa qoraal taxane ah oo ku saabsan socdaalkaygii Soomaaliya intii u dhaxaysay April 3 - Maayo 1, 2008. Waa qoraalo xog warran ah oo si kookooban aynu ugu eegi doono guud ahaan xaalada dalki ka jira, aniga oo culayska saari doonaa xaalada guud ee magaalada Hargaysa, anigoo tusaale ugu soo qaadandoona xaalada guud ee Soomaaliya, waayo waxay ahayd magaalada ugu wayn, ugu dad badan, uguna dhaqaalo roon inta aan maray. Waxaan isku dayi doonaa in aan xog waran waafi ah kaa siiyo xaalada guud ahaan dalkii iyo dadkii ay ku sugan yihiin dhinac kasta intii aan awoodo. Fadlan akhristow haddaba waxaa dhici karta in dadka qaarkii qoraalku sida ay jeclaan lahaayeen aanu u raali gelin, waxaa lagaaga baahan yahay inaad samir muujiso. Dhammaan qoraalku wuxuu ka tarjumayaa wixii aan soo arkay, xogo helitaankooda aan waqti iyo qarash ku bixiyey, hadaba waxaan hubaa haddii aad dhulkii booqatay waxaan rajaynayaa inaad ii markhaati furi doonto, haddii aadan tegin isku day inaad booqoto si aad indhahaaga ugu soo arag duruufaha adag ee dadkii haysta iyo mustaqbal xumada uu dalkii sii socdo.

Waxaynu ku eegaynaa arimo ay ka mid yihiin: Nabad gelyada, isbedelada dhaqan dhaqaale, dhinaca siyaasada, maamulka iyo qaab magaaleedka guud ahaan Soomaaliya ka jira, khaasatan meelaha aan maray.

April 3, 2008 abbaaro tobankii subaxnimo ayaanu ka duulay Jabuuti, intii diyaaradu nala sii socotay waxaan daaqada ka arkayey dhul aad u ballaadhan oo abaar ah isla markaana aan cidina deganayn, waxaan is waydiiyey ”meeyey dadkii”. Hargaysa agagaarkeeda ayaanu deegaanka ka galay. Koob iyo tobankii subaxnimo waqti ku beegan ayaanu caga dhiganay Egal Airport, isla markiiba waxay maskaxdaydu qaadatay sawir aan horay ugu jirin aniga oo markiiba dareemay baahida, dayaca iyo heerka maamul ee garoonka ka jira. Markii aanu garoonka ka baxnay waxaanu gallay xaalad deegaan oo aad iyo aad u cakiran. Waxaanu gallay wadooyin jajaban oo sii dhamaanaya iyo magaalo buska, qashinka iyo dhisme xumadu ay hadal beeleen. Waayirada korontada iyo talefonada ayaaad ka baqaysaa inay baabuurka kaala degaan, waxaa markiiba igu soo dhacday in meesha aan marayaa ay tahay Hiroshima. Dadka iyo baabuurta ayaa magaalada ku badanaa, yeelkeede markii aan xoogaa dad ah arkay waxaan iskula faqay ”waar dalka waa lagu dhaqan yahay”. Isla maalintaa abbaaro 12kii duhurnimo ayaanu halkaa ka qaadanay bas daallo Air ay leedahay oo ku sii jeeday magaalada Burco. Intii aanu ku jirnay wadada Hargaysa iyo Burco u dhaxaysay xoogaa dad iyo xoolo oo aan sidaa u badanayn ayaan si teelteel ah u dhex maraynay, wadada inteeda badan ayaa ahayd wado ay ka muuqato burbur aad u wayn, wax baabuur xamuul ah oo wadada maraysa ma aanaan arag, baabuur yaryar oo aan badnayn ayaa dhinaca kale noo dhaafaysay. Goor gaaban ayaanu soo galnay magaalada Burco, markii aanu magaalada galnay waxaan halkaa kula kulmay xaalad kale oo la mid ah ama ka sii daran xaaladii aan Hargaysa ku soo arkay, anigoo markaasna qaatay aragti kale oo ah in meesha aan marayaa ay tahay Nagasaki!

Laba maalmood ayaan joogay magaalada Burco aniga oo socod ku maray meelihii deegaan ahaan igu dhawaa, maalintii labaad ayaan baabuur qaatay si aan xaalada magaalada wax uga ogaado. Waxaan ku soo wareegay dhamaan magaalada, guud ahaan waxaad magaalada ku arkaysaa waxyaalihii muhiimka ahaa ee dawladu ka tagtay sida wadooyinkii, xafiisyadii iyo hay’adihii kale oo sii dhamaanaya, qaarna ay dad ku jiraan, qaarna ayba burbursan yihiin, qaarna si liidata ayey usii shaqeeyaan, qaarna ay hawl gabeen. Waxaad markiiba dareemaysaa in inta shaqysaana ay hawl gab ku sii dhawyihiin hadii aan isbedel degdeg ah aan loo helin. Waxay iigu darnayd markii aan soogalay maamulka dawlada hose ee Burco, halkaas oo ay ka socotay shaqo aad u hoosaysa, waxaan iga sii yaabisay markii aan arkay biraha la dhoofiyo oo xarunta lagu ururinayo, dayac iyo fool xumo wayn ayaa ka muuqatay. Waxay ahayd meel aan maamul haba yaraatee aanu ka jirin, waxaan inta badan waqtigayga ku qaadanayey meelaha ugu badan ee dadku isugu yimaadaan.

Galabnimadii 05/04/08 ayaan ka carraabay magaalada Burco annaga oo u jihaysanay dhankaa iyo Buuhoodle, isla habeenimadaa dhexda ayaan sii seexanay, duhurnimadii 6da bisha ayaanu gaadhnay Buuhoodle oo ah magaalooyinka sida wayn u koray mudadii burburka, laakiin qaabka iyo maamulka waxay la mid ahayd Hargaysa iyo Burco marka laga reebo baaxadda magaalada iyo tirada dadka. Haddaba inkastoo la odhan karo argagaxii wuxuu iga yara ba’ay markii aan Burco iyo Hargaysa soo arkay, hadana Buuhoodle wuxuu ahaa meelaha aanay dawladii hore wax horu mar ah aanay ka samayn, sidaa awgeed kuma arag wax muhiim ah oo dawladii ka tagtay ha shaqeeyeen ama yaanay shaqayne marka laga reerbo iskuul H/Dhexe. Isla habeenkaasba waxaan ku hoyday dhulka miyiga ah, aniga oo ka qayb galay laba maalmood oo biyo dhaamis ah. 9kii bisha April waxaan tegay magaalada Laascaanood, halkaas oo aan joogay laba usbuuc. Inkastoo waqtigaygu koobnaa haddana waxaa la odhan karaa fursad ayaan u helay sidii aan wax uga ogaan lahaa xaalada guud ee dalka ka jirta dhinac kasta. Inta ilaa iyo hadda aan maray durba waxaa iisoo baxday inaan wax ka ogaado heerka nolosha, nabadgelyada, maamulka iyo isbedelka miyo iyo magaalaba ku yimi muddo 25 sano ah oo aan dalka ka maqnaa.

Markii aan Laascaanood marayey waxaan la kulmay dad aqoon yahano ah oo aad ugu dhuun daloola xaalada Soomaaliya guud ahaan, waxaa ka mid ahaa qaar ka yimi ilaa iyo Boosaaso si ay tababaro uga bixiyaan magaalada. Waxaan waydiiyey dhinacaa bari iyo Soomaaliya inteedii kale xaalada ay ku sugan tahay. Waxay i waydiiyeen ”ma soo arargtay Hargaysa iyo Burco” waxaan ugu jawaabay ”haa”, deetana waxay iigu jawaabeen ”wax labadaa magaalo ka liita mooyaane wax dhaamaa dhinacna kaama xigaan”. Waa labadii magaalo aan ku tilmaamay Hiroshima iyo Nagasaki, waan rumaystay arintaa, markii aan miisaamay laga soo bilaabo Hargaysa ilaa iyo Laascaanood oo markaa aan fadhiyo, sidoo kalena aan miisaamo wararka looga qaateenka ah oo ka soo yeedhaya Soomaaliya inteedii kale.

Sida aan soo arkay ama ku waraystay heerka maamulka, magaalaynta, deegaanka, dhaqaalaha, garaadka dadka iwm. Hargaysa, laascaanood, Garoowe iyo Muqdisho wax farqi ah uma dhaxeeyo marka laga reebo dhinaca nabadgelyada meelaha qaarkood dadku ay samaysteen.

Hargaysa gudaheeda waxaa laga yaabaa inaadan arkin xataa qof tooray sita, sidaas oo ay tahay waxaa la ii sheegay in hadana hubku uu guryaha yaalo. Burco tooraydu waxay iila muuqatay wax lagu xaragoodo oo dad badani sito, halka magaalooyinka Buuhoodle iyo laascaanood aad ku arkayso dad badan oo toorayo sita ama dad kale oo aan badnayn oo qoryo sita, dhinaca miyiga qoriga iyo toorayduba weli waa shay lagu xarragoodo...

Halkaa markii aan marayey ayaan socdaalkayga hakiyey sababo jiray awgood, waxaan ku soo noqday khadkii aan horay u soo maray. 24kii April ayaan ku soo laabtay Buuhoodle, laba maalmood ayaan halkaa joogay si aan xaalada wax uga sii ogaado, deetana waxaan u jihaystay dhankaa iyo Hargaysa.

Akhri Qaybat 2aad... Guji...

Dhaqaalaha, Magaalooyinkii oo lagu ururay, Nolosha magaalooyinka, Nolosha miyiga, Muraayada Hargaysa ka daawo Soomaaliya-> heerka magaalaynta iyo deegaanka-> dhinaca maamulka iyo nabad gelyada, Jamhuuriyadaha Jebis iyo Fujis, Kooxaha Siyaasadda, Isbedelka dhaqan dhaqaale-> hogaanka dhaqanka-> warbaahinta, Xagee baynu ku soconaa?

Waxaa intaa dheer talooyin kookooban isbedel keeni kara oo aan maqaalada qaarkood ku gebagebaynayo, laakiin u baahan horu marin.

Yaanay ku dhaafi xogtii aad Soomaaliya u aadi lahayd, Akhri Qaybta 2aad....

Ra’yigaaga dhiibo oo ku dadaal in noqdo mid hufan oo xal keeni kara

Hassan Nuur, Århus/Denmark
jointgroup@gmail.com