TAZDIIQINTA (ATTESTATION-ka)
SHAHAADOOYINKA
JAAMACADEED EE WADANKAN PAKISTAN
Hordhac/Gogoldhig
Allaah ayaa mahad oo idil iska leh,
Nabadgalyo iyo Naxariisina Nabigeena
Muxammad ah korkiisa Allaha yeelo.
Intaa kabacdi, xaqiiqdii waa ciwaan
aad muhiim u ah. Waxaana rajeynayaa in
ardey iyo waalidiin aad u farabadan uu
wax weyn u faa’ideyn doono haduu Alle
idmo. Xaqiiqdii qeybo dhan oo ka mid ah
Ardeyda faraha badan ee wadankan
Pakistan waxkabarata ayaan garaneyn waxa
uu yahay Attestation-ka, muhiimadiisa
iyo wadada saxda ah ee loomaro intaba.
Sidaa daraadeed waxaan qalinka u
qaadaney in aan wixii awood ah wax uun
ka dhahno, si ummada uga wada
faa’ideysato, gaar ahaan kuwa sida
tooska ah eey u quseyso, si aay ugu
baraarugaan waqtiga ugu haboon, iyo si
eey ugu fufudaato wadada saxda ah ee
loomaro Tazdiiqinta Shahaadooyinkooda
Jaamacadeed. Haduu Alle idmo.
Waa warbixintii aan jeclaan lahaa in
aan anigaba helo sanado farabadan ka
hor. Waa maalintii aan wadadan marayey
oo xaqiiqdii ii save-gareyn laheyd
(Baajin laheyd) Waqti iyo dhaqaale
intaba. Sidaa daraadeed ardeyda wadadaas
kusoo socota iyo waalidka ama walaalka
ka mas’uulka ah ayey xaqiiqdii u tahay
wax aad u qiima weyn. Sidaa daraadeed;
ka faa’ideeyso una faa’idee inta kale
maxaa yeeley “Ragga hore Gubashadii, waa
kuwa dambe Gabbaad kood”.
Waa maxay tazdiiqintu Ama
(Attestation-ka) Shahaadada
jaamacadeed?
Bal inta aanan u dhaadhicin ama aanan
u guda galin mowduuca, bal aan isla
qeexno, Tacriifinno ama isla
Define-gareyno waxa Tazdiiqintu tahay.
Attestation-ka ama Tazdiiqinta
Shahaadada Jaamacadeed: waa cadeyn ama
xaqiijin lagu sameynayo in shahaadada
ardeygu wato; sax tahay, wado sax ahna
loo soo marey qaadashadeeda, lagu soo
qaatey waqtigii iyo maadooyinkii loogu
talagalay intaba, lagana soo qaatey
jaamacad eey aqoonsan tahay Hey’ada
Tacliinta Sare ee wadanka, ugu dambeyna
sidaa shaabada, tiimbaraha ama cadeenta
sharciga ah lagu dhufto.
Xaqiiqdii Waa kala saarida ardeygii
mudada sanadaha ah soo dadaalayey iyo
Dibjirkii meelaha siduu u daaluqlahaa
shahaado iska sameystey ee raba in uu la
mid noqdo ardeygii Dhididka soo daliiqay
ee naf iyo maalba isugu geeyey sidii uu
cilmi dhab ah oo naafic ah ku heli
lahaa, kaasoo lagu miro gurto meelkastoo
aduunka uu kala tago. Waa u kala
garsoorid ardeygii guntigiisa u xirtey
waxbarashadiisa ee ku guuleystay howshii
waalidkii iyo walaalihii ku ogaayeen,
iyo kan “Matacbade Burweynaha” ah ee
siduu meelaha u hurdo weynaa oo uu utimo
Raamo lahaa kusoo baraarugey ficii oo
wax wada bartey, sidaana ku damcey in uu
“Baakad Bug ah” iska sameysto si wax uun
uu ula noqdo. Waa ukala xaqsoorida
waalidiintii waxeey lahaayeen iyo
waxkastoo eey heli kareen intaba
waxbarida Owlaadooda/Ubadkooda u hurey,
Owlaaduna la garteen-ileyn waa muhiime-,
iyo waalidkii Jahliga ku fiirsadey
Owlaadiisa sidaana Focood uga reebey iyo
in eey aqoon wax kula qeybsadaan ama ku
hogaamiyaan Asaagood/Focood.
Muhiimada tazdiiqinta ama
(Attestation-ka) Shahaadada jaamacadeed
Qofku marka uu si sharci ah ku qaato
shahaadada oo uusan iska sameysan, sida
dhacda marar badan, meelo farabadan oo
aduunkoo idil ahna ka dhacda, waxaa
looga baahan yahay in uu tazdiiqiyo
Shahaadadiisa Jaamacadeed (Attestation),
si uusan Dhib, Shaki ama Muran ugala
kulmin, marka uu ku shaqo doonanayo si
caalami ah ama marka uu aqoon sare
doonayo in uu sii kororsado iyo waliba
xilliga uu doonayo in uu qabto
xafiisyada ummada (Public offices).Weey
dhacdey rag sheegan jirey in eey kasoo
qalin jabiyeen jaamacad heblaayo sidaana
Jagooyin dowladeed loogu dhiibey,
hayeeshee dib ka cadaatey baaritaan
kabacdi in eey Huuhaa iyo Been uun
aheyd! sidaana ceebtooda ummadoo idili
ku wada ogaatey, maxaa yeeley Caalamkan
waxkastaa Computerized-ka wada yihiin oo
eey waxkastaahiba ka buuxaan “Database”
iyagoo wada leh Serial number-kooda, wey
iska fududahay in lakala saaro kan wax
sharci ah wata iyo midka waxa Bugta ah
wata. Sidoo kale u maleyn maayo in uu
jiro ardey Jecel ama ku farxaya in uu la
mid noqdo mid asigoo waxba aanan baran
Baakad Bug ah iska sameystey iyo isagan
sida hufan ugu soo dadaaley tacliintiisa
oo eey Berri ku wada tartamaan waxkasta,
sidaa daraadeed waa muhiim in ardeygu uu
sameysto attestation-ka Shahaadadiisa
marka uu ka qalinjabiyo Jaamacada.
Xaqiiqduse waxa eey tahay, Waxa idin
kala saaraya maaha oo kaliya in aad si
sharci ah Shahaado jamaacad uga
qaadatey, ee waa in eey Kuu tazdiiqsan
tahay ama Attestation kuu leedahay
Shahaadadaada jaamacadeed, Waloow waxa
dhabta ah ee aadan marna ka sinnaaneyn
eey tahay Cilmiga dhabta ah ee
Qalbigaada kuugu jira, ee cidina eeysan
kaa Bililiqeysan Karin, ee ah
Masaar/Gudin aad meelkastood tagto ku
geedo guran karto, xaqiiqdiina kuu ah
“Hantida dhabta ah ee Maguuraanka
ah”.Sidaa si la mid ah ayeyna Muhiim u
tahay in uu kasii taxadaro ardeyga
shuruudaha lagu xerikaro iyo
Dukumiintiyada uu u baahan karo marka uu
doonayo in uu sameysto attestation-ka
ama Tazdiiqinta Shahaadadiisa
jamaacadeed.
Wadada loo maro Tazdiiqinta
Shahaadooyinka Jaamacadeed ee Pakistan
Marka hore si aad u sameysato
Attestation-ka ama Tazdiiqinta Sharciga
ah, waxaad u baahantahay dukumiintiyo
la’aantood aadan heleynin
attestation-kaas, sidaa daraadeed waxaa
muhiim ah in aad marka horeba sii
urursato dukumiintiyadaa inta aanba la
gaarin waqtiga aad wax tazdiiqin laheyd,
ileyn waatii Soomaalida hore u tiri “
Cilladhaan warmo kama tunmaane” waliba
Dukumiintiyadaa dhamaantood, waa kuwo
aad ugu baahantahay sharci kusii
joogitaankaada wadankan iyo waliba
xasilooni kusii wadashada
waxbarashadaada. Marka waxaaga maadba
sii urursatid oo dhibba kasii
taxadartid, ileyn soomaalida ayaa
tiraahda “Biyo inta eeysan kusoo gaarin
ayaa leyska Moosaaye/Owdaaye” Yaanan
hadalka sii dheereyn ileyn “Hadal badan
haan ma buuxshee” Waa sidan
dukumiintiyada aad u baahantahay marka
aad sameysaneyso Attestation-ka
Shahaadadaada Jaamacadeed.
Dukumiintiyada Ardeyga looga
baahanyahay
- Koobiga Baasaboorka oo aan wali
kaa dhicin “Valid Passport ” dhamaan
inta eey wax uga qoran yihiin.
- Koobiga Fiisaha ardeynimo “Valid
Study Visa” oo aan iyana dhacsaneyn
ama waqtigeedii uusan dhamaan.
- Dhowr sawir oo nooca passport
size-ka ah
- Koobiga Shahaadada tacdiilka ama
isbarbardhiga (The Equivalence
Certificate)
- Koobiga Shahaadada N.O.C-da (No
Objection Certificate)
- Koobiga a Shahaadada Dugsiga
Sare,-waa hadii aad Bachelor
tazdiiqsaneysee- Hadiise aad
shahaado kasii sareysa u rabto,
dabcan tii ka horeysey waa leyska
doonayaa.
- Shahaadada laguu
attest-gareynayo iyo
Transcript-geeda (Warqada
Maadooyinka iyo Buundooyinkooda ku
qoran yihiin) dabcan waaba waxa aad
mesha geeyneyso.
Waxaa is xasuusin Mudan waxa aad gudbineyso ee lagaa reebanayo waa
Koobiyaasha Dukumiintiyada, waxaase
lagama maar maan ah, in dhamaan
orjinaalka Dukumiintiyadaasina aad
wadato, oo aad hore usii qaadato, maxaa
yeeley iyana waa lagaa qaadayaa oo la
hubinayaa, laguuna soo celinayaa, kadib
marka howsha laga lahaa laga dhameysto,
hadiise aad kasii tagto, oo Koobiga uun
lasii orodo, ee lagu soo celiyo, “Wixii
dhaca adaa dhigey”
Meesha laga sameysto Attestation-ka
Waxaa laga sameystaa Attestation-ka,
illaa iyo sadex meelood badanaa, mid
kastaahise qolo gaar ah ayey quseysaa.
Waa tan 1-aade; waxaa laga sameystaa
Xarunta weyn ee Hey’ada Tacliinta Sare
ama HEC-da (Higher Education
Commission), kuna taalla Caasimada
wadanka ee Islamabad. Waxaa wanaagsan in
ardeygu uu waqti hore tago, sida 9:00am
iyo wixii u dhow, maxaa yeeley dadka
wadankan oo aad u tiro badan(165Million)
,si aad ahna wax u barta iyo jaamacadaha
wadankan oo aad u badan, ayaa waxeey
sababeysaa in sanadkastaa Daadad ardey
ah soo wada qalin jabiyaan. Maalinkasta
ee ardey Attestation u tago xarunta
Hey’ada Tacliinta Sarena waxaa aad u
buux dhaafaya ardey. Waxaa lagalaa Saf
dheer, hadii aad soo dib dhacdo wax yar
ee inta aadan soo gaarin meesha Safkaas
lasameeyana hade dadka kusoo daba feyl
ayaa kuu taalla, adigoo meesha kusoo
kallahay ayeyba foojignaan gaar ah kaa
rabtaa si aan gadaal laguu marin.
Waxaa sidoo kale jirta in ardeyga
badanaa waqti uga lumo isku qaldida
labada Foom oo mid uun la buuxinayo inta
aadanba safka galin. Waa caqli hadii aad
labo tihiin ee midna Foomka idiin sii
buuxbuuxiyo midka kalana leynka idiin
waar diyeeyo ee idiin sii galo booska.
Labadaas Foom ayaa kala ah, mid loogu
talagalay ardeyda Ajaanibta ah, iyo mid
loogu talagalay dadka wadankan u
dhashay, hadii ardeygu uusan ku
baraarugsaneyn in eey jiraan labadaa
Foom ee kala duwan, wuxuu iska qaadan
karaa, iskana buuxsan karaa midkii aan
isaga loogu tala galin, maadaama eey
isku egyihiin, meelna wada yaallaan.
Mudo markuu ardeygaa saf ku jirey ee
isaga lasoo gaarana lagu yiraahdo orodoo
dib u noqo oo kan kale soo buuxi, waa
gadaal kasoo biloow, xaqiiqdiina waa
dhabar-jab iyo dhib intiisa la eg.
Waxaana wanaagsan in ardeygu
Koobiyadiisa oo dhameystiran horey usoo
wada qaato si uusan iska daba wareeg
kale u galin.
Qiimaha lacagta Attestationka ee
Hey’ada Tacliinta Sare waa Rs200/
($2.86)/warqadii orginal ahba, halka
wixii Koobi ahna laguugu
Attest-gareynayo Rs100/ ($1.43)-Qiimaha
iyo Sarifkuba weey is bedeli karaan
Dabcan-Waxeey kaga dhufanayaan
Attestation-ka qeybta dambe ee Degree-ga
iyo Transcript-ga Orjinaalka ah, halka
koobiyaashana eey uga dhufanayaan wajiga
hore. Qiimaha lagaa qaadayo waxeey ku
qoran yihiin foomka aad buuxbuuxineyso,
waxaana sidoo kale eey ku dulqoranyihiin
waraaqaha yaryar ee aay kuugu
dhajinayaan Dukumiintiyada la
Attest-gareynayo, waa waraaqaha
Soomaalida u taqaan
“Farangaboolooyinka”, waxkastana waxeey
kuu lahaanayaan Serial Number, laga
xaqiijiyo attestation-kaas markastoo
loobaahdo. Nuxurka hadalka ama Muhiimada
ayaa ah in adeygu ogaado in Hey’ada
Tacliinta Sare eey tahay meesha ugu
muhiimsan ee ugu horeyn eey tahay in
ardeygu uu maro marka uu Shahaadada
Jaamacadeed Attest-gareysanayo, waana
meesha hadii eeysan u tazdiiqin ,
wixiisu ka kac yihiin/Bilaash yihiin.
Udiyaargaroow su’aalo Kadis ah ee
lagaa weydiinkaro maadooyinka aad kusoo
qaadatey qeybta aad baratey, in aan lagu
weydiina waa wax dhici kara. Waa Su’aalo
qodqoditaan iyo baaritaan ah, waloow
qofkii si dhab ah wax u bartey eeysan ku
noqon doonin wax sidaa usii weyn.
2-Meesha labaad ee ku xigta marka aad
kasoo Attest-gareysato Hey’ada Tacliinta
Sare, waa Wazaarada Arimaha Dibada,
iyana waxeey kaa qaadayaan lacag dhan Rs
25/($0.42)/Warqadiiba. Nasiib wanaagse
orjinaalka iyo koobiyaasha kalama
saaraan. Howsha halkan weey ka
fududahay, shaqaalaheeda oo aad u badan
iyo dadka wadanka u dhashay ee Dibada
wadanka uga socda oo kaliya ayaa
imaanaya, marka laga reebo Ajaanibta,
marka xoogaa weey ka Zaxmad/Buuq
yartahay, weeyna ka fududahay Hey’ada
Tacliinta Sare, dhinackasta hadii eey
ahaan laheyd baaritaanka, qodqodista
iwm, waxaa laga yaabaa in eey sabab u
tahay maadaama qofka uu horey u soo
marey Hey’ada Tacliinta Sare oo aad u ad
adag, dabcan waxeey isleeyihiin waxkasta
oo aad marsiin laheydeen horaa loosoo
marsiiyey, waloow hey’ad kastaahiba eey
leedahay Siyaasadeeda iyo hab
wax-u-qabadkeeda (Policies and
Procedures). Wazaarada Arimaha Dibadu
waxeey ku xigtaa ahmiyad ahaan tan
Hey’ada Tacliinta Sare. Waana muhiim in
aad Attestation-kaas Wazaarada arimaha
dibada ka sameysato, maadaama aad
dooneysid in aad wadankan Pakistan
dibadiisa Shahaadooyinkaas wax uga
qabsatid ileyn Ajnabi ayaad tahaye,hadii
gudaha wadankan aad uga shaqeysaneysana,
kaba sii fiican oo waa kalsooni weyn,
marba hadii intaas oo xafiisyo muhiim ah
kuusoo tazdiiqiyeen.
3-Meesha Sadexaad ee Ardeygu uu
Attestationka kasii sameysanayo ayaa
iyana ah Safaarada Wadankiisa, waloow
eey “Mustaxab” iska tahay, hadana waa
wax aad u wanaagsan, maadaama wadanka
aad wax ku baratey xafiiskii kumatalayey
eey tahay, waana wax inta badan
aqoonyahanadu sameystaan , sababo kaloo
farabadan oo tan aan sheegey kasii
muhiimsanna wey jiri karaan, ee adiguba
kusii darso.Waxaa sidoo kale meesha ku
jirta hadii aad wadan kaloo Ajnabi ah
usii socodo Safaraadooda in aan kasii
smeysatana wax weyn ayey xaqiidii
caawineysaa, dhibkii aad documents-kaas
kala kulmi laheyd ayey iyana yareyneysaa
amaba meesha ka saareysaa.
Gabagabo/Gunaanad
Gabagabadii iyo Gunaaanadkii waxaan
dhihi lahaa ardeykastoow, wadankan
Pakistan si sharci ah kusoo gal, oo viso
ardeynimo oo sharci ah kusoo gal marka
hore, markasta oo eey kaa dhacdana
cusbooneysiiso oo 45-maalmood ka hor
gudbi dukumiintiyadaada, noockasta oo
dukumiinti ah ee aad u baahankartana
waqti horeba sii ururso, ileyn
garanmeysid waxa is bedelikaree, ogoowna
in wadada saxda ah in uu ardeygu maro
eey markasta ugu qarashyartahay haba u
ekaatee in eey mararka qaar wadada
gaaban(The short cut) fududahaye,
cawaaqibteeda ayaanse la mahdineyn. Ugu
dambeynna waa in uu ardeygu raadiyaa
waxkastoo muhiim u ah waxbarashadiisa
iyo mustaqbalkiisaba, si wax muhiim u
ahba uusan si fudud ugu seegin. Waa
waano tan ugu muhiimsan gaar ahaan in
aad hesho waqtiga ugu munaasibsan ee
taladu kula simantahay, cidkastaana
eeysan kuula soo ordeynin waa Qurbe iyo
caadadiisee, Asia-na kumaba sii jirto oo
wax yaabaha lagu barto eey ugu horeyso
Xaasidnimo! “Waa qofkii aan naftiisa
kala dagaalamin saameyntan xune”.
Mahadnaq
Waxaan si Kal iyo Laab ah ugu
mahadnaqayaa walaalkeey iga yar Eng.Cali
Maxamed Cismaan “Cali Nuur’ iyo
Dumaashidey Naciima Axmed Yuusuf “Ummu
Sumaya” .. Oo xaqiidii si hufan igala shaqeeyey
ururinta, qorista iyo soo bandhigida
warbixintan Muhiimka ah.
Wabillahi Toqfiiq
Cabdulqaadir Maxamed Cismaan “Cabdi
Boqor”
MBA (MKT) Bahria University
Karachi- Pakistan
Email:
abdulkadirphd@hotmail.com
Mobile No: 0092-3002477489
Qoraaladii hore ee
Cabdi Boqor