• Xildhibaan Faarax Ismaaciil “xariga Gudoomiyaha Maxkamada sare ee DFKMG iyo Xaakim Sheegow wuxuu xad gudub ku yahay, qodobadda dastuuriga  ee lama taabtaanka ah” 
• Wasiirkii ugu horeeyey Baarlamaanka uu u hambalyeeyo oo noqdey wasiirka Dalxiiska iyo Duurjoogta...

Xildhibaan Faarax Ismaaciil “xariga Gudoomiyaha Maxkamada sare ee DFKMG iyo Xaakim Sheegow wuxuu xad gudub ku yahay, qodobadda dastuuriga  ee lama taabtaanka ah” 

Sept 22, 2007: Mudayaasha uga jira  Beelaha Gobolada Waqooyi ee Baarlamaanka DFKMG ayaa War- saxaafadeed ay kaga hadlayaan xariga loo gaystay Godoomiyahii Maxkamada Sare Dr. Yuusuf Cali Haaruun  iyo Garsoore sare Dr. Max’ed Nuur Sheegow oo 21-kii Bishan oo  taxaabey Xabsi ku yaalada Magaalada Muqdisho, kazoo saarey Magaaladda Baydhabo.

War saxaafadeedkan ayaa waxaa saxaafada u Akh’riyey Af-hayeenka mudayaashaasi Xildhibaan Faarax Ismaaciil Xuseen.  

Xildhibaan Faarax Ismaaciil

 “Falka lagula kacay Gudoomiyaha Maxkamada sare iyo Garsoorihiisa, waa fal laga argagaxo oo aan waafaqsanayn hanaanka shuruucda dalka u degsan, madax banaanida iyo xasaanada Hay’adda Garsoorka, sida uu qabo qodobka 55-aad ee Axdiga, farqadiisa 1-aad, Garsoorku waxaa uu ka madax banaan yahay, Hay’adda Xeer dejinta iyo fulinta,marka ay gudanayaan xilkooda, isla qodobkaas farqadiisa 6-aad wuxuu qeexayaa inuu Garsoorku ka madax banaan yahay awaamiirta Hay’addaha kale, sidoo kale qodobka 58-aad farqadiisa 1-aad ayey xasaanada Gudoomiyaha maxkamada sare iyo hay’adda garsoorku ku cadahay inaan dacwo ciqaabeed lagu soo oogi Karin, oogadiisa, Gurigiisana aan la baari Karin waxna aan laga weydiin Karin Baaris dembi, islamarkaana aan la xiri karin Garsooruhu inta uu xilka hayo, hadii aan la helin isagoo dembi faraha kula jira ama aysan Gudiga adeega Garsoorku ogolaan, sidaas aw-geed xariga Gudoomiyaha Maxkamada sare iyo Xaakim Sheegow wuxuu xad gudub ku yahay dhamaan qodobadaas kor ku xusan oo aan cidna loo ogoleyn inay jabiso, cidii ka dambeysa falkaas foosha xun ee Gudoomiyaha Maxkamadda sare iyo Garsoore Sheegoow lagula kacay waxay jebisay qodobadda dastuuriga  ee lama taabtaanka ah, waxaan ugu baaqeynaa cida ka dambeysa xarigaas inay si deg deg sah xuriyadooda ugu soo celiso si ay u gutaan waajibaadkooda Qaran,  

Waxaana xusid mudan in Hay’adda Garsoorku ay tahay Tiir ka mid ah Awooda seddexaad ee dowladu ka kooban tahay oo  aadna u muhiim ah, sidaas awgeed waa mid dhabar jab ku ah shacabka soomaaliyeed ee u heelan nabada iyo nidaanka”ayuu Xidhibaan Faarax Ismaacil Xuseen ku xusay Warsaxaafadeedkan. 

Wasiirkii ugu horeeyey Baarlamaanka uu u hambalyeeyo oo noqdey wasiirka Dalxiiska iyo Duurjoogta...

Wasiirka Dalxiiska iyo Duurjoogta Md. Cali Maxamed Maxamuud {Cali Xareed}oo maanta warbixin siiyey Baarlamaanka ayaa noqdey Wasiirkii ugu horeeyey oo Baarlamaanka uu mahad u soo jeediyo qaab dhismeedka Wasaaradiisa iyo waxa ay qabatey intii uu xilka hayey.

Cali Xareed

Wasiirka oo warbixintiisa ku sharxay qaab dhismeedka wasaaradiisa, waxa u qabsoomey intii uu xilka hayey iyo Qorsha mustaqbalka Wasaaradiisa iyo heshiis qabyo ah oo ka kooban 8-qodob oo ay wada sixiixdeen Wasiirka dalxiiska iyo Duurjoogta Soomaaliya iyo kan Suundaan ayaa wuxuu ugu horen  sheegey in wasaaradu ay leedahay Agaasimaha waaxda maamulka, kan Horumarinta Dalxiisaka, kan Qorsheynta, la taliye wasaaradda, Madaxa qaybta maareynta Hoteellada iyo Bixinta leeysimada, kan Kormeerka iyo Qiimeynta Hoteellada, Xog’hayn, hal adeege iyo shaqaale badan oo isu xilsaarey inay ilaaliyaan Ugaadha iyo xanaaneynta duurjoogta kala duwan, waxay keloo wasaaraddu leedahay laba qaybood oo kala duwan sida dalxiiska iyo Duurjoogta, qayb walibana waxay leedahay hawlo muhiim ah, Sidoo kale Wasaaraddu waxay leedahay hanti ma guurto ah dayactir iyo dibu dhis.

Waxaa inoo qabsoomey inagoo shaqada wasaaradda ku bilownay Xafiis aan qalabeysneyn oo aan ka furnay Baydhabo, waxaan raadiney magacyadda shaqaalihii hore iyo meelaha ay kala joogaan si aan u siino fursado shaqo hadii ay leeyihiin waxa aan uga baahanahay, waxaan helney sharciyadii hore ee Dalxiiska iyo Duurjoogta Soomaaliya, waxaana xiriir la sameysay wasaaradu dalallka aanu deriska nahay, si aan sharci duruufteena la jaan qaadi kara uga soo saarno.

Waxaan keloo la xiriirnay Ururo Caalami ah oo ku shaqo leh arimaha dalxiiska iyo duurjoogta iyo kuwa Bay’adda si aan xubin uga noqono, sida WTO,CITES, UNEP, WWF iyo kuwo kale oo inoo sahlaaya inaan sixiixno ka mid noqoshada is-afgaradyada Caalamiga, sidoo kale waxaanu la xiriirnay maamulka LUSAKA TASK FORCE AGREEMENT si aan uga mid noqono wadamada ku bahoobey heshiiskaas, kaasoo fursad inoo siinaya inaan helno tababar ciidan ilaaliya Dalxiiska iyo duurjoogta, waxaan codsi qoraal ah u qorney Xog’hayaha Guud ee Qaramada midoobey si aan uga mid noqono heshiiskan, waxaa kale oo aan xiriir la sameyney labada Wasiir dalxiiska iyo duurjoogta Ethobia iyo Keyna si ay nooga kaalmeeyaan wixii baahi farsamo iyo mid aqooneed, waxaan kormeer ku sameynay Hoteeladii Dalxiiska uu lahaan jirey dalka marka Gobolada Woqooyi laga reebo, inkastoo qaar kood ay u baahan yihiin dayactir keli ah sida Hoteelladda Jubba, Taleex, Bulsho oo ku yaala Muqdisho, kan Jawhar iyo Beledweyne, halka kuwa kale ay u baahan yihiin dibu dhis sida Shabeelle, Waamo, Safaari iyo kuwo kale, dowaladda wali ma sameynin sharciyadii Hantinada gaar ahaaneed, kii maalgelinta iyo Ganacasiga.

Waxaa kale oo aan xog-tooda aruurinay Goobaha Kaymaha Qaranka, sida Jasiiradaha iyo meelaha kale oo ku haboon dalxiiska iyo duurjoogta, inkastoo dhamaytirka xogtan ay inooga xiran tahay inaan tegi karno meel kasta, Bishii Febraayo 2007-da Wasiirk ku xigeenka wasaaradda waxa uu tegay goobihii uu ku noolaan jirey Geedi Baabow, waana Bur Biyo wabi oo kali ah ay ka soo dhacayaan, Ugaadhuna ay aad ugu badan tahay sida Goodirka, Libaaxa iyo kuwo kale oo badan, waxaana la soo ogadey in aad iyo aad ay ugu badan yihiin Masaska oo ka mid ah waxa ugu weyn ee dalxiiska loogu yimaado, islamarkaana lacag adag ay ka soo xarooto wadamada qaarkood, waxayna u sheegeen dadkii halkaas ku noolaa inaanay waligood wax dowlad Soomaali ah arag oo soo booqda, waxayna u baahan yihiin in si deg deg ah wax loogu qabto dadka halkaasi ku nool oo duurjoogtuna loogu sameeyo seero, wuxuu keloo wasiirku sheegey in qaar ka mid Ugaadhii dalka ay dabar go’irabaan kuwaasoo dalkeena ilaahay ku manaystey, sida Dameer Gumburiga, Maroodiga iwm.

Waxaan keloo maalmahaan aan wadney inaan la shirno milkiilayaasha Hoteellada ku yaala Muqdisho oo tiradoodu gaarayso 36 Hoteell, si aan u ogaano baahida Hoteellada islamarkaana kor loogu qaadi lahaa tayadooda, waxaan kaleoo xiriir la sameynay sida Gobolada Hiiraan, Shabeellaha dhexe iyo Is maamul Goboleedka Puntland, waxaana u magacownay isku duweyaan arimaha dalxiiska iyo duurjoogta, waxaana xafiis dhameystiran ku leenahay Magaalada Muqdisho oo ay maalgelisay Hay’adda FAO, waxaana ka qayb galnay shirkii wasiiradda dalxiisaka ee lagu qabtey Lubnaan, waxaana halkaasi wasaaradu kula kulantey madax kala duwan oo ay ka mid tahay dowlada Suudaan oo aan kala sixiixanay heshiis Iskaashi labada wadan ee dhinacyada dalxiiska iyo duurjoogta oo ka kooban 8-qodob.

Wasiirka dalxiiska iyo duurjoogta Md. Cali Maxamed Maxamuud {Cali Xareed} ayaa warbixintiisa ku soo gebagebeeyey Qorshaha mustaqbalka Wasaaradiisa, wuxuuna sheegey in wasaaradiisa ay u soo gudbindoonto Golayaasha dowlada Shaciyadda Hoteelladda iyo milkiilayaasha, Shuruucda Duurjoogta iyo Shuruucda dalxiiska, waxaana shuruucdan lagu muujindoonaa goobaha dalxiiska iyo daryeelka duurjoogta,waxaana lama huraan ah in la abuuro dalxiiska xeebaha dalkeena iyo in la abuuro ciidan Booliis ah oo ilaaliya duurjoogta iyo dalxiiska, waxaana inoo qorsheysan hal Hoteel oo ay Wasaaraddu maamusho inaan sameyno, islamarkaana aan ka bilowno Hoteelkii la oran jirey Hoteel Bulsho oo ku dhegan xarunta Wasaaradda.

Maxamed Macallin Cismaan{All-man}Somalitalk Baydhabo.
fatxumaalik@hotmail.com