Madaxtinimo Dumar, Rabbi Waa Diiday

W/D:Iimaan Max’ed Jimcaale

“Taariikhdu dadkay wax bartaa” Qof haddii uu buug ka akhriyo wanaag uu sameeyay mid kamida dadkii sanado ama qarniyo kahor soomaray dunida waxaa la arkaa in qofkaasi ay ku dhalato in uu kudaydo oo uu isyiraahdo samee waxa qofkaasi uu sameeyay, sidoo kale haddii uu qof akhriyo xumaan uu sameeyay mid kamida dadkii iyana soo maray dunida waxa macquula in qofkaasi ay u noqoto wax u ku cibro qaato oo haddii xitaa uu ku tala jiray in uu sameeyo fal xumaan ah waxaa u sawirmaya haddii uu sameeyo wixii cawaaqib ah ee uu lakulmayo markaana ay ku dhalato in kuu isaga laabto

Waxaa jira kutub ay qoreen mashaa’ikh waaweyn sida shiikha Ibnu xajar Al-casqalaani iyo kuwo kale, waxayna inta badan kutubtaasi oo ah taariikh uga hadlaan marxaladihii kala duwana ee ay soo martay Diinta Islaamka iyo shakhsiyaadkii ugu firfircoonaa ee fidinta diinta kaalin mug leh ka qaatay sidoo kale kama marna dibindaabayadii ay ummaadd muslimiinta ugeysten qab-qablayaashii mushrikiinta ahaa sida Fircoon, Haamaam, iyo Namruud oo iyaga taariikhdkooda Alle ku xusay Kitaabka qur’aanka kariimka, sababta keentay in lasoo bandhigo taariikhdana waa in lagu daydo haddii ay wanaag muujiyeen kuwa laha hadlayo haddiise ay xumaan kagatageen dunida in laga foojignaado, Haddaba iyadoo ay sidaa jirto walibana anigoo ogsoon faa’iidada ay leedahay soo bandhigidda taariikhaha ayaa isku dayay in aan wax ka qoro taariikhdii Umu-Aanmaar oo kamid ahayd hawenkii gaalada ahaa ee colaadin jiray Nabi Muxamad (nnkh)

Qoon ay tima-dheer madax u tahay ayaan jecleystay in aan kaashado hayeeshee waxaan ka waayay kaalintii aan ka sugayay, maadaama aan horey uga mid ahaa dadka xiriirka wanaagsan laleh duulkan Rabbi uumay, Cudurdaarka ay u yeeleen diidmada soobandhigidda taariikhda islaanta xun ee xakaarisay xabiibkii ilaahay (nnkh) ee Umu-Anmaar, waxay ahayd (Nooma wanaagsana in aan

ka hadalno Umu-Anmaar iyo wax ku saabsan!!)

Waa yaab mana yara haddii ilaahay Kitaabkiisa Jaamaca ah uu ku soobandhigay Fircoon iyo faah-faahintiisa, Qaaruun iyo qab-weynidiisii, Umu-Anmaarna la siiday taariikhdeeda in lagu soo bandhigo Jaraa’ida ay akhristaan dad gaara, waxaan goor dambe ogaaday in arrintan loo sameenayo raalli galin dad sida la xaqiijiyay ah shaqaale reer galbeed, waxayna adeegayaashani gateen diintooda iyagoo siistay waxay dhuunta mariyaan, Min-Xafiis fadhiye ilaa Dhul-Xaaqe waxay adeecaan oo ay si degdeg ah u fuliyaan awaamiirta islaanta ugu sarreysa qoomkan, inkastoo Ilaah uu nafaray waliba uu waajib uu waajib nooga yeelay in la’adeeco awaamiirta ay bixiyaan madaxda haddana ilaah nama uusan farin in hoggaanka ama madaxtinimada loo dhiibo Dumarka, waxaase baryahan dambe nasoo salaamay dhaqamada reer galbeedka ee ah in mudnaanta Koowaad ee xagga madaxtinimada lasiiyo dumarka, tiiyoo waliba reer galbeedka ay ku bixiyaan qarashaad farabadan xulashada tima-dheer si loogu daydo, madaxna looga dhigto, waxaanse hubaa oo aan aaminsanahay in aysan sii socondoonin madax kayeelashada dumarka, wax walibana waqti ayay leeyihiin oo soomaalidu waxay tiraahdaa Xumbo iyo Xiisaba way dhacaan, marbaa la arki doonaa dumarka iscajabiyay ee ku sigtay Kufriga iyagoo dhulka yaal (Is-cajabin waa kufri hooyadii)

Nabi Muxamad (nnkh) mar uu ka hadlayay mas’uuliyad noqoshada dumarka wuxuu ku soo koobay “Haweeneydu waxay waxay mas’uul ka tahay oo wax laga weydiinayaa aqalka ninkeeda oo kaliya” Rabbina intaa ka badan ma’uusan amrin Rasuulkiisa, mana noqon karto mas’uulka koox kale oo ka baxsan Guriga ay hooyada ka tahay, amuuraha dibaddana waxay ku koobanyihiin ragg oo kaliya, sida uu alle nafaray in aan khilaafno marka Eebbena waa shay kufrinimo nagu hoggaaminaya ee aanu ku dadaalno sidii aan u noqon lahayn Mu’miniin dhan ah, dadka naga aqoonta yarna aan wax u bari laheyn.

W/D:Iimaan Max’ed Jimcaale

E-mail: Iimaan123@hotmail.com