AW JAAMAC CUMAR CIISE:
DHINBIIL DIB U NOOLAYSAY HALGANKII DARAAWIISHTA- Q.3aad
 Waxaa qorey: Cabdullahi
Xasan Maxamuud (Cabdullahi Spanish)
Madrid, Spain.
Email: indhagube@yahoo.es
 Waxaa tafatirey:
Cabdirisaaq Maxamed Aaden (Lafoole)
Minneapolis, Minnesota
Email: lafoole100@yahoo.com
Qaybta:
1aad |
2aad |
3aad | 4aad |
5aad |
Qaybtii 3aad:::
Aragtida gumaysiga iyo
cawaankiis markii daraawiish la cidhibtiray oo
mashruucii tirtirka qaybtiisii kowaad hirgashay. Waxa si
toos ah oo aan gabad lahayn loogu fadhiistay sidii loo
fulin lahaa talaabadii xigtey. Talaabadaasi waxay ku
salaysnayd mar hadii daraawiish la waayey in aan dadka
Soomaaliyeed dhaxal uga aayin oo aan xaalku noqon “ayax
teg eelna reeb”.
Nasiib wanaag daraawiishi
ha tagtee waxay dadkeedii uga tagtay dhaxal ma guuraan
ah oo sidaynu kor ku soo sheegnay u qaybsanaa laba
qaybood. Gumaysi iyo dabadhilkiisiina u arkayeen laba
cudur oo aan dawo lahayn oo u dhigmo kuwii waagii hore
fardaha lagaga cararijirey. Dhaxalkaasi wuxuu isugu
jirey: (a) qayb muuqata laakiin aan sidii geela iyo
fardaha dhicitaan iyo kaxaysad midna lagu hunguraynayn.
Isla markaa ciidamadii gumaysiga iyo dabadhilifkiisii u
diidey in ay la wareegaan ama mulki ka dhigtaan. Taas
waxa ka marakacay wixii dhisme mudadii sodonka sano ku
dhoweyd oo halgankii daraawiish iyo gumaysiga iyo
cawaankiisa iskaga horyimaadeen dartii looga taagey
gobolada kala duwan ee dhulweynaha Soomaaliyeed oo ay
weheliyaan beerihii iyo ceelashii. (b) qaybta aan
muuqani waxay ka koobnayd wixii Taariikh iyo Suugaan la
xidhiidhey halganka oo iyagu ku hadhay xusuustii iyo
maskaxdii dadweynaha Soomaaliyeed oo xoriyadda jeclaa,
goboladii daraawiish tiirarkeedu ku taagnaayeen iyo
firxadkii daraawiisheedna hanti iyo halhays u noqday si
gaar ahna ugu fiday.
Hadaba, dagaalkii kediska ahaa oo cir, dhul iyo bad
daraawiish lagaga soo qaaday markii laga faraxashay,
madaxdii daraawiisheedna in gacan lagu dhigo lagu
hungoobey. Iyada oo aan ciidamadii nasan baa la bilaabay
in dhaxalka qaybta muuqata aragga dadka laga qariyo. Waa
wax lagu soo talagalay e, ciidamda waxaa la socdey
cutubyo gaara oo loo tababaray kuna xeeldheer, qarxinta
iyo baabi’inta. Wuxuu isla markaa ciidankaasi khibrad
wanaagsan ku soo qaatay dagaalkii kowaad oo markaasi
laba sano ka hor laga faraxashay, guushiisiina niyadda
aad ugu dhistay gumaytihii ka soo horjeeday halgankii
daraawiishta.
Si hawshaa loo fuliyo, waxa la go'aansaday in burburkii
diyaaraduhu bilaabeen si jaango’an loo dhamaystiro. Waxa
markaa la bilaabay in laga soo daadgureeyo wadanka Masar
qalabkii loogu talagay oo markii hore halkaasi lagu sii
kaydiyey. Meelihii dagaalkaa ka hor fadhiisinka u ahaa
daraawiish oo ay ka mid ahaayeen Midhashi, Jidali,
Baran iyo Taleex waxa la geeyey cutubyo ka tirsan
madaafiicda goobta. Ujeedadu waxay ahayd in burburinta
kama dambaysta ah oo ay ku kicidoonan qaybta miinadu loo
sii jilciyo oo hawsha loo sii fududeeyo.
Taasi waxay timi markii
la ogaadey in diyaaradihii ay ku khasaareen qalcadaha
badankoodii in ay dhulka la simaan. Ka dib waxa
qalcadahaas lagu garaacay madaafiicda goobta iyada oo
bari, galbeed, waqooyi iyo koonfur marba dhan laga
garaacayey. Nasiib wanaag Qalcadahaas qaar ka mid ah oo
ay SILSILADI u horayso waa lagu guulaysan waayey
in la tirtiro.
Qalcadihii markii ay taana ka dhega adaygeen oo lagala
quustay in ay ciiraan ama dumaan. Ayaa waxa loo gudbey
talaabadii xigtey oo kama dambaysta ahayd xagga aragtida
gumaysigii la dagaalamayey daraawiish. Waxana la
bilaabay in wixii miino iyo hub wax lagu qarxiyo
dagaalkii kowaad uga hadhay iyo tii ka soo hadhay
dagaalkii bisha socdey oo daraawiish lagu kiciyey,
laysugu keeno meelihii qalcadahii ay ku yaaleen
qalcadihii la dumin kariwaayey. Qalcad kasta waxa laga
miineeyey kor iyo hoos dibad iyo gudo.
Waxaase nasiib darro ku
noqotay gaalo iyo cawaankeed in qalcadihii qaar ka mid
ahi ay taana u dhabar adaygeen sida SILSILAD oo
ka mid ah dhismayaashi daraawiishi ku farayaraysatay
kuna taal xarunta rasmiga ah ee daraawiishta
(TALEEX). Waayeelkii daraawiish ka hadhay
dhiskeedana ka qayb galay waxay ka sheekaynjireen in
qaybo ka mid ah CAANO geel lagu dhisay. Dhagaxeedana
isaga oo adkaysan, weynaan, cuf iyo culays lagu xushay
in lagu qaadijirey GOGA geela oo markaasi rag
farabadani dacalada qabanjireen.
Sayidku isaga oo aad moodid in uu hore u sii saadaaliyey
waxa iman doona iyo tabta kama dambaysta ah oo gaaladu
in ay diyaarado, bam iyo madfac noqon doonto. Qalcadii
Silsilad ee Xaruntii kowaad ee daraawiishta ee magaalada
Taleex ku taal markii la dhisayey waxa laynooga sheegay
in uu yiri:
Dhagaxa malxafkii Madfaca ma
ceeshii
Maandhow mid ka buuran ii keen
Sayid Mohamed Cabdulle Xasan Alle ha u naxariistee u
jeedadiisu waxay ahayd wargelin uu ku war gelinayey
raggii markaasi wastaadiinta iyo fuundiyada ka ahaa
dhismaha oo uu lahaa dhagax xaleef ahi yuu qalcadda
gelin kaasi madfaca maalinteed inaga celinmaayee. Isla
markaa qolada dhagaxa soo guraysey ama jebinaysey iyo
shaqaalahii kale wuxuu u tilmaamayey in ay niyada
geshaan haba ka dhib iyo culays badnaadee in dhagaxa loo
baahanyahay oo maalinta la soo weeraro dugsiga iyo
dhufayska uga noqodoonaa madfac shisheeye uu yahay
dhagaxa cufka iyo miisanka leh.
Aniga oo aad u da’yar, hadaalkaana xasuusan baan
Taleex tegey waxaana aad ugu fiirsaday dhagaxa ay ka
samaysantahay Silsiladi. Waxaa ii muuqatay in aan
dhismeheeda dhagax malxaf ahi ku jirin. Isla markaa
waxaa aragayga aad u soo jiitey oo aan u fiirsaday
meelihii dunsanaa oo markaasi uu ka muuqdey raadkii
madaafiicda goobta, kuwii diyaaraduhu cirka kaga
tuurayeen iyo miinadii gudaha lagaga qarxiyey. Waxaanse
aad ugu farxay sida ay waxaas oo hub ah ugu adkaysatay,
sababtuna aragtidayda ay ahayd iyada oo markii hore si
deggan oo aan degdeg lahayn loo dhisay oo aan cidna
waxba layskaga tirinayn. Iyadoo dhagixii malxafka ahaa
oo xaleefsanaa laga ilaaliyey iyo iyadoo derbiyadeeda
sida iiga muuqatay ay ka koobnaayeen dhisme hal derbi ka
badan oo meelaha qaarkood aan is-idhi dhawr derbi oo
isku dheggan bay ahaayeen oo qaarna waa dumeen oo waxbaa
weli ka sii muuqda qaarna waa sidoodii oo qaraxi waxba
kama tarin. Inkastoo lala dhacay hub saddex nooc
isugujira, laguna talo galay in siigo iyo quruurux laga
reebo. Hadana, anigu markaan hortaagnaa waxaan ka
dareemay SILSILAD in ay sidii Adan-Carab
ilaahay haw naxariistee markii uu isaga oo dagaal ku
dhaawacmay la hadlayey dad uu ka dareemay in ay
geeridiisa jeclaayeen, ay iyaduna markii hubka kala
jaadjaadka ah laysu dabamarinayey ay gaalo iyo
cawaankeed ku tiri:
Korka dumise geesahana waa, iga
kadeedeene
Kolanyoonyin baad soo dirteen, gooya kadabkay e
Karaankiina miiniyo hub culus, laygu kulansiiye
Karuurkii samaad iyo gogbaa, kaalintay galay e
Waxa lidiqa lagu kaydinjirey, kaal god uu qoday e
Unkud daacad lagu keenay baa, ii kabaala ahe
Kahaf iyo rasuulkiyo Allaa, layla kaashaday e
Kumanyaal saliga qaadayaa, kuudda ii xidhay e
Kurtin iyo dab nool baan u ahay, cuurar soo kiciye
Inkastoo kufrigu noo tashaday, amadhna kaalmeeyey
Kufimaayo anigaan xilkay, kaamilkiis gudane
Ha karaama seegina madfaca, laygu kariwaaye
By: Silsilad
Hadaba, inkastoo Silsilad iyo qalcadihii la midka ah
raggii dhisay ay xilkoodii si habsami ah u guteen kuna
tala galeen in qolada ku xigtaa dhaxalka la
wareegidoonto oo dayactirkooda ku qaybidoonaan, sidaana
ku god galeen. Waxa nasiib darro ah in kacaamadii ka
dambeeyey aysan sidii laga filayey xilkas u noqon.
Waxaanna shaki ku jirin in muddo 87 sano ah,
dhagax ay ka ridaan ama ka amaahdaan oo wax ku dhistaan
mooyaane aanay mid ka dhacay dib ugu celin.
Aniga oo aad uga xun, ogna in aan ka mid ahay kacaanka
lagala dardaarmay oo xilkiisii gabay dhabarkana u
jeediyey. Isla markaana xasuusan in waxa ugu dambeeya oo
qofka ka lumaa uu rajada yahay oo hadduu raja beelo uu
raad iyo ruuxba beelay. Waxaan kaga baxayaa qaybtan
aadna ugu rajo weynahay in wixii hadda ka dambeeya sidaa
looga nuglaado intii awood ahna la waariyo oo aan
waqtigu intii gaalada iyo madaafiicdeedu kari weydey
dhulka dhigin oo hawshoodii dhamaystirin inana aynaan ku
kaalmayn.
Waxaa qorey: Abdullahi Hassan Mohamud (Abdullahi Spanish)
Email: indhagube@yahoo.es
Madrid, Spain.
Waxaa tafatirey: Abdirizak Mohamed Aden (Lafoole)
Email: lafoole100@yahoo.com
Minneapolis, Minnesota
Faafin: SomaliTalk.com |
Dec 23, 2006
| 
Daabaco
Boggan | Print