Fahad Yaasiin

Markaan damco inaan rajo galiyo bulshada Soomaaliyeed, waxaan arkaa kuwii hoojiyey oo wali hortaagan, kol-kaasaan kohasho iyo hoheey isku daraa. Bal adiguba ila eeg, beelaha Soomaalida yaa hor boodaya, waa kii ugu aqoon liitay, ugu kartida yaraa, ugu jaahilsanaa, dabcan waa inta badan. Maxaa taas sabab u ah? Waa adagtahay in lagu soo koobo dhawr qodob, waxaase ugu haboon in ladhaho, waa calaamad lagu garan karo, heerka maskaxeed ee ay bulshadu marayso.

Sida diinteenna ku cad, laguna qiray cilmiga siyaasada, umad waliba hogaanka ay mutaysato ayey heshaa, waayo iyaga ayuu ka soo dhex baxaa, iyagaas ayaana doorta, kadibna u sacbiya.

Quraanka waxaa ku taal aayad macnaheedu yahay. ( Sidaas ayaan daalimiinta qaarkood taladooda ugu dhiibnaa daalimiin kale) bal Aayadaas akhri oo misana u fiirso nolosha siyaasadeed ee Soomaalida. Nabigu S.C.W. wuxuu yiri ( Saad noqotaan ayaa taladiina la’idin kugu dhiibaa) hoos isu fiiri, oo sida layahay iyo sida talada naloogu dhiibay isu miisaan.

Taariikhda Islaamka waxaa ku taal, nin ayaa Amiirkii Muslimiinta Cali Binu-Abii-daalib u yimid, kol-kaasuu ku yiri: Amiirow maxay dadka adiga kuugu dhaga adkaadeen, oo ay waagii Rasuulkana S.C.W. ugu dhaga nuglaayeen? Wuxuu ugu jawaabay, raciyaddii Rasuulka aniga ayaa kamid ahaa, laakiin aniga raciyadeyda adigaa kamid ah.

Marka qof ajnabi ah uu damco inuu fahmo mushkilada Soomaalida, wuxuu soo bandhigaa su’aasha ah, war maad dowlad dhisataan? Kolkaas ayuu ruuxu ku jawaabaa, hogaanka ayaa naga xun, oo maad iska badashaan, ayey noqotaa hadalka ugu yar ee uu qofka ajnabiga ah dhaho markuu maqlo jawaabtaas daciifka ah.

Dagaal-ooguhu wuxuu rumaysan-yahay inuu beesha matalo, tallaabo kasta oo uu qaadana iney tahay mid uu beesha ku matalayo, hadii uu dantiisa waayo, wuxuu dhahaa, annaga hadaanu nahay reer hebel, arintan dan nooguma jirto, qodobka yaabka leh wuxuu yahay, sidaas ayey beeshii ku ogoshahay, oo danahooda isaga ayaa u matala, markoodii horana uma aysan dirsan.

Aqoon-yahankii ama waxgaradkii wanaagsanaana wuxuu iska dhaadhiciyey danaha qabiilka inuusan matali karin, qof ahaanna inuu ka sareeyo danta beeshiisa, ee uu yahay qof heer qaran ah.

Fikradan asal ahaan meel sax ah ayey ku taagan-tahay, waase marka la’eego in qaran la matalo, waxaase u baahan in la’isweydiiyo, yaa beesha jidka wanaagsan tusaya hadii aan dagaal-oogaha lagu qabsan hogaaminta reerka?

Taariikhda Islaamka si weyn ayey uga buuxdaa in wax garadku ay noqdaan hogaanka reerka, waxaana aad loo yaqaanay in beeshii uu hogaankooda wanaagsan-yahay iney beelaha kale ka kuwaalati sareyso. Caqliga saliimka ahna wuxuu dhigayaa, hadaan la helin hogaamiye-yaal fiican oo qabaa’ilkooda hormuud u ah, sidee lagu gaarayaa qaran nabad qaba.

Waxaan aad ula yaabaa geesinimada fitno wadayaasha Soomaaliya, waxay si cad u dhahaan, cidaan anaga ahayn hadii ay muuqato, qoorta ayaan ka jaraynaa, waxaa intaas u dheer, khaladaad waa weyn ayuu inta galo, oo misana goorta uu arko inuu fashilanyahay, wuxuu madaxa lagalaa qoyskii uu ka dhashay, ilaahay amarkiis iyaguna waa u diyaar, xitaa haday tahay khalad islaam-nimadiisa dhaawacaysa.

Shirkii u danbeeyey ee dalka Kenya loogu qabtay kooxaha Soomaalida, waxaa saxiixi loo aqoon-saday tiro 40.tan kor u dhaafaysa, hadii la baaro taariikhda kuwaas, waa ku yar yihiin wax aqoon leh, iska daayee, mid kamid ah oo ay beeshiisa wakiilatay waa ku yaryahay, waxayna meesha u joogaan danhooda gaarka ah. Waxaan garanayaa mid kamid ah kuwaas, oo inta wax laga sheegay dhahaya, war haddii aad aniga I tuurtaan, wallee mid aniga iga sii liita ayaa reerka hogaaminaya, armay ku fiicantahay in aniga la’idaayo. MALAHA WAABA RUNTIIS.

Caasimada Muqdisho bari waxaa isku hayn jiray Jen Caydiid iyo Cali Mahdi, waxay ahaayeenba, waa laba nin oo horay loo yaqaanay, hakala duwanaadaan wixii lagu kala yaqaanayee, goortii iyaga waxba loo ogolaan waayey, iyaguna ay wax isu ogolaan waayeen, waxaa gadaashood dhashay, kuwa kale oo aan waagoodii xitaa aan awood u lahayn inay labadaas masuul kor ka salaamaan, iska daa iney xil qaran qabtaanee.

Caydiid hadduu maanta noolaan-lahaa wuxuu oran lahaa, tolkey tala xumaayeenaa, ma’anay inta ituureen, bey kuwan hogaan u dhiibteen? Cali Mahdina badoodaba waa ka baxay, shirkii Eldoret-na inta isha ku fiirshay ayuu arkay wax ka mustawa sareeya ineysan goobta joogin, kol-kaasuu doontaba isaga dagay, wallee siduu sheegay waa noqotay.

Xuseen Caydiid ayaa shirkii Eldoret kaga khudbeeyey. War hadii aynan anagu heshiinin, ogaado oo shirka danbe xoogag cusub ayaa isugu iman-doona, wuxuu tusaale usoo qaatay shirkii Qaahira, isagoo leh, madaxdii shirkaas ka qayb-gashay inyar ayaa hada ka joogta halkan, intoodii kale wax dhintay, iyo wax siyaasada looga adkaaday ayey noqdeen, taas waxaa dheer, aniga ayaa ugu da’yaraa intii shirkii Qaahira joogtay, maantana Cumar Finish ayaa iga yar.

Shirka cusub ee Soomaali loo qaban-doono, waxaa ka soo qayb-gali-doonaa Yuusuf Indha-cade. Bashiir Raage. C/Qaadir Beebe. Jaamac Dheere. Iyo kuwa kale oo hada soo bixi raba.

Fahad Yaasiin Xaaji Daahir | fahadsom@gmail.com
SomaliTalk.com | Nairobi, Kenya | Mar 20, 2006

URL: www.SomaliTalk.com/fahad

TAARIIKH KOOBAN SOOMAALIYA.....

URL: www.SomaliTalk.com/fahad

Kulaabo bogga www.SomaliTalk.com