Jabuuti:-Sheekh Aadan Madoobe “waxyaalaha madaxweynaha markii loo gudbiyo Baarlamaanku uu ku soo celinayo, ma aha kalsooni siin iyo kalsooni kala noqosho…”shir jaraa’id, inta badan hadalkiisa oo dhameystiran iyo sida uu u yiri....

Gudoomiyaha Baarlamaanka DFKMG Sh. Aadan Maxamed Nuur (Sh. Aadan madoobe) oo shir jaraa’id uu kaga hadlayo ujeedadda socdaalkiisa, hadalkii ka soo yeerey Af-hayeenka Madaxweynaha DFKMG iyo shirka lagu balansan yahay in lagu qabto caasimada dalka kiinya ayaa ku qabtey Hoteel Kempinski ee caasimada dalka Jabuuti.

Sheekh Aadan Madoobe wuxuu ugu horeyn shirkiisa jaraa’id ku sheegey “Walaalaheena Jabuuti mas’uuliyiintooda aad bay inoo soo dhaweeyeen, waxaana uga mahad calinayaa madaxda jabuuti iyo shacabkoodaba sida wanaagsan ee ay inoo soo dhaweeyeen, ayna ugu jiraan dadaalka aan kala go’a lahayn mar kastaba Walaallahooda Soomaaliya dhibaatooyinka ka jira iney ka badbaadiyaan ee ay aadka isugu taxalujinayaan, waana ka mahad celineynaa” ayuu hadalkiisa ku bilaabey Sheekh Aadan Madoobe.

Sh.Aadan Madoobe oo diidaya hadalkii ka soo yeerey Madaxtooyada DFKMG

“waxaan fursadan uga faa’iideysanayaa, arin markii aan ka soo baxay dalka gudihiisa ka soo baxdey, oo ah bishii aynu ka soo gudubney, waxaa jirey Golaha shacabka cod kalsoooni ay kala noqdeen, Wasiiro ka mid ah Wasiirada DKMG ah, 10- Wasiir iyo 3 Wasiir ku xigeen ayey ahaayeen, Wasiiradu qaarkood sedax jeer ayey is casileen, qaarkood laba jeer ayey is casileen, kadib markii Adis Ababa heshiiskii Madaxweynaha iyo Ra’iisul Wasaaraha aan ka soo noqoney oo aan soo dhameyney khilaafkii, runtii Adis Ababa si fiican ayey u dadaaleen mas’uuliyiinta dowladaas iyo mas’uuliyiintii kale ee ka soo qayb gashey guud ahaan IGAD, AU iyo QM, arimahaas markii la soo dhameeyey ee dalkii ku soo noqoney, Baarlamaanka xaruntiisa KMG markii aan tagney, shucuur aad u adag ayaan kula kulaney Baarlamaanka, iyagoo heshiiska aysan diidaneyn, markii lays weydiiyey Baarlamaanka shucuurtaas lagala kulmey, wafdigii madaxweynaha hogaaminayey oo soo dhoweyntiisa sidaas noqotey, baarlamaanka waxay ku fasireen inay diidan yihiin heshiiska oo dhan ma ahee, qodobka ah Wasiiradii is casiley ee 10-ka Wasiir iyo 3-da Wasiir ku xigeen in heshiiska lagu sooo daro bey diidan yihiin ayey xubnaha golaha noo sheegeen.

runtii doodii waa balaaratey, markii dambe golaha mooshin ayey keeneen xildhibaano ka mid ah Baarlamaanka, waxayna kusoo eedeeyeen Wasiiradaas qaarkood in ay sedax jeer is casileen Xukuumadii markaas jirtey oo markii dambe oo wax la dhisaayo, iyaga laga bilaabo xaqiiqdii aniga, madaxweynaha iyo ra’iisul wasaaraha waan rabney, sidii hore loogu soo heshiiyey in layka daayo, laakiin Baarlamaanka oo ah hay’ada ugu sareysa xaga sharci dejinta, ugaarna ah kalsooni siin iyo kala noqosho Xukuumada ayaa nagu diidey, cod aqlabiyad ayaa kadib markii laga doodey, waxaa loo qaadey codkii kalsooni kala noqoshadii, maalintaas shirka anigaa gudooominayey, 190 xildhibaan ayaa meesha isugu yimid, 175 ka mid ah kalsoonida wey kala noqdeen, 15 xildhibaana waxay yiraahdeen kalsoonida waan siiney, hadii mar Baarlamaanka go’aankiisa sidaas u dhaco, waxaa waajib dastuuri ah nagu noqonaya, inaan u hogaansano sharciga, siduu qabo qodobka 3-aad, Jamhuuriyada Soomaaliya waxaa ugu sareeya sharciga, waana in sidiisa loogu dhaqmo ” ayuu ku yiri Sheekh Aadan Madoobe isagoo sharxaya go’aankii uu hore ugu diidey Baarlamaanka Wasiirada been ma sheegayaasha ah ee lagu muran san yahay xilkooda.

labad gudoomiye baarlamaan Soomaaliya iyo Jabuuti

Aadan Madoobe waxaa kale oo uu shirkiisa jaraa’id ku sheegey “ hadii sharciga la garab maro jiritaanka dowlada khatar buu galayaa, marka sidaas daraadeed Wasiiradaas, kalsoonidii Baarlaamka ayey waayeen, sidaas ayaan madaxweyaha, iyadoo qoraal ah ugu soo gudbiyey, anigoo fulinaayo waajibaadka I saaran markii Baarlamaanka go’aan gaaro, meesha khuseysa aan u gudbiyo, arintaas oo waafaqsan qodobka 53-aad, farqadiisa 7-aad, kalsooni kala noqoshada Golaha Wasiirada si gaar gaar ah iyo guud ahaanba baarlamaanka kala noqonkara kalsoonida, ayaan madaxweynaha u gudbiyey, waxaa laga sugaayey madaxweynaha, sida uu Axdiga uu qabo in uu fuliyo, dekereeto soo saaro oo cadeyneysa, in xubnihii waayey kalsoonida Golaha shacabiga oo wakiil ka ah shacabka Soomaaliyeed, inay xilkooda waayeen oo uu ku cadeynaayo waa waajib dastuuri ah oo aan ka leex leexasho lahayn”

“waxyaalaha madaxweynaha markii loo gudbiyo Baarlamaanku uu ku soo celinayo, ma aha kalsooni siin iyo kalsooni kala noqosho, Markey tahay hidise sharciyeed oo madaxweynaha loo soo gudbiyo, Baarlamaanku waa ku celin karaa, isagoo sababeynaya, hadii uu Baarlamaanka ku qanco waa uu ogolaanayaa, madaxweynaha mar kale ayaa loo soo gudbinayaa oo wuu ogolaanayaa, faafin rasmi ah ayaa lagu sameynayaa, hadiii sababaha madaxweynaha Baarlamaanku uu ku qanciwaayo, wuxuu xaq u leeyahay sedax meelood oo 184 Baarlamaanku uu noqonayo ayuu ku meel marinayaa, hadii uu taasi ku meel mariyo, sababihii uu rabey waa uu ka tanaasulayaa waa waajib dastuuri ah, sidaas ayuu sharci ku noqonayaa.

xildhibaanadii la socdey Gudoomiyaha, xoghayntiisa iyo xubin ilaaladiisa oo wada fadhiya

Tan kalsooni kala noqoshada, hadii marba boqolkiiba konton hal dheeri ay taageeraan, kalsoni siinta mise kalsooni kala noqoshada, sidaas ayey ku dhamaatey kusoo noqosho kale ma laha, madaxweynaha waxaa waajib dastuuri ku ah inuu sidaa u fuliyo, ee marka arintaas ayaan idaacadaha ka maqley wali qoraal la iisoo gudbiyey ma jiro, Af-hayeen u hadley madaxtooyada ayaa wuxuu yiri go’aankii Baarlamaanka soo saarey ee kalsoonida kala noqdey Wasiiradaas, waa waxba kama jiraan ayaan maqlaayey, Ummada Soomaaliyeed arintaas si weyn bey uga naxdey, Baarlamaankuna arintaas waa la yaabey, waa arin sabab u noqon karta in TFG khatar ay gasho ama sharcigii lagu tunto oo loo bareerey, marka sidaa daraadeed, waxaan Ummada Soomaaliyeed u cadeynayaa iyo caalamkaba inay sharci tahay kalsooni kala noqoshadii golaha shacbiga kala noqdeen, Xukuumada ama Wasiiro gaar ah, oo aan kalsooni ka haysanin Golaha shacbiga, shacabkii la matalaayey wakiilka ka ah, sideedaba awooda waxaa iska leh shacabka, waxaana wakiil uga ah golaha wakiilada ayaa shacabka wakiil uga ah, iyagaa laga rabaa inay la xisaabtamaan, inay kalsoooni siiyaan, kalsooni kala noqdaan, iyagoo mathalayo shacbi weynaha Soomaaliyeed, waajibaadka Golaha shacabiga qodobka 33-aad ayaa cadeynaya in waajibaadkiisa oo hawl maalmeedka Baarlamaanka ayey ka mid tahay, arintaas ayaan doonayey inaan u cadeeyo Ummada Soomaaliyeed iyo caalamkaba” ayuu uga ku sheegey shirkiiisa jaraa’id Sheekh Aadan Madoobe, isagoo ka jawaabaya hadalkii ka soo yeerey 14/10/208-da Af-hayeenka Madaxweynaha DFKMG.

Sheekh Aadan Madoobe wuxuu keloo shirkiisa jaraa’id ku sheegey “ Wasiir ama Xukuumada hadey weyso kalsoonida golaha shacabiga, cid kalsooni u abuuri karto ama maxkamad ha noqoto ama hey’ad kale ha noqoto, kalsoonidii Baarlamaanka oo la waayey sidaas ku shaqeeya, ama xukun u baahan in maxkamad ay gasho, xaqiiqdii ma aha, Maxkamada sare xaga sharci fulinta runtii iyadaa u xilsaaran, waa run Jamhuuriyada Soomaaliya oo dhan wey u xilsaaran tahay oo wey khuseysaa, laakiin waxyaalaha maxkamada looga baahan yahay oo dastuurka ay ka soo dhexgaleyso tan ma ahan, marka laysku qabsado qodob fasiraadiisa, miithaal hadii Baarlamaanku uu qodob bedelo isagoo Baarlamaanku haysan Kooram camal waxyaalahaas waa laga hadlikaraa, hadii maxkamada loo gudbiyo, waa geli kartaa, iyada waa hawsheedii, maxkamada arinteeda inaan ku dheeraado ma rabo, waxaan ogahay dhinaca maxkamada nafsad ahaanteeda arimo cadeyn u baahan inay jiraan iyo waajibaad laga sugaayey golaha shacabka inay sameeyaan oo dhinaca maxkamada ah oo waliba maxkamada sidii gudoomiyaha loo xirey, kadib oo maxkamad la dhisey oo laysku toosiyey oo Baarlamaanka ka warqabo ma jirtee, laakiin markii maxkamada si dhab ah u shaqeyneyso, in ay soo faragelin karto waan ognahay, Axdiga iyo qaabka shaqada loo waafajinaayo, arintaan kalsooni siinta iyo kalsooni kala noqoshada ah waa arin u gaar ah Baarlamaanka oo waajibaadkiisa ayey ka mid tahay, sidaa daraadeed Xukuumadii Ummada Soomaaliyeed u idman lahayd oo baarlamaanka la xisaabtami lahaa, hadii miisaaniyad soo sameyso oo baarlamaanka inuu ansixiyo la rabey, hadii ay khaladaadd gasho baarlamaanka la xisaab tami rabey, in wasiiro Baarlamaanka kalsooni kala noqdey oo runtii sharciyan wasiirba ahayn, khasab baa lagu socodsiinayaa la yiraahdo, waxaa Ummada Soomaaliyeed soo food saaraya arin aad u fool xun.

Waxaan u cadeynayaa Ummada Soomaaliyeed oo madaxda inay arintaas wali sii riixaan rajo kaga jiraan ku waaninayaa, inay u hogaan samaan sareynta sharciga, si aan u noqono dowlad danaha shacbigeeda ku shaqeyneyso, hadii rabitaan laga hormariyo sharciga dhibaato ayaa imaaneysa oo waa la dumayaa, sidaas darteed go’aankii Baarlamaanka waa sharci sidiisii buu u jiraa, Wasiiradaas xilkooda waa waayeen, madaxweynaha waajibaaadka saaran baan ka sugeynaa, maxkamada ilaa hada ilama soo xariirin, warna kama hayno warkeena ma maqlin, qoraalna kama helin, mana u maleynayo in maxkamadu go’aankaas ay soo saartey, wali ilaa iyo hada xaqiiqo uma haysto, ilaa iyo hada waan sugeyney, kusimihii gudoomiyaha oo dalka joogana waan weydiiyey xaley, wali wax isoo gaarey ma leh ayuu igu yiri, ama maxkamad ayaa tiri hala yiraahdo ama shekh-si kale ha raboodo wax go’aaankii baarlamaanka burinaayo oo sharci ah ma jiraan, sidaa daraadeed Wasiiradaas horey wasiiro u ahaan jirey oo kalsoonida baarlamaanka waayey Wasiiro ma ahan, intaas ayaan rabaa inaan caadeeyo, waxaan ka codsanayaa madaxweynaha iyo ra’iisul wasaaraha, inay soo buuxiyaan bedelkoodiina keenaan, si xukuumada ay u shaqeyso” ayuu shirkiisa jaraa’id ugu nuux nuuxsadey isagoo ay ka muuqato gudoomiyaha mid uu wajigiisa sida uu uga soo horjeeda hadalkii ka soo yeerey Madaxtooyada DFKMG 14/10/2008-da.

Mar ay weydiiyeen qaybaha warbaahinta su’aalo kala duwan ayaa wuxuu kaga jawaabey “anagu khilaaf naguma jiro aniga aan ogahay, laakiin waxaa naga sareeya dhamaanteena sharciga, oo Ummada Soomaaliyeed ku soo heshiisey oo Axdiga KMG ah, oo Jamhuuriyda Soomaaliya sharciga ugu sareeya u ah, ilaa laga helo sharci bedela, kaas baan leenahay halagu dhaqmo, qofna ma jeclin qofna ma necbin, taasina micnaheedu wuxuu yahay wadashaqeynta iyo is toosinta iyo waajibaadka dastuuriga ah baan ka hadleynaa, aniga shekh-siyan Wasiiradaas ma diidaneyn runtii, heshiiskii Adis Ababa lagusoo gaarey waan taageersanaa, laakiin sharci ayaa naga horyimid, dhamaanteen waxa aan ku magacaabanahay golahah shacbiga ayaa noo doortey, xildhibaanimada ka sokoow, Gudoomiyenimada waxaa ii doortey Baarlamaanka, hadii aan waayo kalsoonidooda waan waayayaa gudoomiyenimada xilka waan ka dhhacayaa oo waan ka baxayaa, madaxweynaha iyagaa u doortey, isagoo xildhibaan ah, hadii uu waayo kalsoonida baarlamaanka waa dhhacayaa, Ra’iisul Wasaaraha, madaxweynaha ayaa soo magacaaba oo soo jeeda, waxaa kalsoonida siiya golaha shacbiga hadii kalsoonidaas waayo waa dhacayaa, Wasiiradu hadii mas’uuliyiintii ka sareysey hadii kalsoonida baarlamaanka ay waayaan oo dastuuriyan sidaas u qoran, gaar gaar iyo si guudba Baarlamaanka kalsoonidiisa ay ku waayeen, cida difaaceyso oo ma dhihi karaan leh taas waaye waxa aan la yaabanahay, waxa aan leeyahay, halaga waantoobo, arin siyaasadeed ma ahan, arin qof lagu xumeynayo ma ahan, waa arin sharci oo lagu qaldamey baan u arkayaa, in sharci la garab maro ayaa waxay keeneysaa in la dumo, laakiin hadii sharciga lagu dhaqmo waa la dhisnaanayaa, waa la toosayaa, dalkuna wuu degayaa.

Mar wax laga weydiiyey khilaafka madaxweynaha iyo ra’iisul wasaaraha ayaa wuxuu yiri “Adis Ababa sedaxdeena waan wada joogney waxaa is khilaafsanaa, madaxweynaha iyo ra’iisul wasaaraha, dalka gudihiisa heshiiskooda laba jeer ayaan galey aniga, markii sedaxaad waan dhameyn waayey, waxaa gacan igu siiyey dowlada Ethopia oo dalkeeda nagu casuuntey iyo IGA, AU iyo QM waa ka soo qaybgaleen heshiiskooda meeshaas ayaa lagusooo dhameeyey, khilaafkooda wuxuu ahaa heshiis meesha lagusoo gaarey qodob ka mid ah buu ahaa, wax badana waa lagusoo heshiiyey, sidaa daraadeed anigaba nafsad ahaanteyda waan la soo sixiixey, khilaafka ka sokoow jadwal guud oo la soo sameeyey, aniga in arintaas ay fusho waan u ololeeyey, xildhibaanada inaan arintaas ka dhaadhiciyo ayaan isku dayey in wasiirada sidooda loo daayo, waxaana baarlamaanka u akh-riyey Ra’iisul Wasaaraha, baarlamaanka waxay ku dhageen arintaan Wasiirada is casiley, waxayna ka keeneen mooshin.

Dooda arintaas waxay socotey sedax maalmood, maalintii ugu dambeysey mooshin eed ah ayaa la keeney, cod baa la qaadey sidaan soo sheegey buu u dhacay codkii, marka hadii arinta sidaas ay u dhacdey, anigaa rabey iyo hebel baa rabey waxaa ka weyn, go’aanka baarlamaanka oo sharci ah ayaa ka weyn, anagana waxaa waajib nagu ah, maadaama hay’adaha dowalada madaxweynuhu uu ugu sareeyo, oo kalsoonida golaha shacbiga lagu taagan yahay, ruuxii waaya kalsoonidaas oo anaga naga mid ah waa dhacayaan, wasiiradu waxay ku waayeen kalsoonidii golaha shacabka, hebel baa fiicnaa iyo hebel waayey meesha kuma jirto, taasna qof u abuuri karo oo aan golihii shacabka ahayn ma jirto, arintaas waxaan u maleynayaa ooo shaley laga dhawaajiyey in meel dhexe laga sooo qaadey, marka taas waa waxa aan u leenahay, wasiiradii in sidoodii ay u jiraan oo shaqadii ay qabtaan aan laysku dayin ooo loo hogaansamo sharcigii, hadii uu rabo ra’iisul wasaaraha hasoo diyaariyo madaxweynaha ha u geeyo, sida jidka haloo maro, laakiin wasiir kalsoonidii waayey ayaan socdsiinayaa waxay noo keeneysaa mustaqbalka dhibaato, in xukuumada iyo Baarlamaan aan isku kalsooneyn, oo Baarlamaanku la xisaabtameynin oo Baarlamaanka agtiisa Xukuumada ka ahayn yey wakiil u yihiino ay matalayaan ayey noqoneysaa, anigoo magaca Baarlamaanka FKMG Soomaaliyeed ku hadlaayo, go’aankiisiina ayidaayo oo waajib igu ah, inaan ku dhawaaqo codkooda oo aan meel mariyo oo codkooda aan u cadeeyo sidii uu u dhacay daraadeed baan u leeyahay.

Mar aan weydiiyey gudoomiyaha su’aal ahayd, Gudomiye adigu waxaad joogtaa caasimada dalka Jabuuti Hoteel Kempinski, go’aankuna wuxuu ka soo baxay xarunta madaxtooyada ee Vila Soomaaliya, waxaad diidey go’aankii ay soo saareen madaxtooyada DFKMG ee aad adigu u tahay gudoomiyaha Baarlamaanka, maxay tahay tilaabada aad qaadeysaan hadii ay ku adkeystaan go’aankaas?, waxa uu ku jawaabey “ee golaha shacabiga tilaabadooda waa midaan hada sheegey, ee hadii sharciga si toos ah loo adkeysto in la diido, Baarlamaanku dib ayuu isugu noqonayaa, cidii sharciga u hogaansamiweyso baarlamaanku wuu la xisaabtamayaa.

Mar uu ka hadlaayey gudoomiyuhu arimaha shirka loo balansan yahay ee Nayroobi waxaa uu yiri “anigu sidaad ogtihiin hay’ada sharci dejinta ayaan madax u ahay, ma aha khilaafka badanaa hay’ada ma khuseeyo, waxaa runtii la dhihi karaa hadii dhamaanteen sharciga looo wada hogaansamo, isku dhacu waa yaraanayaa, mudadu wey kooban tahay noo hartey, in kastoo qodobka dastuurka uu qabo, Baarlamaankan waxaa bedelaya, Baarlamaanka kale ee ka soo doorto, mudadii lagu heshiiyey aad iyo aad bey u yar tahay, waxaana rajeynayaa inta noo harsan wax lagu qancikaro, is-bedel Ummada Soomaaliyeed ee uu bur burku uu ku dhacay aan so saarno aan ku dadaalno, waa run in keynya nalagu casuumeym horeyna waxaa dibu heshiisiin uga socotey dalka Jabuuti ay aad ugu dadaaleen gogoshii ay u fidiyeen Ummada Soomaaliyeed ay wali u fidsan tahay Ummada Soomaaliyeed oo DKMG iyo mucaaradkeedii ah, taasna dhameytirkeedii waa lagu dadaalayaa, waana lagu jiraa shirkaan kale ee IGAD hada ay ku baaqdey waxaa naloo sheegey inuu kaabidoono dibu-heshiisiinta iyo isku toosinta dowlada, taasina waan aadeynaa hadii Alle idmo, si TFG oo isku toosan iyo mucaaradka heshiis ugu dhhameystiraan Jabuuti, ayaa nalagu casuumey, ee Walaallaha IGAD runtii wey dadaaleen, wad og-tihiin DKMG intii la soo dhisaayey ilaa hada marna kama harin, inkastoo QM iyo IGAD ay dadaaleen, khaasatan IGAD waan ugu mahad celineynaa, waxaana diyaar u nahay inaan la shaqeyno shirka hada laysugu yeerey inaan tango, dhamaan QM iyo kuwa ku hawlan gargaarka Ummada Soomaaliyeed, ha noqdo mid gargaar iyo mid siyaasadeedba, waan u mahadcelineynaa, waxaana laga ma maarmaan ah, in mudada yare e hartey wax lagu qancikaro la sameeyo, is qab qabsigana la yareeyo oo shaciga loo hogaansamo, dib u heshiisiintana la xoojiyo markaa aniga intaas ayaan soo jeedinayaa, waxaana rajeynayaa in shirka nayroobi laysugu tago mudadii loo qabtey, si loo dhameystiri dibu-heshiisiintii ka socotey dalka Jabuuti.

Gudoomiyaha iyo Wafdigiisa oo ahaa 4 mudanayaasha Baarlamaanka FKMG ka tirsan oo soo gaarey 15/10/2008 ayaa la dejiyey Hoteel Kempinski ee caasimada dalka Jabuuti, waxaana la filyaa in 18/10/208-da in ay safar dhulka ay ku marayaan, ugu kicitamaan magaalada Carta oo ahayd, halkii lagu soo dhisey TNG-dii bedeshey DFKMG ee xiligeeda ku dhameysatey khilaaf, iyada dhexdeeda ah, dagaal aan dhamaan iyo bur bur ay u geysatey shacabkii ay xilka u qaadey mudadii 4 sano, xildhibaanada gudoomiyaha la socdey ayaa waxaa ka mid ah Xildhibaan Xuseen Cabdisalaan Maxamed, Xildhibaan Sh.Nuur Cali Aadan, Xildhibaan Ibraahim Sheekh Cali (Ibraahim Jeebo), Xildhibaan Maxamuud Sayid Aadan iyo laba xubnood oo ka tirsan xafiiska gudoomiyaha Baarlamaanka Aadan Madoobe, laakiin hadaladan kala duwan ee ay siu marinayaan saxaafada mas'uuliyiinta sar sare ee DFKMG ma ahan wax lala yaabo, in ay ka soo baxaan xiligaan, waayo waxay ku socotaa wadadii ay ku dhimaneysey jiritaankeeda, in xiligaan ay isu sheegeen khaladaadka maa,ul xumo ee hareeyey intii ay jirtey TFG.

Maxamed macallin Cismaan (All-man) Somalitalk Jabuuti
fatxumaalik@hotmail.com, +253624079

Faafin: SomaliTalk.com |  Oct 18, 2008

• Akhri qormadii "Kipkorir" oo AfSoomaali loo rogey...