Umubakar: Jawaab Ku Socota Abuu Ciise

Zahra Abdi Hersi.

Holland
umubakar@hotmail.com

Marjaca ummadda islaamka waa Al-Kitaab Wa-Sunna,labaduna sheegi maayaan in diyada naagta ay tahay barka diyada ninka

Marka hore waxaan leeyahay intii e-mailka ii soo dirtay oo iigu dhiiraggeliyay xaqa sheegistiisa in aan horay u sii wado iyo intii akhrisay maqaalkaygii hore iyo intii ra’yigooda ka dhiibteen waxaan dhammaan leeyahay jazaakumullaahu khayran,Allah innaga wada dhigo dhammaanteena dadkii diintooda difaaci lahaa xaqa sheegistiisana aan cidna uga ganban xataa hadduu yahay Ugaaska iyo garaadka ay ka heebaystaan dadka caamada ah oo iyagu qabiilka la weyn halkii la rabay in ay manhaj ka dhigtaan kitaabka iyo sunnaha rasuulka sallallaahu calayhi wasallama.

Inta aan u gudagelin ka hadalka diyada xoogaa aan wax ka sheego khaladaadka ay dadka qaarkii galaan waana dadka hadalka Allah ku qorayo lahjadooda ama afkooda ama af Soomaali ha noqoto ama af kale ha noqote,waxaana sharci ahaan u mamnuucan ah in hadalka Allah lagu qoro af aan ahayn carabi,laakiin sharraxiisa ama fasirkiisa waa lagu qori karaa afkii la doono iyadoo waliba tarjumada lagu samaynayo hadalka Allah loo baahan yahay in aad looga taxadaro aadna looga fiirsado ee aan lagu degdegin tarjumada,sida la ogsoon yahayna tarjumadu waa ammaano ammaanaduna waa in loo gutaa sida ay tahay,asxaabtii rasuulka sallallaahu calayhi wasallama sida Salmaan, Bilal, Suhayb iyo asxaabta la mid ah Allaha ka raalli noqdee midna kuma qorin hadalka Allah afkiisa balse qof kasta wuxuu bartay afka carabiga kuna akhrin jireen waxna ku qori jireen,kuna xafidi jireen,Rabbina wuxuu qur’aanka ku soo dejiyay af carabi,haddii ay dhacdana in qof ku qoro qur’aanka afkiisa sida qofkii qora:Innaa Anzalnaahu fii laylatilqadri ilaa dhammaadka wuxuu qofkaasi ku sugan yahay baadi,wuxuuse oran karaa Annaga soo dejinay (Qur’aanka) habeenka qaddarka…...

Ummadda islaamka marjacoodu waa kitaabka iyo sunnaha,Allahna kor ahaaye wuxuu wax kasta ku dhammeeyay kitaabkiisa wuxuuna yiri:maanta ayaan idin dhammeeyay diintiina, waxaana idin taam yeelnay korkiina nicmadayda (suuradda Al-Maa’ida,aayad lambar 3,) arrinka diyaduna waa arrin weyn mana dhici karto in uu Allah ka tegay,sidaas daraadeed baanu u jirin hal aayad oo caddaynaysa oo hadalka Allah ka mid ah in haweenayda magteeda ay bar tahay ninkuna uu hal yahay,mana jiro xadiis saxiix ah oo arrinkaasi tilmaamaya,yacni xadiis saxiix ah oo sheegaya in diyada naagtu ay tahay bar,halku uu ninku yahay hal,balse waxaa jira axaadiis wada daciif ah oo aan la soo qaadan karin lana soo daliilsan karin,qofka muslimka ahina sida asxaabtii rasuulka sallallaahu calayhi wasallama lagu arkay haddii ay maqlaan Allah wuxuu yiri iyo rasuulka sallallaahu calayhi wasallama wuxuu yiri waxay oran jireen waanu maqalnay waanuna adheecnay.

Laakiin casrigan hadda waxaa la arkaya dad marka xaqa loo sheego ka kibraya oo waliba hadduu moryaan yahay oo cilmi dhegood haysto,iskuna qaato in uu caalim yahay, wuu ka daran yahay, haddii lagu yiraahdo war aayaddan fasirkeeda waa khalad ama lambarkaasi aad ku sheegtay ma’ahan ee waa lambarkan ama xadiiskaasi waa daciif,waxaa dhici karta in uu weyraxo oo uu noqdo sidii Al-Xajjaaj bin Yuusuf oo kale kaasoo yiri:qofkii i yiraahdo Allah ka baq qoorta ayaan ka jaraya, sow lama arag moryaanta iyo jaahiliinta maskaxda iyo quluubta ka gashay qabiilka iyo kaabo qabiilnimada marka la yiraahdo Allah ka baq bistoolada uu sito ayuu kuugu dilaya,waliba kaba sii darano haddii ay haweenay xaqa u sheegto.

Xadiiska macnihiisu yahay dumarka iyo raggu waa ku siman yihiin magta illaa saddex meelood,kaddibna naagta diyadeedu waa barka ninka diyadiisa,wuxuu Ibnu Xajar kitaabkiisa talkhiis al-xabiir uu ku sheegay in uu xadiiskaasi ku jiro kala go’,lana soo qaadan karin, sheekh Albanina wuxuu xadiiskaasi uu ku sheegay in uu yahay daciif wuxuuna ku xusay kitaabkiisa Irwa’ al-ghaliil,al-Nasaa’ina wuxuu xadiiskaas daciifka ahi uu ku sheegay kitaabkiisa al-sunan al-kubra, Ibnu Kathirna wuxuu xadiiskaas daciifka ahi uu ku sheegay kitaabkiisa  Irshad al-faqiih,inta aan ognahayna culumada kama maqlin aayad ku cad kala sheegidda magta ragga iyo dumarka,mana jiro xadiis saxiix ah oo ka sugnaaday rasuulkeena sallallaahu calayhi wasallama.

Dad badan baa ku talaxtegay in diyada haweenaydu ay 50 tahay halka uu ninku yahay 100 iyagoo aan arrintaasi u haynin wax daliil ah oo ka sugan yahay kitaabka iyo sunnaha rasuulkeena sallallaahu calayhi wasallama,haddii ay arrinkaasi jaahilnimo ka tahayna waa loo cudaddaari karaa, hayeeshe waxaa laga doonaya in ay diinta bartaan, labada sheekh saxiixooda waxaa ku xusan in nebigeena sallallaahu calayhi wasallama uu yiri:Rabbi qofkii khayr la doono diinta ayuu fahamsiiya,Allaha na fahamsiiyo diinta, haddii uu ka madaxadaygana oo ay arrintaasi ulakac u sameeyo wuxuu noqonaya qof denbi ku jira, maalinta qiyaamana lagama yeelayo Rabbiyow dib ii celi waan soo baran doonaaye.

 Qofka muslimka ah waxaa looga baahan yahay haddii arrini ku timaado oo aanu garanayn inuu weydiiyo dadka ehelka u ah sida Rabbi uu yiri:weydiiya kuwa cilmiga leh haddaydaan wax garanayn (suuradda Al-Anbiya’,aayad lambar 7)

 
Marka la soo hadal qaado diyada waxaa dhici karta in dadka qaarkii ay durba u boodaan dhaxalka, kuna qiyaas qaataan dhaxalka oo waxay isku mid ka wada dhigaan dhaxalka iyo diyada taasina waa arrin jahli weyn ah, maxaa yeelay wax aan isku macne ahayn haddii isku macne laga wada dhigo jahawareer baa abuurmaya, xukun marka la gaaraayana ama aan fasirayno hadalka Allah waxaa nalaga doonaya in aan u fasirno sidii ay culumada u fasireen hadal kastana aan siino xaqiisa ee ma’ahan inta labo aayadood la soo akhriyo ama la soo xafido haddana dadka in la isaga dhigo qof caalim ah oo callaama ah.

Zahra Abdi Hersi.

Holland
umubakar@hotmail.com

Afeef: Aragtida qoraalkan waxaa leh qoraaga ku saxiixan

QORAALKII:  Faham Xumida Abu Ciise ee Diinta Islaamka | umubakar

Qoraalkii: . Hakanoqoto hadalka ay sooqortay (Zahra Abdi Hirsi) | Tirmidi

. Jawaab Kusocoto maqaaladii Abuu ciisa tarmadi iyo Zahra | camaar

Cadde Muuse oo Shaaca ka qaaday in ku "daalay" Madaxweynanimada
"waa waqtigii aan nasan lahaa.. anigu waan daaley.." Sidaas waxaa yiri Madaxweyanaha DGPL oo u waramayey idaacada Codka Maraykanka, waxa kale oo uu ka hadalay Batroolka..