MUNAASABADA MAALINTA XUQUUQDA AADAMIGA SOOMAALIYEED, 22 JULY 2007
Marwooyin /mudanayaal: subax wanaagsan; waxaa sidaas waxaa hadalka ku
bilowday Marwo; Maryam Xuseen Awreeye:
Waxaa na kulmiyay Munaasabadaha: Sannadguuradii 17-aad ee ka soo wareegtay
Geeridii Marxuum Dr. Ismaaciil Jimcaale (Allaha u naxariistee), iyo Munaasabada
Xuska Maalinta Xuquuqda Aadamiga Soomaaliyeed oo ku beegan Maanta oo ah, 22-ka
July 2007.
Sawirka Guud Ee Xuquuda Aadamaha Soomaaliyeed
Xogwaranka xaaladda dhabta ah ee Xuquuqda Aadamiga soomaaliya ayaa tan iyo
markii ay burburtay dowladii milteriga aheyd sanadkii 1991 ah mid aad looga
murugoodo, Qatarta nabadgelyo la’aaneed ayaa ah mid sii baaheysa.
Waxaa jidadka ku yaala calaamado dhiiga ah oo laga daadiyay dad rayid ah oo
aan waxba galabsan una eg mid sii socon doonta, maadaama aan leysu daba gelin
fal dembiyeedyada la geysto.
Soomaaliya markaad maqasho waxaad xasuusaneysaa dil, caruur la xasuuqo,
dagaalo abaabulan, qaraxyo, faraxumeyn, dhac, barakicin iyo afduub loogaysto
dhamaan shacbiga soomaaliyeed qeybihiisa kala duwan, iyo hawlwadeenada ururada
samafalda caalamiga ah intaas oo fal dambiyeedyo isbiirsaday ah ayaa isku
duubkoodu ka dhigaya Soomaaliya meel masiibada xuquuqda aadamigu ka taagan
tahay.
Shacbiga soomaaliyeed waxaa lagula kacay wax aan laqaadan karin oo maskaxada
bani'aadamka fiyoow ogolaan karin kadib markii haybadii qaran-nimo meel aad u
hoosaysa la dhigay oo ay jabhado hubaysan nidaamkii dawliga ahaa ku badaleen
nidaam qabiilaysi ah oo laga dhaxalay dagaalo joogta ah oo maalin walba weji
cusub iyo dana gaar ah leh taasi waxay ka marqaati kaceysaa in la galay dembiyo
dagaaloo culus oo lid ku ah xaquuqda aadanaha.
Markii la waayay maamul midaysan oo leh saab xiriirsan uu udub dhexaad u
yahay ka dambeynta sharciga ayey xaaladda dhabta ah ee xuquuqda adamiga
soomaaliyeed noqotay mid aafooyin iyo nasiibdaro hareeyeen.
Sida aad la socotaan, sanadkan waxaa Somaaliya ka dhacay dagaalkii ugu cuslaa
ee soo maray ebed Dalka mudadii dawlad la’aantu ka jirtay dalka soomaaliya,
kaasoo reebay fajaciso iyo anfariir waayuhu xusi doonaan. Dagaalladaas waxaa ka
dhashay dhimasho xad dhaaf ah, naafo, barakac baahsan iyo burbur hantiyeed oo
weyn, Dhammaan xadgudubyadii ka dhashay dagaalladaas ayaa uga muuqda wejiyada
shacabka Soomaaliya si rajo beel ah.
Hadda waxaa jira dawlad dhexe oo federal ah oo la daalaa dhacaysa nabad kusoo
celinta dalka Soomaaliya. Waxaa kaloo jira mucaarad hubaysan oo muuqda kana soo
horjeeda dawladda. Waxaa furan hal wadiiqo oo looga gudbi karo caqabadaha iyo
xadgudubyada baahsan ee ka jira Dalka Soomaaliya, taasoo ah in la hormariyo dib
u heshiisiinta iyo isu tanaasulka ayadoo sal looga dhigayo xushmaynta xuquuqda
aadamaha.
Marka s’uaasha wayn ee hada na hortaala waa sidii loo abuuri lahaa dhaqan
cusub oo siyaasadeed lana jaanqaada baahida soomaalida, tiiyoo sal looga dhigayo
qiyamka xukun dawlad wanaaga ah,ka qayb-galinta bulshada talada dalka iyo
daryeelka xuquuqda aadamaha .taasi waxay baabi’inaysaa ama meesha ka saareysaa
dhaqamadii guracnaa ee laga dhaxlay nidaamkii hore iyo fawdadii daba tiilay ee
ku salaysnayd aragagaxa, jaah wareerka siyaasadeed iyo ku uruurinta talada dalka
qof keliya.
Soo Jeedin:
Xarunta xuquuqda aadamiga ee Dr. Ismaaciil Jumcaale oo ka faaiideysanaysa
munaasabadan 22-ka July 2007 waxay soo jeedinaysaa:
1. Shacabka Soomaaliyeed, Dawlada FKMG ah iyo kooxaha kasoo horjeeda
siyaasada DFKMG ah in ay ka shaqeeyaan horumarinta nabadda,iyo dhowrista
xuquuqda aadamiga;
2. in dhinacyada isku haya siyaasadda soomaaliya ay khilaafaadkooda
ku xalliyaan si nabad ah ayagoo u turaya shacabka isla markaana
fiirinayana duruufaha qallafsanooy ku nool yihiin;
3. xaruntu waxay ka codsanaysaa bulshada caalamka in ay garab
istaagaan kaalmeeyaanna dadka Soomaaliyeed ee ku waxyeelloobay ama ku
barakacay nabad la’aanta ka jirta Soomaaliya.
4. Xaruntu waxay kaloo ka codsanaysaa hay’adaha u dooda xuquuqda
aadamiga in ay il gaar ah ku hayaan xadgudubyada baahsan ee ku dul
dhacaya dadka Soomaaliyeed.
GUDOOMIYAHA XARUNTA
Marwo; Maryam Xuseen Awreeye
Faafin: SomaliTalk.com | July 23, 2007