150 Maalmood oo Cumar C/rashiid laga hoos qaadi waayey warqad uu
u Qoray Qarammada Midoobay
Warqadiisii taas ka horaysay ee dhul-badeedka Soomaaliyeed
baylahda gelinaysay waxaa laga aqbalay 7 cisho gudahood...
- Faalladii SomaliTalk.com | May 9, 2010
Taariikhdu waa macallin. Waana waxa lagu xisaabtamo marka la
doonayo in Qaran la jiheeyo. Dhacdo taariikhi ah marka sida saxda ah
loo wajaho waxay hordhac u noqotaa horumar. Haddiise la iska
indhasaabo cawaaqibka ka dhalan kara uma baahana shaaraxaad.
Faalladeena maanta waxay ku saabsan tahay laba warqadood oo
taariikhi ah oo Cumar C/rashiid u qoray Qarammada Midoobey oo midna
durbadiiba la aqbalay, midda kalena ay qaadatay 5 bilood. Maxay
arrimahaasi ku dhaceen?
Aan ku bilowno warqadda qaadatay 5-ta bilood:
Ra'iisul Wasaaraha Dawladda Federaalka Kumeelgaarka ah (DFKMG) ee
Soomaaliya, Cumar Cabdirashiid Cali Sharmaarke ayaa October 10, 2009
waxa uu qoraal rasmi ah u diray Xoghayaha Guud ee Qarammada Midoobey
(QM) Ban Ki Moon. Qoraalkaas oo ku saabsanaa in Baarlamaanka DFKMG
uu August 1, 2009 diidey ama waxba kama jiraan ka dhigay Heshiis
Is-Afgarad ahaa oo April 7, 2009 ay magaalada Nairobi ku kala
saxiixdeen DFKMG iyo Kenya, Is-afgaradkaas oo ku saabsanaa dhul
badeedka Soomaaliya.
In ka badan 150 maalmood markii ay ka soo wareegtay warqaddii ,
ayaa horraantii bishii March 2010 qoraal lagu faafiyey shabakadda
rasmiga ah ee Qarammada Midoobey (UN) waxa uu shaaca ka qaaday in
Heshiiskii Is-fahamka (MOU) ee dhex maray DFKMG iyo Kenya "in
Baarlamaanka Federaalka kumeelgaarka ay diideen is-afgaradkaas,
sidaas daraadeedna waa in loo tixgeliyo mid aan lagu hawl geli karin
ama la cuskan karin". Waxaana March 24, 2010 ay QM sheegtay in
ay go'aankaas gaareen kaddib markii ay heleen Warqad ku taariikhasan
March 2, 2010 oo ka soo gaartey Safaaradda Soomaaliya u fadhida
UN-ta.
Haddaba, warqadda ay xustay Qarammada Midoobay (oo aad hoos ka
daalacan kartid)[1] waxaa ku saxiixan
Dr. Cilmi Axmed Ducaale, Safiirka Soomaaliya u fadhiya QM. Waraddaas
oo ku taariikhaysan 2 March 2010 waxa uu ku lifaaqay warqaddii uu
qoray ra'iisul wasaaraha DFKMG oo ku taariikhaysan October 10, 2009.
Warqaddii 7 Maalmood gudahoos ku gaarey UN
Warqaddaas kor ku xusan waxaa aad uga duwan warqad ka horeysey oo
uu qoray Cumar C/rashiid, taas oo 7 cisho gudahoos ku gaarey UN.
Magaalada Nairobi ayaa heshiis Is-faham waxa uu ku dhexaray DFKMG
iyo Kenya, is-afgaradkaas oo haddii uu hirgalo ay Soomaaliya ku
waayi lahayd dhul-badeed aad u baaxad weyn. Heshiiskaas waxaa la
kala saxiixday April 7, 2009. Maalin kaddib, April 8, 2009 ayaa
Cumar C/rashiid oo Muqdisho ku sugan waxa uu warqad u qoray
Qarammada Midoobey, warqaddaas oo uu ku lifaaqay heshiiska
is-fahamka. Lix maalmood kaddib, April 14, 2009 ayaa Qarammada
Midoobay waxay qoraalkii Cumar C/rashiid ku faafiyeen website-ka
UN-ta. Arrintaas oo dhabar jab weyn ku ahayd shacabka Soomaaliyeed.
Cumar C/rashiid marna kama uusan hadlin sababta warqadna
durbadiiba loo aqbalay, warqadda kalena ay xafiiskiisa u dhaafi
weydey ama looga hoos qaadi waayey.
Maxay ku kala duwan yihiin labada Warqadood?
- April 8, 2009 Cumar C/rashiid warqadii uu qoray waxaa UN
faafisay April 14, 2009
- Oct 10, 2009 Cumar C/rashiid warqadii uu qoray waxaa UN
faafisay March 2, 2010
Labada warqadood qoraagooda iyo cidda ku socoto waa isku mid,
laakiin waxaa kala duwan arrinta ay xambaarsan yihiin.
Waxaana halkaas laga dheehan karaan marka la doonayo in la
baylihiyo dhulka Soomaaliyeed waxay qaadanaysaa wax ka yar toddobaad
in arrintaasi dhaqan gasho. Laakiin waxay qaadanaysaa halgan dheer
marka la doonayo ama la isku dayo in la soo dhiciyo dhulkii la
baylihiyey (oo xitaa kuwii baylihiyey ay khasab ku noqoto in ay
arrinta ka dab atagaan). Halkaas waxaa ku sugan taariikh u baahan in
aan la dhayalsan.
Sawirka hoose waa warqaddii cumar c/rashiid u qoray UN.
Waxaa xusid mudan taariikhdan kooban kooban ee ku saabsana
heshiiskii is-fahamka:
- April 7, 2009: Nairobi waxaa heshiis ku kala
saxiixday DFKMG iyo Kenya, heshiiskaas oo ahaa is-faham oo ku
saabsan badda Soomaaliya.
- April 8, 2009: Cumar Cabdirashiid ayaa qoray warqad
uu ku taageerayo heshiiskaas oo ku socota UN :
http://tinyurl.com/2fbxckk
- April 14, 2009: UN ayaa websitekooda ku faafisay
warqaddii Cumar C/rashiid.
http://tinyurl.com/25szzx9
- May 6, 2009: Kenya ayaa UN u gudbisatay qoraal ay si
weyn u tixraacayso heshiiskaas is faham, qoraalkaas oo Kenya ku
cabiratay qayb kamid ah badda Soomaaliya.
http://tinyurl.com/2b5dhfh
- August 1, 2009: Baarlamaanka Soomaaliya ayaa si
geesinimo taariikhi ah oo lama ilaawaan ah waxay codkooda ku
difaaceen badda Soomaaliya, ayagoo heshiiskii DFKMG iyo Kenya ka
dhigay waxba kama jiraan (NULL & VOID)
- Augsut 19, 2009: Prof. Ibbi, ra'iisul wasaare
xigeenka DFKMG ayaa UN waxa uu u qoray warqad uu ku qoranyahay
magaca Cumar C/rashiid laakiin uu saxiixay prof. Ibbi,
warqaddaas oo si bareer ah uga hor imanaysay go'aanka
baarlamaanku ku diidey heshiiska, waxana warqaddaasi gaarab
siinaysey heshiiskii Kenya ku qaadan lahayd badda Soomaalida.
http://tinyurl.com/24tugvw
- October 10, 2009: Cumar C/rashiid ayaa UN u qoray
warqad uu ku xusay in heshiiskii Isfahamka uu diidey
baarlamaanku sidaas daraadeedna aan la cuskan karin. Laakiin
warqaddaasi UN ma gaarin ama ma aysan faafin muddo 5 bilood ah.
http://tinyurl.com/26kf32w
- March 2, 2010: Safiirka Soomaaliya u fadhiya UN, Dr.
Ducaale, ayaa qoraalkii Cumar C/rashiid waxa uu ku lifaaqay
warqad uu u diray UN uu ku wargelinayo in heshiiskii Isfahamka
uu Baarlamaanka Soomaaliya diidey.
http://tinyurl.com/26kf32w
- March 12, 2010 ayaa UN faafisay in
baarlamaanka Soomaaliya diidey heshiiskii is fahamka.
Sawirka hoose waa warqaddii Cumar C/rashiid oo muujinaysa shaabad
xilligii ay gaartey Xarunta Qaramada midoobay.
Sawirka hoose waa warqaddii Dr. Ducaale ku lifaaqay warqaddii
Cumar C/rashiid, waxaana ku shaabadaysan xilligii aya gaartay UN.
Yaa la xisaabtamaya Madaxda Soomaaliyeed?
Adduunka meelaha laga tixgeliyo qaanuunka, marka ay xukuumaddu ku
dhaqaaqdo arrin xad-gudub ku ah xornimada dalkaas waxaa durbadiiba
loo saaraa guddi baarlamaani ah oo arrintaas baaritaan madax bannaan
ku sameeya, kana baaraan dega wixii sababay, ciddii gaf gashayna si
cad loogu dhaliilo ama sharci la mariyo si arrintaasi aysan mardambe
u dhicin.
Xukuumadda FKMG waxay si bareer ah u difaacday heshiis (haddii uu
u hirgeli lahaa) ay dadka Soomaaliyeed ku waayi lahaayeen dhul
badeed ballaaran. Arrintaas waxaa ka hor tegey oo difaacay shacabka
Soomaaliyeed iyo Baarlamaanka Soomaaliya oo galay taariikh mudan in
lagu ammaano.
Baarlamaanka DFKMG fadhi uu yeesho waxaa ugu dambeeyey August 1,
2009 oo ahaa fadhigii ay sida cad ugu diideen heshiiskii Is-fahamka.
Fadhi kaas ka dambeeya isuguma iman weli. Waxaana intii ka dambaysay
maasheeyey khilaaf la sheegay in uu salka ku hayo guddoonka
baarlamaanka oo xilligoodii dhammaaday. Tafaraaruqaas oo keeni kara
in xukuumaddu u madax bannaanaato in aan lala xisaabtamin. Haddii la
doonayo in dhanka wanaagsan loo jiheeyo Qaran waa in uu jiro
xisaabtan iyo in aan la iska indha saabin dhacdooyinka taariikhiga
ah ee raadka ku reebi kara shacabka iyo dalka.
Soomaaliya waxaa hadda baylah weyn ku jira khayraadka badda
Soomaaliyeed, halkaas oo aysan jirin qaran Soomaaliyeed oo ilaaliya,
ciddii doonta ay si arxan darro ah uga kalluumaystaan ama ugu
duugaan sun halis ah. Intaas waxaa ka daran dhibaatada, rafaadka iyo
gaajada haysata kumanaanka shacabka ah ee ka barakacay guryahoodii
iyo tiro ka badan oo qaxooti ku ah dalal shisheeye.
20-kii sano ee ugu dambaysay waxaa Soomaaliya la soo dersey
dhibaatooyin aad u waaweyn, waxaana u kala dambeeyey dhawr
xukuumadood, tii Carta lagu soo dhisay, tii Nairobi lagu soo dhisay
iyo tan hadda oo Jabuuti lagu soo dhisay. Waxaa la oran karaa in aan
si dhab ah loola xisaabtamin madaxda Soomaaliyeed ayaa sabab u ah in
5-tii sanaoba laga soo bilaabo meel ka liidata bartii ay xukuumaddu
ka bilaabatay. (Baarlamaanka DFKMG ee hadda ayay fursaddaasi hadda
hor taal: in ay guddi madax bannaan u saaraan oo si rasmi ah u soo
baara sababta xukuumadda ku kalliftay in ay gasho heshiis sababi
lahaa in dhul-badeed Soomaaliyeed la waayo.. si dhab ahna ay ula
xisaabtamaan xukuumadda, sida lacagta SH.SO oo ay ku qoran tahay
warqaddiiba 50,000 iyo khasaaraha sicir bararka ee ka dhalan kara.)
Waxaa hubaal ah in shacabka Soomaaliyeed u ooman yahay CADDAALAD.
Haddii ay arki lahaayeen madax caadil ah oo dhawraya qaanuunka in ay
taageeri lahaayeen.
[1] Warqaddii Dr. Cilmi Axmed Ducaale oo ay ku lifaaqan tahay
warqaddii Cumar C/rashiid (HALKAN
KA EEG )
Faafin: SomaliTalk.com | May 9, 2010
|