SOMALITALK.COM
w w w . S o m a l i T a l k . c o m
SOMALITALK - MAQAAL
Daabaco Boggan | Print


Itoobiyaan baaraya laba nin oo Soomaali. Muqdisho. AFP - Jan 13, 2006


Taangi Itoobiyaan ah oo taagan garoonka muqdisho - AFP - Dec 2006

NEWSARAGTIDA/MAQAALLADA DADWEYNAHA EE MAANTA


"waayadii hore soohdinta Itoobiya badda ayay ku sinnayd, hase ahaatee kolkii ay weydey awood ku filan oo ay wax isaga caabbido, xoogagga kiristaanka ahina ay wax kaalmo ah taaran waayeen ayay soohdimahayagii badda gaarsiisnaan jirey waxay u gacan-galeen quwado muslin ah"
Menelek II: April 10, 1891... Akhri...

Xuseen Maxamed Faarax Ceydiid Ra'iisul-wasaare K/xigeenka ahna Wasiirka Arrimaha Gudaha DFKMG ee lagu soo dhisay Nairobi oo Magaalada Muqdisho dhawr maalmood kadib markii ay qabsadeen ciidamada Ethiopia kula hadalyey odayaal dhaqameedyo ayaa  sheegay in la baabi'inayo Xadka Soomaaliya oo lala midaynayo Ethiopia, oo Hal Ciidan ay yeelanayaan, Hal dhaqaale yeelanayaan, hal Baasaboor ay qaadanayaan Soomaalida iyo Itoobiyaanku.
Xuseen Caydiid: Jan 2, 2007.. Akhri..


Ciidamo Itoobiyaan ah oo harsanaya Geed-hindi;  Muqdisho Jan 4, 2007.  AFP

abdirsaqQoraalkii  uu C/Risaaq Xaaji Xuseen  2002  Ka Qoray Faragelinta ay Itoobiya Ku Hayso Arrimaha Gudaha ee Soomaaliya, kaas oo ku aadan arrimaha Maanta taagan.. Akhri

Meles Zenawi: Hadalkii Diinaari ee Sarbeebta ahaa oo aan Soomaalidu fahmin iyo Xuseen Caydiid oo ah fikirka Saxda ah iyo Qorshaha/Hindisaha/Aragtida ama VISION-ka dhabta ah ee Dawladda... Akhri...


Haweenka Muqdisho: Ma Madaxtooyadii aan Waddani Maxamed Siyaad ka Ceyrinnay baannu Wayaane Mbagathi ku Maamuusnaa 

cabdiwaaxidC/Waaxid C/hi Khaliif


London, UK

cabdulwaxid@hotmail.com 


Ilaah baa mahad leh. Nabadgelyo iyo naxariis nabi Muxamed korkiisa ha ahaato. 

Waxaa la sheegay in haweenka Muqdisho oo qaarkood ka caansanyihiin dagaaloogayaasha, qaarkoodna uba dhaxaan isla dagaaloogayaasha ay shir ku yeesheen Xamar. Mid haweenkii ka mid ah oo aad looga yaqaan Muqdisho lehna neynaas caan ah baa tiri: 

Ilaahoow inkaar ku rid nimanka haaweyda ah ee reer tolkeen. Waa nimankii madaxtooyada Soomaaliya ka saaray Maxamed Siyaad. Waa nimankii laayey Soomaalidii dariskooda ahayd. Waa nimankii kala raacay Cali Mahdi iyo Caydiid. Waa qoladii ukala dhuuntay Itoobiya si ay iyagu isu laayaan. Waa qoladii afarta bilood isku garaacayey Xamar. Waa qoladii diiday madaxtinimada C/Qaasim. Waa nimankii inta sirdoon reer Galbeed ah iyo Xabashi adeegsadeen damcay iney gataan culumadooda. Waa nimankii markii maxkamaduhu islaaxiyeen dhulkey degaan oo laga waayey xitaa hal isbaaro u yeertay Itoobiya iyo korneyl C/hi. 

Haweeney kale baa soo jeedisay in haweeney kasta ooy qabaan nimankaas Xamar u badan ay iska fasaqdo kaddib markii ay ceebeeyeen hankii muslimiinta, Soomaalinimo iyo kii qabiilkooda. 

Mid kale waxay tiri: waa inaan joojinnaa ganacsiga aan ku jirno maaddaama ay haaweyda na horboodeysa ay hoosta noo soo gasheen gaalo iyo gaalo-raac. Waxay tiri waxaa iigu qosol badnaa markii Cabdi Qeybdiid Gaalkacyo tagay wuxuu reer tolkiis ku beerdulucsaday inuu hubkiisa la wareegay nin “laangaab” ah oo Raxanweyna isagoo ka waday Abuu Mansuur! Waxay haweentu tiri: soow hadda hogaamiye kooxeedkeennii hubkooda kuma wareejin Naaji? Mise gaalo-raacyadii calooshooda u shaqeytayaasha ah ee Puntland laga keenay? 

Mid kalaa tiri: markii wadaadadu dhaheen hubka dhiiba waxay ka xigsadeen dagaal laakiin hadda markey C/hi arkeen waxay hubka u wareejiyeen si nabad ah. Bal mey hubkayaga noo daayaan oo haddaysan qaadikarin annaga noo dhiibaan! Soow hadday hubka dhigaan annaga (haweenka) oo kale ma noqonayaan? 

Mid kalaa hadalkii ka daftay oo tiri: naa waa Ilaahay mahadii oo awalba hubka uma heysan iney qeyrkood wax kula qabsadaane waxay u heysteen iney reer tolkood isbaaro u dhigtaane noo daa oo iyagoo gacmo bannaan ilmaha hanala hayeene! 

Halkaas markey arrintu marayso ayaa waxaa hadalkii dib ugu soo noqday haweentii shirguddoomineysay iyadoo sheegeysa in maanta laga bilaabo ay dumarka Muqdisho ku dhawaaqeen muqaawamo iyo iney ka dhinacdagaalamaan shacabka xaq-u-dirirka ah oo ay wadaadadu hormuudka u yihiin. Waxayna ka codsatay in mid walba ay iibiso dahabkeeda iyo agabka guriga u yaal si gaalada iyo gaaloraacyada looga saaro Xamar. 

Mid kale waxay tiri: dagaaloogayaasheennu waxay noqdeen jaranjaro uu korneylku ku gaaro kursigaas. Wuxuuna ku wajahayaa hanjabaado iyo quursi. 

Mid kalaa tiri: markii Zenawi uu rabay inuu Xamar soo weeraro wuxuu kala qaaday ciidamadii Somaliland iyo Puntland laakiin hadda markuu gaaray dantiisa wataas la leeyahay waxaa dib u bilaabmaya colaadii u dhaxeysay labadaas gobol.

Haween kalaa tiri: Bal fiirsha sida Zenawi u necebyahay shacabka Xamar. Waxay tiri wuxuu u yeelay Puntland iyo Somaliland hal hal nin halka uu Xamar iyo nawaaxigeeda ku soo celiyey wixii dagaalooge isbaaro dhiganjiray oo dhan. 

Falanqeyn dheer kaddib waxaa haweenkii isku raaceen in hogaamiye kooxeedkoodu yahay kuwii ugu liitay ee abid Soomaaliya soo maray. Waxayna ku sheegeen iney tahay arrin markhaati-ma-doonto ah. 

Mid kalaa tiri maaddaama nimankeennu xaabo yihiin waa inaanu biloownaa muddaharaadyo aan kala joogsi lahayn oo innaga iyo carruurteennu bilowno. Labo faa’iido baa ku jirta: 

  1. Waxaynu nahay dad aan hubeysneyn oo ma filayo in gaalada iyo gaalo-raacyadu ay naga baqaan oo na horjoogsadaan.
  2. Tan labaadna maaddaama Itoobiya uu kaligi-taliye xukumo sidoo kalana ay gaalo-raacyadu ka amarqaataan nin fudud ayey suurtagal tahay iney laayaan dumarka iyo carruurta. Marka taasi waxay hurineysaa in nimankii xaabada ahaa ay kacaan oo ay muqaawamo sameeyaan.

Haweeney u dhaxda dagaalooge baa tiri: inkastoo nimankeennu sifooyinkaas xun xun leeyihiin hadda waxaan aamminsanahay iney turubka la ciyaarikaraan C/hi. Waxaa dhici karta  inta uu ku marqaansanyahay dhexfadhiga madaxtooyada ay u maleegayaan dabin kale ooy rabaan iney kaga takhalusaan. Horay baa niman reer tolkiis ah oo rabay iney reer tolkeen iska kaxeystaan inta loo dagay, dhegta dhiigga loo daray. 

Waxaan aaminsanahay in dumarka saas yeelay ay masiirka Xamar kaga habboonyihiin dagaaloogayaasha ayna dhiiragelin u tahay ragga Soomaaliyeed iskaa dumarka keliyee. 

Haweeney kale oo da’ ahayd baa inta ooyday nacaladday dagaaloogayaasha Xamar. Waxay tiri: war wuxu soow maaha kuwii labada jeer dililahaa Cali Maxamed Geeddi? Waxay tiri haddaan C/hi la soconlahaynna wey isku dayilahaayeen mar seddexaad. Inkastoo Cali dhowr maalmood Xamar uga soo horreeyey C/hi haddana C/hi dartiis bey shirqool ugu sameynwaayeen. Hal marna ma isku dayeen iney C/hi dilaan waa isaga maalin kasta intaas oo odey shirinayee? 

Waxay haweenkaasi isku raaceen iney hal warqad ugu qorayaan Geeddi iyagoo leh kolley haddii cadow naloo isticmaalay waxaan u baahannahay in sida Puntland iyo Somaliland uu hal nin na xukumo. Marka haddii uusan isagu na xukumikarin haddee inta naga qabto dagaaloogayaasheenna inkaarta qaba hanoo khasbo C/hi oo keliya. 

Dumarkaasi waxay isku rajogeliyeen in goor ay ahaataba ay C/hi dhagax kaga saaridoonaan madaxtooyada. Waxay gabagabadii u duceeyeen maxkamadihii iyagoo leh: Ilaahoow soo aruuri oo soo celi waxay na tuseen Islaamnimo, nabad iyo waddaninimo. 

C/Waaxid C/hi Khaliif
U-hadlaha shacabka Puntland.
cabdulwaxid@hotmail.com 

Faafin: SomaliTalk.com | Jan 19, 2007

Afeef: Aragtida qoraalkan waxaa leh qoraaga ku saxiixan

 

Kulaabo bogga  www.SomaliTalk.com 
© www.SomaliTalk.com

BAARID | SEARCH