Waxaan ka xumahay warka naxdinta leh ee ka soo yeerayay beryahanba halkaa iyo bari guluf colaadeed oo cusub oo la isu adeegsaday hub culus, dhimasho, dhaawac buuxa isbitaalada Qardho, Garowe, iyo Boosaaso. Waxaad moodaa dadka halkaas isku haysta inay mudo dheer nabad ku jireen oo aysan warba u haynin qasaaraha dagaal iyo inay fududahay in dagaal la bilaabo balse aysan fududayn in la joojiyo tusaale: fiiriya walaalihiina koofureed. Walaalaha colloobay waxaan xusuusin lahaa arrimahan soo socda:

1) Alla ka cabsi iyo rag iska dhicin hadday kula soo gudboonaadaan in Alla ka cabsi la doorto ( Alla ka cabsigu isdifaac waa ogol yahay ee laakiin xadgudubka iyo kibirka ku dhisan jahliga ayuu ka soo horjeedaa sida dagaal qabiil iwm.

2) Waxaa soomaalida caado u noqotay in haddii ay dadyow deris wadaag ahi is diriraan isla markiiba la ilaawo walaaltinimadii, islaanimadii, derisnimadii, xididnimaddi, qaraabonimadii, xigaalonimadii iyo Soomaalinimadiiba. Marka ummadda reer puntland ha xasuustaan inay walaalo yihiin dhankasta oo aanay marnaba kala maarmi karin. 

3) Reer Puntland taariikhda dib ha u jeedaaliyaano waxaan uga jeedaa gobolkaas waqti dheer ayaa la dayacay oo uu dib u dhacsanaa- waxaana u sabab ahaa cadaadiskii dawladdii Soomaaliyeed ee jiri jirtay,Ethiopia SSDF, iyo dadkiisa nasiib wanaag gobolka sanadahan danbe horumarkiisa iyo dhaqaalihiisaba aad ayuu u soo kacay waxaana heerkan gaarsiiyay dadkiisa waayo dal waxaa dhisi kara dadkiisa ayagaana burburin kara. Reer puntland ha kala doortaan inay dadkooda iyo iyo horumarkoodaba gacantooda ku burburiyaan si ula kac ah iyo inay daystaan oo dantooda gartaan.

4) Marnaba yaan loo malaynin gulufkaan colaadeed inuu u dhexeeyo labo nin oo keliya(Abdulahi & Jama) balse dhibaatada ka timaadaa waxay taaban doontaa caruur iyo ciroole rag iyo haween waa haddaan laga hortegin. Marka culimada. boqorada, Isimada, cuqaasha, hogaamiyeyaasha, aqoonyahannada iyo dhammaan waxgaradka gobolka waa inaysan ka quusan nabad raadinta waana inaysan is oran waxba kama qaban karno waana inay soo ceshadaan doorkoodii hogaamiyenimo. 

5) Wuxuu bado dagaalka wuxuu baro ayaa ka sii badan gaar ahaan caruurta oo ayagu ku dayda dadka waawayn bal inay khilaafkooda ku dhameeyaan wada hadal iyo inay ku dhameeyaan gacan ka hadal. Ogow colaada iyo nacaybka waa lagu talaalaa caruurta.

6) Ugu danbayntii dulqaad iyo isutanaasul ayaa loo baahan yahay iyo in laga fikiro mustaqbalka caruurta- iskuul fiican, biyo nadiif ah, wadooyin fiican, daryeel caafimaad, ganacsi nadiif ah kaasoo dhalin kara shaqooyin badan oo dadka faqriga ka saara.

Mahamoud Wardere

mwardere@oakwood.com