WARARKA TODOBAADKA EE
SOOMAALIYA.
»Gudoomiyaha
baarlamaanka oo diray baaq nabadeed.
»Xubno
ka mid ah dowladad oo sheegay in baydhabo itixaad qabsaday.
»Xidhibaan
black oo ku eedeeyay dagaalada baydhabo dowladda.
»Sh.Xassan
Dahir aweys oo ka digay ciidamo la geeyo somaliya.
- Canab Mumtaz |
SomaliTalk | Nairobi | Maarso 27, 2005
Email: cmmumtaz@somalitalk.com ama
canabmumtaz@yahoo.com
Gudoomiyaha
baarlamaanka oo diray baaq nabadeed.
Gudoomiyaha
baarlamaanka Somaliya Shariif Xasan Sh.Aadan ayaa maanta u diray
baaq nabadeed dhamaan qaybaha isku haya soomaaliya in ay
joojiyaan, waxa uuna ugu baaqay dadka ay dagaaladu ka dhexeeyaan
in ay gartaan maslaxada nabadana ku dadaalaan.
Baaqa gudoomiyaha ayaa ku soo
beegmay xili ay dagaalo ka jiraan qaybo ka mid ah dalka
soomaaliya qaarkoodna ay ka dhexeeyaan xildhibaanada iyo
dowladda FKMG ah ee soomaaliya, kuwaas oo ka soconaya magaalada
baydhabo iyo nawaaxigeeda. halka kuwo kalena ay ka socdaan
gobolada dhexe ee soomaaliya gaar ahaan deegaamo ku dhaw
Gaalkacyo iyo Hobyo.
Gudoomiyaha baarlamaanka waxa uu
intaas ku daray in dagaalada iyo khilaafyadu ay soo kordhinayaan
kaliya barakac iyo xasilooni daro iyo maatada oo ku dhimata,waxa
uu kula taliyay qaybaha dagaaladu ay ka dhexeeyaan in ay si
dhaqsa ah u joojiyaan iyagoo fiirinaya qasaaraha laga helayo
dagaalada.
Shariif Xasan Sh.Aadan ugu
dambayn waxa uu baaqan nabadeed gudoomiyuhu gaarsiiyay
waxgaradka soomaaliyeed ee ay dagaalanadi quseeyaan in ay
wadahadal ku dhameeyaan isna cafiyaan si loo helo xal iyo nabad
ku wada noolaasho dhex marta dadka soomaaliyeed ee walaalaha
dhiigoodana sharci darada lagu daadinayo.
Xubno ka mid ah dowladda
oo sheegay in baydhabo Al-ixtixaad qabsaday.
"Waa
in aynaan kuxiraan in aan akhbaarta keliya ka qaadano
Itoobiya kuwaas oo inkasta oo ay saaxiibadeen yihiin
haddana waxay wataan qorshe iyaga u gaara oo aan caddayn,
waxayna kabadbadiyaan khatarta." sidaas waxa yiri
Ken Menkhaus, oo professor sare ka ah Davidson College,
USA, kaas oo ku takhasusay Soomaaliya iyo dhaqdhaqaaq
yadeeda Islaamiga ah, islamarkaana lataliye xagga
siyaasadda uga ahaa hawlgalkii Qaramada midoobey ee
Soomaaliya, marka uu hadalkaas yiri waxay ahayd talaado
November 27, 2001 asagoo ka hadlayey kulanka Carnegie
Endowment for International Peace symposium
(Washington, D.C.) oo looga hadlay Afrika, Islaamka iyo
argagixisada "Africa, Islam, and Terrorism".
www.somalitalk.com/baaris/
|
Dagaaladii ka dhacayay baydhabo
ayaa wararka sheegayaan in ay soo kala dhex galeen maliishiyaad
ka socda ururka samata bixinta oo ay ku jiraan dhowr siyaasiyiin
oo meelo kala duwan jooga si ay ukala dhex galaan qaybaha
dagaalku ka dhaxeeyo ee isku haya magaalada baydhabo iyo meelaha
ku dhawba.
Siyaasi u hadlayay Xaasabsade
laguna magacaabo Aadan saransoor ayaa sheegay in maliishiyadooda
ay iska caabiyeen kuwii ka soo horjeeday meelo badana ka
qabsadeen waxa uuna intaas ku daray in ay ka saareen goobo badan
oo magaalo dhexdeeda ah kana qabsadeen nabadgalyana ay ku soo
celiyeen.
Balse warar aan la xaqiijinin ayaa
sheegaya in xoogag ay isku xulufo yihiin xaabsade in gacan
siiyeen ciidamada xaabsade dagaalkana la galeen sidaasna
dhinacii kale magaalada looga qabsaday,Aadan saransoor ayaa
arrintani beeniyay isagoo ku tilmaamay in maliishiyaadka indha
cadde ay ugu yimaadeen dhexdhexaadin dhinacoodana ay ka yeeleen
laakiin dhinacii kale ay diideen ciidamadii indha caddena ay
sidaas ku laabteen.
Garabka laga qabsaday magaalada
baydhabo qaybo ka mid ah siyaasi u hadlay kuna sugan magaalada
Nairobi diidayna magaciisa in la shaaciyo ayaa sheegay in
dagaalka ay kula jireen garabka ka soo horjeeday ee xaabsade
hogaamiyo ciidamo ay leeyihiin Al-itixaad oo gacan siiyay
sidaasna ay hadda magaalad ugu gacan jirto ururka ixitaad ee uu
hogaaminayo indha cadde.
Magaaladda baydhabo ayaa xasilan
maanta kadib markii xalay uu markale ka dhacay dagaal ay ku
dhinteen 10 qofood kuna dhaawacmeen in ka bada 20 qofood oo
rayid ah waxaana ay wararka sheegayaan in ciidamada xaabsade ay
magaalada badankeed gacanta ugu jirto,iyadoo xasiloon.
Xildhibaan C/llaahi Black
oo ka mid siyasiyiinta baydhabo ayaa eedeey dowladda.
Xildhibaan ka soo jeeda gobolada
bay iyo bakool laguna magacaabo C/llaahi Black ayaa shir uu ku
qabtay hotelka Chaster house maanta waxa uu ku sheegay in
dagaaladda ka dhacaya baydhabo uu si gaar ah mas’uul uga yahay
Ra’iisul wasaaraha dowlada FKMG ah ee soomaaliya Cali Maxamad
geddi.
Xidhibanka oo
warsaxaafadeed uu soo saaray kaga waramay arrintan ayaa intaas
ku daray in wasiirka koowaad uu keenay ajande dhan ka ah
caasimada ku saabsanaa in dowlada la dajiyo baydhabo iyo jowhar
khilaafkii ka dhashar arrintana uu sababay in dagaaladaasi ay
dhacaan dad badana ku naf waayaan.
Shacabka
soomaaliyeed gaar ahaan kuwa ku nool aaga Baydhabo waa kuwo ka
soo daalay dagaalo sokeeye mana ahan inaan ku fiirsano ayuu
xildhinaanku intaasi ku daray,waxa uuna ugu baaqay beesha
caalamka in ay arrintan soo dhex galaan qaladka dowlada shacabka
ku haysana meel laga saaro iyadoo sharciga la marinayo.
Dowlada
waxaan ka sugaynay in noqoto mid wax heshiisiisa laakiin waxa ay
isku taagtay ayuu yiri xildhibaan black in ay shacabka iska
horkeento iskuna daydo in ay wax walba xoog ku meel mariso waana
sababta keentay in ay ku xadgudbaan dastuurka u yaala u yaala
baarlamaanka iyo dowladda.
Waxa uu
xildhibaanku eed kulul u soo jeediyay si gaar ah Ra’iisul
wasaaraha iyo dowladdda uu madaxda ka yahay waxa uuna ku
tilmaamay cadawtooyo wayn mid shacabka kala dhex galisay
walaalaha ah,dowlada waxa uu ku sheegay in ay tahay mid dib u
heshiiseeneed ee aysan ahayn mid dagaal waana in ay dowladdu
sidaas u garataa kana soo baxdaa waajibaadka saran.
Warsaxaafadeedkan
oo aad u dheeraa waxa uu guud ahaan ka hadlayay eed uu
xildhibaankan usoo jeediyay dowladda si gaar ahna ugu xusay Cali
maxmad geedi wasiirka koowaad in uu keenay dagaaladan ka dhacay
soomaaliya.
Sheikh Xasan Dahir Aweys oo ka soo horjeestay Ciidamo la geeyo
soomaaliya.
Shiikha ayaa
diidmo qayaxan kaga horyimid gabi ahaanba ciidamo shisheeye oo
dalka soomaaliya cag dhiga,waxa uuna shiiq aways ku tilmaamay
ciidamadaas hadii ay dalka yimaadaan in ay sababayaan dhibaato
ka xun tan hadda ka jirta dalka soomaaliya ee xalkeeda la isku
afgaran la'yahay.
Shiiq daahir
xasan aweys oo ka mid ah culumadda soomaaliya gaar ahaan kuwa
mogadisho maxaakimta ka jira gacanta ku haya waxa uu digniintan
diidmada ciidamada ah jeediyay kadib markii ay wasiiradda IGAD
go;aamiyeen in somaliya loo diro ciidamo ka socda wadamada sudan
iyo uganda oo wajigooda koowaad kaga howl galaya soomaaliya ay
uga qayb qaataan ciidamada nabad ilaalinta ka caawin doona
dowladda inta ay ka helayaan ciidamo ay iyagu leeyihiin oo sugga
amigooda iyo goobaha ay maamulaanba.
Horay waxaa
ciidamada safka hore khilaaf gacmaha la iskula tagay ku
ansaxiyay in aan la keenin dalka soomaaliya xildhibaanada
baarlamaanka intooda ugu badan,ujeedadooduna ma ahayn in ciidamo
guud ahaan laga maarmo ee waxa ay qabeen una codeeyeen in aan
safka hore la keenin soomaaliya,sidaas ayaana lagu ansaxiyay.
Waxaa la
filayaa in bisha April ee nagu soo aadan dalka loo diro
ciidamada wajiga hore oo ka imaanaya dalka ugandha kadiba dalka
suudaan,waxaana ay hadda howshooda qalab iyo sahayba iskugu
jirta u diyaarinaya guddi loo saaray oo ka mid ah wadamada
IGAD,ciidamada lama sheegin halka ay soomaaliya ka dhigayaan
lugtooda ugu horeysa laakiin waxaa la filayaa in ay la dagayaan
magaaloyinka ay dowladu go;aansatay una codaysay in ay kala
howlgalaan oo ah baydhabo iyo jowhar,laakiin waxaa la rumasan
yahay in sida ay ciidamadi ku yimaadaan ay adag tahay.
Shiiq xasan
daahir awayn oo xiliga uu bixinayay warkan uu kaga soo horjeedo
ciidamada ka soo laabtay safaro dalka soomaliya gudahiisa ah
soona hirgaliyay maxkamad islaami ah oo ku taala gobolada dhexe
ayaa aad ugu canaantay dadka soomaaliyeed in aysan aqbalin
ciidamp ajnabi la keeno soomaaliya.
Sh.Aways waxa
uu intaas ku daray in ay la dagaalamayaan hadii dalka la keeno
ciidamo ajnabi ah meeshii la doono halaga keenee,waxa uuna
sheeqa soo qaatay waxii ay ciidamadii maraykanku gaysteen iyo
dhibkii dhacay xiligas oo ay ciidamo ajnabi ahi abuureen,sidoo
kale waxa uu wadaadku wax lala yaabo ku tilmaamay warkii ay
sheegeen guddigii xaqiiqa raadinta ahaa oo yiri soomalidu waxa
ay rabaan ciidamo ajnabi ah meel walba oo ay ka yimaadaan.
Ka sokow
diidmada wadaaadka ciidamo la geeyo soomaaliya waxa horay u
taageeray shacabka soomaaliyeed ee ku nool mogadisho iyo meelo
kale oo sheegay in ciidamo ajabi ah aysan rabin.