Email: alwaqaar@hotmail.com
Sh. Axmed Cabdi Samad wuxuu ka mid yahay Culimada
Soomaaliyeed ee lagu bartay toosinta iyo jihaynta wanaagsan ee ummada
Soomaaliyeed markasta u soogudbiyo. Waxaa intaa u dheer inuu ka midyahay
Culimada fara ku tiriska ah ee ummadda Soomaaliyeed qalinka kula hadla.
Maxaa la Gudboon Muqaawamada?
Axmed C/samad
alwaqaar@hotmail.com
Qormadaan waxay u socotaa inay wax ku biiriso dadaalada isu soo dhaweynta iyo
kala badbaadinta ah ee ay wadaan sama-jeclaha Soomaaliyeed iyo kuwa muslimiinta
kale ah gaar ahaan culimada. Waxay si toos ah ula hadlaysaa dadka ay ka go’do
talada kooxaha is haya, waxayna isku dayaysaa inay ka qanciso waxyaabo badan oo
lama dhaafaan agtooda ka noqday iyo inay siiso khiyaaraad kala duwan oo ay qolo
walba inta u munaasibka ah ka qaadan karto. Waxay ka qeyb-qaadanaysaa qancinta
dadka loo taliyo ee diidi kara mawaaqifta hoggaankooda. Sidoo kale waxay
hogo-tusaalaynaysaa taageerayaasha kooxaha is haya oo marar badan si ula kac ah
ama si aan qasad ahayn dabka baasiinka ugu shuba.
Hadalkaani waa naseexo walaalnimo iyo talo soo jeedin nin walba ama urur kasta
ka qaadanayo wixii uu ku qanco ama ka anfaca ee ma aha FATWO oo waa shaqo
culimo, mana aha xukun lagu riday dad wax isku haysta oo waa shaqo qaalli, mana
aha amar meel sare ka yimid oo waa shaqo maamul la isku raacsan yahay.
Qoraalkani waa qubane taabanaya mawaadiic badan oo ku habboonaan lahaa maqaallo
kala duwan, waxaanse isugu xiray in baadida hal meel laga wada helo. Tan kale
afkaarta qaar baa meelo kala duwan ku soo noqnoqday, waanse u qasday
ahmiyaddeeda awgeed. Fikradaha qaarkood waxay qaateen bogag, waxaana usoo
bandhigay habab kala duwan; waayo waxaan la hadlayaa dad ku kala duwan xogta,
garaadka, heerka aqoonta iyo wacyiga.
Gacmo geel-jire kor looma dhaqo, wax kor loo dhoho iyo wax in hoos loo xalliyo
ku fiicana waa kala jiraan, laakiin wixii tiro dad ah ku dhex-faafa in si cad
loo xalliyaa wanaagsan, wax badan oo aan qariyay ama ka aamusayna waa jiraan oo
waji waji ku wacan. Tan kale hadalkaani ma aha madiix iyo mujaamalo lagu
madadaalanayo ee waa qaylo-dhaan lagaga hortagayo dhiig muslin iyo fitno
muslimiinta ka dhex-dhacda.
Ugu dambayn afkaartaan qaarkeed wuxuu u baahan yahay in laga diyaariyo qoraalo
gaar gaar ah, sida; hababka bulshadeena loo kala-geynayo, warbixinta Mu’assasada
RAND, waxyaabaha tusaya in kala-jabinta wadaadadu hadaf ahayd iwm. Haddaba intii
Rabbigay ii sahlo waxaan ka diyaarinayaa maqaallo.
FG: Marka aynu ka hadlayno waxyaalaha ku habboon muqaawamada waa sida ay qoraaga
ugu muuqato ee ugama jeedno inay nusuus diini ah caddaysay ama la isku
wada-raacsan yahay.
Waa ayo muqaawamadu?
Muqaawamada waxaa soo galaya dhammaan dadkii ka qeybqaatay jihaadkii lala galay
gaaladii dalka qabsatay, waxaanse u isticmaalaynaa ururada muqaawamada, mararna
waxaynu si gaar ah ugu isticmaali doonaa ururada aan ka qeybgalin dawladdii
Jibbuuti lagu soo dhisay.
Muqaawamada maxaa la gudboon maanta?:
1. Cadawga dhabta ah ee ay is hayaan muqaawamada Soomaaliyeed waa ragga Buush u
weyn yahay, Zinaawina u yar yahay; sidaa darteed waa inay xabbaddooda la
sugaan raggaas, ayna ka xeeladaystaan dagaalka kuwa ay soo wakiisheen, isla
markaana ay ka soomaan dagaal sokeeye.
2. Waxaa socda dagaal caalami ah oo islaamka lagu hayo, Soomaaliduna ay kaga
jirto safka hore, dagaalkii Soomaaliyana ma dhammaan ee marxalad uun baa
laga gudbay, fasalo kalena waa soo socdaan, dalkana bad iyo berriba ciidamo
gaalaa dhooban, kuwa African ahna waa la soo wadaa, kuwo UN ahna inay ka sii
dambeeyaan ayaa la filayaa; sidaa darteed waxaa la gudboon muqaawamada
Soomaaliyeed inay dagaalkaas weyn u diyaargarawdo ee aysan waxa maanta ka
hormuuqda uun wax ku qeybsan.
3. Dagaalka gaaladu ku hayso muslimiinta waa mid dhan walba ah (shaamil ah) oo
leh: a) dagaal miskaxeed ku jihaysan caqiidada, hab-fakarka iyo dhaqanka
ummadda oo loo adeegsanayo qalabka warbaahinta, manaahijta waxbarashada,
xarumaha cilmi-baarista iwm, b) dagaal siyaasadeed iyo mid diplomasiyadeed, c)
dagaal dhaqaale, d) dagaal nabadgalyo (sirdoon), e) dagaal millatari iwm.
Dagaaladaas mid walba wuxuu u baahan yahay cid gaar ah oo ku habboon ka
hortaggiisa iyo habab gaar ah oo looga hortago. Ninka dagaalka ku jira markii
jihooyin kala duwan laga soo weeraro wuxuu u baahan yahay inuu jiho walba ciidan
ku habboon u diro, laakiin haddii uu yiraahdo anigu dan kama lihi colka
dhinacaas ka imaanaya ama meel taangiyo u baahan ayaan ciidan lug ah u dirayaa
wuxuu noqonayaa nin si ula kac ah u jabiyay ciidankiisii.
Tan kale dagaaladaas kala duwan loogama wada hortagi karo xabbad kaliya ee
xabbadduna meel bay leedahay, meelaha kalena hub u munaasib ah ayaa jira, sida:
cilmiga, caqliga, waayo-aragnimada iwm. Tusaale ahaan meesha cilmiga u baahan ma
buuxin karo nin hawl kale ku wanaagsan oo aan cilmi garanayn.
Haddaba muqaawamadu ma buuxin kartaa kaalin walba?, mase jiraa urur xubnihiisu
ugu filan yihiin hawl walba, kana maarmi kara culimada, aqoonyahanka kale iyo
waxgaradka ummadda?. Haddii ninka mujaahidka ah markii jirkiisu xanuunsado aanu
saaxiibkiis dhakhtar ka dhiganayn, markii gaarigiisu kharribmana aanu
saaxiibkiis ku aaminayn ee uu shaqo walba ninka yaqaan la raadsanayo sow gar ma
aha markii qalbigiisa iyo caqligiisu jirrado inuu dhakhtar ku habboon la
doonto?, mise qofka adduunyadiisaa ka muhiimsan diintiisa?. Tan kale haddii uu
adduunyadiisa ku aamini waayay qof aan ku takhasusin ma garbaa inuu ummadda Nabi
Muxammad oo dhan aakhiradeeda iyo adduunkeeda ku aamino qof aan ku takhasusin?.
Marar badan waxaa islaamiyiintu gaar ahaan muqaawamadu ka sheegtaan in culimada
qaarkeed bulshada masalo habaabiyaan, taasina shaki ma leh oo aadanaha waligiiba
lagama waayi jirin caalim faasid ah oo aayadaha Ilaahay waxyar dhaafsada iyo
jaahil khayr doon ah oo isagu luma dadkana lumiya, muqaawamadana waxaa la
gudboon inay iska ilaaliyaan sifadaan dambe say isaga jirayaan nimanka hore.
Marka kuwaas culimo ku sheegga ah laga tago oo aan inta badan cidna ka qarsoomi
Karin waxaa badatay in culimada rabbaaniyiinta ah lagu noco ama looga fogaado
inay sidii aynu rabnay oran waayeen. In culimada laga dalbado inay fatwoodaan
sida aan jecelnahay waxay la mid noqon kartaa nin aan waligi qori iyo dagaal
midna arag oo ka dalbaday ciidanka inay madaafiicda iyo qoryaha cirka u wada
ridaan; si loo guulaysto ama isagoon waligi gaari arag darawalkii ku amray inuu
meeshii shidaalka kaga shubo caano illeyn caanahaa aad u nafci badane!.
Haddaba waxaa la gudboon guud ahaan islaamiyiinta iyo gaar ahaan muqaawamada
inaysan culimada u adeegsan shaabbad ay ku dhufsadaan waxay rabaan ee ay uga
dambeeyaan furintooda, kuna ixtiraamaan, haddaan sidaas la yeelin oo furintooda
rag kale isku kakabiyaana dhaqsaa loo soo jiirayaa, ummaddana jab baa loo
horseedayaa, arrintuna waxay gaari kartaa in mujaahidkii diinta koryeelisteeda u
dirirayay la marin-habaabiyo oo uu marka dambe is arko isagoo danihii MACATABKA
fulinaya!.
Fikradda ah annagaa wax kasta isugu filan oo cid kale cilmi iyo caqli midna
ugama baahnin ururada TAKFIIR-ku way ku doodi karaan; maxaa yeelay intooda uun
baa jamaacadii islaamka isla ah, dadka kalena shaqo kuma leh, laakiin ninka
aaminsan in bulshadu muslim tahay oo asbaabta uu u dagaalamayo ay ka mid tahay
inuu iyaga difaaco, isla markaana garanaya in dadka ahlu qiblaha ah baarrigooda
iyo faajirkooda, iyo sunnigooda iyo bidcigooduba ay ka wada hortgayaan gaalada,
ninka saas aaminsan marna kuma habboona inuu xoogaaga soo raaca mooyee ummadda
inteeda kale waxba kama jiraan ka soo qaado ee waa inuu qolo walba furinteeda
uga dambeeyo, isna uu tiisa ka soo dhalaalo. Ninkii kaalin aan tiisii ahayn ka
shaqeeyana tiisa iyo tuu boobayba wuu gabaa!.
Gulufka colaadeed ee gaaladu wuxuu leeyahay ujeedooyin, wuxuuna ku socdaa
qorshayaal iyo siyaasado leh tabo iyo xeelado kala duwan oo ku wada qotoma xog
iyo diraasad. Gulufkaas waxa u weyn ee uu cuskan yahay waa xog, aqoon, ra’yi iyo
khibrad. Intii suurtagal ah waxaa la adeegsanayaa siyaasad, diplomaasiyad,
dhaqaale, hunguri galin iyo cabsigalin si hadafkii loo gaaro. Haddii intaasi
socon weydo oo xaaladdu dagaal noqoto waxaa xiga in la kiciyo shacbiga dalkaas
oo loo diyaargareeyo dagaal, ka dibna la qaado olole lagu kasbanayo tirada u
badan ee ah taageero siyaasadeed, mid dhaqaale iyo mid millatari ah, ee marna
Maraykan ama dawlad kaloo weyni weerar kaligeed iskama qaado. Waxaa intaa sii
dheer in dalka la weerarayo laftiisa laga dhex raadsado taageerayaal la
kaashado!.
Haddaba waxaa is weydiin leh sababta aynu ugu dagaaltagno innagu xabbadda kaliya
ee aynu middiyaha kaloo dhan u qarsano, mise waxaynaan dareensanayn qiimaha
caqliga iyo xeeladaha dagaal leeyihiin?, sow nabigu (scw) ma oran: dagaalku waa
xeelad (khudca), isla markaana xeeladdii Salmaan keenay ma qaadan oo Madiina
khandaq kuma wareejin, Rabbina guul kuma siin?, sow Nucayn ibnu Mascuud
axzaabtii iskama horkeenin markuu nabiga (scw) ka idan-qaatay ka dib?, sow
Nabigu (scw) ghazwadii fatxu Makka ma amrin in nin walba dab shido iyo in
Cabbaas uu Abuu sufyaan istaajiyo meel ciidankoo dhan marayo?, sow Nabigu (scw)
uma idmin Muxammad ibnu Maslama inuu wax ka sheego (nabiga); si uu Yuhuudkii
Kacab ibnu Al-Ashraf ahaa u soo dilo?.
Sow Nabigu (scw) gaalada qaar heshiis lama gali jirin; si uu kuwo kale ugu
gacan-bannaanaado?. Tan kale sow qabiilo gaalo ah lama uu galin isbahaysi
(xilfi) waa Khuzaacee?, sow siiradiisa kuma sugna inuu xoolo badan siin jiray
dadkii ugu cadawsanaa; si uu u soo dumo?, kuwa soo islaamay oo iimaankoodu
daciifka yahayna soo xoolo kuma soo dumi jirin?, sow dad la soo qafaashay kuma
galladaysan jirin oo ma sii dayn jirin ka dibna qowmkoodoo dhan ma soo islaami
jirin?.
Sow dadka intuu la garnaqsado ma qancin jirin?, innaga maxaa inoo diiday inaynu
si cilmiyaysan u soo bandhigno waxa aynu doonayno oo aynu kii cilmi keenana
cilmi ku qancino, kii caqli keenana caqli kula garrano?, sow inaynu Nabiga (scw)
wax kasta kaga dayano oo ku raacno la ina kuma amrin?, markii wax la inaga
sheego maxaynu hubka ugu orodnaa?, sow gubitaanku daawada ugu dambaysa ma aha?,
sow nin munaafiq ah ma oran: haddaan Madiina ku noqono kan casiiska ah (isagaa
isu jeedee) ayaa kan dulliga ah (Nabiga ayuu u jeedaaye) ka saari doona, haddana
Nabigu (scw) iskama cafiyin?, sow mid kale kuma oran Nabiga (scw) caddaalad
samee caddaalad maad faline oo isna muu iska dayn?.
Sow diinteenu dadka caqliga leh lama hadasho, in caqli lagu wada-hadlana kuma
baaqin? Haddaynu qancin wayno dad ina la dhashay, ina la af iyo dhaqan ah oo
waliba ina la diin ah sidee u qancin doonaa gaalo aan af iyo dhaqan midna ina ka
dhexayn?.
Bal dagaalka lagu jiro baaxaddiisa iyo baahidiisa dib ha loo eego,
waxqabadkeenana yaynaan muruqa kaliya ku koobine aynu miskaxda dhab u majuujino;
si aynu asaaggeen wax ula qaybsano, Soomaaliduna waxay tiraahdaa: dagaalku waa
labo iyo toban qeybood oo kan gacanta ahi mid ka yahay.
4. Maraykan iyo inta la halmaasha waxay Soomaali colaaddeeda ugu marmarsoonayaan
waxyaabo kala duwan, sida: in la soo qabto Gen. Caydiid, in lala diriro
Ittixaad, in la soo qabto kuwo Alqaacido ah oo dalka ku dhuumaalaysanaya, in
lala diriro maxaakimta islaamiga ah, in lala dagaalamo Alshabaab iyo ugu dambayn
burcad badeeda Soomaaliyeed. Haddii waxaas oo dhan la isku soo duuduubana waxay
isugu imaanayaan in dalka iyo dadka Soomaaliyeed maalinba magac hor leh lagu
xalaalaysto; sidaa aawadeed muqaawamada waxaa saaran inaysan si toos ah iyo si
dadban midna uga qeybgalin daadinta dhiigga bulshadaas muslinka ah ee gaalo iyo
cawaankeedba isugu habarwacdeen siday u dhibi lahaayeen.
5. Xabashi waxay la leedahay jamhuuriyadda Soomaaliya xuduud beenaad ku teedsan
10 gobol oo ka mid ah 18kii gobol ee dalku ka koobnaa xilligii Max’ed
Siyaad, mana jiraan wax ciidamo Soomaaliyeed ah oo ilaaliya xuduudda sidaa u
dheer. Taas waxay u sahlaysaa Xabashida inay dalka ka soo gasho meeshay doonto.
Saas oo ay tahay haddana waxay kaxaysatay koox qabqablayaal ah oo ay ugu magac
dheeryihiin Barre Hiiraale, Xaabsade, Max’ed Dheere, Dabageed, guddoomiyeyaashii
Baay iyo Bakool iyo kuwo kale, waxayna ka qoratay gobolada koonfureed ee xad
beenaadka ku yaal ciidamo mooryaan ah, waxayna ku tababaraysaa deegaano
S/galbeed ka mid ah; si ay maqaarsaar ugaga dhigato weeraro cusub oo ay
Soomaaliya ku soo qaado, waxaana la sugayaa duulaan ballaaran oo ay Xabashidu ku
soo qaaddo dhulka ballaaran ee ay ka taliyaan qeybaha muqaawamadu iyadoo ku soo
gabbanaysa caawinta maleeshiyaadkaas.
Haddaba waxaa la gudboon muqaawamada in ay si buuxda ugu diyaargaroobaan ka
hortagga duulaankaas, ayna marxaladdaan khatarka ah joojiyaan maleeshiyooyinka
Soomaaliyeed ee ay maamulada maxalliga ah kula dirirayaan, ayna ogaadaan in
haddii cadawga dibadda la jabsho uu kan guduhu is dhiibayo, Soomaaliduna waxay
dhahdaa: dhayda dhan, xoortu iyadaa kuu soo dhacaysee!. Waxaan iyana meesha ka
marnayn in laga shaqeeyo sidii maleeshiyaadka lala dirirayo looga horgayn lahaa
Xabashida iyo gaalada kalee dalka dul hoganaysa, walina ku soo qulqulaysa.
6. Hab dhaqanka (waxa loo yaqaan) beesha caalamka waxaa ka muuqata inay
doonayaan in Soomaalida mar kale dib la isugu laayo, gaar ahaan qeybihii
muqaawamada ka qeybgalay. Waxyaabaha arrintaa tusayana waxaa ka mid ah: sida
muqaawamada loogu qeybiyay QUNYAR SOCOD iyo XAGJIR, qaarna la soo dhaweystay
kuwana la fogeeyay, inay Maraykanku caddeeyeen inay jiraan isku dayo lagu
doonayo in tijaabadii Ciraaq lagu fuliyo Soomaaliya iyo isbahaysigii Asmara oo
iyagoo mabaadi’da iyo siyaasadaha cadawga lagu la dhaqmayo isku waafaqsan la
kala jabshay, taas oo loo fahmi karo in ay shuruudda heshiiska ka mid ahayd.
Waxaa intaa dheer in aan kala jabinta muqaawamada looga jeedin is khilaaf kaliya
ee looga gol leeyahay inay is laayaan, dabcan dadkooduna wuu ku dhex dhimanayaa.
Haddaba masuuliyiinta muqaawamada waxaa ku abbaaran inaysan marna iskaa wax u
qabso ugu shaqayn Marykan iyo xulafadiisa. Haddii ay ka maarmi waayaan inay is
dilaana waxaa ila quman inay horta gaalada kharashka dagaalka ka soo qaadaan,
iyaguna ay ragga huraan; si wax inoo ku baaqdaan. Waxaa kaloo ila quman inay
hawsha noo sahlaan oo ay qolaba ciidankeeda qeyb keento, ka dibna jeegada laga
wada-bireeyo; maxaa yeelay waxaa inoo baaqanaya dad badan oo ku dhex dhiman
lahaa, guryo badan oo naga dumi lahaa, dad badan oo naga qixi lahaa iyo xoolo
fara-badan oo dagaalkaas lagu gali lahaa!.
7. Waayadaan dambe hababka la isu la diriro waa fara-bateen, kuwa ugu
khatarsana waxaa ka mid ah in dad la isku dhex-tallaasho (ikhtiraaq alsaf) oo ay
wixii la doono ka dhex-fuliyaan ururkaas ama dawladdaas, waliba ciddii aan
lahayn wacyi buuran iyo ciidan nabadsugid ah oo aqoon iyo qalab wacan leh waxay
ku jirtaa khatar weyn, Soomaalidana muddo dheer ayay taladeeda u dhiibatay
cadawgeeda oo waxba uma qarsoona.
Sidaa darteed waxaan uga digayaa islaamiyiinta gaar ahaan qeybaha muqaawamada
dadka ka dhex-fulinaya ajandayaasha cadawga iyo inay xusuusnaadaan sidii ay
kooxdii C/laahi ibnu Saba’ asxaabta Nabiga (scw) uga dhex-rideen dagaalka
maalintii ratiga (jamalka)!. Wax kale ma ahayne markii asxaabtii waaweynayd is
afgarteen ayay labada ciidan ku kala biireen oo labada dhanba weerar ka soo
qaadeen!.
8. Waxaad moodaa in guud ahaan islaamiyiinta Soomaaliyeed ku dheceen dabin
loo dhigay sida ku cad warbixintii Mu’asasada Cilmi Baarista iyo Horumarinta
Maraykanka (RAND Corporathin) ee sannadkii 2007 taas oo loogu magac daray:
dhismaha shabakado muslim ah oo qunyar socod ah (Building Moderate Muslim
Networks).[1]
Qaybsanka islaamiyiinta iyo muuqaalkiisa
Muqaawamadu waxay u kala jabtay labo: kuwo ku qancay mashruucii heshiiska
Jibbuuti oo Sh. Shariif la saftay iyo kuwo ka soo horjeestay. Waxaa kalaoo
muuqda in qaybsankoodu u dhigan yahay labo ittijaah oo kala ah Ikhwaani iyo
Salafi, waxaana tusaya taageerada rasmiga ah ee xarakooyinka Altajammuc iyo
Alislaax siiyeen dhinaca Sh. Shariif, iyo midowga dhawr kooxood oo salafiyiin ah
oo ay hoggaaminayaan qaar ka mid ah culimada salafiyiinta ee caanka ah. Waxaa
kaloo la ogyahay in ururka Alshabaabna isla madrasada salafiyada ka soo jeedo.
Ugu horraynba taasi waxay tusaysaa in islaamiyiinta lagu la dhaqmay qaybi oo
xukun iyo sac madoobow aynu sac cadde iska wada qabano!, oo micneheedu yahay in
mid loo kaashado sidii kan kale loo dili lahaa; si kan kalena hadhow shiddo yari
loogu dilo.
In kastoo ay jiraan culimo badan oo si siman ula dhaqmaysa walaalaha is haya,
kuna dadaalaysa inay isu keenaan ama ugu yaraan kala badbaadiyaan haddana
qaybsanka muuqaalka noocaasa leh haddaan si deg deg ah looga hortagin wuxuu hal
bacaad lagu lisay ka dhigayaa dadaalo muddo dheer soo socday oo la isugu soo
dhaweynayay, laguna midaynayey ururada islaamiga ah ee dalka ka jira,
dadaaladaas oo dhab ahaan miro badan dhalay.
Waxaa kaloo intaa dheer in aan madaxweyne Shariif iyo wadaadada kaloo
taageersani dhab ahaan u matali karin islaamiyiinta qunyar socodka ah ee
Maraykanku doonayo; maxaa yeelay ma aqbali karaan shuruudaha looga baahan yahay
qunyar socodkaas, sida: in dhulka muslimiinta laga dhisto kaniisado, in dad
gaalo ah jagooyin sarsare ka qabtaan dalalka muslinka, in dumarku u taliyaan
muslimiinta, in qofku xor u yahay inuu galo diintuu doono oo micneheedu yahay in
laga riddoobo islaamka, in la ogolaado in labo rag ah ama labo dumar ah xaas isu
noqdaan iwm.
Taa waxay keenaysaa in si ku meelgaar ah oo taxadar leh reer galbeed ula
macaamilaan Shariifka iyo colkiisa inta ay diyaarsanayaan ciddii ay si buuxda
ula kaashan lahaayeen la dagaalanka islaamka iyo islaamiyiinta oo sida
warbixinta RAND ku cad kala ah: Cilmaaniyiinta Libraaliga ah ee rumaysan
mabaadi’da dimoqraadiyada reer galbeedka, isla marakaana diidan u gardhigashada
shareecada islaamka iyo cilmaaniyiinta ku dheeraysta colaadda islaamka,
Suufiyada awliyada weyneeya oo qabuuraha ku tukada iyo islaamiyiinta
casraaniyiinta ah ee doonaya inay islaamka dhexgaliyaan caalamka casriga ah, una
arka inaan islaamka iyo dimoqraadiyada reer galbeedku is diidayn.
Reer galbeedka waxaa ilaa xad u diyaar ah cilmaaniyiin badan oo waliba
dhawaanahaan qaarkood bulshada sumcad ku dhex yeesheen iyo suufiyo abaabulan oo
hubaysan, kuwo magac diimeed wata oo gaalada Ulul-amri (madax muslim) ku
sheegana kolley ma waayayaan.
Khataraha kaloo muuqda waxaa ka mid ah kicinta qabaa’ilka oo iyaga iyo
suufiyadaba loo adeegsan karo ciribtirka islaamiyiinta gaar ahaan haddii
awooddooda la wiiqo ama ay u baahdaan dagaalo dhuumaalaysi ah.
Waxaa kaloo laga fahmi karaa muddada yar ee loo qabtay madaxnimada Sh. Shariif
iyo cilmaaniyiintii qabaa’ilka Hawiye oo aan ka qeybgalin xukuumaddiisa in
wadaadada muddadaas laga dhiganayo miino baar, ka dibna haraadigooda la is
raacin doono, haddii aysan si fiican uga gaashaaman.
Haddaba muqaawamada iyo guud ahaan islaamiyiinta waxaa la gudboon inay si cilmi,
caqli iyo xikmadi ku jirto uga hortagaan khataraha soo muuqda oo iyaga iyo
ummaddoodaba waxyeelayn kara.
9. Waa maxay miraha jihaadku?, yaase gurta?. Jihaadka mirihiisu waa fara-badan
yihiin, kuwa u muuqaal-dheerse waxaa ka mid ah: raallinimo Alle iyo Janno, ajar,
dambi dhaaf, diintoo faafta oo kornoqota, guul iyo nasri, dullinimada gaalnimada
iyo gaalada, cizzada muslimiinta, nabadgalyo, hodontinimo, ghaniimo iwm.
Mirahaas qaar waxaa si gaar ah u hela mujaahidiinta iyo ciddii sabab ku leh,
sida: waalidkood iyo ahlu baytkooda oo shahiidku uu 70 ka mid ah u shafeeco,
kuwii cilmiga baray oo cilmigoodii jihaadka looga faa’iideeyay, kuwii
mujaahidiinta ahalkooda sida wanaagsan ugaga naa’ib noqday iwm.
Qeyb kaloo mirahaas ka mid ahna ummaddoo dhan ayaa wada gurata, sida:
nabadgalyada, nasriga iyo cizzada, kornoqoshada diinta iyo hirgalinteeda iwm.
Ujeeddooyinka jihaadka ma ka mid tahay in mujaahidku naftiisa xukun u helo?,
mise ujeedadu waa in diinta Alle wax lagu xukumo ciddii doonta ha ku maamushee?.
Way ila tahay in jawaabta la isku raacsan yahay oo aysan ahayn in nin-na diinta
Ilaahay uu afkiisa wax ugu doonto, waxaase iyana geed ka go’an ah in aan lagu
aaminin ummadda iyo diinteeda cid aan mudnayn.
Intaa ka dib waxaa is weydiin leh ma la helay mirihii jihaadka Soomaaliyeed?.
Jawaabtu waa haa oo mujaahidiinta iyo ciddii sabab ku leh abaalkoodii aakhiro
gadaal buu jiraa, miraha adduunkana nin ka qeybgalay jihaadka iyo nin aan ka
qeybqaadanba waa wada heleen.
Haddaba haddaan ogaanay in aysan sharci ahaan qofna u banaanayn in uu
jihaadkiisa xukun iyo xoolo ku doonto gar ma aha in mujaahidiintu ku qamaamaan
xukunka, ayna sababtiisa ummmadda isugu baabi’iyaan. Waxaa kaloo ceeb ah inuu
nin afkiisa wax u doonaya uu ficilkiisa ku sheego Ilaahay darti. Hadalkaas
waxaan ula jeedaa in aysan qolada Sh. Shariif iyagoo kuraas (laga yaabo inay
wahmi tahay) difaacanaya aysan dhiigga muslimiinta ku bannaysan inay UMARADII
muslimiinta oo lagu baxay yihiin, wayna ogyihiin in aysan ummadda Nabi Muxammad
(scw) ahlul-xalli walcaqdi (wax u doorta) u ahayn beesha caalamka iyo niman aan
shawkad iyo misdaaqiyad midna ku dhex-lahayn shacbiga Soomaaliyeed, hadday saas
tahayna tii ka horraysaa xaq noqonaysa oo la dagaalankeedii khalad ahaa.
Waxaana u soo jeedinayaa walaalaha dawladda galay inaysan dadweynaha ku mihin
waxaysan samayn Karin una diyaarsanayn oo ah shareecadaan idinku dhaqaynaa iyo
ciidamaan saaraynaa, isla markaana aysan ficilkooda Qur’aan iyo fataawo u
raa-raadin ee ay dhahaan walaalayaalow kolley wixii dhex-galnaye diinta iyo
ummadda wax ma uga faa’iidayn karnaa?.
Waxaan kaloo ula qasdayaa hadalkaan inaysan ragga Sh. Shariif ka soo horjeeda
dhiigga maatida u daadin annagaa madaxnimada uga xaq leh iyo mirihii jihaadkaa
la qaatay oo aan soo dhicinaynaa, wayna wada ogyihiin inuusan Sh. Shariif ku
fariisan kursi mujaahidiin lahaayeen ee uu ku fariistay kursigii C/laahi
Yuusuf!.
Iyagana waxaan u soo jeedinayaa inay xaqiiqada dhulka ka jirta sida ugu habboon
ula macaamilaan, ayna waxa ugu weyn ee ay diinta dadkeeda waaqicaas uga
dhex-qaban karaan ku dhaqaaqaan ee aysan riyo soo jeed ah waqtiga iyo fursadaha
isaga kumin.
10. Mushkiladda Soomaali haysata wadaadada iyo kooxohooda muqawamada way ka
horraysay, wayna ka dambaynaysaa, waxaadse moodaa in hadda la isku raacsan yahay
in mashaakilkii Soomaaliyeed oo dhan xallismay marka laga reebo ururada
muqaawamada ee aan ku biirin dawladdii Jibbuuti, isla markaana ay ururadaas
kaliya yihiin waxa hortaagan dawladda madaxweyne Shariif.
Haddaba maxaa looga jeedaa in madaxweynenimada Sh. Shariif oo qur ah laga dhigo
xalka mashaakilkii Soomaali oo dhan xallinweydey soddonka sano iyadoo waliba la
ogyahay inay haanta gadaankeeda la haystaan baladii dalka iyo dadka horay u
dubatay oo dhan?, maxaase mashaakilka hadda Soomaali haystoo dhan loogu soo
koobay xoogaa wadaado ah oo aan heshiiskii Jibbuuti ku qancin?. Waxay ila tahay
in wadaadada la saarayo culays aysan qaadi Karin iyo eed aysan lahayn, loogana
gol leeyahay in sumcadda looga dilo oo kii magac qaatayna la dhoho wuu
fashilmay, kii diidayna la dhoho markay heleen bay iska buriyeen!. Mugga
muqaawamada waxaa la gudboon in aysan dusha u ridan eed aysan galin, ayna
fahmaan sababta abkay qabqable iyo khayr laawe ay u mucaaradi waayeen
Shariifka!.
11. DFKMG-ka taladii lagu dhisay wadaadadu wax kuma lahayn, wixii ka soo baxayna
iyaga iyo shacabkoodaba si xun bay u saameyeen, lagdan dheer ka dibna waxaa
meeshii midba mar laga saaray raggii hormuudka u ahaa dawladdaas (Col. C/lahi
iyo Prof. Geeddi), waxaana la hubaa in kolley nin walba ku talin lahaa mar
haddaan dawladdaas xun la baabi’inayn in ugu yaraan labadaas nin meesha laga
badalo oo kuwo dhaama loo dhiibo.
Haddaba haddii rag Sh. Shariif horkacayo jabadkii dageen miyaan la isku dayi
Karin in horay loogu durko oo faa’iidada ugu badan laga dhaliyo inta magacaasi
jiro, kuwa meesha kula jirana sharkooda sidii loo xakameyn lahaa la isugu tago?
Iyadoon nin-na isku dhibin waa Amiir iyo ma aha. Ragga mucaaradaya madaxnimada
Sh. Shariifse ma markii horay u qabeen in C/laahi Yuusuf ahaa khaliifkii
muslimiinta oo Sh. Shariif baan u qalmin jagadaas?, mise waxaa u dhaami lahaa in
uu meesha soo fariisto Max’ed Dheere ama Cali Geeddi ama Salaad C. Jeelle?.
Haddii aynu isla qirno in Sh. Shariif (ugu yaraan) ka shar yar yahay qoladii ka
horraysay iyo inuu inoo dhaamo wixii ka liita, isla markaana aysan ragga
qaarkood isu quurin inay kala qeybgalaan hawshaas ama ku taageeraan sow uma ay
baahna wax ciilkana ka bi’iya cadaabtana ka xigsada? Ama ma liibaane lagu
liibaanay?.
Haddii ay ragga qaarkiis la tahay in madaxweyne Shariif qandaraas ku soo qaatay
iyaga madaxooda oo ay ka cabsi-qabaan hadday daayaan inuu ku xoogaysto ha
ogadeen in Maraykan oo wata tobanaan kun oo ciidan ah uu ku guuldarraystay inuu
soo qabto Gen. Caydiid. Tan kale qandaraasyadii ay soo qaateen isbahaysigii
ashahaado la dirirka, DFKMG-ka iyo duulaankii dabaadigii 2006kii ay ka
qeybqaateen tobanaanka kun ee ciidanka ah oo isugu jiray Xabashida, Maraykanka,
Kenyanka iyo Soomaalida midna laguma soo qaban hal nin oo madax ah. In geerida
iyo waqtigeeda Alle kaliyihi hayo ka sokowna uma sahlana madaxweyne Shariif inuu
waxa inataasoo dhan qaban waayeen labo sano gudohood ku fuliyo, mise waa
wadaadoo inuu barako ku soo qabtay ka baqayaan?!.
Waxaa kaloo laga rabaa ragga doonaya inay ka hordagaan xoogaysiga Shariif inay
is weydiiyaan sida ay ugu bannaan tahay inay hadda daadiyaan dhiig muslin ama ay
sabab u noqdaan; si ay uga hortagaan dil hadhaw iyaga ku imaan kara oo aan la
hubin.
Dhinaca kale ragga fikradda Sh. Shariif la dhacsan waxaa ku habboon inay
mashruuca u qaataan isku day ka mid ah isku dayada lagu doonayo in wax lagu
hagaajiyo ha lagu guulaysto ama ha lagu fashilmee ee aysan ka dhigin jidka
kaliya ee khayrka loo maro ama xaqqa kaliya ee ninkii ka bayra baadiyoobayo.
Waxaa kaloo la gudboon inaysan iyagu ukumohooda oo dhan hal sallad ku wada
ridin, khiyaaraadkoodana aysan ku koobin ku meelgaarka, mustqbalkoodana aysan u
wada rahmin, ayna ogaadaan in ragga ay is khilaafeen yihiin kaydkoodii ay u soo
noqon lahaayeen hadday soo hungoobaan.
Tan kale xiisaha beesha caalamku idiin hayso wuxuu in badan ku xiran yahay
joogitaanka dad mashaariicdooda diidan oo ay ka baqayaan haddii ay idin
xumeeyaan inaad dhinac ka wada martaan, laakiin maalintay ogaadaan in aydnaan
haysan meel aad u irkataan say doonaan ayay idinka yeelayaan.
Waxaa iyana ka hadlis u baahan ololaha lagu doonayo in qabaa’ilka lagu kiciyo
muqaawamada. Muddadii fawdadu jirtay waxaa laga bartay in ninkii qabiil kiciya
ay ugu dambaynta iyagu gacantooda ku dilaan ama ay qabiilka laftiisu isku la soo
jeestaan oo kii awal kiciyay uu cararo ama uu wax ka laayo dadkuu awal
dagaalgalinayey. Haddii cidi guul ku gaarayso tolbeelay aan xaq ahayna waxaa ku
gaari lahaa 11kii nin ee tolka dulmiga ugu habarwacday oo aan warkoodii wali
duugoobin.
Marka dhan kale laga eego kuma habboona ninkii naftiisa la fakaday markii
xaaladdu dhanaanayd inuu dadka ku kiciyo raggii dhibta kula samray.
Waxaan iyana laga tagi Karin ninka raba inuu S/weyn xil guud u qabto oo uu nin
kastoo Soomaali ah goofkiisa ku xukumo haddana goofkiisa dadka ka sheemaya.
Waxaas oo dhan waxaa ka sii daran in nin weyn oo diin lihi waxaan sagaaro ka
cabin uu cimrigiisa ceeb ugu sagootiyo.
Muqaawamada garabka Sh. Shariif waxaa la gudboon inay lugna dirir ugu joogaan,
lugna baqo ugu joogaan, ayna iska ilaaliyaan inay israaciyaan hambadii Xabashi
iyo C/laahi Yuusuf ka reebeen dadkooda, isla markaana ay ogaadaan hubka dagaya
iyo ciidanka soo qulqulaya inaan Xabashi iyo Maraykan midna lagu la dirirayn ee
Soomaali uun loo soo wato siiba Xamar. Xagjirka kaliya ayaan la dagaalamaynaana
hadda waa la wada bartay. Colaadda Soomaali loo qabana colka Sh. Shariif meelna
uga fakan mayaan, nin walaalki loo xiirana waa inuu isna soo qoysto.
12. Qeybo badan oo ka mid ah dadweynaha Soomaaliyeed waxay u arkaan inay u
dhalatay dawlad barakaysan oo dhibaatooyinkoo dhan si deg deg ah uga saari
doonta. Waxaa kale oo loo muujiyay inay dawladdaas ka hortaagan yihiin qaar ka
mid ah kooxaha muqaawamada oo kaliya. Dadku waxay ka filan la’yihiin
mujaahidiintu inay khayr ka hor istaagaan iyo waliba inay hoggaamiyohoodii hore
oo guul weyn soo hoyiyay ka hor yimaadaan.
Haddaba waxaa la gudboon muqaawamada inay fahmaan in aan dawladdaani uga
baahnayn iyaga wax mucaarado iyo diidmo ah midna; maxaa yeelay cadawyo farabadan
ayaa ulo booc ah ugu tukubaya, waxaana ugu horreeya kuwa xubnaha ka ah laftooda
oo u badan kuwo ku murxay oo ku caanbaxay dhagar iyo hagardaamo. Gaalada ha la
taageero lehna uma badna inay si dhab ah u caawiyaan dawlad Soomaaliyeed oo uu
horjooge ka yahay nin maalin shaar diimeed xirtay, iska daa nin hoggaamiye
diimeed noqday oo magiciisana sheikh iyo Shariif ku jiro, mana la filayo inay ka
nabadgasho dhibkooda iyagoo horay u qadiyay, una hagardaameeyay qoladii
Empaghatti ee xataa wacdiga loo diiday markii la dhisayey.
Dadweynaha Soomaaliyeed oo runtii dibad iyo gudaba la saftay muqaawamada way ina
ka mudan yihiin in la tixgaliyo oo ugu yaraan la siiyo fursad ay ku arki karaan
xaqiiqada waxa socda, ayna ku ogaan karaan in roob u da’ay iyo in kale. Haddii
ay dawlad wanaagsan u noqotana waa khayr, haddii ay ku qancaan in Sh. Shariif
meel daran ka dhacayna sidii hore iyo ka sii fiican ayay mar labaad idiin la
safanayaan, idinkuna waxaad ka badbaadaysaan in la idinku tuhmo inaad
asxaabtiina laysaan!.
13. Qabaa’ilka Hawiye culimo iyo caamaba si gaar ah ayay u garab istaageen
muqaawamada, waxayna u hureen naf iyo maalba, intii dalka Xabashidu joogtayna
way u dhabar adaygeen dhibtii ballaarnayd ee cadawgu dadkeena u geysanayey,
laakiin markii Xabashi baxday mawqifkoodii wax uun baa iska badalay; sababtoo ah
si dhib yar ayay u wada fahmi kareen inay la diriraan Xabashi uu C/laahi Yuusuf
la socdo, laakiin inay wada fahmaan la dagaalanka gaalo kale oo Sh. Shariif la
socdo ma sahlana, waqtina way u baahan tahay; sidaa darteed gar bay muqaawamada
ugu leeyihiin inay siiyaan fursad ay ku soo arkaan khatarta iyaga kaliya u
muuqatay.
Haddaynu geed ka go’an ka dhigno in Sh. Shariif jidkii toosnaa ka bayray waxaan
shaki lahayn in uu dad kaloo wanaagsan wali la toosan yahay, hadday ogaan
lahaayeen weecashadiisana ay hortiin birta ku boobi lahaayeen, dadkaasina xaq
bay u leeyihiin inay xeerada salkeeda soo taabtaan. Rasuulkeenu (scw) isagoo
rasuulkii Ilaahay ah ayuu diiday dilka munaafiqii weynaa ee C/laahi ibnu Ubayyi
ibnu Salool oo gaalnimadiisa iyo cadaawaddiisu iska caddayd; si aan loo dhihin
Muaxammad asxaabtiisuu dilaa iyo si uu fursad u siiyo Ansaar inay fahmaan
xaqiiqadiisa ilaa arrintu ay markii dambe gaartay in wiilkiisii C/laahi ahaa uu
yiraahdo rasuul Allow anaa aabbahay soo dilaya!. Haddaba muqaawamada
Soomaaliyeed (iyagoon sida Rasuulka xaqiiqadu ugu caddayn) miyaysan ku sabri
Karin inay u yara sugaan arrinta; si loola arko marin habawga Sh. Shariif oo
markaas ama loola safto iyaga ama loogu garaabo?.
14. Waxaa la hubaa in muqaawamadu guul weyn ka gaartey sugidda amniga, waxaase
is weydiin leh miyaan xil weyn ka saarnayn xaqiijinta danaha kale ee ummadda?,
mise ka hortagga iyo la dagaalanka fasaadka kaliyaa saaran?, yaase laga sugayaa
inuu u fakaro oo u soo jeedo ilaalinta danta shacbiga?. Tan kale sow waajib kuma
aha masuuliyiinta ummadda inay qaataan mawaaqif iyo go’aamo loogu danaynayo
dadweynaha gaar ahaan marka dhibta badani haysato sidii Rasuulku (scw) ghazwadii
Axzaab isugu dayay inuu qabaa’ilka soo duulay qaar wax siiyo; si uu muslimiinta
culayska uga fududeeyo, inkastoo labo Sacad oo uu arrinta kala tashaday
diideen?.
Sow Rabbi ma aha Raxmaan Raxiim ah oo mu’miniinta si gaar ah ugu naxariista,
naxariistiisuna ka dheeraysay caradiisa?, Rasuulkuna sow ma aha mid waxa
mu’miniinta dhibaya ku culus yihiin oo u tura una naxariista?, asxaabtuna soo ma
ahayn kuwo gaalada ku ad-adag iyaguna isu naxariista?, mu’miniintana soo Alle
kuma sifayn inay mu’miniinta u dabacsan yihiin, gaaladana ku adag yihiin?.
Si kastaba ha ahaatee ummadda daneheeda adduun iyo aakhiro waxaa Rabbi
weydiinayaa hadba ciddii masuuliyaddeeda dusha u ridata ha loo doorto ama iyadu
ha isu dooratee.
15. Dawladda FKMG-ku waxay dalka kaga hartay xaafado Muqdisho ka mid ah oo
waliba ay ciidamada African-ka isku dugsanayaan, sidaa macneheedu waxaa weeye in
dhammaan gobolada koonfureed gacanta ugu jiraan muqaawamda kooxeheeda kala duwan
iyo dadweyne taageersan. Tan kale sharciga iyo caqliguba waxay keenayaan in
khayrka hadba wixii markaas suuragal ah la qabto, sharkana hadba intii markaas
la awoodo la suuliyo. Dadkuna markay danohooda gaarka ah ka shaqaysanayaan ma
yeelaan inay waxa ay heli karaan uga tagaan intaan rabay ma dhama awgeed,
dhibaato haysata oo ay ka bixi karaana ugu ma nagaadaan dhibaatooyin kaloo aanan
xallin karin baa i haysta darteed.
Haddaba miyaanay kooxaha muqaawamdu ka dhisi Karin deegaanada ay haystaan
maamulo dawladeed oo islaami ah. Tusaale ahaan: gobolada Sh/hoose, Baay, Bakool,
Gedo, J/dhexe iyo J/hoose midna ma joogaan ciidamo shisheeye iyo kuwa ku
meelgaar toona ee muqaawamada iyo taageerayaasheeda ayaa jooga, marka su’aashu
waxay tahay maxaa hortaagan in dhulkaas ballaaran loo sameeyo hal maamul oo
wadaag ah oo la mid ah kii golaha maxaakimta oo kale?.
Gobolada Sh/dhexe, Hiiraan, G/guduud iyo qeybta koonfureed ee gobolka Mudug
iyana ku meelgaar iyo gaalo midna ma joogo ee qeybaha muqaawamada iyo
taageerayaashoodaa ka arrimiya, iyagana soo lagama dhisi karo maamul kii hore oo
kale ah?. Inta Muqdisho muqaawamadu ka haysato soo iyana kama samayn karto
boolis, qaalliyaal iyo maamul intaba?. Waxaa hubaal ah in markii intaas
wanaaggeeda la arko ay xaafadaha kale oran lahaayeen: noo imaada mooryaanta ma
rabnee. Tan kale mar haddaysan muqaawamadu diyaar u ahayn inay Shariif
dawladdiisa ka qeybgasho soo isaga iyo ragga uu wax ku darsaday la isuma dayn
karo; si loo arko meesha ay is kala dhacaan?. Waxaana laga yaabaa haddii muddo
gaaban la isu daayo in la arki lahaa Sh. Shariif oo saaxiibadiis hiil iyo gurmad
ka dalbanaya!.
Dhinac kale haddaan ka eegno muqaawamadu waxay doonaysaa in ay aragto dalweynaha
Soomaaliyeed oo shareecada lagu wada maamulayo, dalkuna waa qeybo mid walba
farsamo gaar ah u baahan yahay. Tan labaad haddaynu nimanka waxay dagsadeen ku
xujayno soo dalku federal ma aha?, caasimaduna soo Soomaali uma dhexayso?, Sh.
Shariifna soo ma aaminsana inuu madaxweyne Soomaaliyeed yahay?. Haddaba markaynu
maamulo muqaawamada u gaar ah dhisno maynu shir ugu baaqno S/land, P/land,
wilaayada dhexe, wilaayada k/galbeed iyo caasimadda oo muqaawmadu qeyb ka tahay,
ka dibna laga wada hadlo Soomaali midaysan oo sharciga Alle ku dhaqanta?.
16.Dadka muslimiinta ah waa wada walaalo, khilaafkuna walaalnimada ma gooyo
haddaanay sugnaan in labada qof midkood xarigga Alle gooyay; sidaa darteed waxaa
habboon in aysan ururada muqaawamadu fogayn colaadda iyaga dhextaal ama iyaga
iyo qeyb kaloo shacbiga ka mid ah; waayo diin ahaan ka sokow waxaan in badan
aragnay kuwii shalay isu ficiloonayay oo maanta is lacnadaya iyo kuwii horay isu
lacnadayay oo hadda isku duuban.
Haddii ragga qaarkood hadalkaas la cuslaado ha xusuusteen in wadaadadu
taageereen, ayna soo dhaweeyeen madaxweyne C/qaasim oo waliba ay B/doogle uga
hortageen isaga oo axdi qarameed aan sharcigeena waafaqsanayn wata, Shariif
Xasan iyo jaallayaashiisiina markay ka soo caroodeen Baydhabo xilligii
maxkamadaha wadaadadu way soo dhaweeyeen iyagoo waliba distuur dad samee ah
wata, isla markaana soo saxiixay in dalka Xabashi la keeni karo?, Xuseen caydiid
iyo rag kaloo la mid ahna waxay wadaadada qaarkood la samaysteen isbahaysi wali
wax ka sii noolyihiin. Haddii ragga qaar ku adkaysto in Sh. Shariif kuwaasoo
dhan ka liito waxaan marna la isku khilaafayn inuu ka wanaagsan yahay Asyaas
Afawarqi oo muqaawamada Soomaaliyeed wax uun xiriir ah la leedahay.
Kooxda Shariif laftoodu si kastoo ay u collaystaan qeybaha kalee muqaawmada
waxaa mar walba ka liita kuwa ay la bohoobeen oo ashahaado la dirirku ka buuxo,
hadday taa diidaana ka shakiyi maayaan inay Meles Zinawi iyo Jandayi Frizer ka
wanaagsan yihiin , iyagana kolley wax uun xiriir ah way la yeesheen.
17.Ciidamada African-ka dood kuma jirto in aysan u imaan danteena, ayna yihiin
cadaw ina dul dagay, waxaana caddaynaya dhibta ay dadkeena u gaysteen. Waxaa
kaloo aan muran ku jirin in loo baahan yahay in dalka laga saaro. Waxaase su’aal
ah ururada muqaawamadu daacad ma ka yihiin saarista cadawgaas?, hadday daacad ka
yihiinse siday yeelayaan ma tahay si cadaw ku boxo?, haddaysan ahaynse ma tabar
baa meesha dhigtay mise talo xumo?.
Waxaa kaloo is weydiin leh markii dagaal dhoco oo la xisaabayo waxa la isu
gaystay dadka Soomaaliyeed ee meesha ku hoobta ma waxaa lagu xisaabaa khasaaraha
gaalada gaaray mise dhib muqaawamada ku dhacay? Mise midna ma ahee waa
dhexdhexaad (xiyaadi)?. Haddii dadweynaha go’aya innaga inaga dhimanayaan soo
ina ma qabato inaynu keeno xeelad gaalada lagu saaro ama lagu laayo dadkuna inoo
ku badbaado? (sidee xeego loo xagtaa ilkana ku nabad-galaan). Hadday tabari
meesha ina dhigtay garawshiyo ayaynu heli lahayn, laakiin haddii aynu heli karno
kumanyaal ciidamo ah oo habeenimo dhufaysyada iyo taangiyada ugu daata oo aynu
ciidankeena uga turno sow maatida aan cidina u turayn ma laha Rabbi
ilaashanaya?. Tan kale ilaalinta nin aad waalidkiis iyo ahalkiis xasuuq (aad ka
fakan kartid) sabab ugu noqotay ma aadan ilaalin. Waxaa kaloo is weydiin leh
ciidamada aynu ku weerarayno maleeshiyo beeleedyada ama aynu dad Soomaali ah
dhul uga qabsanayno soo in marka hore gaalada lagu kacsho ma mudna?. Mise
dagaalka mooryaanta iyo suufiyadaa ka fadli badan kan Kirishtanka?.
18.Islaamka dambiyada la galo kuma koobna gaalnimo iyo riddo qur ah ee waxaa
jira munaafiqnimo weyn ama yar iyo shirki aan gaalnimo gaarsiisnayn. Waxaa kaloo
jira dambiyo farabadan oo isugu jira Kabaa’ir iyo Saqaa’ir, ama kuwo aad u
fool-xun oo fawaaxish ah iyo munkaraad ka hooseeya. Tan kale dambiyada la galo
kuma wada yimaadaan qasad xun kaliya ee waxaa jira kuwo faham qalloocan keeno
ama jahli ku yimaada ama hawo (shahwo) qofka galiso. Waxaa kaloo dadka qaarki
khaladka ugu dhacaan gaf ama hilmaan. In qaar kale lagu khasbana waa suuragal,
kuwana in baahi u gaysaa suuragal ah. Waxaa iyana jira waxyaalo muruu’ada
dhaawaca oo xattaa qofka caddaaladdiisa saamayn kara. Waxyaalahaas oo dhan mid
walba waxaa loola dhaqmayaa si u gaar ah.
Dambiyadaas laguma wada soxo ciqaab adduun ee waxaa qaarkood lagu saxaa
waxbaris, samafaris iyo xumo reebis, shubho suulin, wacdi iwm. Tan kale
dambiyada loo jideeyay ciqaabta adduun ciqaabtoodu kuma koobna dil kaliya ee
waxaa jira cuquubooyin farabadan oo isugu jira kuwo Adabi ah , kuwo maali ah iyo
kuwo jismi ah. Waxaa iyana xusid mudan in shareecadu u dajisay sugida dambiyada
iyo xuquuqda axkaam fara-badan oo ay ka mid yihiin: qiraal, markhaati, dhaar
iwm, dadka wax xukumaya iyo kuwa markhaatiga furaya laftoodana waxaa laga
doonayaa shuruud kale.
Intaa ka dib waxaa islaamiyiinta lagu xantaa gaar ahaan muqaawamada inay ku
tuhmaan ciddii ay is qabtaan riddo iyo munaafiqnimo, ka dibna ay hawada kaga
xukumaan xadka riddada oo ah dil, ha ku fuliyeen xukunkaas ama ha iska daayeene.
Waxaa intaa weheliya in Soomaalidu dadkooda aad u laayaan sababtay doonaan ha u
cuskadeene, dalkana ay ka dhex shaqaystaan dawlado iyo hay’ado gaalo ah oo waxay
doonaan iyana ka sameeya. Taas waxay keentay in cid walba si qarsoodi ah u disho
qofkay doonto, ka dibna dusha loo saaro wadaadada ha dileen ama yaysan diline;
waayo iyagaa xantaasi u faaftay, dadkuna rumaystay, iyaguna iskama bari yeelin
wixii aysan ku lug lahayn.
Haddaba waxaa la gudboon muqaawamada inay ka waantoobaan soo koobista dunuubta
Alle laga galo iyo ciqaabta uu ka jideeyay, ayna si cad oo sharciga waafaqsan
uga gar baxaan ciddii wax dhexmaraan illeyn xalaal barqaa la qashaaye, isla
marakaana ay si buuxda isaga bari-yeelaan wixii aysan galin; si ay u ilaaliyaan
sumcaddooda.
19.Jihaadkii lala galay Xabashida iyo cawaankeeda waxaa laga gaaray guulo
waaweyn. Waxaa ka mid ah mujaahidiinta oo dib u qabsaday dhulkii awal laga
saaray, burburka iyo kala yaaca ku dhacay KMG-ka iyo maleeshiyadoodii,
bixitaanka ciidanka Xabashida iyo qaxa madaxweynihii KMG-ka oo ahaa ninkii ugu
magaca dheeraa. Guushaan waa marxalad kala guur ah oo u baahan in wax badan laga
badalo habkii awal loo halgamayay, ciddii iyo meelihii xoogga la saarayay. Waxaa
kaloo habboon in mujaahidiintu helaan fursad ay ku fakaraan, dib wax ugu
qorshaystaan, ayna ugu diyaargaroobaan marxaladaha soo socda ee loolanka
muslimiinta iyo gaalada u dhexeeya.
Waxaa iyana tixgalin leh dadweynihii muddadaas dheer garab-taagnaa mujaahidiinta
oo u baahan fursad ay kuwii kala lumay isku doontaan, kuwii qaxayna ku soo
noqdaan, kuwii dhaawacmay iyo kuwa xanuunsana isku daaweeyaan, kuwii guryuhu ka
dumeena ku dayactirtaan, kuwa gaajaysana loogu gurmado. Taageerayaasha
muqaawamada ee kala jooga daafaha dunida laftoodu waxay u baahan yihiin fursad
deganaansho ah oo ay ku soo arkaan dhibaatada gaartay dadkooda, burburka ku
dhacay dalkooda iyo guulaha Alle siiyay mujaahidiinta, ayna si toos ah ula soo
kulmaan hoggaanka muqaawamada, culimada iyo acyaanta bulshada.
Mu’assasadaha dacwada iyo waxbarashada ee burburay ama xirmay waxay u baahan
yihiin dibu-dhis iyo dibu-abaabul. Hay’adaha gargaarka ee islaamiga ah iyaguna
waxay u baahan yihiin nabadgalyo; si ay dadweynaha ugu gurmadaan. Muqaawamada
ayaa lafteedu u baahan inay dadweynaha iyo caalamkaba ka dhaadhiciso
ajandayaasheeda, ayna u sharxaan ahdaafteeda iyo siyaasadeheeda. Waxay kaloo si
weyn ugu baahan yihiin inay dhan walba uga diyaargaroobaan dagaalka dhinacyada
kala duwan leh ee ku soo fool leh. Tusaale ahaan haddii Faransiiska kaligi
tababarayo 10000 askari oo Soomaali ah, Xabashina ay furatay xeryo ay ku
tababarayso askar Soomaali ah immisay le’eg-tahay dhagarta kalee gaaladu wado?,
diyaargaw intee le’eg bayse u baahan tahay.
Marka la eego arrimahaas oo dhan soo muqaawamada kuma qumana inay aqbalaan
hudnada gaaban ee culimada Soomaaliyeed ku baaqeen? ; isla marakaana waqtigaas
kooban looga faa’iidaysto waxyaalo badan oo si daruuri ah muqaawamada iyo
shacbigu ugu wada baahan yihiin?, mise waxaa cabsi laga qabaa in adduunku
dhammado waqtigaas ka hor ama la waayo gaalo lala diriro?.
Gabagabadii qormadaan wixii khayr ah ee ku jira muslimiintoo dhan bay u
dhexaysaa, wixii qalad ama gaf ahna qoraageeda kaliyaa ka xaalbixin, wixii sixid
iyo soo jeedin ahna waxaa la iigu soo dirayaa: alwaqaar@hotmail.com .
Faafin: SomaliTalk.com | March
1, 2009 Muqdisho Shalay iyo Maanta: Qaybta:
1aad |
2aad |
3aad |
4aad |
5aad
|
Daabaco
Boggan | Print
