Sawirada Culimada Halkan ka eeg

Dood cilmiyeed ku saabsan doorka culumada soomaaliyeed ay ku leeyihiin dibusoocelinta nabada, oo ay ka qayb galayaan 33 xubnood oo ka kala socda Gobolada Soomaaliya, sida Muqdisho, Gobolada Somaliland la baxay, kuwa Puntland ee Gobolada Woqooyi Bari, Gobolada Baay, Bakool, J/hoose, J/dhexe, Hiiraan iyo Gobolada Dhexe ee Soomaaliya islamarkaana uu soo qaban qaabiyey Wasiirka Arimaha Diinnta iyo Aw-qaafta Dowlada Jabuuti Dr. Xaamud Cabdi Suldaan ayaa lagu qabtey Hoolka shirarka ee Guriga Ummadda ee Caasimada dalka Jabuuti.

Sawirada halkan ka eeg

Dr. Xaamud Cabdi Suldaan oo gunaanadkii ka Hadley aya wuxuu yiri “shacabka jabuuti waxay qabaan dareen ah, shaley Ummadda Soomaaliyeed waxay u Af-duubneyd qab qable dagaal, maantana ma qab qable culimo ayey u Af-duubnaan oo rajadii iyo mustaqbalkii oo dhan laga tirtirayaa, waa dareen ay qabaan walaalihiina shacabka jabuuti ee ay qabaan, waxaadna adinku mateleysaan culimadii waaweyneyd ee Soomaaliya oo dhan, waxaadna tihiin marjicii Ummadda, maanta xagee loo ciirsan ayaa la leeyahay” ayuu ku yiri khudbadiisa Dr. Xaamud isagoo khudbadiisa sii wata ayaa intaa ku darey

“waxaa laysugu kiin yeerey culimadii Soomaaliyeed baa tihiin, cilmi idiinku filan waad leedihiin, caqli idiinku filan baad leedihiin, waxaad manta ka run sheegikartaan, waxa dhacayo diinta ilaahay maxay ka qabtaa, waa waxyaalaha la rabo walaallayaal inaad adinka oo maslaxada guud eegaya aad soo saartaan wax lagu badbaadinkaro Ummadda Soomaaliyeed oo la leeyahay hada maalin ay ka daran tahay ma jirto, in Ummadda Soomaaliyeed loo diido cid kale dano ay leedahay ay ku kala aar goostaan oo laga dhex fuliya Ummadda Soomaaliyeed dhexdeeda oo aan niraahno, ka culima ahaan uma qalanto”.

Wasiirka Arimaha Diinta iyo Aw-qaafta Jabuuti waxaa uu u jeediyey dadka Soomaaliyeed ee dagaalamaya “waxaan u jeedineynaa walaallahayaga isku haya muqdisho, gaar ahaan raga xukuumada ka soo horjeeda waxaan leenahay in aan xikmada la seegin, xukuumaduna aysan xikmada seegin oo aan lagu kicin wax Ummadda Soomaaliyeed aysan qaadikarin, Ummadda Soomaaliyeed waa in ay isugu tagaan oo aan cid keliya far lagu fiiqine oo laga wada qayb qaato badbaadinta dalka iyo dadka Soomaaliyeed, Diinta Islaamka oo magic dumis uu ku socdo, tash wish uu ku socdo in laga wada qayb qaato, sidii loogu gurman lahaa, culimada Islaamka oo dhan waa ay idiin garab joogaan”.

Dood cilmiyaadan ku saaban doorka Culimada Soomaaliyeed ayaa furitaankeeda waxaa ka Hadley culimaa’udiin ka kala socdey dalallka Islaamka oo isugu jira kuwa carab iyo cajami, dhamaan mas’uuliyiintii ka hadashey furitaanka dood cilmiyeedan ayaa waxay ka hadleen sida ay u dhan yihiin mas’uuliyada saaran culimada Soomaaliyeed iyo sida loogu baahan yahay dadkii u qumi lahaa mush-kilada ka taagan dalka Soomaaliya, waxaa keloo halkaasi laga soo jeediyey gabayo qaarkood muujinaya fool xumada dagaalka ka socda xiligan dalka Soomaaliya.

Kulankan ayaa wuxuu qayb ka yahay isku dayo muhiim ah oo la doonayo in xal looga gaaro arimaha soomaaliya, balse marka si guud loo eego mashaa’ikh-da meesha isugu timid ayaa waxay yihiin culimada aan hubeysneyn oo barisamaadkii Ummadda Soomaaliyeed ay ku ixtiraami jirtey Diinta ay xambaarsan yihiin, wax kasta oo ay la soo hor fariistaan, taasoo mudadii dagaalada sokeeye ay socdeen lagu bedeley in laga tago wax kasta oo ay Ummaddaha aaduunka ay ixtiraamaan, waxaana la baneystey wax kasta oo laga xishoodo, hawshuna waxay noqotey in muwaadinka Soomaaliyeed ee qiimaha lahaa si bareer ah loo dilo ama loo iib geeyo dalallka ka soo horjeeda jiritaanka dalka iyo dadka Soomaaliyeed, islamarkaana laga cararo dadkii Islaamka ahaa oo loo cararo, meel aan loo cararin.


Maxamed Macallin Cismaan (All-man) Somalitalk Jabuuti.
fatxumaalik@hotmail.com