Muqdisho: Xarunta Maato Lays
"dhimanay, Barakacnay, Dhibaatoonay, Baaba'nay oo ma noolin". Haddaladan sidaad
garan karto murugado ku dheehan tahay, waxay sidii bulaacad uga soo burqadaan
waqti walba afka dhibanayaasha lagu tacadiyey ee anfariisan kuna kala firdhay
dunida gaar ahaan kuwooda duruuftu lugaha ka xirtay ee kari waayay in ay isaga
baxsadaan meesha ay jugta culus ee dhawaqa aan la jeclaysan wadata ay madasha ka
dhigatay (Muqidsho), dhibanayaashaan oo mudo ku taamayay xiliga ay u xuubsiiban
doonaan jawi xasiloon oo ka maran shanqarta qaribtay qalbiyada dad badan kuwaas
oo ku sarqaamay baaruudda ka dhacaysa hubka aan kala aqoon marasta iyo
mooryaanta ayaa haatan u muuqda kuwo sii rajo dhigaya, maatadaan la dayacay ayaa
sidoo kale af labadii ku dhawaaqaya "Yaa naga naxaya, yaa noo damqanaya, yaa
dhibkeena garan kara?". Middaan oo muujineysa sida ummadda jahwareertay u
doonayaan cid wax ka furdaamisa musiibadda ku habsatay (Allaa leh Furdaamin),
waxaase weli fara ku tiris ah inta uu beerku u damqaday maatida dayacan ee ku
hadaaqaysa "yaan ummadda la baabi'in".
Shacabka Masaakiinta ah oo mudo lagu soo tuntay welina ay ku socoto ku tumasho
cusub ayaa marba meel loo soo cuskaday sidii looga dhigan lahaa jaranjar lagu
gaaro hadaf dan gaar ahaaneed xambaarsan, fikradaha lidiga isku ah ayaa xiliba
xiliga ka dambeeyey marba dhinac usha uga gaaracayay masaakiinta dhulka daadsan,
intaa keliya looguma simin ee waxaa loogu daray xitaa in dhulka lagu jiido,
maxay dhaantaa dhulka ku jiidid haddii dhiigooda baxaya laga talaabsaday oo aan
la isweydiin.
Odey ka soo barakacay Muqdisho oo ku nool buush yar oo cooshado ka sameysan ayna
ka muuqato dandaro xoogan ayaa ku cataabay "waxaa hortayda ku khur-baxay
wiilkayga oo ahaa gacantayda midig, waxa uu qaraab magaalada nooga soo dhiciyo
ayaan dabka saaran jirnay, allaa deeq baxshee, maanta buushkaan ayaa ku jiraa,
waxaan ahay waayeel aan xoogsan karin, cid u xoogsi tagtana aysan jirin, ninkii
wax noo soo dhicin jirayna waa nala dhaafiyey, cid isweydiisayna ma jirto",
odeygaas oo illin ay indhihiisa ku taagnayd ayaa markaa kadib
waayo-aragnimadiisa soomaaliya isaga oo ka hadlaya waxa uu hadal murti
xambaarsan ku yiri "Xaalka Soomaaliya waxa uu haatan u muuqdaa mid dhinac walba
uu ka soo riixayo darbi culus oo ay saaran yihiin danley dooneysa in ay huwiso
hadafkeeda maro xariir ah iyagoo taa bedelkeeda masaakiinta u goglay Maro
guduudan, Muqdisho oo beri loo soo dalxiis tagi jiray, cid kastana ay ku hamiyi
jirtay sidii ay caasimadda indhaha uga qaadi lahayd ayaa haatan waxay noqotay
Xarunta Maato Lays, cid loo arxamo ma jirto, waxayna arrintu ku soo biyo
shubatay (Maxaa iga galay), nin walba ama koox kasta hadday u cuntami weyso wax
walba oo lagu tilmaamo in nabad Soomaaliyeed lagu raadinayo waxay iyada oo sii
xaydan oraneysaa "looma dhama", haddase waxaa oraahdaa caanka ka noqotay
soomaali dhexdeeda lagu bedelay marmarsiyooyin cusub sida "Waxay ka soo
horjeedaa shareecadda Islaamka" iyo wixii la mid ah, ummadda Soomaaliyeed way
dooneysaa Shareecadda Islaamka, laakiin in sidii la doonayo loo fasirto ayaa ah
wax aad ugu xun Islaamnimada".
Xarunta Maato Lays (Muqdisho), sanadihii ugu dambeeyey waxay fool xumo ka sii
sameysay dhanka amaba ku sii caan baxday in la is dul dhigo Hooyo, Aabbe iyo
carruutooda, kadibna la yiraahdo waan ka xunnahay, waana ka tacsiyadeyneynaa.
Muqdisho oo marba madal ku soo furaneysay in ku siman 19 sano ayaa haatan sida
muuqata ku caan baxday Maato Lays, xasuuqa dadka tabaaleysan dhiigooda burqaday
waxaa jagooyin ku helay madaxyo isu mooda in ay yihiin kuwo ugu caqliga badan
dad oo idil, waxaana weli maalin walba ku soo caan baxa oo masraxyada ka soo
muuqda shaqsi cusub, waxaa kuu sii muuqan kara in weli ay jiraan kuwo oon u sii
qaba in ay dhiigga ku dul khudbeeyaan.
Isku soo wada duuboo, waxay Dad badan oo caqli u saaxiib ahi isweydiinayaan sida
Xarunta Maato Lays loo soo celin lahaa Magaceedii hore, isla markaana mar kale
loo oran lahaa Miskiin Quudiso, magacaas oo muraayadda dalka horey loogu aqoon
jiray, lamase oga marka ay taasi rumoobi doonto.
W/D: C/raxmaan Max'ed Aadan (Dirham)
Cabdiraxmaandirham@hotmail.com
Faafin: SomaliTalk.com | March 2, 2009
Daabaco
Boggan | Print
Yemen:
C/laahi Yuusuf oo Booqday Qabrigii Ismaaciil Jabarti... + sawiro
