SOMALITALK.COM dahabshiil
w w w . S o m a l i T a l k . c o m
SOMALITALK - WARAYSI

WAREYSI: XILDHIBAAN MAXAMED C. YUSUF OO KA SOO LAABTEY CASMARA

Maalmo ka hor waxaa magaalada Casmara ee dalka Ereteriya ka soo laabtey Maxamed Cabdi Yuusuf, oo ah siyaasi waayo arag ah, muddo dheerna siyaasadda ku soo jirey. waxaana ka wareystey isaga oo jooga Magaalada london xaaladda dalka, hawlaha ay wadaan, wixii u qabsoomey iyo Arimo kale waxaana ugu horreyn weydiiyey:  

S: Ugu horreyn aan ku billaabo ma ka tanaasushey xilkii Xildhibaanimada, mar haddii la idinka saarey Golaha Baarlamaanka?  

M.C.Yusuf:  Weli xildhibaanno ayaan nahay, xildhibaannada dhabta ahna waa innaga, waxaan Xildhibaan ahayn qofkii ka leexdey wixii uu u soo dhaartey ee ah qarannimada dalka iyo midnimada dadka, Xildhibaankii danaystey ee ogolaadey inuu isticmaar ku hoos shaqeeyo waa qaa’inu waddan danayste ah.

S: Muddo afar bilood ah ayaad ku sugnayndeen magaalada Casmara ee dalka Ereteriya, maxaad ka qabanaysaan halkaas? Maxaase idiinka qabsoomey?

M.C.Yusuf: Joogitaankayaga Casmara laba arrimood ayaa ugu waaweynaa, ka wada tashiga qorshaha dambe ee sidii dalka loo xoreyn lahaa  hawl-maalmeedkayaga oo ahaa ka shaqeynta xaaladda markaas taagnayd ee qabsashada dalka iyo duullaanka Itoobiya oo aan beesha caalamka gaarsiinno taasna guul baan ka gaarney oo bulshada Caalamka oo dhan waa aan la kullaney qoraallo badanna waan soo saarney. Waxa kale oo aan ka shaqeynay sidii dadka Soomaaliyeed inta diidan gumaysiga sidii la isugu keeni lahaa, taasna meel fiican ayey mareysaa oo waxa hadda la diyaarinayaa in lagu urur siyaasadeed oo lagu mideysan yahay oo dalka ka xoreeya cadawga haysta.

S: Yaad ka tilmaami kartaa wakiillada beesha caalmaka ee aad la kulanteen?

M.C.Yusuf:  Waxaan  la kullaney mas’uuliyiin ka socotey QM, Jaamacadda Carabta, Midowga Yurub iyo wakiillada iyo diblomaasiyiinta dawlado badan oo shisheeye oo aan dhammaantood uga warbixinney xaalladda dalku uu ku jiro.

S: Beesha Caalamka iyo wakiillada dawladaha shisheeye ee aad la kulanteen ma waxay idiin aqoonsan yihiin ama idiin kula kulmeen adinkoo ah Xildhibaanno?

M.C.Yusuf:  magac Xildhibaannimo iyo annaga oo ka wakiil ah dadka iyo dalka ayey nagula kulmayeen, waa ay aqoonsan yihiin inaannan ahayn dad la ruqsayn karo markii la doono, waxayna ogyihiin inaan diiddannahay waxa dalka ka socda.

S: Ururka aad carrabka ku dhufatey oo dhowaan lagu dhawaaqi doono yaa ka qayb galaya ama ka mid noqonaya?

M.C.Yusuf:  Soomaali oo dhan cid laga reebayaa ma jirto, haddaan la helin urur dadka isu keena oo mideeya dalku ma xoroobayo, midnimo ayaa loo baahan yahay.

S: Idinka oo xildhibaanno ah inaad urur siyaasadeed gashaan soow ma saamaynayso Xildhibaannimada aad sheeganaysaan?

M.C.Yusuf:  Innaga in dalka la xoreeyo ayaa mudnaanta inoo ah, Xildhibaannimada taas ayaa inooga muhiimsan. Ururkaas iyo xildhibaannimaduna isma diidayaan oo dadlka iyo dadka loo shaqeynayo ayey qayb ka tahay.

S: Kooxdiinna xildhibaannada ah ee labaxdey Baarlamaanka xorta ah waxa aad joogtaan Casmara intii kalena Baydhaba, ma kuu muuqataa qaab aad isugu iman kartaan oo Baarlamanaanka dib loogu mideyn karo?

M.C.Yusuf:  Baarlamaanka waxaa lagu mideyn karaa in cadawgu dalka ka baxo, Soomaalina ay isu soo noqoto. La qabto shirweyne Soomaaliyeed oo ay ka soo qaybgalayaan Maxaakiimta, Bulshada rayidka ah, aqoon yahaniinta iyo Salaadiinta dhaqanka, haddii taas la waayana la huri maayo in dagaal loo galo sidii dalka loo xoreyn lahaa.

S: Baarlamaanka Baydhaba jooga soo weli mushaharro ma qaataan maadaama ay iyagu dalkii joogaan?

M.C.Yusuf:  Maya, waa horaa ugu dambaysey. Wax ay helaan ma jirto, waa laga joojiyey. 3 jeer ayuu Kenya isaga daba noqdey {Sh. Aadan Madoobe} Hay’adihii wax bixin jireyna waxay Mushaharradii iyo gunnadii Baarlamaankaba saldhig uga dhigeen Baarlamaan mideysan in la helo.      

S: Maalin ka hor Melez Zenawi waxa uu sheegey inuu ka noqdey qorshihii uu ciidamadiisa dalka ugala bixi lahaa, dagaallada ka socda Muqdisho darteed?

M.C.Yusuf:  Melez Zenawi hadalkiisa lama qaban karo, wax run ah ma yaqaanno. Ciidamadiisuna dalka uma imanin inay dadka Soomaaliyeed wax u qabtaan oo ay iska tagaan ee waxa ay u yimaadeen inay qabsadaan, weligoodna tegi maayaan illaa ay arkaan dadka oo inta u midoobey iska dhicinaya. Baryona  ma ahan oo cadawga qasab baa dalka looga saarayaa.

S: Itoobiya waxay ku andacoonaysaa in ciidamo bedela horta la helo inta aysan dalka ka bixin, haddii kale xaaladdu halkeedii ayey ku laabanaysaa, sida ay ku doodayso? 

M.C.Yusuf:  Itoobiya horteed dalku nabad buu ahaa, dhibaato iyada ugama horreyn, inta ay joogtana dalku dhib ka bixi maayo. Weligeedna iyada ayaa dalka dhib ku haysey, dhibaato aan iyada ahayni ma jirto.

S: Dalal badan oo caalamka ah ayaa arrintaas qaba, in horta ciidan bedela la helo?

M.C.Yusuf:  Caalamku waxa uu qabo iyagay jirtaa, innaga waxaa na xukuma xaaladda dadkeennu ku jiro.

S: Ma kuu muuqataa qaab lagu badbaadin karo dawladda KMG ah xalna uu ku imaan karo?

M.C.Yusuf:  Dawlad la badbaadin karo oo dal wax u qabnaysa iima muuqato. Nimanka madaxtinnimada sheeganaya ehel uma ahan xukunka. Dembiyo waaweyn ayey galeen, kumannaan dad ah ayaa dhiiggooda la daadiyey, kummaanna waa la barakiciyey. Cadawgii soo jireenka ahaa ee Soomaaliya ayey dalka ku soo hoggaamiyeen. Ma ahan dad qaranka lagu aamini karo. Iyaga iyo isticmaarkii ay keeneen isku waddo inay maraan ayey ku habboon tahay.

S: Caalamku waxa uu qabaa in Hay’adaha qaranku aysan burburin sida Baarlamaanka iyo Dastuurka laakiin xukuumada la ballaariyo qaabkaasna dib u heshiisiinta loo maro?

M.C.Yusuf:  Hay’adaha qaranku waxa ay burbureen markii dalka la qabsadey. Axdiga Qaranka waxaa uu dhigayaa madaxbannaanida dalku waa muqadas. Waa lagu tuntey taas oo waa la tuurey, wax la jeex-jeexey ayey la mid tahay. Baarlamaankuna cadow ayuu ku hoos jiraa oo xor ma ahan.

S: Adinku waxa aad joogtaan Ereteriya, oo lagu eedeeynayo inay dhibaato Soomaaliya ka waddo

M.C.Yusuf: Taas qof aan wax kala garan karin ayaa loogu sheekeeyaa. Ereteriya maxay ka rabtaa Soomaaliya? Inay Soomaaliya qabsato oo gumaysato miyey rabtaa, sida Itoobiya? Waa dal xornimadeeda u soo halgamay, saaxiibna la ah dadka Soomaaliyeed oo garab taagan si ay isaga xoreeyaan isticmaarka xabashida. Itoobiya waxay doonaysaa inay nagu darsato dalka ay gumaysato. Dawladdaanina waa shaabad ay ku xalaalaysanayso. Dalka Ereteriya isku qaddiyad ayaan nahay Gumaysi iyo dhib ayey soo mareen. Waa meel Soomaali lagala jiro ee ma joogno meel Soomaaliya looga soo duulo.  S: Ereteriya hub miyey siisaa kooxaha ka dagaallamaya Soomaaliya?

M.C.Yusuf:  Ereteriya qaddiyadeenna ayey ka hadashaa, hub iyo dhibaatona uma soo dhoofiso. Waxa hore loo sheegey in 2000 oo askari ay Soomaaliya ka joogaan, hal askarina waa laga waayey. Ereteriya hub ayey keentaana waa been abuur kale oo loogu cudur daarayo haysashada Itoobiya ee dalka.

S: Dad ayaa soo jeediyey in dawladda KMG ah qudheeda aysan xor ahayn oo dalka xukuumad iyo shacbiba la wada haysto, marka ma ka fekerteen in wada shaqeyn aad la yeelataan si aad xalka u wada raadisaan, adinkoo isku dhinac ka soo jeeda?

M.C.Yusuf:  Waa la haystaa, oo wiilasha Tigreega ah yaa sidey doonaan ka yeela. Iyaga ayaa is moodsiiyey in Xabashi wax u tarayso. Dabadhilif marka danta laga leeyahay laga gaaro waa la tuuraa. Iyaguna niman ka soo noqdey qaladkoodii ma ahan oo weli waa ku sii indho-cad yihiin. Wax sharaf ah oo ay leeyihiin ma jirto, Itoobiyana ninba nin ayaa uga hooseeyaa oo marba ninkii ay doonto ayey mid kale ku bedeli doontaa.

S: Maalmo dhoweyd dad muctarif ka ah magaalada Muqdisho ayaa qaarna la qabqabtey oo la xirey qaarna guryahooda si aan haboonayn loo baarey?

M.C.Yusuf:  Ujeeddo ayaa arrimahaas oo dhami u dhaceen, waana in Soomaali cidna aan la dhaafin oo la bah dilo, sharafteedana meel looga dhaco. Dadka xadgudubkaas lagula kacayna waxaa ka mid ah Madaxweynihii hore C/qaasim. Qof Alle iyo qofkii ay is yiraahdaan waxaan waa diidan yahay in la ciqaabo oo la handado ayaa loola jeedaa.

S: Shirka dib u heshiisiinta Qaran rajo fiican ma ka qabtaa? Adinkuse ma ka qayb galaysaan?

M.C.Yusuf: Shirka meel dhexdhexaad ah oo dadku uu xor yahay inuu ka dhaco ayaa lagama maarmaan ah, ajanduhuna ahaado wax la isku raacsan yahay.

S: Shir guddoonka shirku qaabka ay qabanqaabadiisa u wadaan ma ku qanacsan tihiin?

M.C.Yusuf:  Shir Gudoonka nimanka Xamar jooga ayaa magacaabey, marka marna kalsoonideena ma helayo.

S: In xubno aad ku soo darsataan Shir-guddoonka miyaad doonaysaan mise in laba shir guddoon la sameeyo?

M.C.Yusuf:  Waxaan qabnaa in dadka shir-guddoonka noqonayaa ay ahaadaan dad dhexdhexaadnimo lagu soo xuley oo guud ahaan dadka Soomaaliyeed kalsooni ka haysta oo aan lagu tuhmi karin inay isticmaarka u adeegayaan. 

Waxaa Wareystey

C/qaadir Guutaale
guutaale99@hotmail.com

Faafin: SomaliTalk.com | July 1, 2007

 

Kulaabo bogga  www.SomaliTalk.com 
© www.SomaliTalk.com