Wada fadhiisi, isqadarin, iyo talo wanaag, waa waxay Somaliland Runtii ku caano maashay, duruufo adag, burbur balaadhan, beelo kala durugsan, bunduqyo hanti u ah badiba dhalinyaradii ururkii Mujaahidiinta SNM, ayaa runtii ahaa calaamadda qudha la xasuusan karaayey sannadkii 1991-kii, dhaawacyada waaweyn ee ka muuqanaayey magaalooyinka Somaliland oo aad moodaysay inaan laba qarni hayb dadi soo jaan dhigin, geedaha dhaadeer ee qariyey dhamaan dhulkii banaana ee la mari jiray, aaladaha qarxa oo meel weliba ku xidhan, iyo bur bur aan baaxad lagu qiyaaso la garanayn oo qariyey isha bu'deeda cidhif kasta oo ka tirsan Xarunta Jamhuuriyadda Somaliland ee Hargeysa, akhriste aan da'yaraado eh waxaan ka mid ahaa rocobtii ugu horaysay ee reer Somaliland ee markay maqleen xoraynta dhulkii hooyo dhinac dhigi waayey gogosha maalmo badan, dhabanka iyo gacanta ku hayey wakhtiyo badan, maankayga waxaa ku soo noqnoqonaayey su'aalo badan oo aan isweydiin jiray, qalbigaygu wuxuu u ruxmi jiray si aan joogsi lahayn, wadnahaygu wuxuu u sabayn jiray mid aan qiyaasi lagu xadidi karin, Su'aasha ay maskaxdaydu isweydiin jirtay waxay ahayd

Goorma ayaad gogosha dhigan goobtii aad ku dhalatay, goorma ayaad dhisme waxbarasho ka dheehan dhulkaaga, goormaad dhul aad leedahay si qurxoon ugu laafyoon, iyo kelmado aan la soo koobi karin?

18 May 1991 waxay ahayd maalin dihin, dahsoon, daalacan, oo aan sina loo dafiri karin, waxay ahayd maalin ay beel weynta iyo beel yarta Somaliland jilbaha dhigatay sidii dhinac loogu dhigi lahaa dhul muddo dheer rajo kala durkeen (isolated nation), waxay ahayd maalin ay neeftu ka soo baxday ciroole badan oo mar uun ku taami jiray inuu mawdku ku simo dal Somaliland la yidhaahdo oo ka bildhaama cidhifka beri ee geeska Afrika.

Maalin cimiladu degenayd, dhulkii kulayl badan lahayn, qabaw badanna aanu jirin, cadceed quruxsani ka soo bildhaantay dhinaca beri ee Magaalada Burco, cirku uu ku shaqlana daruuro aan tiro badnayn, ayey ahayd Aroortii ay ku waabariisteen Xeerbeegti badan, Salaadiin wax kuu ool ah, garaado iyo boqoro alla siiyey hibo aftahanimo, Runtii maalintaa akhristow midda keliya ee la odhan karaayey waa ka sinaayeen xeerbeegtidaasi waxay ahayd mid qudhaata oo ahayd Farxad balaadhan oo ay dalkoogu markale ugu arriminayaan muddo 22 sanno ka dib, Xasuuq, cagajuglayn, cabudhin, car juuq dheh, iyo cidhib tirtirid, yaanan hadalka ku dheeraane, waxaa halkaasi lagu agaasimay waxaan dunida horumartay hore weligeed u arag, waxaa la wada fadhiistay geed hoostii, runti waxyaabaha aan la iloobi karini waxay ahayd indhaha duruuftu ka muuqato ee maalintaasi soo xaadiray inay dhegahoogu maqlaan Qaran ay usoo jihaadeen oo ka bikaaca beriga afrika, taasi waxay ku dhabawday shir muddo saacado ah ka socday goobtaasi, waxaa loo soo dhaqaaqay Magaalada Hargeysa, halkaasi oo la isku af gartay inay xudun u noqoto Maamulka curtay ee yagleesha ah ee Somaliland, Maskaxyo badan ayaa markiiba isweydiisay intuu qarankani sii badbaadi karo, iyo dhaqaalaha uu ku shaqayn karo, waxaan maskaxda cidina markaa ku haynin rajada aan heerkeedu sareeyo ee ku dheehan quluubta reer Somaliland, runtii Madaxweyne Cabdiraxmaan Axmed Cali ilaahay naxariistii Janno ha siiye Madaxweynahii ugu horeeyey ee Somaliland yeelato wuxuu sameeyey dedaal aan yarayn balse la odhan karaayey dhinac kale kumuu guulaysan inuu soo wada jiito beelweynta Somaliland, muddo seddex sanno ah ka dib ayaa loo dareeray in dibu habayn lagu sameeyo hasha Maandeeq "Somaliland".

 

"SOMALILAND MAANTA IYO SHALLAY

Ilaahay labadoodaba ha u naxariistee Sheikh Ibraahim Sheikh Yousuf Sh. Madar iyo Suldaan Mohamed Suldaan Faarax Udub dhaxaadkii Aas Aaska Somaliland

INA LILAH WA INA ILAYHI RAJACUUN: TACSI KU SOCOTA SHEEKH IBRAAHIM SHEEKH YUUSUF Aniga oo ah Maxamed Cabdi Xasan (diridhaba), kuna nool waddanka Pakistan, Magaalada Karachi, waxaa aniga oo aad iyo aad iyo aad uga tiiranyeysan tacsi gaadhsiinaya dhamaan shacabka Somaliland meel wal oo ay dunida kaga dhaqanyahiin, waxaan kale oo tacsidani gaadhsiinaya xukuumadda Jamhuuriyadda Somaliland gaar ahaan Golaha Guurtida Jamhuuriyadda Somaliland, iyo Labada gole qaran, waxaan kale oo aan tacsi taa la mid ah gaadhsiinaya dhamaan ilma sheikh Madar oo dhan meel wal oo ay dunida ka joogaan aniga oo uga tacsiyadayna Geeridii Naxdinta lahayd ee asiibtay Walaalkeen/Halgamaagii weyna, Aasashii weyna ee Somaliland ilaahay naxariistii Janno ha siiye Gudoomiyahii Golaha Guurtida Somaliland, MARXUUM SHEIKH IBRAAHIM SHEIKH YUUSUF SHEIKH MADAR, oo ku geeriyooday Magaalada London, waxaan leeyahay Ilaahay dhamaanteen Samir iyo Iimaan ha inaga siiyo insha allah Umadda Reer Somaliland ee uu ka baxayna ilaahay samir iyo Iimaan saadiq ah ha ka siiyo, Ilaahay Marxuumkana ha ugu deeqo Janno Fardawsa Aamiin Aamiin Aamiin Aamiin Allahayow. MOHAMED ABDI HASSAN (DIRIDHABA)

Magaalada Boorama oo lagu tiriyo inay tahay Hooyadii Labaad ee Somaliland, marka magaalada Burco laga yimaado oo lagu hindisay qaranka Somaliland ayaa marti soortay boqolaal iyo boqolaal xeerbeegti ah oo iskaga kala yimid cidhifyada dalka Somaliland, waxaa loo guntaday sidii looga midho dhalin lahaa hadafkii lagu gaadhay magaalada Boorama seddex sanno ka dib, Bishii April sannadkii 1993-kii ayaa lagu soo gebo gebeeyey shirkaasi iyada oo halkaasi dawlad cusub lagaga dhawaaqay, waxaana Somaliland durtuba yeelatay Madaxweynahii Labaad ee taariikhda Somaliland soo mara Madaxweyne Maxamed Ibraahim Cigaal ilaahay naxariistii janno ha siiye oo lagu tiriyo inuu yahay Aabahii Qaranka Somaliland "The Father of the nation" wuxuu madaxweynaha cusub ku guulaystay inuu hanto quluubta beelaha Somaliland, wuxuu isku keenay hindisiyaal badna oo kala baahsana, wuxuuna ku guulaystay inuu sameeyo Xukuumad tayo badan oo laga wada dhex muuqdo, wuxuu sameeyey garsoor la odhan karaayey wuu dhaamay wakhtigaasi halkii lagu sugna, Madaxweyne Cigaal wuxuu ku guulaystay inuu dhamaan hubka ka dhigo maleeshiyaadkii beelaha ee xoreeyey Somaliland oo dawladdii isaga ka horaysay kuu guulaysan kari wayday, wuxuu sameeyey hanaan dhaqaale oo aad iyo aad loogu farxay tusaale ahaan wuxuu saxeexay madaxweyne Cigaal Mashruuc Somaliland ku yeelanayso lacag u gaar ah "Somaliland shiling" oo ahaa astaanta qudhaata ee lagu ansixiyey qaranimada Somaliland, wuxuu dejiyey Nidaam haboon oo amaanka Somaliland lagu sugaayo "best inherited security plan in somaliland" Madaxweyne Cigaal alla naxariistii Janno ha siiye wuxuu sameeyey ciidamo qaran oo Somaliland markii ugu horaysay taariikhda yeelato, ciidamo boolis ah oo suga nabad gelyada iyo amaanka magaalooyinka Somaliland, ciidamada jeelasha, iyo dhamaan haykal dawladeed oo lagu aqoonsan karo Somaliland, wuxuu yagleelay xidhiidh diblomaasiyadeed oo Somaliland la yeelato dawladaha jaarka, iyo in Somaliland laga dhaadhiciyo beesha caalamka, iyo horumar balaadhan oo bulshadu si habsami ah u dareentay.

SOMALILAND IYO MAANTA

Maanta waxaynu taaganahay maalin aynu dheriga ka dhignay yacyacood oo aynaan bisaylna gaadhsiinin qaydhiina ka keenay, Maanta waxaynu gaadhsiinay dalkeena Somaliland hanaan dimuqraadiyadeed oo aan ka hirgelin dhamaan afrikada madow, waxaynu yagleelay ama aasasnay axsaab siyaasadeed oo ka hirgelay dhamaan Somaliland, waxaynu qabsanay dooroshadii Madaxtooyada oo dalka ka dhacday, Dawladdii la doortay ee sida dimuqraadiyadda ah loo doortay waxaa la odhan kara waxay samaysay dedaal caajis ku jiro "passive effort", waxaad mooda in Xukuumadda Somaliland ay maanta ku fikirayso sida tani "haddii la gaadhay nabadgelyo maxaa kale inoo hadhay? waxaad mooda inay xukuumaddii aynu codka siinay ee yari iyo weyn mucaarid iyo muxaafid taageero siinay aanay irbadda dunta gelin karaynin, waa run oo sida Riyaale sheego waa la tegay europe, waa lala hadlay diblomaasiyiin badan oo kun jeer ayaa loo sheegay in Somaliland tahay qaran gooni u go'ay aanay waxba ka gelin waxaa Soomaaliya yaalla, Su'aashu waxay tahay maxaa xiga? waxaa hubaal ah inaan horumar dhinac weliba leh inoogu imanayn fadhiga, waxaan qaba in yooyatan iyo muran siyaasadeed wakhtigani xaadirka ah dheefi karin waxaynu hiigsanayno, u fiirso, Maxaa ay shacabka faa'iido ugu fadhida "Riyaale ayaa yidhi Kulmiye waa sidaasi iyo Axmed Siilaanyo ayaa Madaxweynaha eedeeyey iyo Faysal Cali waraabe ayaa sidaasi yidhi" waar nimanyahow waxaynu u baahanay inaynu guntiga dhiisha iskaga dhigno, Soomaalidu waxay tidhaahda "nin qoyani biyo iskama dhawro" bahasha waynu soo dedaalnay oo soo wadnay oo soo giraan girinay ee yaynaan ku ciyaaloobin, Waxaan qaba anigu shakhsi ahaan in nin yidhi "Caawa caqli keen" aanu wax faa'iida ah soo kordhin, waxaa tusaale inoogu filan kharashka ku baxaya barnaamij siyaasadeed oo hadal mooyaane wax kale ka muuqanin imisa kun oo qof oo Somaliland ah oo baylahsan ayaa u baahan, Soomalidu waxay tidhaahda "ninkii gaajoonayey soori wax u tarta" dalkeena abaaro ayaa sameeyey, boqolaal qof ayaa ku baylahsan meel weliba, 30%, dadkeena ku dhaqan magaalooyinka waaweyni waa bilaa hoy "guryo la'aan" waxaan qaba Xuseen bulxanow inaynaan joogin hoolalkii waaweyna ee xisbiyada dalka maraykanku ku doodi jireen ee aynu joogno dunida seddexaad, waxaynu joogna dal yar oo 13 sanno oo qudha jiray, wuxuu u baahanyahay kolkoolin ee uma baahna haadan siyaasadeed in laga wadhfiyo, shirka Embigathi iyo ragga ku shiraaya halkaasi waa qaar naftooda u il daran, ma jirto qasab la isku qasbo wax dunida maanta, waxaynu haysana ilo kasta oo aynu wax ku dhaqaajin karo, Soomaalidu waxay tidhaahda "Nimaan waxa soo socon garanin waxa jooga ma garto" maanta Soomaliya waxaa haysta waa "moral destruction" inay afka ka yidhaahda Somaliland waa inay shirka ka qayb gasho mooyaane wax awood siyaasadeed ah oo dunida ay ku cadaadin karaan in Somaliland dhaawac diblomaasiyadeed la gaadhsiiyo ma jirto. 

Midda kale ee aan jecelahay inaan qoraalkaygani ku soo af jaro waxay tahay waar nimankiinan SNM sheeganaaya ee leh kaadidaanu usoo cabnay waddanka ma waddanka Yaan wax loo qaban ayaa? waxaan arkaayey maalin dhawayd nin lagu magacaabo Boobe Yuusuf Ducaale oo dhaliilaaya Gudoomiyaha golaha Baarlamaanka Somaliland, waar waddanka aniga shallay u dagaalamay lama joogo ee waxaa la jooga maxaa maanta loo qaban kara, haddii lagu xisaabtamaayo aniga dagaalamay ee ka aan dagaalamin waxba ma qaban karo dunidu ma jirteen, Raggii europe xoreeyey ee Hitler dagaalkii labaad ee dunida jabiyey "D-DAY" kuma ay faanin ee inta ay qoriga tiiriyeen ayey guntiga dhiisha iskaga dhigeen inay sameeyaan dal dhis, iyo dibu heshiisiin, sidoo kale waddanka Koonfur afrika qarniyo badhkii ayaa madawgii waddanka u badna lagu taagna, waxay sameeyeen is cafis iyo heshiisiin guud "general reconcilation".

Waxaan qaba Boobe Yuusof maanta ninka waddanka wax u qabanaya ha dagaalamo ama yaanu dagaalamine ayaa wax u ah, wixii dhacay waa dhaceen waxaana haboon in la iska cafiyo, la isku qiro, la is ogaado wax halkay marayaan, toosinta iyo wax isku sheegidu waa fiicantahay, laakiin dhaleecaynta shakhsigu ma qabo inay tahay aftahanimo aad nagu soo kordhin karto.

aan ku soo gunaanado:

Rabiyow dagaaliyo
dabley gaatamaysiyo
doofaarro badan baa
musduleedka joogee
kuwa diidey nabadiyo
belo laga ducaystiyo
manaxaan hanoo dagin
duulaan hanagu jebin.

Rabow dowladnimaduna
kuma iman dalxiisoo
doorroonayaal baa
u daldaley naftoodoo
dumar baa hugoodiyo
dahabkii u iibshoo
Doondoonisteedii
dhiig baa ku daatee,
Rabow dawlad curatoo
ubadkeeda deeqdoo
dakhrada bogsiisiyo
dawa la isku baantiyo
ka dhig malabka doocaan.

Rabiyow dirkeygii
gobolaa dambeeyoo
u dib jirey caddaawoo
darrayada gumeystuhu
daran-doori lagu dayey "SOOL SANAAG BERI BUHOODLE"
rabiyow ka soo daa
Dibin-daabyadoodoo
lixda dagal isu keen. SOOL, SANAAG, HARGEYSA, TOGDHEER, AWDAL, SAAXIL

Rabiyo dadkaygana
danwadaag isjeceloo
darjaysa qarankiyo
bulsho laga dabqaatoo
Carro Edeg ku dayatiyo
ka dhig ul iyo diirkeed.