Wasiirka Tiknaloojiyada iyo Cilmi Baarista Md, Maxamed Cali Xagaa
"…Rajadeydu Aad Bey u Sareysaa Inkastoo ay Jiraan Caqabado Badan, Hada Waxaan
Helney Dariiqa Dowladnimada"
Wasiirka Tiknaloojiyada iyo Cilmi
Baarista Dowlada Midnimada Qaran ee Soomaaliya Md, Maxamed Cali Xagaa oo aan
kula kulmey Hoteel Laseista ee caasimada dalka Jabuuti, waxana ka weydiiyey
Tilaabada ugu horeysa ee uu qaadayo, sida uu u arko xilka loo magacaabey,
NGO’syada wadaniga iyo kuwo aan wadani ahayn ee sameeya cilmi barista sida uu
ula dhaqmayo iyo arimo kale isagoo arimahaasi ka hadalaya ayaa wuxuu yiri
"markaan eego xilkaan culus ee la ii dhiibey waa amaano culus oo aan dadka ugu
adeegayo, mas’uuliyada la iidhiibey iyo waqtiga la ii dhiibeyna waa wax culus,
hadan waxaan ku faraxsanahay, Golaha wasiiradda cusub ee loo xueley Ummada
Soomaaliyeed, waxaana ilaahay ka baryayaa inuu xilkaan ii fududeeyo" ayuu yiri
mar aan weydiiyey sida uu u arko xilkaan loo magacaabey.
Mar aan weydiiyey Wasiirka sida uu uga hawlgalayo Wasaarad aan lahayn xarun ayaa
wuxuu ku jawaabey "waa run hadalka aad sheegtey, marka laga hadlo
Tiknaloojiyada, Soomaaliya intii ay ku socotey dariiqa bur burka, aduunyadu meel
sare ayey ka gaartey Tiknaloojiyada, wasaaradanina waxay ka mid tahay,
wasaaradaha ugu hawlaha badan dunida oo dhan, marka laga ahdlo xaruna, kuwii
hore u jirey ayaan bur buriney, taasina mushkilad ma leh, iyadoo ah wasaarad
cusubna meel la dejiyo loo waayi mayo, laakiin waxaan isleeyahay hadii
soomaaliya ay degto, wasaaradani waxay ka mid tahay Wasaaradaha ugu horeeya ee
mudnaanta la siindoono, waxaan keloo maanka ku hayaa hadii aan is dhaha ka soo
bilow halkii hoose mudo badan ayey qaadaneysaa, waxaan dhisayaa in siyaasada
wasaaradani ay noqoto in laga bilaabo Tiknaloojiyada Caalmaka halka ay mareyso
in laga bilaabo, si Ummadu ay uga faa’iideysato heerka la marayo". Ayuu yiri
"Tilaabada ugu horeysa aan qaadayo waxay tahay ee qabanayo in la aas aaso
xaruntii Wasaaradda, kadibna la baadi gobo dadkii Soomaaliyeed ee aqoonteeda
lahaa, Wasaaradanina ma ahan mid ku cusub maqal ahaan, markii ugu horeysey ee la
maqlo waxay ahayd dowladii Carta, waxaana ku xigey dowladii TFG-da markii lasoo
dhisey oo aan labadaba Xildhibaan ka ahaa, inkastoo markii dambe aan ku biirey
Xildhibaanadii Xorta" ayuu yiri mar uu ka jawaabayey su’aal ahayd tilaabada ugu
horeysa ee uu qaadayo.
Xildhibaan Maxamed Cali Xagaa mar aan weydiiyey su’aal ahayd Soomaaliya waxaa
NGO’syo Wadani ah iyo kuwo Ajnabi ah oo dhamaantood ka sameeya cilmi baaris
Soomaaliya, adigana waxaa tahay Wasiirkii Tiknaloojiyada iyo Cilmi barista
Soomaaliya, sideed ula dhaqmeysaa hay’adahaas aan la ogeyn halka ay wax u
gudbiyaan ayaa wuxuu ku jawaabey, ma jiro dowlad ilaa iyo hada la wareegtey
xilka ay hayaan sow lama dhihi karo waa hawl khatarteeda leh?!
"aniga waxaan soo dhaweynayaa cid kasta oo muwaadin ah oo cilmi baaris ka
sameysey Soomaaliya waqtigii adkaa ee dalku ku jirey bur burka, waana ku
aamnayaa, waxayna wax u qabteen dalka iyo dadka Soomaaliyeed, mana jiro wax lagu
fogeynayo, koleey aniga waxaa ii qorsheysan in la uruuriyo wax kasta oo cilmi
baaris ah oo la sameeyey xiligii hore iyo xiligii bur burka, islamarkaan meel
laysugu keeno, si hal meel looga wada hago, dadkaasina waan la shaqeynaynaa, Tan
kale waa run cilmi baaris waxa lagu sameynayo waa dalkii iyo dadka Soomaaliyeed,
mas’uuliyadeeda anagaa iska leh, qof kasta oo muwaadin Soomaaliyeed ah, xil baa
ka saran ilaalinta sirta Qaranka ee ma ahan mid uu saran yahay Xildhibaan,
Wasiir, Ra’iisul Wasaare iyo Madaxweyne xifdinta iyo ilaalinta Qaranka, marka
hadii aanan anigu manta arag dadd faraha kula jira inaan ku deg dego, marka
hawsha la guda galo ayaa la ogaan karaa".
Ugu dambeyn wasiirka waxaan weydiiyey Shacabka Soomaaliyeed mudo 19 sano ayuu ku
dhex jiray dagaalo iyo Ururo cusub, markaad eegto qaabka Xukuumada ay u socoto,
Baarlamaanka iyo Madaxweynaha oo ay isula jaan qaadayaan iyo xaalada guud ee
dalka Rajo intee la eg ayaad ka qabtaa in ay guulaysato Dowlada ayaa wuxuu ku
jawaabey Wasiirku
"Hadii aan sameeyo qiimeynta Aadamiga, Rajadeydu aad bey u sareysaa, anigoo ka
eegaya wanaaga, Ilaahayna wax wanaagsan baa laga baryaa, waxaana qabaa in
Soomaaliya ay ka bixidoonto mushkiladii haysatey, marka aan eego khibradihii
kala duwanaa ee aan soo marey waxaan ogaadey, in waxa laysku hayo ay tahay
xiligan Fikir, Bani’aadamku hadii uu fikr isku hayo, waxaa laga yaabaa inuu isku
soo dhawaado.
Waxaan keloo qabaa inuu abuuran yahay jawi suura gelin kara iney Ummada
Soomaaliyeed ka baxdo dhibaatada, waxaa kale oo jira mushkilada Soomaaliya
dadkii gacanta ku lahaa ee abuuri jirey, iyagoo dano gaar ah ka leh Soomaaliya,
islamarkaana isku hayn jirey arimaha Soomaaliya ayaa fikirkoodii ku aruuriyey
hal meel, waxayna hogaanka u dhiibteen Ahmed Would Abdallah, taasina waxay
horseedey iney heshiiyaan TFG iyo ARS, waxayna wada dhisteen Dowlad midnimo
Qaran, aruur-sanaanta danihii beesha Caalamkuna, waxay saamaxeysaa iney shaqeyso
dowlada midnimada Qaran.
Hadii aan Taariikhda dib aan u eegno Soomaaliya waxay soo martey sedax jiil
siyaasadeed midkii hore wuxuu ahaa kii 1960-kii oo xornimada u soo dagaalamey,
waxaa ku xigey kii Kacaanka, isaguna wuxuu ahaa kii abuurey mushkilada maanta
taagan oo ay ku dul bur burtey dowladnimadii iyo Qaranimadii Soomaaliya, wixii
markaa ka dambeeyey, waxaan qabaa iney maqneyn mushkilada taagan dadkii la
abuurmey oo arinta wax ka qaban lahaa.
Sababtoo ah waxaan ula jeedaa Hogaanka hada la doortey ee Madaxweynaha iyo
Ra’iisul wasaaraha ha u horeeyaane waa jiilkii ugu da’da yaaraa ee soo mara
siyaasada Soomaaliya, waxaana keeney xaalada, waxayna fahamsan yihiin dhibaatada
Soomaaliya sida looga bixi karo, waana madax isku tashaneysa oo aan ku tashaneyn
cid kale, dhibaatada Soomaaliya xalinteeda waxa ka maqan waxay ahaayeen laba
qolo ayaa isku haysatey qolo dooneysey in la soo celiyo dowladnimadii duntey iyo
qolo diidan, marka mushkilada waxaa looga bixikaraa isku tashi iyo wada tashi,
marka hadii aan isku soo duubo fikirkeyga Rajadeydu aad bey u sareysaa inkastoo
ay jiraan caqabado badan, hada waxaan helney dariiqa dowladnimada".
Maxamed Macallin Cismaan (All-man) Somalitalk Jabuuti
fatxumaalik@hotmail.cm
Faafin: SomaliTalk.com | March 12, 2009