Ma Dr Cumar Iimaan baa Maxkamadaha loo Caleemosaarayaa

C/Waaxid C/hi Khaliif

London, UK

Ilaah baa mahad leh. Nabadgelyo iyo naxariis nabi Muxamed korkiisa ha ahaato.

“Nicma (Ar) Rajul” haddii arrintaasi run noqoto. Oo yaa diidi kara nin wax aan kheyr ahayn lagu aqoon? Xitaa Soomaalida oo qabiil dilooday wey yaqaanaan qiimaha ay leedahay aqoontu markey dhaheen:

Aqoon la’aani waa iftiin la’aane
Waa aqal iyo ileys la’aane
Ogaada ogaada dugsiyada ogaada
U aada u aada walaalayaal u aada

Waxaan filayaa inuu erayadaas lahaa Allaha u naxariistee C/hi Qarshe. Aqoonta maaddigaa lafteedu waa caawisaa. Haddii sixiroolayaashii Fircoon ay fahmeen waxa nabi Muuse (CS) la yimid inuusan sixir ahayn waxaan filayaa in waxa Islaamku qabo aan cidna ka badin Dr Cumar Iimaan iyo culumada kale ee Soomaaliyeed markii Soomaali laga hadlayo. Giriiggii hore markey qofka aqoonta leh ciqaabayaan waxay qolka kula xiri jireen qof jaahila! Soomaalida lafteedu waxay dhahaan arrintaas oo kale;

ma weel dabo daloolaan wax kuugu shubaa mise qof aan wax aqoon baan baan wax kuugu daraa!

Haddii Soomaalidu sidaas ku maahmaahdo maxaa dad culumo sheeganayaa u rabaan iney wax ku darsadaan nin Ashahaado-la-dirir ah? Ma u maleyneysaan in qolyaha Tigreega u shaqeeyaa ka badshaan Dr Cumar cidda heshiis lala galo?

Muxuu nabigu (SCW) Abuu Bakar (RC) ugu doortay inuu tujiyo dadka markuu xanuunsanaa? Ilaah baa og xaqiiqda laakiin nabi Muxamed (SCW) kaddib Abuu Bakar baa muslimiinta ugu kheyr badnaa. Mar nabigu (SCW) xaddiis akhrinayey baa Abuu Bakar (RC) fahmay in nabigu (SCW) dhimashadiisa ka hadlayo waxaana saxaabadu la yaabeen Abuu Bakar oo iska ooyaya. Abuu Bakar (RC) da’diisa, muuqaalkiisa guud oon xoog iyo awood lagu sheegin iyo naxariistiisa iyo khushuuciisa darteed oo uu mararka qaarkood uu booyi jiray kama reebin inuu imaam diineed iyo mid dowladeed noqdo. Soow dhimashadii nabiga (SCW) Cumar binu Khidaab (RC) oo la ogaa ma jahowareerin? Abuu Bakar markaas ma isku dhexyaacay?

Dagaalkii ridada ka warrama? Soow Cumar lama yaabbaneyn sida Abuu Bakar ugu dhiirraday inuu la dagaalo kuwii riddoobay? Sidii maalintaas muslimiintu ugu baahnaayeen inuu hogaanka qabto qof cilmi leh ayaa maanta loogu baahanyahay. Marka haku kadsoomina kuwa ku hadaaqa in wixii shalay lagu liibaanay aysan maanta socon karin! Waxaa kaaga daran sida Abuu Bakar (RC) dadka u kala yaqaanay. Soow caddaaladii Cumar Binu Khidaab (RC) sameeyey wax kama gaareyso Abuu Bakar (RC) ileyn isagaa Cumar noo doortaye?

Markii madaxnimo laga hadlayo waxaa maskaxda Soomaalida kusoo fatahmaya qabiil. Fiicnaan lahaydaa haddii qabiillada Soomaaliyeed dooran lahaayeen madax caqli badan. Markii Ansaar sideenna oo kale ay qabiil isku leyneysay Islaamka ka hor ayaa waxaa ka dhammaday odayaashii oo waxaa ku batay dhallinyaro. Nasiib waxay ku yeesheen qabiilka Aws waxaa kaabbo qabiillo ka ahaa Sacad Binu Mucaad iyo Useyd Binu Xudeyr. Waxaan fiican inaan dib u akhrinno sida labadaas hogaamiye ku Islaameen waxaa kuu soo baxaysa haddii qofku uusan aqoon badan lahayn in caqliga Ilaah baxsho lagu liibaano oo loo baxsado haddii si fiican loo isticmaalo.

Waxaan filayaa qofkii Maxkamado sheeganaya oo aakhiro doon ah inuusan diidi doonin Dr Cumar Iimaan. WALLAAHI ma jirto marka xaalada muslimiintu mareyso halkaan oo kale wax ka fiican inaad maqasho wacdiga nin Ilaahay yaqaan. Muslimiintii joogtay waagii nabi Muuse (CS) soow uma caqli celin kuwii u hanqaltaagay wixii Qaaruun heystay. Yaa maanta Qaaruun ah? Beesha Caalamka (Qarbiga). Yaa saxsanaa kuwii yiri war Ilaahay iyo aakhiraa ka fiican waxa ninkaan heysto ee camal fiican keensada iyo kuwii adduunyo-doonka ahaa? Qofkii maanta sida akhyaartaas caqliga lahaa u hadla waxaa la leeyahay siyaasad ma yaqaan? Sida aan inteenna badan aan uga soo bixi weynay shuruudihii jihaadka iyo dalxoreynta marka laga reebo koox yar ayaa reer Banuu Israa’iil waqtigii nabi Daa’uud noolaa intoodii badneyd inta caasiyeen Ilaahay iyo hogaamiyahoodii oo biyo ka dhargeen baa waxaa jihaadkii galay oo Jaaluut qaabilay koox yar. Xitaa kooxdii yarayd markii qaar cawdeen oo cataabeen ayaa kuwii Ilaah si fiican u yaqaanay dhaheen: badanaa koox yar oo ka adkaatay koox badan, idinka Ilaahay dartiis kaddib inta Ilaahay talo saarteen oo baryeen bey samreen. Qofkii maanta sida waxgaradkaas u hadla waxaa la leeyahay waa qof aan aqoon wadciga lagu jiro? Waxaad mooddaa in hadda ay muslimiinta culumo u noqdeen kuwa ka raadgadanaya dhibka adduun. Ilaahay baa leh adduunyadu waa imtixaan. Ilaahay baa leh waa la is imtixaamayaa ilaa lakala baxo. Ibnu Qayim weydiiya sida uu weriyo iney dhibka xabsiga iyo kan adduun hilmaami jireen markey Ibnu Taymiyah hor fariistaan oo uu wacdiyo. Waxaa la rabaa hogaamiye marka Axamed Walad Cabdalla oo kale u booteeyo oo uu yiraahdo war ka baqa Bush iyo maamulkiisa dhaha sidii saxaabadu (RC) dhaheen oo ah Ilaah baa nagu filan ee lama rabo qof baqa oo diintiisa ka tanaasula.

Haddey arrintaasi run noqoto waxaan hogaamiyahaas kula talin lahaa inta Soomaaliya tago inuu wax u bilaabo sidii nabi Muxamed (SCW) wax u bilaabay. Waa inuu sameeyo masaajid iyo meelo la isagu yimaado. Waa inuu qabiilooyinka iyo dadka walaaleeyo. Waxaa imaaneysa in dadku wax wadacuno oo la iscaawiyo si abaaraha iyo cudurada looga samato baxo. Hadalka fiican iyo caddaalada baa dadka deeqi kara. Inuu odayaasha soo dhoweeyo. Inuu Ilaahay uga baqo xukunkaas oo isagu caddaalad iyo kheyr la yimaado. Qofku hadduu kheyr qabo wuxuu sheego waxay ku dhacaysaa qalbiga dadka halka kuwa adduunka raba ay hadalkoodu inta dheg naga soo galo uu tan kale ka baxayo.

WALLAAHI qofkii Beydka Ilaahay (masaajidda) xaqeeda siiya inuusan gargaar ka rabin Guriga Cad. Amiirkii Mu’miniinta Cumar (RC) uma heysan cuddo iyo cadad uu kaga hortago Ruum iyo Furus ee wuxuu saxaabada iyo muslimiinta ku dhihi jiray waxaa la idiin ka gargaarayaa samada (Allaah). Micno ma leh haddii hogaamiyayaashii hore ee Maxkamaduhu ka dhammaan waayeen in ay Beesha Caalamka noo gargaareyso.

Tobaneeyo sano ka hor baan waxaan masaajidda ku arki jiray kuwa ka soo horjeeday in Tigreega Luuq lagula dagaalo iyagoo leh waagii Makka baa la joogaa oo lama rabo in far la fidiyo. Qaarkood markii Xamar ay Tigreegu soo gashay baa Ilaahay naga aamusiyey ileyn dadku waa dhagaxtuurayaan haddii Xamar oo la heysto ay dadka ku dhahaan yaan far la qaadin. Waxaan ku dhihi jiray taariikhdu Hijrigu waxay maraysaa 1400 sano ka badan marka 14 qarni ka badan wax dib loo cesho. Cidna ma diidana in xikmad loo baahan yahay laakiin qof dhulkiisii la heysto oo jihaadku farad cayn ku yahay xaggee sheekadaasi ka soo gashaa? Shaki iigama jiro in inteenna aan Tigreega la dagaaleyn aan dambaabeyno marka annagoo dambi ku jirna inaan dad halgamaya aan eedeyno waa doqonnimo.

Maxay tahay nimanka madaxda mujaahidiin sheeganaya oo ay huteellada gaaladu ku waardiyeyneyso oo xitaa aan laguu ogaleyn inaad gasho? Wafuuddii nabiga (SCW) Madiina ku soo booqan jiray si sahala kuma kala garan jirin nabiga (SCW) iyo saxaabada ilaa ay dhahaan: kiinnee ina C/Mudalib ah ilaa ay saxaabadu farta ku fiiqaan ama nabigu (SCW) dhaho aniga. Inkastoo Soomaalidu si khalad ah u isticmaasho waxay dhahaan: kabahaaga iyo tolkaa bartankaa looga jiraa. Waxaa arrintaasi sidii la rabay uga dhabeeyey nabi Muxamed (SCW) oo saxaabadiisa dhexda uga jiray.

Maxaa kalsoonida naga lunshay? Hogaamiyayaasha muqaawamadu waa iney si fiican u hadlaan. Mar ay nabiga (SCW) iyo saxaabadu (SCW) dagaal ka soo noqdeen baa duhurkii waxaa la kala hargalay geedaha. Waxaa nabiga (SCW) loo firaaqeeyey geed. Nabigu (SCW) wuxuu seeftii surtay geedka waana seexday. Dabadeed waxaa soo kor istaagay nin oo inta seeftii nabiga (SCW) galka kala baxay oo is dultaagay nabiga (SCW) ku yiri yaa iga kaa celinaya? Nabiga (SCW) ma oran saxaabadeyda oo markaas tiro badnaa laakiin wuxuu yiri Allaah. Kaddibna ninkii waxaa ka dhacay seeftii oo inta nabigu (SCW) seeftii qaatay buu yiri: yaa aniga iga kaa dhicinaya? Ninkii wuxuu yiri cidna! Marka haddaan dadku nasuustii hore iyo xaddiiskan aysan ku kalsooneyn oo aan Ilaahay la talosaaran oon la isku haleyn haddee ma garanayo waxa looga hadlo halgan. Marka Tigreega iyo tuugada waddanka soo galisay, Ilaah baa nooga soo celin kara dhulkeenna laakiin waa inaan kalsooni ku qabno Ilaah.

Waxaan filayaa in Dr Cumar aqoontiisa iyo kheyrka lagu yaqaan darteed uu Ilaah u barakeyn doono Maxkamadaha. Iska daa Maxkamadahee waxaa dhici karta in kooxaha kale uu xitaa isu keeno. Marka waan soo dhoweyneynaa qofkii Beytka Ilaahay dadka ku booriya ee aan sanka naga gelin Aqalka Cad iyo Beesha Caalamka. Waxaa dadka Soomaaliyeed u baahanyahay in inta masaajidda iyo geedaha hoostooda la tago in qabiillooyinka la walaaleeyo sidoo kalana la qeybsado waxa la heysto. Suureyso haddii reerkii Xamar ama Kismaayo ama Hargeysa jooga oon awoodin iney qoys dhan caawiyaan ay hal cunug ama labo ay cuntada wax ka siiyaan halka carruurta kale oo reerkaas uu wax siiyo reer kale oon caawin karin qoys dhan? Haddii naxariistaas timaaddo waxaa noo naxariisanaya Ilaah waxayna keeneysaa in la is jeclaado. Suurtogal ma ahan in carruur wax wada cuntay ay naceyb iyo qabyaalad isu qaadaan xitaa haddii ay kala qabiil yihiin laakiin dhibtu waxay tahay markii carruurna heysato waxay cunto kuwana gaajo u dhimanayaan. Marka qaabkaasaa Islaamku wax u daweeyaa ee diyaar ma nahay mise Axmed Walad Cabdalla iyo Beesha Caalamkaan sugnaa?

F.G. Yaan la is dhihin dadka Soomaaliyeed abaal ma leh. Shaki ma leh in dadka qurbaha jooga gargaar ka helay waddamo badan oo qarbi ah. Waxaana taa kuu caddeynaya sida dadka Soomaaliyeed intooda badan u rabaan iney yimaadaan qarbiga. Laakiin waxaan ka hadlayaa xukuumadaha jira oo intooda badan dibindaabyo ku wada muslimiinta oon u ogoleyn iney diintooda isku dhaqaan.

C/Waaxid C/hi Khaliif
London, UK
cabdulwaxid@hotmail.com

Ninka Yar iga Cesha (Itoobiya) aan kan Weyn la Xaalee (Maraykan) Akhri...

Faafin: SomaliTalk.com | Sept 24, 2008