Gaalkacyo

OLOLE WACYIGELIN AH OO KU SAABSAN JOOJINTA SHAQAAQOOYINKA LIDDIGA KU AH HAWEENKA IYO GABDHAHA OO LAGU QABTAY XARUNTA WAXBARASHADA, NABADDA & HORUMARINTA GAALKACYO

Munaasibadaan ayaa ka dhacday xarunta galabnimadii 6da Dec.2004 iyadoo ay ka soo qaban qaabisay Xarunta Waxbrashada, Nabadda iyo Horumarinta Gaalkacyo, waxaana ka soo qaybgalay mas’uuliyiin kala duwan oo ka kala socotay, Maamulka Gobolka Mudug, hay’ado caalami ah, kuwo wadani ah, ururrada bulshada, Ganacsatada, Odyaasha, maamulka iyo ardayda Xarunta waxbarashada, Nabadda iyo Horumarinta Gaalkacyo, Saxaafadda, dhallinyarada iyo weliba marti sharaf kale oo dhan 2000 qof.

Kulankan oo xoogga lagu saarayay ka hadalka iyo ka dhaadhicinta dadweynaha khatarta Kufsiga iyo Gudniinka gabdhaha waxaa ugu horrayn hadal furitaan ah ka soo jeediyay Agaasimaha Xarunta Waxbarashada, Nabadda iyo Horumarinta Gaalkacyo Xaawo Aadan Camey oo si qoto dheer uga hadashay dhibaatada joogtada ah ee lagu hayo gabdhaha Soomaaliyeed meel walba oo ay joogaan, dhibaatooyinka lagula kacana ay ugu weyn tahay gudniinka nooc kasta ha ahaadee (all forms of FGM ) oo waalidka wacyi laga siiyo in uusan Ilaahey cad xaaraan ah nagu beerin, iyo in ay tahay fal shaydaan in abuurista EEBBE la beddelo.

Waxay dadweynihii kulanka isugu yimid u sheegtay in haweenka iyo gabdhaha lagula kaco kufsi bareer ah oo aysan jirin cid ka difaacda, dadka dhibaatooyinka u geysta gabdhaha iyo haweenkana ay yihiin ragga, loona baahan yahay in si walba oo ay ku suurtoobi karto looga difaaco haweenka ragga khaladkaasi samaynaya, sharcigana lala tiigsado, waana in bulshada dhammaanteed ay isku meel ugu soo jeestaan dhaqan xumadaas.

Xaawo Aadan Camey waxay intaasi ku dartay in ololahan looga soo horjeedo shaqaaqooyinka haweenka loo geysto loogu talogalay inuu socdo 16 maalmood, balse ay iyagu wadi doonaan muddo bil ah si ay ugu bandhigaan dadweynaha ku nool deegaanka Puntland xaadaddu sida ay tahay

Xaawo Aadan Camay waxa kale oo ay aad uga hadashay nabadda iyo muhiimadda ay leedahay, nabad la’aanina ay nolol la’aan tahay. Waxay xustay in barnaamijka nabaddu ka mid yahay mabaadii’da tiirarka u ah Xarunta Waxbarashada, Nabadda & Horumarinta Gaalkacyo, ayna xarun ahaan iyo haween ahaanba markasta aad uga shaqeeyaan, isugana hawlaan. Waxayna dhammaan ka soo qaybgalayaashii kulanka, gaar ahaan haweenka ku guubaabisay inay horsed u noqdaan ka shaqaynta iyo u ololaynta nabadda.

Dadwaynihii ka soo qaybgalay kulankii maanta looga hadlayay shaqaaqooyinka gabdhaha loo geysto waxay aad ula dheceen qaar ka mid ah ardayda wax ka barata Xarunta Waxbarashada, Nabadda iyo Horumarinta Gaalkacyo oo soo bandhigay hadal suugaaneed iyo majaajillooyin looga hadlayo dhibaatooyinka gudniinka, kufsiga, yasidda, iyo dhaca. Waxaa kale oo ka soo qaybgalayaasha loo qaybiyey qoraallo ku saabsan dhibaatooyinka gudniinka, kufsiga iyo 35 gabay, buraanbur, geeraaro iyo heeso ay haweenka wax ka dhigta xaruntu allifeen, kuwaas oo ah calaacal, catow, iyo Ilaah barin in laga daayo dhibaatada lagula koco haweenka iyo gabdhaha.

Guddoomiyaha gobolka Mudug Maxamed Warsame Cabdille (Jabhad) oo ku hadlayey magaca maamulka gobolka Mudug ayaa hadal gaaban ka soo jeediyay kulankii maanta wuxuuna sheegay in loo baahan yahay in la joojiyo tacaddiga loo geysto hablaha Soomaaliyeed, wuxuuna ugu baaqay dadwaynaha Soomaaliyeed, gaar ahaan kuwa gobolka Mudug inay si isku duuban uga hortagaan dhibaatooyinka loo geysto gabdhaha ee ay ka mid yihiin Kufsiga iyo Gudniinku.

Waxaa kale oo kulanka ka hadlay Faadumo Jaamac Diiriye oo ka mid ah maamulka sare ee Xarunta Waxbarashada, Nabadda & Horumarinta Gaalkacyo, waxayna ka hadashay dhibaatooyinka caafimaad ee ee gudniinku u geysto gabdhaha, dhibaatooyinkaas oo ah kuwa ka bilowda waqtiga gabadha loo diyaarinayo in la gudo, dhibkaasina uu la socdo inta ay nooshahay. Waxa kale oo ay xustey xiriirka ka dhexeeya gudniinka gabdhaha iyo cudurka dilaaga ah ee HIV/AIDS, kaasoo isaga gudbi kara qalabka aan nadiifka ahayn ee haweenka wax guda isticmaalaan gudniinka, si dhammaan dhibaatooyinkaas looga digtoonaadana loo baahan yahay in la joojiyo gudniinka noocyadiisa oo dhan.

Xarunta Waxbarashada Nabadda iyo Horumarinta waxay sannad kasta abaabushaa Olole wacyigelin ah oo ku saabsan joojinta shaqaaqooyinka liddiga ku ah haweenka iyo gabdhaha oo adduunka oo dhan laga xuso (16 days of activism on Violence against women November 25 - December 10, 2004). Haddaba ololehaas ayaa waxaa lagu qabtay Xarunta Waxbarashada Nabadda iyo Horumarinta magaalada Gaalkacyo .

Waxay Xaruntu ka abaabushay Gaalkacyo, Garowe, Laas-caano, Bosaaso iyo Baran. Barnaamijku waxa uu isugu jiraa xog uruurin ku saabsan xaaladda shaqaaqada liddiga ku ah haweenku sida ay tahay, kulamo wada tashi ah, seminaro/workshops, sports iyo kulamo/forums loo qabanaayo bulshada qaybaheeda oo dhan.

Waraysi Dhinacyo Badan Taabanaya oo aan la yeelanay Mukhtaar Saciid Cumar oo ah Suxufi Madax Banaan.

Waxaa maanta soo gaaray magaaladan Galkacayo Mukhtar Siciid Cumar oo xilligan ah suxufi madax bannaan balse horay uga tirsanaan jiray Radio Midnimo ee Boosaaso, waxana aan ka waraysanay xaalada Boossaaso iyo socdaalkiisii.

Mukhtar Siciid waxa uu u sheegay Saxaafada in jawiga guud ee Boossaaso uu caadiyahay dhinac kasta, bulshaduna ay aad u hadal hayso arrimaha doorashooyinka Puntland ee la filaayo bilawga sannada soo socota inay ka bilawdaan magaalada Garowe, waxaana gidaar kasta iyo gaari kasta ku dhagan sawirka musharaxiinta doonaya inay tartamaan.

Sidoo kale Mukhtar Siciid Cumar waxa uu noo sheegay inuu socdo dadaal weyn oo ay wadaan dadka ku dhaqan Gobolka Bari oo ay isugu diyaarinayaan siday jagada ugu sarraysa Puntland ugu guulaysanlahaayeen, Xarunta Garowena waxaa ku sugan siyaasiyiin farabadan oo reer Bariya iyo kuwa deegaanada kaleba. Dhinaca kalena Mukhtar waxa uu noo sheegay in maalintii shalay uu ka soo degay gagida diyaaradaha ee Boossaaso General Cadde Muuse oo u ololaynaya in la doorto.

Mukhtar Siciid oo aan ku waraysanay Xarunta Xafiiska Somalitalk Ee Gaalkacyo wuxuu intaa raaciyay in roobab tiix tiix ah ay habeen iyo maalinba ka da’aan Boosaaso, kuwo kaloo lixaad leh oo duufaana wataana ay ka da’een degmooyinka dhinaca Bari sii xiga oo ay dad ku dhinteen kuwana ay ku dhaawacmeen., guryo farabadana ay ku burbureen. Mukhtaar waxa uu intaa ku daray in degmada Xaafuun uu roobku qof ku dilay, laba qofna ku dhaawacay, sidoo kalena ay degmooyinka Qandala, Caluula, Geesaley, Xaaba, Baargaal iyo kuwo kaleba ay ka simanyihiin burburka uu roobku u geystay dhismayaal fara badan.

Mukhtar Siciid oo dhinaca dhaqaalaha ee magaalada Boossaaso ka waramaaya ayaa sheegay in xilligan dhaqaaluhu in heerkii ugu hooseeyay uu joogo, maadaama shicibka isu raaceen abaara daba dheeraaday iyo roobab mariyay xoogaagii xoola ahaa ee reer guuraaga u haray, nolosha miyi iyo tan magaalana ay isku xiranyihiin. Dekeda magaalada Boossaaso ayuu sheegay Mukhtar Siciid in dhaqdhaqaaqeeda shaqo uu heer aad u hooseeyo maraayo, aysana jirin badeeco sidaa u sii badan oo ka soo dagta maalmihii dhowaana ayba faaruq ahayd.

Ugu damnbayn Mukhtar Siciid Cumar waxa uu noo sheegay in intii ay safarka ahaayeen uu soo arkay barwaaqo badan oo ka dhalatay roobabkii dhowaan da’ay taasoo uusan mid la mida in dhowaale arag.

Dadaalo isgarab socda oo logu doonayo in dowlad goboleed loogu dhiso gobolada jubooyinka ayaa baryahan ka kala socda goobo kala duwan oo ku yaala gudaha magaalada kismaayo

faysal xaaji siyaad muumin

kismaayo soomaaliya

Dadaaladaan isgabka socda ee la donayao in dowlad goboleedka looga dhiso gobolada jubooynka ayaa waxaa kala wada isbahaysiga dooxada jubba iyo koox labaxday golaha badbaada qaranka soomaaliyeed oo ay xarun u tahay halka loo yaqaano beerxaani oo 32 km u jirta magaalada kismaayo,

shirarkan dawlad goboleedka loogu raadinayo gobolada jubooyinka ayaa waxay ka dhaceen hotel baranwaa oo xarun ay ku shiraan ay u tahay isbahaysiga dooxada jubba ee ka arimiya magaalada kismaayo iyo halka lagu magacaabo beer xaani oo ayana ay xarun u tahay golaha badbaadada qaranka ayadoo ay jiraan qillaaf u dhaxeeya labadan qolo ee ku baratamaya dowlad goboleed u raadinta gobolada jubooyinka ,

hadaba afhayeenka golaha badbaadada qaranka soomaaliyeed ninka lagu magacaabo maxamed jaamac geele oo u waramayay saxaafada ayaa waxa uu sheegay inay u guntadeen xal u raadinta colaadaha iyo musuqmaasuqa halakeyay dadyowga ku dhaqan gobolada jubooyinka 5 tii sano ee uu isbahaysiga dooxada juba gacanta ku hayay maamulka gobolkan islamar haantaana ay xaq u leeyihiin hadii ay yihiin beel ku abtirsata beelaha sade ee daga gobolkan raadnta wax walba oo xal u noqonaya colaada ragaadisay gobolkaan,

hadaba sikastooy ahaataba waxaanan muuqan wax hadal ah oo ay ilaa iyo iminka kasoo saareen isbahaysiga dooxada jubba shirarkan garab socda oo ay wadaan qolooyin ka madaxbanaan siyaasada isbahaysiga dooxada jubba isla markaana sheegatay inay wadaan dadaalo nabad iyo xal loogu helo gobolka jubada hoose gaar ahaan magaalada kismaayo oo bilooyinkan danbe kucaanbaxday dhigashada isbaarada iyo musuqmaasuqa waxaana muuqata n qoladaan labaxday golaha badbaadada qaranka ay taageero ka helayaan shcabka dhibaataysan ee ku sugan gobolkan

faysal xaaji siyaad muumin

kismaayo soomaaliya

faysalsiyaad@hotmail.com