DUULLAANKII YAHUUDDII REER BANUU NADIIR
Sida aan soo marnayba
yahuuddii Madiina deggenayd waxa ay islaamka iyo muslimiinta
u hayeen cadaawad iyo xumaan, wax ay ula hareeenna ma jirin,
in aysan dagaal caddaan ah ugu soo bixin mslulimiinta
maahane, taasna waxaa u diidey markii ay arkeen wixii ku
dhacay yahuuddii reer bani Qaynuqaac oo Madiina laga raray
iyo dilitaankii cadowgii Alle Kacab binu Ashraf.
Arrimahaasina waxay sababeen in yahuuddu qalaanqalkii iyo
rabshadihii xoogaa joojiso, hase yeeshee markii dagaalkii
Uxud dhacay, oo muslimintii xoogaa dhaawac soo gaaray ayey
ku noqdeen sidoodii hore, waxayna muujisteen xumaan iyo
cadaawad iyaga oo hoos kala xiriiraya qureyshtii Makka iyo
munaafaqiintii muslimiinta ku dhex jirtey.
Rasuulku SCW intaas oo dhan
yahuudda wuu u sabrayey maxaa yeelay heshiiskiii ay
lahaayeen ayuu ilaalinayey, dagaallana way ku furnaayeen,
dhaawacna wuxuu soo gaaray ciidankii muslimiinta oo dhowr
bilood gudohood ayaa waxaa shahiidey 150 asxaabtii Rasuulka
SCW ka mid ah. Yahuudna arrintani waxa ay u siyaadisey qooq
iyo xadgudub ilaa ay go'aansadeen in ay Rasuulka SCW dilaan,
sababtuna waxa ay ahayd: Rasuulka SCW ayaa kaxeystay koox
asxaabtiisa ka mid ah oo u tegey reer banii Nadiir, wuxuuna
kala hadlay in ay la bixiyaan magtii labadii nin ee Camar
binu Umaya diley, maxaa yeelay heshiiskii u dhexeeyey ayaa
sidaas farayey. Markaas ayey dheheen "waan kuu yeelaynaa
Abal-Qaasim halkaan noo fariiso inta aannu dantaada kaaga
fulineyno". Rasuulku SCW wuxuu fariistay meeshii ay u
tilmaameen oo ahayd derbi guryahooda ka mid ah dhiniciis,
isaga oo sugayo in ay u fuliyaan ballantaas.
Yahuuddii sheydaan ayaa
xumaan u qurxiyey, waxayna qaateen shir ay uga hadlayaan
sidii ay ku dili lahaayeen Rasuulka SCW waxayna ugu
dambayntii isku raaceen in ay dilaan Rasuulka SCW maaddaama
uu maanta u soo gacan galay. Haddaba yahuudda oo lagu
yaqaanno in aysan si toos ah wax u dilin ee shirqool iyo
dhuumasho wax ku dilaan waxa ay isku raaceen in derbiga
gadaashisa inta la istaago dhagax weyn madaxa looga tuuro
Nabiga SCW, markii uu dhintana ay dhaheen "dhagax ayaa ku
soo dhacay oo annagu ma aannaan dilin". Waxaa markaa hadlay
koodii ugu caqliga badnaa oo la oran jirey Salaam binu
Mashkam oo yiri "arrintaas ha sameynina, Ilaah baan ku
dhaartaye waa loo khabrayaa (Rusuulka SCW) waxa aad
damacdeen, ballantii naga dhexeysana way bureysaa", hase
yeeshee fikraddaas dheg jalaq uma aysan siin, waxayna dhehee
"yaa hawshan fulinaya?", waxaa markaa yiri "aniga" koodii
ugu shar badnaa oo la oran jirey Camar binu Jaxash. Rasuulka
SCW waxaa u yimid Malaku Jibriil oo u sheegay waxa ay
go'aansadeen, markaas ayuu iska tegey oo aaday dhinicii
Masaajidka. Rasuulku SCW wuxuu markaa yahuuddii reer banii
Nadiir u soo direy Maxammed binu Maslama wuxuuna ku soo yiri
"ku dheh ka guura Madiina ila degganaan maysaane, waxaanna
idiin qabtay 10 beri, ka dibna qofka aan ku arko oo idinka
ah qoorta ayaan u dheereynayaa". Yahuuddii amarkii Rasuulka
SCW wey diideen, wayna iska sii deggenaayeen magaalada.
Munaafaqii weynaa ee Cabdullaahi binu Ubayna wuu sii
dhiirrigeliyey oo hoosta ayuu kala xiriirey wuxuuna ku yiri
"jooga oo ha bixina, guryihiinnana yaan la idinka saarin,
aniguna waxaan hastaa 2000 nin oo dhufeyskiina idinla
gelaysa idinlana dhimanaysa". Allaahna SW haddalkaas
munaafaqa isaga oo tilmaamaya wuxuu qur'aankiisa ku yiri:
((MA OGTAHAY IN KUWII
MUNAAFIQIINTA AHAA KU LEEYIHIIN WALAALAHOODII GAALOOBAY (YAHUUDA)
OO EHELU KITAABKA KA MID AHAA HADDII LA IDIN BIXIYO WAA
IDIINLA BAXAYNAA, QOFNA IDIIN ADEECI MAYNO WELIGEED, HADDII
LA IDINLA DAGAALAMANA WAAN IDIN GAR GAARAYNAA. ALLASE WAA OG
YAHAY IN AY (MUNAAFIQIINTU), HADDII LALA DAGAALAMANA UMA AY
GAR GAARAYAAN, HADDII AY ISKU DAYAAN IN AY U GAR GAARAANA
DABADAY JEEDIN KA DIBNA LOOMA GAR GAARO)), (Suuratul-Xashir
11-12).
Yahuuddii markii ay
hadalladaas munaafiqiinta maqleen ayey ku kadsoomeen,
wuxuuna ninkii madaxda u ahaa oo la oran jirey Xuyey binu
Akhdhab farriin u soo direy Rasuulka SCW uu ku leeyahay "ka
bixi mayno guryahayga ee waxaad doonto samee". Rasuulka SCW
markii uu warkaasi soo gaaray ayuu takbiirsaday,
asxaabtiisiina way takbiirsadeen, ciidankiisiina wuu soo
kexeeyey, calankii muslimiintana wuxuu u dhiibey Cali binu
Abii-dhaalib. Madiinana wuxuu uga so tegey Cabdullaahi ibnu
Ummi Maktuum. Yahuuddii markii ay Rasuulka SCW iyo
ciidammadiisii arkeen ayey dhufeysyadoodii galeen.
Rasuulkuna SCW waa dul degey oo hareereeyey, wuxuuna amray
in beerahooda la gooyo oo la gubo si aysan ugu dhuuman una
biilanin. Allaahna isaga oo arrintaa tilmaamaya wuxuu yiri:
((WIXII AAD GOYSAAN OO GEED
AH (OO CADAWGU LEEYAHAY) AMA AAD KA TAKTAAN IYADOO KU TAAGAN
SALKEEDA WAA IDANKA ALLE IYO IN UU HOOJIYO FAASIQIINTA)), (Suuratul-Xashir
5).
Munaafaqiintii muslimiinta
ku dhex jirtey oo awal ballan qaaday in ay yahuud dhufeyska
la geli doonaan una gargaari doonaan, far ma aysan dhaqaajin.
Sidoo kale yahuuddii reer banii Qureyda oo Madiina wax ka
degganayd iyo qabiilooyinkii reer qadafaan oo ay xulafada
ahaayeen midna uma soo dhaqaaqin oo uma soo gurman. Rasuulku
SCW wuxuu ku hareereysnaa 6 beri waxaa kaloo la dhahaa 15
maalmood. Waxaana Ilaahay yahuud quluubtoodii ku ridey rucbi
iyo argagax, wayna is dhiibeen, hubkiina way dhegeen,
waxayna u soo cid direen Rasuulka SCW iyaga oo leh "Madiina
waan kaaga guureynaa". Rasuulkuna SCW wuu ka aqbalay laakiin
wuxuu yiri "waxaad la bixi kartaan naftiina iyo ratigu wuxuu
idiin qaado oo aan hubku ku jirin". Ka dib sidii ayey
yeeleen oo hubkii ayey dhigeen, guryihiina wixii ay sii
kharaabin kareen way sii kharaabiyeen. Allaahna isaga oo
arrintaa ka hadlaya wuxuu yiri:
((ALLE WAA KAN KA BIXIYAY
KUWII GAALOOBAY EE EHELU KITAABKA KA MIDKA AHAA GURYAHOODII
KULMINTII HORABA, MA IDINNAAN MALAYNAYN IN AY BAXAYAAN,
IYANA WAXAY MALEEYEEN IN DHUFAYSYADOODA ALLE KA CELINAYAN,
ALLASE WAXA UU UGA YIMID MEE3L AYSAN FILAYN, WAXA UUNA
QULUUBTOODA KU TUURAY ARGAGAX, WAXAY GURYAHOODII KU
KHARAABIYEEN GACMAHOODA IYO GACMAHA MU'MINIINTA, KU CIBRO
QAATA DADKA ARAGTIDA LAHOW (WAXA KU DHACAY DADKII ILAAHAY
DIINTIISA LA COLAYTAMAY), HADDUU ALLE KU XUKUMIN IN AY
BAXAAN WAXA UU CADAABI LAHAA ADDUUNKA, AAKHIRANA WAXA AY
LEEYIHIIN CADAAB DARAN, MAXAA YEELAY WAXA AY LA DHINAC
TAMEEN ALLE IYO RASUULKIISA SCW, QOFKII ALLE LA DHINAC
TAMANA, ALLE CIQAABTIISU WAA DARAN YAHAY)), (Suuratyl-Xashar
2-4).
Waxa ay rarteen 600 oo rati,
in badan oo iyaga ka mid ahaa oo ay ku jireen odeyaashoodii
waxa ay u guureen Khaybar, qaarkii kalena waxa ay u guureen
dhinaca Shaam. Waxaa dadkaas ka islaamay laba nin oo keliya,
waxayna kala ahaayeen Yamin binu Camar iyo Abuu Sacad binu
Wahab. Labadaa nin xoolohoodii waa loo celiyey.
Waxaa Rasuulku SCW la
wareegay guryahoodii, dhulkoodi, beerahoodii, maalkoodii iyo
hubkoodii. Qaniimadaas laga helay reer banii Nadiir waxay
khaas ku ahayd Rasuulka SCW in uu sidii uu doono yeelo,
khumusna lagama bixin, ciidankiina looma qaybin, maxaa
yeelay dagaal laguma soo qabsan. Allaahna wuxuu arrintaa ku
magacaabay "Fey" (Feygu waa xolaha cadawga laga furto iyada
oo aan dagaal dhicin). Rasuulku SCW wuxuu qaniimadaas u
qaybiyey Muhaajiriin keliya, Ansaarna wuxuu ka siiyey labo
nin oo keliya, labaad oo ceyr ahaa, kalana ahaa Abuu Dujaana
iyo Sahal binu Xuneyf. Waxaa kale oo Rasuulku SCW ka
nafaqeeyey xaasaskiisa oo sannad biilkood ugu dhigay,
xoolaha intoodii kalena wuxuu Rasuulku SCW geliyey hub iyo
wixii loogu diyaar garoobi lahaa jihaadka jidka Allaah.
Duullaankaas reer banii
Nadiir wuxuu dhacay bishii Rabbiicul Awal, sannadkii 4aad ee
hijriga, waxaana Ilaahay duullaankaas ugu warramay
Suuratul-Xashar, wuxuuna Allaah suuraddaas ku sifeeyey
yahuuddii reer banii Nadiir iyo munaafiqiintii muslimiinta
ku dhex jirteyba, wuxuuna Cabdullaahi ibnu Cabbas dhihi
jirey suuraddaan "Suuradu-Nadiir". Waxaa kale oo Allaah uu
suuraddaas ku caddeeyey axkaamta Feyga iyo cidda la siinayo,
wuxuuna ku ammaanay Muhaajiriin iyo Ansaar, wuxuuna
caddeeyey in ay bannaan tahay in la gooyo oo la gubo dhulka
cadowga Alle, haddii maslaxad dagaal ay keento, oo aysan
arrintaasi ahayn israaf iyo xadgudub. Aakhirka Suuradda wxuu
Allaah ugu dardaarmay in ay xojiyaan Taqwada Allaah una
diyaar garoobaan Aakhiro. |