Qaybtii Afraad (4) ee Qaxootiga Somalida-Kenya.
KKUMA REFUGEE CAMP
Qore: Maxamed cabdi farax Botan
faaraxbotan@yahoo.com
Jun 1, 2000
Assalaamu Calaykum Waraxmatulaahi Wabarakatuhu:
Bismilaahi Raxmaani Raxiim
Walaalayaal waxaa halkaan ku daabacan Qaybtii 4aad ee Xeryaha qaxootiga
Somalida Kenya , Waxaan horay usoo aragnay Xerayaha Hoose.
Utange Refugee Camp -- Qaybtii Koobaad.
Banadir Refugee Camp -- Qaybtii Labaad .
Barava,Jomvuu,Jaliyadda -- Qaybtii Saddexad.
Dhammaan warbixinada Xeryahan waxad ka helaysaan -
Page-ka somalitalk.com :-
Qaybtaan waxay ka hadlaysaa Xerada Qaxootiga ee KKUMA,
NB: Xeradan waa ay ka duwan tahay Xeryihii aan soo dhafnay.
KKUMA REFUGEE CAMP:
Xeradan kkuma Refugee Camp , waxa ay kutaal Waqooyiga Dalkan Kenya
Gobalka looyaqaan ( North Rivt valley Province).
Xeradan waxay kaga duwan tahay Xeryihii hore ee aannu soo aragnay waxa
kunool Jaaliyado aad u Balaran, caddadka dadka kunool waxaa lagu
qiyaasayaa Inkastoo haddana uu tirokoobkii Usocdo , dadgaaraya illaa
(1’500,000))oo qof, Xeradan jaaliyada kunool waxaa ay kala yihiin.
I. Qaxootiga Suudanta.
II. Qaxootifa Somalida
III. Qaxootiga Ethiopian-ka
IV. Qaxootiga Eritrean-ka
V. Qaxootiga Oromada
VI. Qaxootiga Rwandas-ka
VII. Qaxootiga Burundian-ka
VIII. Qaxootiga Ugandas-ka.
IX. Qaxootiga zairian-ka ah (Congo kinshasa &Congo Brazavil)
Anigoon waxbadan sii sharaxin ayaa qofwalbaa kagaran karaa Qoralkan
faraqa u dhaxeeya Xeryihii aannu soo sheegnay iyo Xeradan.
Xeradan waxaa looga hadlaan Luuqado farabadan oo isagu jira labaqaab
Qaabka 1aad waa Luqadaha loyaqan (latin) midda labadna waa
Luuqadaha (natural)ah oo jaliyad kastaa ay u dhalatay.
Luuqadaha Latinka ah waa (English, francais).
Xeradan jaaliyadda uugu badani waa Qaxootiga Kasoo Qaxay Dalka Sudan
Qaxootigani waa Dadka taageera Jabhadda Layiraahdo ( SPLA), Dadkaan
Qaxootiga ahi waxay giddigood katirsan yihiin Jabhaddaas, Tirada
jaaliyaddan wax qiyaas sugan ah in la helo way adag tahay lakin inta
lamalaynkaro waa illaa (800,000)kun oo Ruux. Jaaliyaddan waxay kaga
duwanayd jaaliyadaha kale , waxay yihiin Dad Jabhad ah oo markii
larabo Ciidamada looqaado oo soo dagaalama, Hubkooda qaarbaa Xerada
gudaheeda ay ku haystaan, Jaaliyaddani waa Jaaliyadda uugu abadan Umadd
meeshaas ay UNHCR-ta ku hayso, waana dad cawaan ah oo aad muslimiinta u
naceb.
SOMALIDA:
AMAL EXPESS ENT.
|
Waa shirkad caalami ah oo aamin ah ee ha u dayma la'aan marka aad lacag xawilaneysid.
|
|
AL-BARAKAAT
|
Lacag ma udireysaa ehelkaaga, hadhaafin Al-barakaat.
|
|
DAHABSHIIL
|
Waa shirkad lacagta kuu xawileysa ee ha u dayma la'aan
|
|
KAAH EXPRESS
|
Lacag ma udireysaa KKUMA, ha u dayma ala'aan Kaah Express
|
|
AL-MUSTAQBAL
|
Waa xawaalad gacmofuran lagugu soo dhoweynayo ee lacagta kaxawilo.
|
Dadka Somalida ahi waa Qaybta 2aad ee Xeradan uugu badan,
Xeradan Asalkeedii Qaabka ay somalida usoo dagtay waxay ahayd, markii
laga soo qaxay Somaliya, Saraakiishii Dowladdii Somaliya waxaa markii
hore ladajiyay meel Ujirta magalada NBI (Nairobi) illaa 40km, Xeradaas waxaa
loo yaqaanay THIKA. Dadkii Xeradas daganaa marka laga reebo dadkii
uugu horeeyay ee Somali ahi oo Wadanka Maraykanka looqaado Xeradan aya
kabaxeen, Dadkana waxaa Dowladda Maraykanka ay u sheegtay in aysan
sharciyan qaadin ama siinin Ressettlement ama Dib udajin Dad askar
ahi, sidaas ayay kaga hareen dadkii hore ee dib udajinta Maraykanka.
Laanta Qaxootiga ee Qaramada Midoobayna ee (UNHCR-ta) waxay dadkaan ka
dhaadhicisay in ay siinayso Dib udajin loogu magac daray OLD-CASE.
Dabadeedna ay sidaas ku rartay , kuna dajisay Xeradan Kkuma.
Dadkaan waa dadki uugu horeeyay ee ladajiyo Kkuma Dhalashadooduna tahay
Somali, Illaa iyo hadda saraakiishii waa ladajinaya , Xeradan dadka wa
kahelay waa dad laaluush siiyay hay’addan UNHCR-ta dabadeedna lasiiyay
Case-File looyaqaan PROTECTION.
Lagabilaabo Sanadku markuu ahaa (1993) dadkii Somalida ahaa ee halkaas
kabaxay 3meelood , 2ba meel waxay kabaxeen Xeryihii aannu horay usoo
aragnay ee Utange+Banadiri+Brava. Xeradan dadka kabaxay waa yar yihiin
marka loo’eego Xeryahaas kale.
Xeradan waxay leedahay Isbitaal wayn, waxaa Maamulkiisa gacanta ku haya
Suudaanta, si’aad ahna waa uu oga fogyahay halka Somalida dagan tahay,
Nabaddeeda masugna, waana la’isaga noolyahay.
Somalida ganacsi badan ayay ku leedahay waana dadka uugu nolosha
wanagsan waxayna ku noolyihiin Lacagaha laga soo diro Dibadda ee
Eheladooda ay kahelaan, waxana kuyaal Masaajidyo, Iskuullo wax lagu
barto sida Dugsiga hoose , Luuqadaha iskuullo lagu barto, Quraanka
Malcamado lagu barto, Garoomo Sportiga loogu talagalay oo Jaaliyadaha a
ku kulmaan marka qaarkood. ETC.(IWM)
Xagga Biyaha way liidataa in badan , Somalida maalin dhaaf ayay biyaha
u helaan, lakin jaaliyadaha kale si toos ah ayay u helaan, Arrintaas
waxa Sababay ayaa laleeyahay Maamulka Xerada ee UNHCR-ta ayaa
go’aamisay oo waxay maalin ku khudbeeyeen in Somalida ay biyaha
qasaariyaan oo markasta ay kudaadiyaan Dhulka iyagoo markastaa Ku
Waysaysta, marka Xerada kama go’do Biyo ladaadsho.
Xeradan waxay leedahay mamulo jaaliyad kastaa , lakin midda Jaaliyadda
Somalida xagga maamulka waa looga fiican yahay, waxaana sababay, Ninki
ladoortaa oo Somalidu soo doorato waxaa isla markiiba dacweeya Ruux
Somali ahi, isagoo ku’eedaynaya in Ninkaan lasoo doortay uu Reerkiisa o
kaliya u’adeego, buuq badan iyo sharaf dhac ayaa halkaas kataagan illa
iyo haddana waa lacaadaystay, Jaaliyadaha kale waxa ay karabaan
UNHCR-ta sida Case, Ama dacwad waxay ugaystaan Maamulkooda dabadeedna
Si sharaf leh ayaa aqalkooda loogu geeyaa Jawaabtii uu Rabay ama
Balantii Qorshihiisa.
Hadda waxa kasocda Tirakoob xeradoo idil . dhibaato badan ayaa
Somalida kaqabsatay, Markii uu tirakoobka Bilaabmay Somalidii NBI
daganayd ee katirsanayd qaxootigaas ama Card-Qaxooti ku lahayd Xerada
ayaa wada yaacday, Soonoqodkii Danbe Dowladda Kenya ayaa waxay wadadi
u dhigtay Afar(4)Kontrool, Laanta Socdaalka, Polic ah CID, iyo laamo
kale oo Dowladda ahi. Xaqiiqatan dhib badan ayaa laga muttay, illaa
iyo haddana dad u badan oo dhalin yaro ayaa kasoo gashay oo mid usoo
baxay , Xaas kama soo bixikaro .
Xeradan waxaa kashaqeeya Shirkadaha xawaaladda ee Somalida
- Amal Express Ent. Oo ah shirkadda uugu wayn xeradan
- Al-barakaat oo kuxigta
- Dahabshiil
- Al-mustaqbal
- Kaah Express ETC IWM.
Dadka shirkadahaan ayay ku xiran yihiin..
Qaxootiyada kale ee wadamada jaaliyadaha kale ay kajoogaan
Waxaa uugu badan Ethiopian-ka iyaguna waa jaaliyadda 3aad ee uugu bada
meeshaas Kkuma layiraahdo
Qaxootiyada Uganda’s ka ahi waa illaa (150)qof
Brundian-ka waa ilaa 700 oo qof\
Ruwanda’s ka waa illaa 500-650
Labada Zair (Congo kinshasa iyo Congo Brasavil) iyagu waa illaa isku
dar 300-400)
Oromada iyo Eritrea waa yar yihiin waxana kajooga dadgaaraya qiyaastii
Illaa 700 oo qof isku dar.
Walalayaal halkaas waxa ku dhan Qoraalkii Xerada kkuma oo kooban .
NB: waxaa jira warar badan oo aad katabi kartaan qoraalkan , lakin waxaan ka
cudur daaranayaa waqtiga oo cariiri ah ayaan usoo koobay marka fadlan hala
dulqaato oo waxaan idinka codsanayaa inaad daristaan daruufta jirta oo aan
ogolaanaynin in wax kastaa sida ay yihiin loosoo gudbiyo .
Waa walaakiin
Fadlan wax kasta oo Su’aal ahi Email igu soowaydiiya.
Haddii Alle idmo marka aan dhameeyo Qoraaladan ku wajahan Qaxootiyada
Somalida ahi ee Kenya , waxaa noosoo raaci doona Maclumad badan oo Idi
xiiso galiya haddii rabbi yiraahdo.
Waxaan uhibeeyay Page-kaan Warsidaha Somalitalk.com
Waa Shiike oo idin leh
Haybad waxad ku leedahay Dhulkaga Hooyo