SAXAAFADA IYO AKHLAAQDA WACANTurjumad aniga igu Gaar ah
Runtii ma ihi markayga hore nin ka Tirsan Group-ka Saaxaafada, waxaan ku qoraa
qoraal ka turjumaya figradayda wixii Saaxaafada raba in ay wax u sheegtaan ama
wax ka sheegtaan ha la xidhiidheen. dhanka kale anigu saxaafada ma kala jecli
uun waxaan qoraalkan u isticmaalayaa in laga faa’iidayto dhankasta oo qofku ka
fahmo wax, waayo waxaa inagu soo batay Dad aan u tababarnayn Saxaafad rabana in
ay ka shaqeeyaan Taas koo ka dhigaysa in Koranto uusan ogayn faraha kula jira
una baahan in looga digo
Waa maxay Warbaahinnta Xorta ah?
Warbaahinta, gaar ahaan saxaafadda madaxa banaani meel ay joogtaba waa iftiin
iyo ileys horseed ka ah nolosha ummadi leedahay, majaraha ay ku socoto iyo
wakhtiga ay ku jahaysan tahay. Saxaafadda wax ku oolka ahi waxay sawirtaa shay
qarsoon . Arrin kasta oo saxaafaddu soo bandhigayso waxay u soo bandhigtaa hab
iyo hanaan, hubsiino, miyir iyo miisaan ku dheehan yahay. “aan been iyo mala
Awaadh lahayn” Abwaan Soomaaliyeed ayaa yiri
“Qoom waliba waxa uu galuu gudo karaankiisa
Taariikhda guunkaa xafiddoo laga gorfeeyaaye
Xaqiiqana go’ lama saari karo gebi ahaanteede”
Waxay soo bandhigtaa wakhtiga ku habboon. Waxay raacisaa talooyin iyo tusmooyin.
Waxay ka digtaa waxyeellada ka iman karta iyo saamayntiisa.
Hadba Saxaafiadii ka soo baxdsa waajibaadkeeda waxay heshaa Somcad waxaana
kordha miisaan keeda ay ku dhex leedahay Bulshada taasna waxay ku mutaysataa in
ay hesho isku duubni oo dhanwalba leh sida runta ah Saxaafadu waa ifiyaha wixii
jira iyo muujiyaha wixii dhacay markhaatiga xaaladkasta waxayna ku mutaysanaysaa
marka la helo shuruudo badan
Waxana la isla ogol yahay Saxaafadu in ay ka kooban tahay
- v Wariye
- v Warbaahin ah” Sawir iyo muuqaalkii wariyeha oo toos ah”
Maxaynu ka nidhi saxaafadda
Marka horeba waa in saxaafaddu ka soo jeeddaa - ummadda iyo waayaheeda
Waa inay saxaafaddu tahay sawirkii ummadda oo dib loo tusayo si ay isu daawato.
Waa inay ilaaliso midnimadda iyo maslaxadda ummadi leedahay
Waa in xilka saxaafaddu yahay toosin iyo talo bixin, “ee aan lagu caayin
Culuumada, ismida cuqaasha , madaxda umadi Dooratay Beena aan la faafin”.
- Waa inay xambaarsan tahay nuxur iyo mug marba marka ka dambaysa isa soo tara ee
aan noqon sida Xareed Gudhay..
- Waa inay tahay macalin “laqan” ah oo dadka wax bara, waxna ka barta
- Waa inay isku xidho Dadka iyo Diintiisa si dhaqanka loo wada ilaasho
- Waa inay iska wada gufayso gododka bahalo galeenka ah iyo wixii dhib keenaya
- Waa inay difaacdo xoriyadda iyo xuquuqda Islaamka
- Waa in Diinta iyo Dedkeeda hiil iyo hoo la barbar taagan tahay.
- waa in ay leedahay sharci u degsan iyo dhabo ay raacdo
- Intaasoo dhan iyo in ka badan waa suxufiga iyo saxaafadda is waafaqsan oo jira
meelo badan oo adduunka ah.
Mar haddii Saxafadu ahayd mid ka dhex shaqaynaysa Dad Islaam ah oo ku xidhan
Diinta waa in aanay noqon mid ay iskaga Khaldan yihiin qorsha ayaashu ee ay u
bisishahay mandiqada ay joogto ku loollamaya , gaaladu waxay isku garabsadeen in
muslimiinta somaliyeed shaqo laga qabto. Waxaase ayaan darro noo ahayd in
somalidu aysan helin Saxaafad Aqoon leh oo u soo hiilisa Diinteeda iyo Dalkeeda
waxaa inta badan Soomaalida Saxaafad u ahaa wagii Hore Sugaanta oo ay wax isugu
marinjireen waxaana suugaanta soomaaliya ugu caansanaa tii uu tiriyey Zayid
Mohamed Cabdulle Xasan Taasina waxay sababtay in somalidu ay ilaa manta hesho
halqabsi aan marna laga daalin markii manta qofkastaa sheegtay in uu yahay
Suxufu waxaa las dhacday in ay u nuglaato oo lagu fuliyio dhamaan qorshayaalkii
loogu talagalay .Kuwaas oo ahaa;
1) In qaran Somaliyeedba laga masoxo Maskaxda Dadka. Taas oo ifa faaleheedii ugu
horreeyay uu soo baxay 1991kii, ay Jabhadii SNM samaytay Maamulka ay ugu magic
dartay Somaliland .
2) In la tirtiro riyadii ahayd dhisidda Somali-weyn oo markii horeba aan si
fiican loogu guulausan
3) In laga shaqeeyo oo la fududeeyo sidii Jamhuuriyaddii Somaliya lafteeda loo
hoos geyn lahaa dawladda masiixiyadda ee la rabo in geeska Afrika laga yagleelo.
Si taa loo fuliyana waxaa la qaaday tallaabooyinka soo socda
In la dhiso ururro qabiil ku saleysan oo lagu wiiqo awooddii Jamhuuriyadda,marka
ay salka dhulka la heshana isla iyagaas loo adeegsado sidii aysan dawlad dambe u
soo noqon lahayn .
In shacabka gudaha lagu gubo oo nabad iyo degganaansho loo diido , dhaqaalaha
ummaddana afka dhulka loo geliyo, iyadoo la adeegsanayo qorshayaal ay dajiyeen
hay’ adaha ka shaqeeya masiibooyinka ummadaha sida IMFta iyo waxa loo yaqaan
bangiga adduunka oo runtii ah hay’ ado yahuudeed.
In la abuuro colaado iyo dagaallo-qabiileed oo dadku isku nacaaan kuna kala
dhintaan.Hubkii iyo dhaqaalihii lagu gubi lahaana loo soo dhiibo dhuuni raacyo
soomali ah.
In sinjiga somaliga ah la gala diriro oo laga fogeeyo diintiisa, iyadoo loo
marayo saddex wadiiqo oo ah
§ In si toos ah loo gummaado culimada diinta, Xarakooyinka islaamiga ahna la
ciribtiro. Maadaama ay yihiin cidda keli ah ee dareensan belaayada ummadda loo
maleegayo, lana socota cidda ka dambeysa,weliba ku dhiirrata ka hortegiddeeda.
§ In shacabka laga baabi’iyo akhlaaqda iyo anshaxa iyadoo la adeegsanayo
daroogooyinka iyo aflaamta jinsiga ah.
§ In gebi ahaanba ummadda la sal kiciyo, loona qixiyo yurub, arlo gaalo iyo
meelo daran,iyadoo danta laga leeyahay ay tahay in ay dhalan rogmaan,oo inta ay
ku dhex- milmaan dadyowga loo geynayo ay si fudud u gaaloobaan
Inkastoon ku dheeraaday Maqaalkan oo aan ugu Tala galay Tilmaanta iyo Toosinta
Saxaafada hadana waxaa uu ila galay xaasaasiyado aniga igu beeran inta badan
waxaan ka raali galinayaa Akhristaha intaan ka lumiyey wakhti iyo sida aan ugu
dheeraaday
cabdi abshir <ibnu_abshir@yahoo.com>