Kulan ay Nairobi ku yeesheyn Saxafiyiinta Dibad Jooga ah ee kasoo qaxay Somalia.
Codsi oo ay ka codsadeyn in ay in la sii daayo weriyaasha xiran..

Tiro Saxafiyiin Somali ah oo kasoo qaxday Magaalada Muqdisho ee Caasimada Somalia ayaa kulan waxa ay ku yeesheyn Magaalada Nairobi ee Xarunta Wadanka Kenya,iyaga oo iska xogwareesanayay xaalada ay ku sugunyihiin Saxafiyiinta Dibad Jooga ah iyo waliba kuwo gudaha dalka ku sugan.

Saxafiyiintaan ayaa is xaalwareysigooda Kadib waxa ay si taxadaar leh ugu hadleyn Xaalka ay ku sugan yihiin saxafiyiinta gudaha Muqdisho oo qaarkood haatan ku jira Xabsiyada Magaalada iyo waliba Dhibaatooyinka ay ku hayaan Ururada ku aas-aasmaay Magaalaada Nairobi kuwaas oo noqday kuwo sita magacyo saxafiyiin.

Wariyayaashaan kulanka Qaatay oo uu ka mid ahaa Wariye C\xakiin Cumar Jimcaale oo isaga oo dhaawac hadda ku sugan Magaalada Naairobi kadib Markii lagu soo dhaawacay sanadkii tagay Magaalada Muqdisho ayaa waxa ay isla jeexjeexeyn siddii ay ka yeelilahaayeen Hay'ad la magic baxday Sojra ee u taagan sida ay sheegaan dad aan saxaafada ku luglaheyn oo horboodaya Hay'adaas in ay u doodo Xaquuqda Saxafiyiinta soomaaliyeed iyadoona lagu aas-aasay Magaalada Nairobi wixii ka dmabeeyay bishii Aogust xiligaas oo saxafiyiintii ugu tirade badneyd ay soo gaareyn Magaalada Nairobi.

C/xakiin Cumar Jimcaale oo ka tirsan Saxafiyiintii hore ee Somalia islamarkaasna waqtigii ugu hugsan balse dadka horboodaya ayeey yihiin kuwo aan u qalmin inay hogaamiyaan Saxaafada maadaama ay yihiin shaqsiyaad lug ku leh Siyaasada Somalia islamarkaasna ka madaxbanaan Howlaha Saxaafada ee Somalia.

C/xakiin waxa uu yire"Saxafiyiinta somaliada dhibweyn soo noqnoqda ayaa heysta waxa ayna Noqdeen kuwo magacyadooda lagu qaraabto maanta aniga oo ka mid ah Saxafiyiintii soo qaxday waxa aan cadeynaa in Sojra ay tahay mid ka mid ah kuwo dhibka ku haya Saxaafada islamarkaasna Magacyadooda wax ku cuno".

Isaga oo intaa ku daray in saxafiyiintan ay go'aansadeyn in ay cadeeyaan inaysan wax xubin ah ka aheyn wax La yiraahdo Sojra oo sida uu sheegayna Magacyadooda u gudbisay Hay'adaha Warbaahinada iyo ururo caalami ah kuwaas oo ay sheegtay inay wax u qabaneyso.

Saalax Cusmaan Diiriye (Saalax sonnaa) oo Isna ka mid ah Saxafiyiinta soomaalida ay kasoo qaxay Muqdisho kana Tirsanaa Wakaalada wararka Soomaaliyeed ee sonna iyo waliba Radio Muqdisho ayaa sheegay in ay jiraan Hay'ado dhowr ah oo lasoo xariiray kuwaas oo u sheegay in Hay'ad sojra la yiraahdo ay lasoo xariirtay Islamarkaasna ay u sheegtay in ay wax u qabatay Saxafiyiinta Kasoo qaxday Muqdisho oo uu isaga ka mid ahaa waxa uuna Saalax xusay in uu u sheegay Hay'adaas in aysan jirin wax ay u qabatay Saxafiyiinta Qaxootiga ah ee kasoo cararay wadankooda taas oo uu sheegay in layaab ay ku noqotay Hay'adihii lasoo xiririiray oo dhowr jeer kusoo celceliyay ma jirto Miyaa Sojra wax ay u qabatay Saxafiyiinta soo qaxay ?!!

Muxyadiin Axmed Rooble oo isna ka mid ah Saxafiyiinta kasoo qaxday Magaalada Muqdisho Islamarkaasna ka Tirsanaa Idaacada Simba ee Magaalada Muqdisho ayaa wax shaaciyay in ay Jiraan Hay'ado Caalami ah kuwaas oo Hay'adaan u sheegtay in ay Jiraan Saxafiyiin Somali ah kuwaas oo u baahan wax u qabasho kuna sugan Magaalada Nairobi iyada oo Magacyada saxafiyiinta Muqdisho kasoo qaxay u gudbisay iyada oo aan kala Tashan Saxafiyiinta magacyada iska leh.

Muxyadiin waxaa hadaladiisa ka mid ahaa "Hay'adaha Magacyadadeyna ay u gudbisay Qolyahan Sojra isku magacaabay ee aan Lugta ku laheyn Gargaaristaa iyo gacan qabashada Saxafiyiinta waxaa ka mid ah Committee to protect Journalists oo ah Hay'ad caalami ah oo saxafiyiinta wax u qabashadooda ku howlan Kuwaas oo sida aynu haddaa ku heleyno wararka usoo dirtay Sojra Foom loogu talogalay Saxafiyiinta soomaalida ee Dibad Jooga ah,Inkastoo Saxafiyiintaas la barbarmariyay Foomkaas oo gacanta u gaaalay Dad aan ehel ku laheyn howlaha Saxaafada".

Saxafiyiintaan oo isugu jiray kuwo dhawaan Siminaar ay Nariobi ugu soo gabangabiisay Kooxda La yiraahdo Article 19 oo kaa shaneysa Safaarada France ee Kenya iyo kuwo dhawaan yimid Kenya ayaa waxa ay ku tilmaameyn wax laga xumaado Afduubashada Saxafiyiintan Qaxootiga ah oo noqday kuwo ay ku qaraabanayaan dad aan lug ku laheyn Saxaafada Laakiin sheegta inay Qeyb ka yihiin Saxafiyiinta soomaaliyeed iyaga oo carabaabaya in ay kasoo shaqeeyeen Hay'ado Warbaahineed kuwaas oo Maamulayaashooda ay iska fogeeyeen inayba garanayaan Ragan sheeganaya inay kasoo shaqeeyeen xarumahooda.

Ragaan lamagacbaxay Sojra ayaa horayba ugu hungoobay Qorshe ay ku doonayeen inay qeyb ugu Noqdaan Siminaar Magaalada Nairobi loogu qabanayay Saxafiyiinta kasoo qaxay Muqdisho kadib Markii Saxafiyiin waaweyn oo soomaali ah kuwaas oo uu ka mid ahaa Yuusuf Xasan oo ah Madaxa Xafiiska Bbc ee Magaalada Nairobi iyo Renaud Detalle oo ah Masuul sare oo ka Tirsan Hay'ada Qaramada midoobay ee UNDP ayeey ka waayeen Liiska Saxafiyiinta ka howlgasha ama ka shaqeysa Hay'adaha Warbaahineed ee ay sheegteen inay ka howlgalijireyn ,waxa sidoo kale iska fogeeyay Madaxda Warbaahinada ay sheegteen inay u shaqeynayeen Ragaas kadib markii ay xariir la sameeyeen Yuusuf Xasan iyo Renaud Detalle.

Renaud Detalle oo furitaankii Siminaarkii Saxafiyiintaas la hadlayay ayaa sheegay in ay Jiraan Ururo dhowr ah kuwaas oo sheegaya in ay wax u qabtaan Saxafiyiinta Soomaalida ah ee kasoo qaxay Muqdisho,isaga oo soo carabaabay Hay'ada isku magacowday Sojra oo sheegay in ay usoo gudbisay Magacyada saxafiyiinta meeshaan Jooga iyo kuwo ay iyaga kusoo darsadeyn iyada oo isu muujineysa inay wax u qabaneyso Saxafiyiinta soo qaxday.

Waxa uuna yire in ay ogaadeen in Saxafiyiinta ay magacyadooda isticmaalayeen ay yihiin kuwo aan ka warqabin islamarkaasna lagu doonayay in lagu qariyo Magacyada Shaqsiyaadka aan Saxaafada lugta ku laheyn ee Hogaaminaya Sojra waxa uuna ugu baaqaay Saxafiyiinta in ay soo gudbiyaan dadka aan ehelka u aheyn Saxaafada ee soo gashanaya Magacyada Saxafiyiinta.

Wariyayaashii Kulan soo xaadiray ayaa waxaa ka mid ahaa C/raxmaan Shariif Taysiir oo ka tirsanaa Radio Muqdisho islamarkaasna ahaa Kaaliyaha Tifaftiraha Wargeyska National Post ee Muqdisho kasoo baxa,Leylo Shiekh Aadan oo ka socotay Idaacada simba islamarkaasna aheyd Waakiilka Idaacada Frontier fm ee Kismaayo,Canab Cabdi Axmed oo Ka tirsan Idaacada Hornafric, Cabdi Yare iyo Saxafiyiin kale oo dhowr ah kana kala socday Qeybaha Warbaahinada soomaaliya oo ay ka mid ahaayeen Radio Shabelle ,Idaacada Hornafrik iyo Simba iyo kuwo kale.

Waxaa xusid mudan in Hay'adaan isku la magacbaxday Sojra ay sameystay web wata magaciida islamarkaasna lagaliyay Sawirada Saxafiyiinta soo qaxday iyada oo isu muujineysa inay xubin ka yihiin suxufiyiintaas.

Sidoo kale Saxafiyiintaas waxa ay kulankooda uga Faa'iideysteen inay baaq ay ku codsanayaan in la sii daayo saxafiyiinta bahwadaaga ay yihiin ee Dowlada ay xabsiga dhigeyn Maalinnimadii Axada aheyd ee kala ah C/raxmaan Xufeydi oo ah Agaasimaha Idaacada Somaliweyn ee Magaalada Muqdisho iyo waliba Wariye Bashiir Maxamed C/qaadir Al bashiir.

Saxafiyiintaan waxa ay ugu baaqeyn Dowlada soomaaliya inay ku dadaasho siddii ay u dhowri la heyd Xoriyada Hadalka iyo waliba madaxbanaanida Warbaahinada soomaaliya ,waxa ayna ugu baaqeyn Dowlada in si dag dag ah ay Xoriyadooda dib ugu soo celiso Agaasimaha Idaacada Somaliweyn iyo waliba wariya Idaacadaas.

Wariyayaashaan Dibad Jooga ah waxa ay xuseyn in Somaliweyn ay tahay Idaacad madaxbanaan Islamarkaas aysan marna ka talaabin xadka Madaxbanaanida Warbaahinta.

Iyaga oo dhicanyada ku hardamaya Soomaaliyana ugu yeeray in ay dhowraan Madaxbanaanida Saxaafada soomaaliya.

Sikastaba ha'ahaatee Saxafiyiinta soomaaliyeed ayaa waxaa soo wajanday dhibaatooyin aad u waaweyn oo dilal iyo afduubyo ay ka mid tahay wixii ka dambeeyay markii uu bilowday Dagaalada u dhaxeeya Dowlada iyo Kooxaha kasoo Horjeeda ee ku dagaalamaya Muqdisho,inkastoo saxaafada wixii ka dambeeyay burburka ay dhibaateynteeda ay aheyd mid socota haddana waa ay sii xoogeystay Xiligan.

W/D:Bilaal Cabdi
Nairobi,Kenya

Waxaa soo tebiyey Muxyadiin Axmed Rooble

Faafin: SomaliTalk.com | Jan 15, 2008