Gudniinka haweenka,ma sunne mise caado?

Arrinkan aan maanta doonayo inshaa Allah in aan ka hadlo ma’ahan arrin aan dooddeedu anigu bilaabayo, balse dad badan oo qorayaal caan ah baa arrintaasi ka sameeyay baaritaan kana hadlay xaqiiqadeeda, sidoo kale waxaa arrintaasi si aad ah uga hadlay kana dooday culumo fara badan oo la yaqaano,waxaase lagama maarmaan ah in walaalahayaga Soomaalida ah ee muslimiinta ah in aan u soo gudbiyo xaqiiqada gudniinka haweenka iyo asalka uu ku leeyahay diinta islaamka,waxaana jirta oo la wada ogsoon yahay in dadka gudniinka samaynayo ay ku soo ganbadaan in gabadhu ay sharaf u tahay haddii la gudo,haddii aan la gudina ay qiime dhacayso,sharaf iyo karaamaba aysan lahaanaynin.

Erayga sharafna oo asalkiisu yahay af carbeed afka Soomaaligana la oran karo waxaa lagu macneeyay,qof xume ka dhowrsan,yacni qof wanaagsan ama qof xurmad leh,sharafkuna kuma xirna gabar gudan ama gabar aan gudnayn,immisaa gudan oo aan sharaaf lahayn rag  dhexdoodana ka heesa kuna cayaara,iyagoo waliba madaxoodu iyo jirkoodu qaawan yahay, maxay yihiin kuwaasi sharafka ay leeyihiin,immisaan gudnayn oo haddana sharaf iyo qiime leh oo waliba wax bartay si sharaf lehna ku nool,niman sharaf lehna qaba,marka waxaan u jeeda arrinka sharaf iyo gudniin wax is raaci karo ma’ahan.

Dooddu kama taagna gudniinka haweenka (clitorydectomy) noociisa fircooniga ah,maxaa yeelay gudniinka noocaas oo kale ah waa gudniin asalkiisu yahay silcin iyo ku xadgudub xuquuqda haweenka,gudniinka noocan oo kale ahi lama ammaanin qof caqli iyo cilmi lehna kama soo fulayso in gabadhiisa uu u gudo noocan fircooniga ah,iyadoo ay sidaas tahay haddana meelaha qaarkood ee dunida ka mid ah waxaa lagaga dhaqma gudniinka noocaas oo kale ah,kuwo gaal sheeganayo iyo kuwo islaam sheeganaayaba wey ku dhaqmaan oo wey sameeyaan,waana arrin ku sugan jahli,meelaha sida xoogga looga aaminsan yahaay waxaa ka mid ah dalkeena Soomaaliya inkastoo ay imminka soo baxeen dad wax bartay oo caqli iyo cilmi leh diinta islaamkana si fiican u bartay,lagamana yaabo oo laguma soo qaadi karo dadkaasi wax bartay in gabdhahooda ay dhaawac u geestaan.

Dadkii hore ee casrigii jaahiliyada ku noolaa ilaa iyo imminkana la helayo dad weli aaminsan afkaartooda waxay haweenka u gudi jireen oo xubintooda muhiimka ah uga goyn jireen iyagoo u arkaayay in haweenka ay yihiin sharka adduunka,waxayna gudniinkaasi uga dhigi jireen ciqaab,qaarna waxay aaminsanaayeen in haweenka haddii aan la gudin aan helaynin wax guursada,Yuhuudduna waxay faafiyeen wax been ah iyagoo sheegay in haweenayda ay sabab u ahayd in jannada ay ka soo saaraty Adam taasina waa sheeko Yuhuudeed aan sal ku lahayn diinta islaamka.

Sharcigu wuxuu yahay in arrin kasta oo laga hadlayo ama laga doodayo in marka hore laga raadiyo ama loo bandhigo kitaabka iyo sunnaha rasuulka sallallaahu calayhi wasallama, gudniinka fircoonigana wax asal ah ee uu ku leeyahay kitaabka iyo sunnaha rasuulka sallallaahu calayhi wasallama ma jidho,laakiin dhinaca kale gudniinka loo yaqaano midka sunnaha ah iyadu waxaa ka taagan dood adag oo ma’ahan mid laysku waafaqsaan yahay, dooddeeduna waa mid ballaaran,waxaana loo baahan yahay taxadar iyo u kuurgelid ee ma’ahan in go’aan degdeg ah la qaato kadibna weerar lagu qaado kuwa taageersan gudniinka sunnaha ah ee haweenka ama weerar lagu qaado kuwa ka soo horjeeda iyadoo aan loo hayn daliil cad ah,haddii uu weerarku u dhacana si emotional ah waxay keeni karta in culumo diinta noo jilciyay loo gafo,waxaana la ogsoon yahay in bani’aadan kasta uu gefo,qof macsuum ahina aanu jirin,rasuulkeena sallallaahu calayhi wasallama wuxuu yiri:bani’aadan kasta wuu gefa,kuwa gefana waxaa ugu khayr badan kuwa toobad keena,macnaha toobad la yimaada,xadiiskan waxaa soo weriyeen Tirmidi iyo Ibnu Maaja,sheekh Albani wuxuu ku saxiixiyay kitaabkiisa caanka ah ee saxiixul jaamic iyo saxiixu Tirmid iyo saxiixu Ibnu Maaja,Ibnu Xajarna wuxuu kitaabkiisa Buluugh Al-Maraam uu ku sheegay in sanadka xadiiska uu xoog leeyahay.

Nooc kasta oo Gudniinka haweenka ka mid ah waxaa diiday oo ka soo hor-baxay culumo badan iyagoo sheegay in gudniinka haweenka aan loo baahnayn waxaana culumadaasi ka mid sheekh Muxammuud Shaltuut,wuxuuna kitaabkiisa Al-Fataawa uu ku sheegay in gudniinka haweenka uusan u lahayn wax faa’ido ah,wuxuu kaloo sheekhu intaa uu ku daray in gudniinka haweenka ay caadaysteen carabtii hore,macnaha wuxuu u jeeda carabtii jaahiliyada,takhaatiir badanna waxay sheegeen in gudniinka haweenka uu dhibaato weyn u geesanayo caafimaadkooda,waxayna sheegeen in uu qaboojinayo rabitaankooda galmeed isla markaana ay kuw aarayso xanuun jir ah iyo mid nafsada ah.

Bishii September sannadkii 1994 waxaa magaalada Qaahira ee dalka Masar lagu qabtay shir caalami ah oo looga hadlayay horumarinta dadka,waxyaabihii ugu waaweyna ee shirkaasi lagaga hadlay waxaa ka mid ahaa:gudniinka haweenka,sheekhul Azhar Muxammad Sayid Tantawi oo waqtigaas ahaa muftiga dalka Masar wuxuu shaaca ka qaaday in gudniinka haweenka uu yahay caado xun oo qadiim ah,mana jirto buu Tantawi sheegay meel ku soo aroortay qur’aanka ama sunnaha rasuulka sallallaahu calayhi wasallama, lamana hayo buu yiri sheekhu hal xadiis oo saxiix ah oo laysku raacsan yahay,wuxuuna sheekhu sheegay: Allah baa mahad iska leh,in labadayda gabdhood ee Isra’ iyo Safa’ aan gudin,sheekh Cabdulghaffaar Mansuur oo ahaa la taliyihii fiqiga islaamka ee Maka ayaa isaguna shirkaasi ka caddeeyay in caadada gudniinka haweenka aan laga aqoon Maka dhalashada nebiga sallallaahu calayhi wasallama  ka hor iyo kaddiba,mana jiro wax caddaynaya in nebiga uu guday gabdhihiisa,laakiin dhinaca  kale waxay tahay in aysan jirin wax kaloo caddaynaya in nebiga sallallaahu calayhi wasallama uusan gudin gabdhiiisa.

Weli waxaa jira culumo kaloo badan oo ka soo horjeeda gudniinka nooc kasta uu yahayba kana hadli doono,lakiin su’aasha imaan karta waxay tahay:xukunka xadiiska ah haddii ay kulmaan labada gudniin iyo xadiiska fitradu waa shan oo uu gudniinku ka mid yahay,waxaana arrimahaasoo dhan uga hadli doona qormadayda danbe inshaa Allah.

Zahra Abdi Hersi

Holland

umubakar@hotmail.com

Faafin: SomaliTalk.com | Oct 30, 2007

Somaliland turns from Hope to Despair

XUSUUS TAARIIKHEED LA DUUGEY: Talyaaniga ayaa Gumeysatey Itoobiya Shan sano (1936-1941)