MAQALEY WARLAAY MA LAGUU WARRAMAY?

MAQALEY WARLAAY MA LAGUU WARRAMAY?

W/D: C/raxmaan Shariif Max’ed {Taysiir}

Ma laguu sheegay iney iman doonto dharaar cid kastaa lala xisaabtami doono, oo wax laga weydiin doono xilkii ay ummadda u qabatay, ama Wasiir ahow ama urur sheego? Bulshadeena ruuxii dabbaal joogto hoosiyo, dibindaabyo ugu maqan, degdeg uma tilmaamaan, daqar kulama boodaan, dib bay ugu muddeystaan.

Waxaan ku keenay warka ka soo baxay Wasaaradda Warfaafinta ee Dowladda FKMG ah ee Soomaaliya, ee ku saabsan in aanu ururna sheegan karin mas’uuliyadda Saxaafadda iyo Suxufiyiinta Soomaalida, iyadoo ururada caalamiga ahna ku wargalisay wixii Saxaafadda Soomaalida ku saabsan iney kala soo xiriirto Wasaaradda Warfaafinta.

Tallaabadaasi durba waxaa ka daba qeyliyey kuwa isku tilmaamay iney yihiin urur Saxaafadeed, arrintaasi waxaa loo fasiran karaa, qofkii nidaam ka soo horjeesta in ujeeddadiisu ay ka duwan tahay horumar iyo wanaag doon ee uu sharci darro ka door bidayo.

Arrinta ku saabsan Saxaafadda waxey u baahan tahay dhinacyo badan in laga eego.

Maanta iyadoo aan ognahay badweynta siyaasadda dalka ee kacsan darteed hirarka ka dhashay iney wariyayaasha ku keeneen iney cabsi ku shaqeeyaan, haddana ay ugu sii daran yihiin kuwa gashan shaarka dowladda, ee ka shaqeeya Wasaaradda Warfaafinta, su’aashuse waxey tahay: xaq-dhawrkii iyo xushmaddii uu lahaa ma helaa wariyaha u shaqeeya Wasaaradda Warfaafinta? Mudnaan maku dhex leeyahay hay’adaha kale ee dowladda iyo ciidamada? Xuquuqse ma siisaa Wasaaradda Warfaafinta?.

Ururada saxaafadda kuwa isku magacaabay ee ka dhismay Gobollada Dalka Soomaaliya, haba ugu badnaadeen magaala madaxdee, ayaa waxey ku tartameen sheegashada mas’uuliyad ay ka been abuurteen iyo xilal aaney cidina mudnaan uga heysan, marka laga reebo hay’ado fara ku tiris ah oo dano aanu garaadkoodu garan karin ka leh.

“Qaar ka mid ah ururadaasi waxey ku lumeen hawd dhexdii, maadaama ay aqoontooda Saxaafadeed yareyd, waxeyna fara gashadeen hawlo ka baxsan kuwii uu Suxufigu u tababarnaa, waxaaba ku shaqeystay hay’ado sirdoon oo caalami ah” ayuu yiri Suxufi mar ka soo mid noqday ururadaasi mid ka mid ah laakiin hadda isaga baxay, oo aan kula sheekeystay magaalada Muqdisho.

Marka la joogo Gudaha Soomaaliya arrin fudud bay aheyd in urur ay sameystaan afartii qof ee u aragta iney wax un ka soo galayaan, nin ajnabi ah oo NGO ku yimid Soomaaliya ayaa wuxuu yiri, “Dadka Soomaaliyeed waa 7-Milyan, waxeyna leeyihiin 14-Milyan oo NGO’s, taas macnaheedu waxaa weeyaan in qofkiiba uu leeyahay 2-NGO’s” shakhsigaasi aragtidiisa ayuu ku degdegay, waxeyse xaqiiqadu tahay in dalka ay ku badan yihiin, ururada aan aqoonta ku dhisneyn.

Muddadii burburka waxaa Soomaaliya ka bilaabmay kacdoon dhalinyaro badan ay ku fikireen iney Wariyayaal noqdaan, iyadoo la hilmaamay in mihnaddu ay tahay mid muhiimad weyn laga siiyo Macaahidda iyo Jaamacadaha dunida, oo aqoon wakhti badan la galiyey iyo tababarba u baahan, waxaa ay dhalinyaradaasi aamineen in bilo yar Saxafi lagu noqon karo, waxeyna iska xaadiriyeen iskuullo gaar loo leeyahay oo kuwa wax ka dhigaa aaney iyagaba uga aqoon badneyn warfaafinta, 2 ilaa 6 bilood kaddib waxaa loo sheegay iney suxufiyiin yihiin! Waxeyna taasi ka mid noqotay nasiibdarradii dalka ka dhacday.

Dadkii qaabkaas wax ku bartay ayaa waxey ku midoobeen, wax ay ugu yeereen Ururo Saxaafadeed! Kaddib markii maalmo kooban codkooda laga maqlay FM-yo dalka ku soo batay oo qiimo sii ridan aan siinin shaqaalahooda, ragga ku magaca yeeshay Warfaafinta Soomaaliya ee aqoonta u leh, waxey rumeysan yihiin in Durduro Geel ku jabo, “Kuwa ku tuntay magaca Saxaafadda Soomaalida maalin un baa lala xisaabtami doonaa oo dalku uu nidaam iyo kala dambeyn yeelan doonaa” ayey yiraahdaan.

Khubarrada Saxaafadda Soomaaliyeed ee loo tiriyo iney aqoon durugsan u leeyihiin qeybaha kala duwan ee warbaahinta dalka way isku xiran yihiin, waxeyna iyagoo Naadiga Saxaafadda Soomaaliyeed ku mideysan oo sharaftoodii aan wasaqeyn ay sugayeen maamul dowladeed oo gacanta u soo galiya sumcaddii Saxaafadda ee ay juhaladu weeciyeen, “Wasiirka Warfaafinta waxaan aragnay isagoo ay ku adeeganayaan urur ku sheegyadii oo siminaarro iyo shirar kala qeybgalaya, aad baana uga xumaannay” sidaa waxaa yiri Saxafi Magac iyo Maamus ku dhex leh Saxaafadda Dalka, oo ii sheegay markii ay dowladdu aasaasantay iney ku riyoodeen wax badan iney ka badali doonto Saxaafadda.

“Danteenu ma ahan inaan cid wax uga doonano Naadigeena ee waa inaan uga faa’ideyno aqoonteena iyo waaya-aragnimadeena saxaafadeed jiilasha cusub” ayuu yiri Saxafigaasi oo ugu baaqay kuwa uu ku sheegay iney Saxaafadda moodeen baaskiil wadidiisa la baranayo inaaney bulshadooda iyo naftoodaba halaag u horseedin ee ay waxbartaan.

“Qoraalka ka soo baxay Wasaaradda Warfaafinta waa mid lala soo daahay, waxaanse ku talin laheyn iney weydiiyaan kuwii horey u sheegtay ururada Saxaafadda Aqoonsiyadooda Saxaafadeed iyo heerkooda waxbarasho inta uu gaarsiisan yahay, hay’adaha dibaddana ay u furaan diiwaan lagula xisaabtamo wixii ay faleen mudadii burburka uu dalku ku jiray.

is xisaabi inta aan lagu xisaabin

W/D: C/raxmaan Shariif Max’ed {Taysiir}

Email: taysiir55@hotmail.com

Afeef: Aragtida qoraalkan waxaa leh qoraaga ku saxiixan