Waa ayo cadawgeennu
Axmed C/samad
Alwaqaar@hotmail.com
Innaga iyo reer hebel waxaynu nahay col, qolo hebla iyo qolo hebla waxaa ka
dhexaysa colaad guun ah ama mid xiire xiire ah, labadaas qolo waxaa dhex martay
colaad siqiir gawrac ah, kuwaasi waa shisheeye, shisheeye shiir naxa ma leh.
Hadaladaan iyo kuwo la mid ah ayaa ku badan afka dadka jaahiliinta ah ee
Soomaaliyeed. Waxaa kale oo aad ka maqlaysaa dadkaas ereyo sida: aano, aarsi,
godob iyo kuwo la mid ah. Hadaba qormadaan waxaynu ku eegaynaa cidda cadawga u
ah qofka Soomaaliyeed, qabiilkiisa ama qarankiisa.
Si looga jawaabo su'aashaan waxaa loo baahan yahay in marka hore laga jawaabo
su'aal ka horraysa oo ah: horta innagu yaynu nahay?. Waxaa kale oo jawaabtaani
sii rabtaa hordhac ka sii horreeya.
Allaah ayaa uumay wax kasta, isagaana leh, hadana maamula; sidaa darteed ayuu
mutaystay in isaga kaliya la caabudo (loo noqdo addoomo). Jinniga iyo insigana
wuxuu u abuurtay in ay isaga qur ah caabudaan. Wuxuu u soo diray Rusul
(Nabiyaal), wuxuuna u soo dajiyay kutub ay ku cadahay waxyaabaha iyo siyaabaha
Alle loo caabudayo. Rusushu waxay ugu baaqeen dadka in ay xaqa Alle gutaan (ay
kaligi caabudaan), waxayna bareen walxaha iyo habka loo caabudo. Dadku waxay u
qaybsameen: a) kuwo yeelay wixii loo abuuray oo loogu baaqay, waxayna noqdeen
Mu'miniin Alle jecel oo xisbigiisa ah oo uu jecel yahay, iyaguna walaalo is
jecel ah. Innagu (Soomaali) waxaynu ka mid nahay mu'miniinta marka laga reebo
ninkii gaalooba ama noqda munaafiq. b) kuwo diiday wixii loo abuuray oo loogu
yeeray, isla markaana ah gaalo xisbiga shaydaan ku jira, Allena la col ah,
isaguna uu nicib yahay. Waxay kuwaani u sii kala baxaan: gaalo cadaysatay iyo
munaafiqiin gaalnimada qarsata.
Alle wuxuu u sheegay mu'miniinta cidda cadawga u ah oo uu ku soo koobay sedex
qolo kaliya oo kala ah:
1. Shaydaan: Alle wuxuu yiri: (Shaydaanku wuxuu idiin yahay cadaw ay colaadiisu
caddahay).
2. Gaalo: Ilaahay wuxuu yiri: (gaaladu waxay idiin yihiin cadaw ay cadaawadiisu
caddahay).
3. Munaafqiin: Rabbigeen wuxuu yiri: (Iyaga (munaafiqiinta) ayaa ah cadawga ee
ka digtoonow).
Waxaa kale oo Alle u sheegay mu'miniinta cidda sokeeyaha u ah, wuxuuna ka dhigay
sedex qolo oo kala ah: Allaah (SW), Rasuulkiisa (NNKH) iyo mu'miniinta, wuxuuna
yiri:( Waxaa wali (sokeeye) idiin ah: Allaah, Rasuulkiisa iyo dadka mu'miniinta
ah). Hadaba qof muslim ah ma u noqon karaa cadaw muslim kale?. Bal eeg waxa Alle
ka yiri xiriirka mu'miniinta ka dhexeeya: (mu'miniintu walaalo uun bay isu
yihiin). Rasuulku (NNKH) wuxuu yiri: Muslimku waa muslimka kale walaalki. Waxaa
kale oo uu yiri: ( mu'miniintu waxay la mid yihiin hal jir oo kale oo haddii
xubin ka mid ahi xanuunsato jirka intiisa kale isugu yeerto soo jeedka iyo
xummadda, taasi waa marka laga eego xagga is jacaylka, isu naxariisashada iyo
isu turida. ).
Ugu dambayntii qaar badan oo dadkeenna ka mid ah ayaa jaahilnimadu gaarsiisay in
ay caawgooda oo ah cadawga Rabbigood ka dhigtaan sokeeye, Allena wuxuu yiri: (
ha ka dhiganina cadawgayga oo ah cadawgiinna sokeeye aad siisaan kal gacayl).
Waxaa taa la mid ah in ay cadaw ka dhigtaan walaalohood oo dhab ahaan ah
jirkooda qayb ka mid ah. Waxaan mar hore akhriyay qoraal uu soo saaray mid ka
mid ah horjoogayaasha Soomaalida oo uu leeyahay: walaaleheen Itoobiya iyo
cadawgeenna reer hebel!!!.
FG: Qoraalkaan waxa uu gaar ahaan u khuseeyaa qofkii rumaysan Qur'aanka iyo
Xadiiska Nabaiga (NNKH).
Axmed C/samad
Alwaqaar@hotmail.com
Afeef: Aragtida qoraalkan waxaa leh qoraaga ku
saxiixan
Faafin: SomaliTalk.com | May 6, 2007
|
Daabaco
Boggan | Print
"
Dowlada FKMG Ah Ee Soomaaliya
ARAGTIDA/MAQAALLADA
DADWEYNAHA EE MAANTA
