SomaliTalk

QORMADA MAANTA:: Kenya ma Badda Soomaaliyeed ayey Shidaal Ka Qodaneysaa?

Daabaco Boggan | Print

Ali Mohamed Gedi
Prof. Cali Maxamed Geeddi oo Diyaarad Militari oo Itoobiyaan ah keentay Afgooye:29/12/06, Sawirka: AP.
Geeddi oo aan Weli Ka Jawaabin eedayntii ahayd in "uu Mas'uul ka ahaa Mamnuucidii Dhoofinta xoolaha Akhri

Dhagaxbuur: 9 Shaqaale Shiine ah iyo 65 askari oo Itoobiyaan ah ayaa lagu diley meel Shiinuhu Batrool Ka Baarayeen... Akhri..

Ceelka iyo Xaruntii Conoco, Garoowe, Soomaaliya... Akhri....

Nidaamka Islaamiga ee Wadaagga Batroolka: Laga bilaabo Morocco ilaa Indonesia: Q.3aad

Qaybta: 1aad | 2aad | 3aad

Dowlada FKMG Ah Ee Soomaaliya oo Indhaha Ka Laabatay Ceelasha Shidaalka Ee Ay Kenya Ka Baarayso Xadka Soomaaliya... Akhri

Kenya ma Badda Soomaaliyeed ayey Shidaal Ka Qodaneysaa?
Dawladda Kenya ayaa dardar gelisey baaritanka batroolka ay ka wado xeebta, waxaana soo baxay warar tibaaxaya Akhri

Itoobiyaan baaraya laba nin oo Soomaali. Muqdisho. AFP - Jan 13, 2006

Taangi Itoobiyaan ah oo taagan garoonka muqdisho - AFP - Dec 2006
ARAGTIDA/MAQAALLADA DADWEYNAHA EE MAANTA

:::QUIXTAR:::

Soomaalida Deggan Woqooyiga Ameerika Maxay Kala Kulmeen "Quixtar"... Guji

:::SOMALIDA KENYA & POOL:::

Soomaalida Deggan Nairobi Maxay Kala Kulmeen "Pool"
Waa "Quixtarka Kenya" Guji

Sideed Maalmood iyo sugood Wiilkii saamaha isagoo hore usikinaya Xabadaha Dhinbilo ah ku seyrayey Cadowga wali waa sidiisii oo wuu Caafimaad qabaa waxaase Su`aal ka taagan tahay oo aan cabirayaa bal in ay gaari karto Saldanada Gumeysiga unkay ee C/laahi Yusuf Yeey Madaxda ka yahay Saadanbe.

Qof walboo Wadani ah meel kasta oo uu joogaba waxaa malmihii Dagaalku socday ee laga soo gudbay uu ahaa mid Tig tigan oo halkiisa keebka gacanta kaga haya isagoo markaa bartiisa ka Gumaadaya Gumeysiga Gacan ku rimiska ah, waxeyse markaliye sheegteen Maqaarsaarka in ay Dagaalkii Gumeysiga ku Guuleysteen iyagoo waliba aad udhoola cadeeyey ilaa heer lakala gartaa qaab dhismeedka Ilkahooda(Fanaxda).

Yeeyga oo aad loogu yaqaan Qubxiga ayaa Shirkiisii Jaraa`id kadib kasoo labashada Qixiisii Addis Ababa ku Iftitaaxay in uu Garbihiisa fariisiyaa labada Wiil ee uu Adeerka u yahay sida Xuub Naareed iyo Morgan oo ah Ninkii ay in badan Quudiyeen Midowgii Maxakiimta Dugsiga Qur`aanka laga barto ka galay Hotel Ramadaan agtiisa kasoo ay u arkeen Maxakiimta Nin Hanuun qaaday balse ku noqday "Nin Abeesa Koriyoow adigaa u Aale".

Xaq udirrika oo iyagu badalay Tabihii markaliyana laga waayey Dhufeysyadii ay ka saari wayeen Kumandoosta Itoobiya ayaa Ciidankoodii iyo Qalabkoodiiba la Rafacay oo si Xeeladeysan iyagoo aan la arag meel ay u guurayan Basaasiintuna ogaan Alif macalin tiray kasoo qaday tasoo Naxdin ku noqotay Cadowgii, Saacada badan ayey Gumeystuhu markii hore kusoo dhiiran waayey Baraha ay Casharada ka bixin jireen Halyeyada Soomaaliyeed, cadowgu arinkaa utun lama ilawaana ayey ku noqotay iyagoo la yaaban Ciidankii sidaa u tirada badanaa ee Kumaanka Kun ahaa gaarayna heer aad weyso Dhufeys aad ka Dagaalgasho oo ay noqotay in aad sugtaa Sideedada saac la waayey halka ay qabteen.

Markaliya ayuu Madaxa Maqaarsaarka C/laahi Yusuf ka Jawaabi waayey Su`aalaha Cadowgu weydiinayo ee ah halkey mareen Nimankii aan u Caal weynay, Alle ayaa Mahadaa leh kuna Hanuuniyey Xaqudirirka Tabaha Mucjisada leh tasoo Maanta ka dhigtay in xitaa Cadowga garan waayo meel laga xigo walina uu kasoo gudbi la`ayahay Dhufeysyadii la baray in laga Difaaco kasoo uu wali Keeb ku yuurar ku yahay marka laga reebo Xoogaa Ciidan Geed yahuuda oo uu Magalada kusoo daayey Yeyga.

Muqaawamada Alle dartii u dagaalameysa Cadowgana rabta in ay Dalka ka xoreyso ayaa ku Mashquulsan Taba Qatar ah taasoo ay Hordhac ay utahay Qarixii Sadax bari kadib Dagaalkii Muqdisho lagu gubay Gaariga Uraalka ah ee la ciir cirayey Ciidamada Cadowga Madow kasoo kusoo socday Muqdisho Balse Walaweyn Wadnaha lagu jaray, Tabahan waxaa ay cadeyneysaa in Xaqudirirka isku dhararinayo Jidka dheer ee kasoo bilowday Xuduud Beenaadka aan la lenahay Itoobiya ilaa Muqdisho waxaana la sugayaa Dhawaqyo badan oo ay ka Anfariiraan Gumeysi doonka taasoo ka dhigeysa in Gumeystaha u daadiyaan Xarga Waraabo waxaana bar barsocda Carada kasoo Gufaaceysa Shacabka eheladooda lagu gumaaday Xamar kuwaasoo iyagana utafaxeedan in ay qodaan Qabriga Gumeysiga iyo Gumeysi kal kaaliyaha.

Waxaa ay dareemayaan Gumeysiga iyo kuwa uyaqaan Itoobiya Asharaftaba Qul qul aan la ogeyn halka uu usocdo iyadoo ay ku balaaratay Magaaladii Shacabkana ay badankii Qax kaga Maqan yihiin inta joogta iyo inta soo gashana ay uhayaan Cadowtooyo kuwa Dalkooda qabsaday waxaa ayna dhex Ceegaa`gan Badweyn iyadoo aan usoo joogay Dagaalkii Mareykanka ee ay ka qeyb qateen Isbaheysigii ka koobnaa Belaha Badan ee SNA kasoo ka cudud badnaa kana Caqli badnaa Gumeysiga Maanta jooga balse dhibka ugu badan uga yimid kadib markii Qeyb kamida Muqdisho laga nacay iyadoo Gumeysiga hada Xamar ku sugan uu ka baqayo halka talaabada Xigta ay kaga imaan doonto madama Wiilkii Geesiga ahaa la raadinayo Gamuunka.

Maqaarsaarka oo aan isla tashan ayaa ku xigaha Cabdi Yeey Geedi Tigraay isla kala jiiday Magacaabista Maxamed Dheere oo ah Shaqsi aan u cuntamin Ehelada Yeeyga oo qaarkood Dherbaaxadii uu ku dhiftay wali dhagahooda ka qeylineysa halka qaarna uu ku xabisay guryahooda, Yeyga midaa kuma Qancin wuxuuna ku waashay Showr iyadoo aan og soonahay in uu yahay Beerlaawe shaqsi Cuqdad badan oo aan iloobin Xafiiltan yar oo Maalin idiin dhex maraa iskaba daa Ceydii uu caayey Maxamed Dheere oo uu la`Laaab gubanayo waana Mushkilad hor leh oo soo wajahday Saldanada Gubeysiga waxaana Taleefan dhigi waayey As hari oo Aabihii u Asraari jiray xeyle Salaase.

Maxamed Dheere oo ah shaqsi Indho ku Garaadle ah ahna Nin Hurdada aad ugu daaha madama uu Habeenkii Tumasho iyo Qayilaad ku dhafro ayaa isagu la Jaan qaadi doona Muqdishada Muqaawamada wada ah una darban Dal Xoreyn iyo Gumeysi diid taasoo ka badalan xiligii konfurta Xamar ugu Magacaabay Xilkan Jeneral Ceyediid xiligaasoo aan Xusuusto in uu Magaalada la dhex wareegi jiray Gaari Cabdi bile ah iyo Toban wiiloo saaran isagoo markaa ku Mucaarada Tolkiisa waxaana dhici jirtay in Ciidankiisa ay Habeenba Guri Gaariga u horyaal oo ay ku dul Hurdaan Madaama Maxamed Dheere Xaafadaa Fadhiyo(Qayilaad).

C/laahi Yusuf oo aad mooda in arima badan isaga dhex yaacsan yihiin ayaa isku furay Xisaaba badan madaama Ragii uu sheegi jiray in uusan Marti u ahaneyn qaar kamida Xilal loo Magacaabay sida Qeybdiid oo aan aqoon wax aan Dantiisa aheyn Shaqada ugu horeysa ee uu qabtana ay tahay dhisida Isbaaradiisii Siinka Dheer isagoo la ogsoon yahay in uu Fadhiid ka dhigay Dowladii Carte isagoo in badan isku dayey weerar ka dhana Jenaral Maxamed Haaji oo Madax ka ahaa Taliska Guud ee Booliska Soomaaliyeed shaqadana ka joojiyey Qeybdiid balse Qeybdiid markaan fursad u helay halka Dowlada Maqaarsaarka Jenaral Maxamed Haaji ka caraabisay Xilka uu islahaa lahaa Qeybsi Beeleed ayaad ku heleysaa Madaama uu kasoo jeedo Beelaha Direed,balse Qeybdiid waxaa laga sugaaba waa Wajiya badan

Magaalada Xeebta ah ee ugu Muranka badan Soomaaliya ayna wali ka talin Dadkii udhashay marka laga reebo Beelo xoog ku heysashadeeda isaga danbeeyey ayaa haatan Horjoogaha Gumeysi doonka C/laahi Yey kasoo wajahday Masiiba horleh isagoo Beeshii uu shalay Wiilkii Afgaduud ahaa ka adeejiyey ee uu Banbada uga samray ay Maanta kusoo jeesteen tasoo ay Cirbaha utaageen Ciidankii laga soo waday Waqooyi Bari ee loo sheegay in ay jirto Dhul ay leeyihiin lakiin ay ku heystaan Beelo aan laheyn sida Beesha Barre Hiiraale.

Dagaalkan wuxuu Albaabka u furay in lagu tilmaamaa Ragii shalay Culimada laayntooda ka qeybqaatay Argagixiso iyadoo lala maagan yahay wixii la marsiiyey Beelihii kale ee uu Odaga u Ciil qabay, waxaaan ognahay in Xadka Kenya lasoo fariisiyey Ciidama Mareykan ah halka Dhanka Muqdishana looga Wajahan yahay iyadoo ay is baheysanayaan Beesha Yeyga iyo Ciidamada Gumeysiga Itoobiya si Jilbaha loogu Aaso hadii aysan u Hogaansamin Afguduud, midaan waxey ka dhigeysaa in ay sii ugaaroobaan Bahda Barre oo la ogyahay in Hogaamiyahooda kamid yahay Maxbuusiinta Baydhabo waxeyna noqoneysaa in si dhaba ay Halganka dhankooda uga soo galaan madaama laba daran mid doora heysato.

Qurba jooga SOomaaliyeed ayaan iyagu wada Halgan aad uweyn iyagoo Mudaaharadyo Taxana ah dhigaya waxaana garab socda Dacwado lagu furayo kuwa xasuuqa ka Masuulka ah ee heysta Basaboorada ajnabiga tasoo ay Soomaalida Wadaniga ah ku bixinayaan Waqti iyo Maal sidii ay Nimankaa ugu soo oogi lahayeen Falalka Naxdinta leh ee ay ugeysteen Umada Soomaaliyeed, halka Dhaq dhaqaaq Siyaasadeedna yahay mid Xowli ku socota tasoo Sal dhig u ah Asmara oo ah fadhiyaan Xubnaha Baarlamaanka Xorta ah oo aan ka tilmaami karno Xuseen Ceydiid Wiilkii in badan C/laahi ugu soo Xiragalay Madaxtooyana loogala wareegay Adeer ayaan u ahay balse Mindidii Cuqdada ee lagu yaqiin C/lahi Yusuf la gaaray kadib markii uu yaqiinsaday in uu ka maarmi karo,sidoo kale Gudoomiyaha Midowga Maxakiimta Sh Shariif ayaa isna da`daalka Dal xoreynta qeyb Libaax kaga jira.

Qof walbaa ogsoon Dhibka Xornimadoonka loo maro waxaana markasta dhib qaba Gumeysiga iyo kal kaalihiisa iyadoo la wada ogyahay in ay utaagan yihiin Diinta iyo Dalka difaacideeda halgamayaal Naf adag oo aan la loodin karin kuwaa oo Wadna Bira la hortagay Taangi iyagoo wata Qore Ak 47 ah, waxaa midaa ay wel wel utahay Aabaha Gumeysiga Yeey oo og in lamaagan yahay "Gudin Afley kula goobayaan Geed kaad gashaba weyn Goynayaan Guusha iyagaa leh" C/laahi Yusuf Yeeyow ogow Guusha Xaq udirirkaa leh adiga iyo inta Gumeysiga kula wadaa oo ka kooban Dhiigya cabya la ogyahay ma gaaridoonana Saadanbe waxaana Afka Ciida idiin dari doona Alle idinkii Geesiyada Soomaaliyeed ee Af iyo Adinba idiin kugula Dagaalamaya iyadoo Isu geynta inta kor ku xusan ka dhigeysa Saldanada Taangiga midaan gaareyn Saadanbe.