Soomaali ma Sidaan baa u Danbaysay !!!
Yoonis Aadan (
Cigalley )
wardhiigley@hotmail.com
Taariikhdu waa ma guurto, maduugowdo, dadku waxna waa ku daraan
waxna waa ka dhimaan wixii mar soomarana waligeed waa laga dheehdaa. Waxaa
xaqiiq ah hadeynu nahay soomaali in aynu nahay dad ilbaxiin ah oo baraarujiyey
Afrika 60 maadkii markii ay ku jirtay halgankii xurnimo doonka ahaay, iyadoo
lagu luqeeyey heestii eheed ” Hobey Afrikaay hurudooy halyeeyadaadii hurudooy,
haamaa la saartee hurudooy” waxeynu nahay dad aqoon yahaniin ah oo ku taqasusey
laamaha cilmiga oo dhan, waxeynu nahay dad geesi yaal ah oo ka gilgilsho
gumeysiga, waxaana soo xasuusta heestii eheed ” Ceesaantii mas iyo good madax
shabeel leeftaa, malageedi baa galayee” waana ayaan daro 47 sano ka dib in
dalkeenii uu gumeysi ku jiro maanta!!
Umada Soomaaliyeed
waa umad gumeysi diid ah hadii taariikhda dib loo raaco, maantana Soomaaliya
aduunkoo dhan ayaa ka hiiliyey oo gacmaha qabtay waana arin naxtin leh oo
fajac ah , Quwadaha waa is xoogaan dhulalna waa leyska qabsadaa laakiin maanta
Qaramada midoobay ayaa jirto waana kaa aamustay, Carab waa kaa aamustay ,
Afrikana waa kaa aamustay.
Itoobiya waxaa dalka
soo geliyey waa Mareykanka, wexeyna itoobiya u tahay Test uu ku tijaabinaayo
New World Order sida dal loogu adeegsado dal kale , laakiin itoobiya waa ku
dhiiqowday ka dib markii ay Maxaakiimtu ay bedeleen taatiikii dagaalka ,
maantana wexey ka taagan tahay yaa kaa bixiyo., sidoo kale USA wexey noosoo
adeegsatay keynya.
Waa murugo iyo
tiiraanyo in maanta isbitaalkii Martiini oo ah halka ay ku jiraan ciidamadii
kusoo naafoobay dagaalkii 77 in uu hor taagan yahay kaare itoobiyaan ah, ayaga
oo is wey diinaayo maxey lugaheygii iyo gacmaheygii ay u go’een hadii
maanta wadankeygii itoobiyaan ay heestaan, taasna waxaa i badey jaahil iga mid
ah oo itoobiyaan soo geliyey dalkii aan u soo naafoobay difaaciisa.
Safiirka itoobiya
ayaa calan ka surtey Vila Somaliya isaga oo faragelin siyaasadeed ku hayo
soomaaliya isaga ayaa amra dhaqdhaqaaqa siyaasadeed iyo mida bulsho ee kooxda
dowlada sheeganayso, mar hadii nalaga guuleestey siyaasadii iyo milaterigii ayuu
bilaabay inuu ku tunto sharafteenii isaga oo u hanjabaayo warbaahinta madaxa
banaan sida uu ku yiri Raadiyowga Shabeele hadii aydaan joojin wararka aad
sheegeysiin waxaan idin ku soo fasaxayaa dad aan idin ka cel celinaayo!!!
Waxaana xigtey in
la xiro raadiyaha shabeele wariyaashii ka shaqeynaayeyna xabsiga loo taxaabo,
mudo yar kadibna waxaa la dilay wariyihii Capital Voice Allaha u naxariistee
Mahad Axmed Cilmi iyo Agaasimihii Idaacada Horn Afrik Allaha u naxariistee
Cali Iimaan Sharmaarke ayaga oo gudanaayo howlahooda suxufinimo, sabata loo
dilayna waa maxaad uga hadashaan xasuuqa , barakicinta , xariga iyo dhaca umada
lagu haayo.
Safiirka itoobiya
markii uu joogay xiligii dowladii Aadan Cade , tii Cabdi Rashiid iyo tii
Maxamed Siyaad waa ladaba geli jirey cid alla iyo cidii uu la kulmana dacwad
ayaa lagu soo oogi jirey, laakiin maanta howlo aan quseyn ayuu faraha kula
jiraa, waana inuu ku ekaadaa howlihiisa dibolomaasiyadeed walow maanta aysan
muuqan wax dowlad layiraahdo, dalkana waxaa ka jiro gumeysi iyo shacbi
halgamaayo.
Nimankaan shaarka
dowlada loosoo galiyey wax wanaag , sharaf, nabad iyo horumar ah oo ay u
keeneen ummada ma jirto, balse wexey u keeneen gumeysi soo jireen ah, iyo
xasuuq, dhac, barakicin, xarig, kufsi oyo bahdilid aan ka eheen. Waa marka aynu
usoo daadegno xaqiiqda.
Bini aadamka waxa
ugu qaalisan waa sharafta, mar hadii sharaftaadii lagu tuntay oo gabdhahaagii la
kufsanaayo oo wijiga laga feedaayo oo derbiga madaxa loo saarayo, culumadeeniina
masaajidyada lagala baxaayo laguna sameenaayo bahdil ku saleysan hab diineed,
waana tii ugu xumeed ee ibni aadamka soo marto mar hadii lagaala dagaalaayo
diintaada.
Umadaan kala
guuratay ,umadaan aan isku hiilineyn, aaway dareenkii soomaalinimo, aaway
dareenkii qaranimo, aaway dareenkii wadaninimo, aduunka waxaa laga dhaa dhiciyey
ayagaa isku maqan. Waana arin mudo dheer laga soo shaqeynaayey, in nala
geliyo Iskadaba Wareeg ( Round competition ) mar hadey umadi gasho Iskadaba
Wareeg waa adagtahay sidey uga baxdo, waxaana lagaa soo galay labada duleel ee
Qabiilka iyo Jahliga, inta aad u arkeyso cadow walaakaaga soomaaliga ah
isticmaarku wuu kaa faa- iideysanaa, wuxuuna kaa tirtirayaa dareenkii wadaninimo
iyo dareekii aad ku dareemi leheed ama aad ku arki leheed gumeysiga.
Aqoon daridu waxey
cadow u tahay sharafta bini aadamka ( ignorence is the enemy of human dignity )
waxaa nalaga burburiyey akhlaaqdii ( the character is destroyed) waxaana dhuntay
sharaftii ( the dignity is lost ) akhlaaqda iyo sharafta oo luntay ee aaney u
muuqan midnimadu waxa ay tahay, soomaalinimadu waxa ay tahay ee uusan u
dareemeynin waxa la yiraahdo ( the identity of nationality) taasna waxaa sabab
u ah jahliga.
Hadaba waxaa loo
baahanyahay baraarug xag qaranimo iyo soomaalinimo si loo soo celiyo
kalsoonideenii, dalkana looga saaro gumeysiga, waayo xuriyadeenii baa laqaatey ,
dhulkeenii baa laqaatey aduunkiina waa naga hiiliyey, waa na yasay oo na
xaqirey, weligaana xuriyad banaanka lagaaga keenay haku seexan waa in dhiig loo
daadiyaa.
Itoobiya waa cadwga
soomaaliya, taariikhiyan ayayna cadow ula tahay, xal siyaasadeed wax kuma lahan
ee iska dhicin bey wax ku leeyihiin, tigreey bixitaankeeda waxaa inaga xiga naf
badan oon u hurno iyo maal badan.
Geedka gobanimadana
wuxuu ku baxaa dhiiga dadka , miraha gobonimadana cid hadiyad loo siiyey ma
jirto ee waa in dhiig loo daadiyaa, sharciga ayaana dhigaayo in leyska dhiciyo
cadow kuugu soo duulay.
By:- Yoonis Aadan (
Cigalley )
wardhiigley@hotmail.com
Afeef: Aragtida qoraalkan waxaa leh
qoraaga ku saxiixan
Faafin: SomaliTalk.com | Aug
23, 2007
Dhulka Soomaalida ee
Shidaalka laga baarayo miyaa ka riqiisan dhulka Afrikada kale, mase Madaxda
Soomaaliyeed ayaan adduunka la socon
| 
Daabaco
Boggan | Print
