_______________________________________
WQ: xaamud cali cilmi | July 14, 2001
salaamu calaykum waraxmatulaahi wa barkaat,
Xuquuqda Sawirka: The American Muslim magazine; Vol. 2,
no.3, June, 2001, pge 31
DHIS MASJID, ALLAH JANNADA GURI HAKAAGA
DHISEE [Insha Allah]
Fadla akhri wixii cusub ee wacdi iyo warar
somalitalk [xaamud], soona gudbi siina gudbi wacdiga ,wa
sida ay inagu soo gaadhay diintu, waa mawduuc muhiim ah
(Ahmiyada Masaajida) ee fadlan wakhti sii aad ku akhrido.
waxaan ahay araday, aqoontiisa diin aad u gaaban
tahay, waxaana soo gudbinayaa ama xasuusin wax dadku
wada yaqaan, waayo waxay dadku samankan maanta ah
mashquul ku yihiin, soomaliya, soomaliland, puntiland,
qabyaalada, iyo ururo iyo aduun jecayl, kuwaas oo ka
mashquuliyey dadka manhaji salfuna salax oo ah kooxdii
firaqa naajiy, ama badbaadaysay.
wixii khayr ee aan asiibay waa faminalaah, wixii kale
ilaahay iyo rasuulkiisi bari ayey ka yihiin, waa
shaydaan iyo naftayda ilaahay baan dambi dhafwaydiisan,
Qore: xaamud |
|
Cusmaan bin Cafaan(Irhka) wuxuu soo weriyey inuu
Nebiga(Nabad-gelyo iyo Naxariis Korkiisa Ha Ahaato)
yidhi: qofka masaajid dhisaa , Ilaahay ayaa janada guri
uga dhisa. |
|
"Any
one who builds a Mosque for the sake of Allah, Allah
will build a house in Paradise for him". [Hadith]
|
|
Masaajidku waa hoy cibaado iyo dugsi waxbarasho oo aanay
Muslimiintu ka maarmi karin. Meel kasta oo ay degaanna intaanay
wax kaleba u dhaqaaqin, waxa lama huraana inay masaajid ka
dhistaan, waayo masaajidku ahmiyad gaar ahaaneed oo aan la
qiimayn Karin ayuu nolosha qofka Muslimka ah ku leeyahay.
Nebiguna (Nabad-gelyo iyo Naxariis Korkiisa Ha Ahaato) markuu
madiina u haajirey mashruucii u horreeyey ee uu hirgeliyey
wuxuu ahaa dhisme masaajid.,iyo muslimiintii uu
walaaleeyey,ooahaa muhaajiriintii iyo walnasaara.
Masaajidku wuxuu ahmiyadda ku yeeshay doorka weyn ee uu ka
qaato diinta Islaamka, carbinta iyo laylinta qofka Muslimka ah,
jamaacada iyo mujtamaca oo dhan. Hooy cibaado ka sokow,
masaajidku waa hooy waxbarasho oo lagu barto usuusha Diinta,
Caqiidada iyo shareecada. Dadka masaajidka imaatinkiisa
qabatimaana waxay markay ku socdaan, dhex joogaan, ama ay ka soo
laabtaan, u socda ajar aan la qiyaasi karayn. Waxa kale oo ka
dhex abuuranta walaaltinimo iyo xidhiidh sokeeye. Waxay noqdaan
qaar iska war haya, dadka kale isaga dhow oo wada tashada, waxna
wada qabsada, iscaawiya oo iska warhaya.
Masaajidku waa il ka mid ah ilaha jannada, oo Raxmada Alle ku
soo degto, Naxariistiisuna ay hadhayso, habeenkiina nuur ayaa ka
baxa malaa'igtu soo eegato. Sidaas darteed masaajidku wuxuu
leeyahay qushuuc gooni ah iyo dareen gaar ahaaneed waayo waa
meel Ilaahay lagu caabudo. Waanada aad gudihiisa ku maqashaana
si gooniya ayey kuu damaqdaa, si dhab ahna raad ayey kuugu
yeelataa waayo waa guriggii Ilaahay. Masaajidku waa meel lagu
tababaro qofka Muslimka ah, laguna layliyo wacdiga Aayadaha
Qur'aanka iyo Axaadiita Rasuulka (Nabad-gelyo iyo Naxariis
Korkiisa Ha Ahaato) Carbiskaasina wuxuu qofka ku hagaa Dariiqa
Mutaqiimka ah (toosan). Wuxuu noqdaa fuliyaha amarada Ilaahay,
kana waantoobaa denbiyada la inooga digay ee inaga reebban.
Halkaasna waxa ka abuurma qof si dhaba diinta ugu dhaqma.
Wuxuuna noqdaa mid hagaaga. Hadii qofqof loo hagaagana, waxaa
iyana hagaagta jamaacada meesha ku wada tukata oo dhan. Hadday
jamaacadu hagaagtana waxaa hagaaga mujtamaca guud oo isna
qabatima Islaanimada. Waa wax isku wada xidhan. Haddaan aasaaska
la toosinna, baarka sare lama toosin karo. Wakhtigii Nebigana
(Nabad-gelyo iyo Naxariis Korkiisa Ha Ahaato). Wuxuu masaajidku
ahaa xarunta nolosha Muslimiinta laga maamulo. Wuxuu ahaa goobta
ay dacwaddu ka bilaabmato, Xarrunta Guud ee ciidamada laga kala
diro, hogaamiyayaashana lagu magacaabo, Maxkamada dadka lagu
gar-naqo, xarunta zakada
lagu qaybiyo, iyo waliba hooyga saboolka saxaabada iyo dadka
socdaalka ah.
Sida xaqiiqadu tahayna masaajidku wuxuu si wax ku ool ah u
raadeeyaa nolosha qofka Muslimka ah. Waayo qofka masaajidka
qabatimaa waxa uu badsadaa dhegaysiga khudbadaha Jimcayaasha iyo
muxaadarooyinka diiniga ah. Wuxuuna noqdaa qof uu wacyigiisa
diineed kor u qaadmo, Iimaankiisuna uu xoogaysto. Wuxuu noqdaa
Muslim dhab ah oo u dhaqma sidii Ilaahay iyo Nebigiisu
(Nabad-gelyo iyo Naxarii Kokiisa Ha Ahaato) ay fareen. Qofka
masaajidka tegidiisa badsadana waxa gala dareen ah inuu Ilaahay
ku xidhan yahay, maganna u yahay. Qof Ilaahay ku xidhani nasiib
badanaa!!.
Masaajidku door xasaasi ah ayuu ka qaataa hagidda iyo
toosinta Muslimiinta. Waayo maalin kasta shan goor ayaa laga
eedaamaa, shan salaadoodna waa lagu tukadaa. Toddobaad kastana
khudbada Jimceed ayaa ka baxda. Sidaa awgeedna,masaajidka dadka
ayaa lagu baraarujiyaa oo tegiddiisa lagama maarmikaro. Dhamaan
Muslimiinta waxa waajib ku ah inay meel kasta ka dhistaan
masaajiddo ay Ilaahay ku caabudaan, Diintana ay ku bartaan.
Hoyga cibaado kasokowna waxay u baahan yihiin goob ay ka duulaan
oo ay dacwadda kagaadhsiiyaan dadka aan Muslimka ahayd oo ay
waajib inagu tahay inaynu gaadhsiino diinta Islaamka.
Hadaba dadweynha soomaalida waxaan ku boorinayaa inay ka qayb
qaataan dhismaha masaajida. Deeqday bixiyaan waxay u noqonaysaa
sadaqa ajarkeedu u socondoonto ilaa maalinta qiyaame. Waxaa
suura gal ah in qofka maanta ka faa'iidayta fursadan oo wax u
bixiya in Ilaahay u labanlaabi doono, todoba boqol oo jeer ama
ka badan (Ilaah idankiis). Waayo lacagta ayuu waayi ama qof
uusiiyo ayuu waayi ama waa uu ka dhiman. Alle (Subxaanahu Wa
Tacaalaa) waxa uu yidhi: kuwa iimaanka laga helayow wax bixiya
waxaan idinku arsaaqay qaarkood ka hor intaanay iman maalinta
(Qiyaamaha) aanay gudaheeda jirin wax la kala iibsado,
saaxiibtinimo iyo isu-shafeeco qaadis (midna) {Al-Baqarah:254}.
Cusmaan bin Cafaan(Irhka) wuxuu soo weriyey inuu
Nebiga(Nabad-gelyo iyo Naxariis Korkiisa Ha Ahaato) yidhi: qofka
masaajid dhisaa , Ilaahay ayaa janada guri uga dhisa.
Allah (SW) wuxuu qur'aanka inooku sheegay in "kuwa xaqa
rumeeyey ee camalka fiican fala inuu dhaxalsiin doono dhulka
siduu u dhaxa-siiyey kuwii ka horeeyey; wuxuuna makanin
Diintooda uu uga raali noqday; cabsiday ku noolaan jireenna
wuxuuna ugu beddeli doonaa nabadgelyo; keligay ayay i caabudi
doonaan cidna (caabudaadda) ilama wadaajinayaan" {An-Nuur:55}
|
Television kamida kuwa ugu caansan Maraykanka ee lagu
magcaabo PBS ayaa diyaariyey Filim si qoto dheer uga
waramaaya Islaamka, kan oo ku tilaamayo xadaaradii
Islaamka iyo sida Muslimiintu ay uga qayb qaateen
horumarka dunida.
Arintaas oo faahfaahsan ka eeg
Halkan - Boggaa PbS.
Sidoo kale eeg
devillierdonegan oo farsamada samaynta filimka ka
qaybqaatay.
Filimka oo duuban waxaa laga iibsankaraa
PBS |
|
Waxaan dhamaan muslimiinta uga digayaa gaar ahaan soomalida.
Waxaa baryahan dambe socota caado xun oo noqotay in wakhti badan
lagu lumiyo (meelihii) Xadiiska Rasuulku (Salalaahu Calayhi
Wasalam) ku sheegay, meelaha Ilahayna ugu neceb yahay waa (
Suuqyada). Xadiis kale ayaa wuxuu ahaa hadii ay daan ka maarmayn
fadhiisiga suuqa waxaa la amray in lagaa helo sidan.
- Rasuulku ( Salalaahu Calayhi Wasalaam) xadiis ku sheegay
oo ah {hadii la din salaamo salaanta cesha oo dhaha {salaamu
calaykum waraxmtulaahi wabarkaat}. Soomalidu waa cajiib
waxay isku bilaabaan "waar ii waran" iyo "saw nabad maaha"
taasi salaan aad ajar ka helaysid maaha ee la soco.
- Hadii dumar qaawan soo maraan indhihiina ka laabta.
- Waa in dadka aad khayrka fartaan, xumaantana ka
reebtaan.
Iska da'a inta kor lagu sheegay in ay sameeyaan ee waxay
wakhtiga ku dilaan reer hebel iyo reer hebel.
waxaan leeyahay xasuuso xadiiskii rasuulku (Salalaahu Calayhi
Wasalam) ee ahaa meelaha uu Ilaahay jecel yahay. Waa masaajid ee
caado ka dhigo, waxaadna ogaataa hadii qof masaajidka laga waayo
oo "xanuun ama duruufo" kale jirin, oo had iyo jeer laga helo
meelaha xun wax fiican maah. Waxaan leeyahay waa naseexo guud,
insha alaah ha laga waantoobo. Suuq fadhiisiga wakhtigu waa
qaali ka qiimo badan "dheemanka iyo dahabka". waa waano iyo
dhiiri galin ah oo aan u soo tebinaayon muslimiinta dhamaantooda
iyo shacabka soomalida gaar ahaan kuwa ku dagan dhulka gaalada ,
ilaahay ha inafu anfaco inshaa Alaah.