Maxay
tahay farqiga u dhaxeeya Hoogaamiye Kooxeedyadii horay uga talin jiray
magaalada Muqdisho iyo maxkamadaha haatan ka dilaacay..
Dalmar Maxamed Cali
alinurson@hotmail.com
Galkacyo Puntland State of somalia
Sida aan wada ogsoonnahay xiligii bur burkii ku yimid dowladdii cabdi
qaasim salad xasan waxaa si tartiib tartiib ah u bilowday maxkamado
kuwaas oo ku salaysnaa qabiil maxkamadii ugu horaysay ee la aasaaso
xiligaas waxaa sameestay beesha uu ka soo jeedo madaxii ugu sareeyay
dowladii carta lagu soo unkay…
Waxaa sii kordhay ku sii fidida beelaha kale ee daga magaalada muqdisho
ayadoo markaas dhashay kuwa haatan isku tilmaaamay midowga maxaakiimta
islaamiga oo iyagu asal ahaan hoostaga beesha uu ka soo jeedo C/qaasim
salad xasan.
Sida lawada ogsoon yahay waxaa loo dhisay dalka dowlad faderali ah oo ay
uwada dhamaayeen beelaha soomaalida waxaa halkaas iskugu yimid hogaamiye
kooxeedyadii ka talin jiray magaalada muqdisho waxay si habsami leh
halkaas ugu doorteen Madaxweyne C/laahi Yuusuf Axmed, doorashadii kadib
maxay dhashay in la sameeyo maxkamado looga hortago dowlada u
hogaaminayo Mr Yuusuf..
Waxaa shirkii xil wareejinta ka hadlay madaxwenihii carta oo yiri waan
la shaqeenayaa madaxweynaha sida uu iila shaqeeyay ayaan anigana ula
shaqeenayaa taas macnaheedu waxa ay noqon kartaa “waxay dowladeeda ka
socon waysay beelaha ka soo jeeda Puntland oo madaxweynaha u ahaa Mr
Yuusuf marka caqligiisa ayaa waxa ay gali waysay haku xukumo Mr Yuusuf.
Yuusuf oo aan wada og nahay inuu yahay muwaadin soomaaliyeed isla mar
ahaantaasna ah muwaadin reer puntland ah.
Haddaba aan u soo noqono qaabkii maxaakiimta ay u howlgaleen markii
dowladu timid dalka, waxaanu wada ogsoonahay wixii xamar ka socday iyo
sida loogu dulmanaa iyo weliba qaabka dadka meesha loogu tagay loola
macaamiil tamaayay oo ay ka jireen takri fal qeyrul caadi ah waxa ka
dhacay waa wax taariikhda soomaaliya ku taal .
Waxaa sameesmay maxkamado beeleedyo
sida aan kor ku soo xusnayba maxkamado beeleed yadii waxay dhaleen inay
la wareegaan hoogaamiye kooxeedyadii ka talin jiray muqdisho oo aan
haddaba oran karno waa taliyaan saa maxaa yeelay waxay hubka u dhiibeen
waa ilma adeertood aaminsan mab da’a ah aan diin dalka ku xukunno si
kale ku heli mayno kursi soomaali aan ugu fariisano sumcadii iyo
sharaftii ay beesha laheydna aan soo celino waa balanta ay wada galeen
maxaakiimta iyo hogamiye kooxeedyada haddaba yaa loogalay balantaas..
Sida aan ka war heyno asaaskii dowlada faderalka waxaa mar qura soo
baxay maxkamadahaan hadda isku howlaya inay la wareegaan dalka waxay ka
dirirayaan ayaa waxa ay tahay yeesan wax noqon beelaha daga dowlad
goboleedka puntland haddaba uma muuqato kitaab in ay wax ku xukumaan
waxa ay u deg dam leeyihiin ayaa waxa ay tahay eriyay eriyaadii ay
dadkii iyo duunyadiiba uga saareen xamar..
Hogaanka sare ee maxkamadaha waa nin ceenkee ah?!
Col:- Xasan Daahir Aweys waa ninkii hamigiisu ahaa in uu xoog kula
wareego deeganada puntland xiligii sagaashameeyadii oo duulan ku soo
qaaday isagoo leh waxaan ku xukumaaya shareecada islaamka laakiin nasiib
darro waa uu ku fashilmay kadib markii uu xabsiga u wada taxaabay
duqaydii beelaha daga puntland iyo siyaasiyiintoodaba markaas waxaa
jirtay in ay xamar aad u qasneed oo looga baahnaa in uu ka hirgaliyo
shareeco daacad ah haddii uu waday muqdisho oo markaas dhaca,boobka iyo
kufsigaba ka socotay, ku fashilinkii uu ku fashilmay qorshahaasi aan
qaabeysneen ayaa waxa uu go’aansaday in inta noqdo oo uu la yimaado
qorshe cusub oo ah kan hadda uula soo baxay oo rabo in uu ku xukumo gabi
ahaan dalka,
waxaa qorshihiisa u taaba galiyay ina adeerkiis oo noqday Madaxa ugu
sareeya dowladii carta, markii ay arkeen in aysan soconayn dowladaan
ayaa waxa uu kula taliyay hantidaan in uu faqriga uga saaro beesha ay ka
dhasheeen oo ay u sameeyaan ila dhaqaale oo markaas aad u kobcay
taladaas waa midda ay hadda ku doonayaan ayagoo beel ah in ay dalka wada
maamulaan laakiin soconmayso midaas oo soomaalida horay waxay u tiri
“Lugtii bowdada dhaaftaa way jabtaa”.
Hogaamiye kooxeedyada wax qabadkoodu muxuu ahaa?
Wuxuu wax qabadkooda ahaa in ay dadka dhacaan lacago baad ahna ay ka
qaadaan shacabka,Ayadii la wada og yahaya hogaamiye kooxedyadii
muqadisha inta uu ahaa caqligooda iyo aqoonta ay laahayeen haddana waxay
ka wada sinnaayeen side wax ku noqotaan ama aad dadkaan aad ka dhalateen
wax uga dhigtaan nasiib darro waa kuwo ku hungoobay hankii ceenkaas
ahaaa maxayse dhashay haddii ay ku hungoobeen hankoodii. Hankoodii jabay
ama banjaray wuxuu dhalaya ayaan oran karnaa kuwo isku tilmaamay
maxkamado islaamiya.
Maxay qabteen maxkamadaha ku howlan suulinta beelaha kale kali noqosha
ayaga oo qura, waxaaan oran karnaa tan iyo intii ay ku soo biireen
maslaxa siyaasadeed noocaan loo yaqaan maxkamadaha waa beel doonaysa
inay kaligeed noolaato tusaale yar aan idin siiyo.
Madaxa ugu sareeya maxaakiimtaa waa col:- Xasan daahir aweys waa la
yaqaan halka uu ka soo jeedo waana dowlad ay ka danbayso fikirkii ahaa
beesha uu ka wada dhasheen Xasan Daahir iyo Cabdi Qaasim
waa beel inta badan dhaqaalihii koonfurta gacanta ku haysata oo hal il
dhaqaalihi wada noqday, waa beel markii nin ka mid ah qof dila ay
leeyihiin waxaa loogadaayaa dhiiga markii ay beelaha kalena dil geesteen
qisaaas soo taaga, waa beel dadka guryahoodii iyo beerihii xoog kuwada
haysta waaa beel ku dagtay shabeelada dhex xoog ilaa hatan ka kaca laga
la’yahay marka maxay tahay farqiga u dhexeeya hogaamiye kooxeedyadii
muqdisho ka arinmin jiray iyo maxkamadaha, soo maahan in ay weli
hogaamiye kooxeedyadii ay jiraan laakiin cimaamad ay inoo xirteen.
Ceenkee u dhisan yihiin maxkamadaha?!
Qaabka dhismaha Maxkamadaha waxay la mid tahay mid dowladeed tusaale:-
Halka madaxa ugu sareeya dowlada waa madax weyne waxaana lagu wada Col:-
Xasan Dahir Aweys,, Ra’isul wasaare waxaa u dhigma aye leeyihiin
Gudoomiyaha guddiga fulinta ee maxaakiimta waa Sh.shariif sh.Axmed,,
Wasiirka arimaha dibadda waxaa u dhigma aye leeyihiin Afhayeenka arimaha
dibadda ee golaha maxaakiimta waa ibraahim cadoow,, Wasiirka gaashaan
dhigga Waxaa u dhigma aye leeyihiin madaxa amaanka waa yuusuf indha
cadde..
Marka xukuumada sidaas u dhisan lana rabo in laga horgeeyo dowlada
federaalka ayaa ah miyaa mid soconaysa akhristoow ma is waydiisay meeye
beelihii kale meeye dadkii kale soo marka ma cadda inay tahay beel
kaliyah oo wax donaysa..
Weli waxaa nool qab qablayaashii ka jiray koonfurta dalka oo cimaado
xirtay..
Siyaasada u qarsoon maxaakiimta ah beesha Xasan siyaasada u qarsoon hora
waxaa loo yiri “ Durbaan kii la xaday xagee baa lagu tumi doonaa”
Maxakamadaha waxa ay wataan xagee ku maamuli doonaan????!!!!
Dalmar Maxamed Cali
alinurson@hotmail.com
Galkacyo Puntland State of somalia
Afeef: Aragtida qoraalkan waxaa leh
qoraaga ku saxiixan