Ilaah baa mahad leh. Nabadgelyo iyo naxariis nabi Muxamed korkiisa ha ahaato.

 Nabigu (SCW) wuxuu yiri: qofkii Ilaahay kheyr la doono diintuu fahansiiyaa. Sidoo kale diintu waxay sheegtay in cidda dhaxasha nabiyada (CS) ay yihiin culumada. Nabiyaasha ma cilmi keliyaa laga dhaxlaa mise cilmi iyo camal? Haddaad dhegeysto muxaadarooyinka ay bixinayaan culumo iyo ducaad ka mid ah kooxahaas kore waxaadan marna afkooda ka waayeyn iyagoo ka hadlaya Nabigii iyo Saxaabadii, Axmed Binu Xambal, Ciz Binu C/Salaam, Ibnu Taymiyah iyo salafkii oo dhan. Salafkii wanaagsanaa maxay ka yeeli lahaayeen arrinta Xamar iyo guud ahaan tan Soomaaliya? Ilaahay baa og xaqiiqda. Ma aamminsani in waxa culumadaasi ku kacayso ay ka tahay fahankooda oo sidaas noqday laakiin waxaan aamminsanahay iney jiraan dano kale ama tartan kale ooy kula jiraan culumo kale ama xasad iyo xiqdi ay u qabaan qolyahaas kale oo heysta shacabiyad ballaaran. Markaad fiirisid sida ay wax u cabbiraan qolyohaas kore waxaad mooddaa iney isku qasaan seddex marxaladood ama afar: 

1. Waxaad mooddaa iney dadka ku leeyihiin maanta Islaamku wuxuu joogaa waqtigii Makka oo kale marka looma baahna in far la qaado ee waa in keliya la isku koobaa in wax la sheego! Arrintaasi waa arrin gef ah maxaa yeelay maanta Ilaahay Islaamka waa dhammeeyey waana daahiriyey marka dhibka na heysta waa mid aan isu keennay. Waagii Makka arrintu waxay u dhaxeysay muslimiin faro-ku-tiris ah iyo mushrikiin marka xaggee isbarbardhigaasi yaallaa? Ileyn kuwa Xamar isku dilaya ma jirto cid gaalnimo caddeysataye. Hadday dhahaan  waa in xikmad la adeegsadaa oo meel hadal looga baahanyahay aan xabbad la gelin waa arrin la  fahmi karo.

2. Mar mar waxaad mooddaa iney leeyihiin dagaalada Xamar ka socda iyo gebi ahaanba Soomaaliya oo dhan waa fidno lamana dhexgelikaro. Marka waxey daliishadaan axaadiista ka hadasha Aakhirusamaanka. Haddii arrintaasi ka dhabtahay maxay ummadda uga dhexbixiwaayeen oo sida axaadiistu sheegeyso ay baaddiyahaas iyo duurka u aadiwaayeen? Waa iyaga intaas heshiisyada iyo dhexdhexaadinka ka hadlayee?

3. Arrintani waa middaan isleeyahay waxay khuseysaa Soomaaliya. Waa sida  Qur’aanku sheego haddii labo kooxood oo mu’miniin ahi is dagaaleen waa in la heshiisiiyaa laakiin haddii kooxi ku gardarooto mid kale waa in inta dhinac looga soo jeesto lagu khasbaa iney usoo noqoto xaqa iyo amarka Ilaahay.

Hadda sida muuqata nimankii “argagixiso-la-dirirka” ahaa waa diideen dhexdhexaadintii waxaana cad sida horay loo sheegay ineysan ahayn dad u madaxbannaan fikirkooda. Weli waxaa hadafkoodu yahay iney ka hortagaan iskuullada lagu barto Carabiga iyo diinta; sidoo kalana waxay rabaan iney culumo ka dhigaan kuwo ogol xadidda iyo masaafada kana hadli karin jihaad iyo wax kale  toona! Iskuullada iyo Jaamacadaha ugu badan waxaa iska leh qolyahaas kore mana rabaan iney arrinta wax ka qabtaan! 

Waxaas oo dhan waxaa ka daran waxay shacabka u tusaan in maxkamadaha iyo isbaheysigu isku mid yihiin oo labaduba xukun doon yihiin ama dowlado kale soo dirsadeen! Laakiin waxaan shacabka ku leeyahay haddii shaki idin ka galay waxaad u baahan tihiin in aad arrimaha u dhabbogashaan. Tusaale u soo qaata wiilkii yaraa ee xaddiiskii saxiixa ahaa ee uu Imaam Muslim soo saaray oo ahaa: boqorkii lahaa sixiroolaha ee markuu da’ gaaray ku yiri boqorkii keenso wiil aan kuu baro sixirka anigu waan gababoobaye dabadeedna la keenay wiil yar. Wiilkii wuxuu ku arkay jidkii u marijiray saaxirka nin raahib ah oo Ilaah yaqaan.  Wiilku nin caqli badan buu ahaaye wuxuu is yiri oo ninkaan raahibka ah laftiisa maad fiirisid wuxuu hayo. Wiilkii waxaa u suurogashay inuu sixirkii bartay sixiroolihii sidoo kalana uu bartay xaqii iyo diintii uu raahibku yaqaannay. Wiilkii si uu u ogaado in waxa saaxirku hayo iyo waxa agyaal raahibka midkooda Ilaahay agtiisa raali laga yahay ayuu goostay inuu imtixaan sameeyo. Maalin baa waddadii dadku marijiray waxaa soo fariistay bahal weyn oo sababay in dadkii oo dhan ka cararo jidkii. Wiilku isagoo fursaddaas ka faa’iideysanaya ayuu inta dhagax qaatay yiri: Ilaahoow haddii waxa raahibku hayo agtaada looga jacayl badanyahay waxa sixirooluhu hayo; Ilaahoow dhagaxaan ku dil bahalkaas dabadeedna inta dhagaxii tuuray buu bahalkii sidaas ku dilay. Wuxuu wiilku hadalka ku bilaabay inuu arrinta raahibka hormariyo maxaa yeelay ma oran: Ilaahoow haddii waxa sixirooluhu hayo agtaada looga kalgacayl badanyahay  waxa raahibku hayo, Ilaahoow bahalkaas dil. Marka waa nasiibdarro haddii dad culumo sheeganayaa ay simaan dad la soo kireystay iyo dad culumo ah oo kheyr lagu yaqaan.

 Sidaan horay u soo sheegay, haddaad dhegeysato wadaadadaas kore waxay intaas ku hayaan Axmed Binu Xambal, Ciz Binu C/Salaam iyo Ibnu Taymiyah. Ilaahay adinka iyo culumadaas isma tuso! Habaar run ah kama wado! Wadaadada kore ma waxay moodeen in iyadoo canjeelo la iska cunayo janno la galayo? Teeda kale haddaan inteennii kale iska gaabinnay maxaa dabodhigay dadka dar Ilaahay wax iskugu dayey? 

Arrinta 4-aad ee ay ahayd inaan kuwii hore raacsho waa culumadaas ooy ka maqantahay iney kala fahmaan sida wax loogu kala sheego dadka Soomaaliyeed iyo muslimiinta kale ee dowladaha leh. Ma jiro madaxweyne ama dowlad Xamar ka jirta marka hadday u isticmaalaan qaabka ay culumada waddamada lihi dadkooda ula hadlaan ee ah in la maqlo xukaamtooda haddaysan macsi amrin. Soow culumadaasi ma khaldana haddayba hogaamiye kooxeed la soo kireystay oo laga xoog badan yahay u raadshaan qiil ay dadku uga dambeeyaan? Haa, waana arrin mudan in ay Ilaahay uga baqaan. WALLAAHI  waxaan aamminsanahay haddii labadaas kooxood kuu biirilahaayeen walaalahoodaas kale (maxkamadaha) xag kasta in maanta dagaaloogayaasha meel looga soo harilahaa iyadoon loo baahan shacab kale. 

Markaan dowladi jirin sida Xamar oo kale; culayska ugu badan wuxuu fuulayaa dadkii dhaha waxaan dhaxalnay nabi Muxamed (SCW). Waa iyaga dadka la rabo iney wax hogaanshaan. Ka warran haddii nabigu (SCW) uga tagilahaa C/hi

Binu Ubeyi Binu Salool inuu Madiino xukumo? Sida dagaaloogayaasha Xamar u rabaan iney Xamar hantiyaan baa munaafaqaas loo rabay inuu noqdo boqorka Ansaar laakiin Ilaahay baa kheyr la rabay Ansaar. Marka xaggeyga waxaa xaqa ku taagan dadka Xamar ka horeynaya in dagaaloogayaashu  masaajidda, dugsi-Qur’aanka iyo iskuulada xiraan. Marka “caalimkii” dagaalooge wax u ogol oon maxkamadaha wax u ogoleyn wuxuu la mid yahay qof munaafaqaas wax u ogol oo nabiga (SCW) wax u diiddan. 

Arrinta kale ee aad caamada iyo qolyahaas kore ka wada maqleyso waa iyagoo dhaha: Islaamka haddeer lagama hadlikaro oo adduunkoo dhan baan rabin marka waa in si aysan taasi u dhicin xukunka loo daayaa dagaaloogayaasha! Waana arrinta sababta in la arko qaar kooxahaas ka mid ah oo intaas la shiraya madaxda “dowladdii” Kenya lagu soo dhisay. Horta dowladda la sheegayo waxay xaggeyga ka tahay xuubka caarocaarada/caarada ee aan kor ku soo sheegay. Dowlad waxaa u baas leh midda aan dadkeeda wax u qabankarin. Abaar kama caawinkarto, oo dad isdagaalaya ma kala dhexgelikarto, xudduudaheeda cadow kama ilaalinkarto, xitaa ma tagikarto magaalooyinkii Soomaaliya ugu waaweynaa. Ka warran,  muslimiintii Madiina tagtay imisay boqolkii ka ahaayeen dadka adduunka maalintaas joogay? Shaki ma leh iney boqolkiiba hal ka yaraayeen. Marka dadkaas xitaa boqolkii bar ka yaraa oo xitaa kuwii ehel ugu xigay ay dagaal ku hayeen ayaa dhegaha ka fureystey in la cabsigeliyo oo ay diinta faraha ka qaadaan marka ka warran culumo maalin kasta leh: muslimiinta waxay rubuc ka yihiin dadka adduunka ku nool?! Haddaan rubuc ka nahay dadka adduunka ku nool maxaan u leennahay Islaam iskuma xukumi karno? Ama aad tusaale ugu soo qaadataan waagii Makka iyo Madiino la joogay oo Islaamku biloow ahaa oo xitaa  muslimiintu ka yaraayeen 0.001% dadka maalintaas adduunka joogay? 

Nabiga (SCW) iyo Salafkii Wanaagsanaa oo Geesiyiin ahaa 

Nimanka sheegtay iney nabiga (SCW) dhaxleenoow ileyn qofkii culumo sheegtay wuxuu dhaxlay nabigee (SCW) soow ma ogin in habeyn iyadoo magaalada Madiina la baqayo oo la hadalhayey cadow ku soo duullaan ah la maqley shanqar ka baxaysa magaalada geeskeeda? Saxaabadii (RC) baa inta qaar is uruursaday dhaheen na keena soo hubinnee waxa jira. Laakiin waxaa ka horyimid nabi Muxamed (SCW) keligiis oo ku jooga faras uu Ubuu Dhalxa (RC) lahaa kana soo noqday meeshii shanqartu ka yeeraysay dabadeedna yiri: yeysan cabsi idin gelin meesha col ma joogo ee wuxuu ahaa faras iska ordayey. Marka ma ninkii ka horyimaada  isbaheysiga sheydaanka baa raacay nabiga (SCW) mise midka carruurtii iyo haweenkii hoosta ka galay iyadoo raggaas la soo kireystay dhibka wadaan? Dagaalkii Xuneyn isna waa ogeyn geesinimada uu nabigu (SCW) muujiyey. 

Ma Axmed Binu Xambal (RC) baa saxsanaa markuu caddeeyey inaan Qur’aanku ahayn makhluuq mise culumadii xeeladeysatay? Hadda ma culumada leh waxaan rabnaa in la isku xukumo Kitaabka Ilaah baa saxsan sida Shariifka iyo Sheekh Xasan Daahir mise kuwa leh: waa in xukunka loo daayaa “wasiirrada” dowladda ee la soo doortay?! 

Soow Ibnu Taymiyah (RC) iyadoo xukaamtii Shaam ka cararayaan dhulkey xukumeen iyo shacabkoodii markay maqleen Tataarkii baa duulaan soo ah ma oran war jooga annagaa idin difaaceynee? Haddii iyadoo xukaam joogto uu Ibnu Taymiyaa sidaas la lahaa, ka warran iyadoon xukaam joogin sida Xamar? Soow markaas isagu howshaas dhabarka uma riteen? Marka haddaad diinta moodeen keliya iney tahay culuum la akhriyo haddee wataas siiradii Salafka aad sheegataan inaad raacdeen. 

Waxaa la sheegaa waagii ay gaaladu qabsaneysay waddamada muslimiinta in iyadoo mar Shaam lawada qabsanrabo rag ducaad ahi ay soo mareen sheekh fiqi ka hadlaya oo leh: haddii haweeney gar usoo baxo ma iney deysaa mise iney xiirto! Haddayse xiirto ma ku dambaabeysaa?! Waxay ku fiicneyd inuu ka hadlo axkaamta qofkii carara iyadoo jihaad lagu jiro. Maxaadse intaas Xajaaj Binu Yuusuf u maagtaan haddeydaan ka hadlikarin kuwaan aan xitaa fartiisa gaarin? 

Waxaan shacabka u sheegayaa iney sidii wiilkii yaraa een ka soo hadalnay ay u fiiriyaan labada qolo kee la qaataa. Anigu marna ma lihi: maxkamaduhu dambi ma leh ama khalad ma sameeyaan laakiin waxaan aamminsanahay inaan la isbarbardhigikarin iyaga iyo isbaheysiga sheydaanka. Marba haddii xaddiis sheegay in mar uu rati u dacwooday nabiga (SCW) ayaa sidaas si ka daran waxaa noo damqaya qeylada iyo baroorta ka yeeraysa carruurta iyo dumarka Soomaaliyeed ee uu dagaalku qabsaday. Marka waxaan leeyahay war meeye raggii haweenkaas qabay oo carruurtaas dhalay? Meeye raggii la dhashay haweenkaas ama carruurtaas? Marka raggaas la soo kireystay ma deynayaan dhib iyo shar e’ waa in hal meel looga soo wadajeestaa. Waxaan shaki lahayn in uu khasaaruhu yaraanayo haddii shacabku hal mar ku kaco kuwaas la soo kireystay. Haddii raggaasi diidaan iney maxkamadaha caawiyaan waxaa dhaceysa in maalin kasta intaas oo carruur iyo dumar ah ay dhintaan sidoo kalana ay boqollaal ka mid ah dhaawac noqdaan dabadeedna raggaasi sidii haweenkii oo kale hadhow u baroorto. 

Maaddaama ay dagaaloogayaasha na horboodayeen 16 sano, soow ma habboona inaan hal sano ama labo sano aan kuwa maxaakimta tijaabinno? Hadday la mid noqdaan dagaaloogayaasha haddee mar dambe ma soo dhoweyneyno. Teeda kale waxaa adduunku markhaati ka ahaa in mar Luuq  ahayd magaalada Soomaaliya ugu nabadgelyada badneyd mar wadaado joogeen. Hadda bal Luuq ka warrama? Waxay maraysaa in la yiraahdo xitaa cajaladihii diiniga ahaa lama dhegeysankaro iska daa in uu halkaas wax ka akhriyo sheekh Ilaahay yaqaane.

 Marka waxaan culumadaas kore iyo shacabka u sheegayaa haddii wax laga qabanwaayo isbaheysiga sharka iney dhicidoonto wixii Luuq ka dhacay oo ah in la yiraahdo lama maqlikaro cajalad uu duubay Shariif C/Nuur ama Cumar-Faaruuq ama Boqolsoon (RC) iyo culumo kale. Haddii taasi dhacdo haddee qolyaha maxkamadu waxay dhibka ka galayaan meeshaad idinku ka gashaan. 

Ogaada in laga sheego C/hi Binu Cumar Binu Khidaab (RC) inuu dhihijiray: waxaa adduunyo iga seegay oo keliya inaanan la safan Cali Binu Abii Daalib (RC) markay Mucaawiye (RC) is dagaaleen. Marka waxaa cad inuu ka shallaayey arrintaas. Marka waxaa nasiibdarro ah innagoo u jeedna danta gaalada ee ah in la xiro dugsiyada iyo masaajidda ineynu dhahno labadaas kooxood ma dhexgeleyno ama qolo heblaa wadda dhulballaarsi.