Haddii aad noolaato maalinba maalinta ka dambeysa, waxaad la kulmeysaa ayaado waaweyn oo uu ku cimro qaato, qofkii Illaahay uu siiyey cilmi ama caqli saliim ah, aayadahaasi ha noqdeen kuwa ku farax galiya, ama kaa nixiya, 18/3/2006, waxaa looga dhawaaqay magaalada Muqdisho, isbaheysi la magac baxay, Ashahaado la dirir, ragga hormuudka ka ah isbaheysiga, Ashahaado la dirirka ah, waxay ka mid yihiin nimankii shacabka Soomaaliyeed dhiigooda sarifan jiray, waxay ka mid yihiin maxishoodayaalkii, Soomaaliya halkaan gaarsiiyeym waxay ka mid yihiin, ma baqayaashii xumaanta ku dhiiran jiray, waxay ka mid yihiin ma turayaashii cadowgooda garabsan jiray.

Waxay ahaayeen kuwa ka ganacsada, dadka dhiigiisa sida aan horey ku soo sheegnay, inta badanna waxay ka ganacsan jireen dhiigga shacabka, xilliga habeenimada, kaddib, waxay isweydiiyeen ganacsiga habeenkii iyo kan maalintii midka wanaagsan, waxayna isku raaceen, ganacsigu inuu maalintii ku wanaagsan yahay, intaas kaddib, waxay isku afgarteen, iney meediyaha ka sheegaan, dadka iney iibinayaan maalintii.

Towfiiqdu ruuxay ka lumi talo san loo diidye, tubta toosan Eebbow I mari taa’ibbaan ahaye, Ashahaado la dirirku waxay is tuseen, ineysan jirin cid jac ka oraneysa, wax kasta oo ay isku dayaan.

Sharkii ay yeesheen iyaga iyo Shaydaanka weyn ee Indho-Xamil, waxaa ka soo baxay saddex qodob.

1-                           Si aan u cabburino, siyaasiyiinta koonfurta Soomaaliya oo ay Muqdisho saldhig u tahay, waa inaan sameynaa, urur la yiraahdo, Ashahaado la dirir, oo ka amar qaata, ciidamada Mareykanka, ee jooga Geeska Afrika, arrintaasina waxay inaga caawineysaa, maxaakimta Islaamiga ahi, ineysan madax kor u qaadin, sidoo kale, waxay naga caawineysaa, siyaasiyiinta Koonfurta oo ay ugu horreyso magaalada Muqdisho, ciddii isku dayda iney na dhinac marto inaan il iyo goon dharbaaxo ku fujino, taasina ay u noqoto, qab jabin, isaga, midka ka dambeeyana ay u noqoto aayaad, kaddibna ay gacan saaraan kuwa inagu daba faylsan ee siyaasiyiinta ah.

2-                           Waa inaan gacanta ku dhignaa dhaqaalaha koonfurta Soomaaliya oo ay saldhig u tahay magaalada Muqdisho, waxayna ku suurtagali kartaa arrintaasi inaan qabsano dakadda Ceel-Macaan, shirkadda Banaadir iyo Abuukar Cumar Caddaanina aan duufka cunsiino, taasi waa rabitaankooda ee Alle ma dhihin.

3-                           Haddii aan ku guuleysano labadan qodob, waxaa noo suurta gali doonta inaan gacan togaaleyno culimada muuqata ee aan u dhalan beelaha Hawiye, qabqabashada culimadaas aan ka dhalan beelaha Hawiye waxay ku abuureysaa wadaadada dhexdooda kala shaki, kalsooni darro, tafaraaruq iyo is naceyb, markaas kaddibna, qoladuu doonaba ha u dhashee, waxaan ku guuleysaneynaa, inaan soo qabqabano, ninkii aan doonno, meeshii aan doonana aan u beec geyno, sidoo kale, waxaa gacanta noo galaya, dowladda C/llaahi Yuusuf, oo ku qasban, iney yeesho wax kasta oo aan ka codsano, haddii kale, waxaan ka dhigeynaa daad xoor.

Xaaladdu markay halkaas mareyso, waxay wareysatay idaacadda BBC-du Bashiir Raage Shiiraar, isaguna wuxuu u hadlay sidii uu doono, wareysigaas ka hor-na waxaa la taabtay hawlihii horey loogu heshiiyey qeyb ka mid aheyd, oo waxaa la fara saaray, shirkadda Banaadir, arrimahan dhawrka ah ee isku xig xiga, markii ay ka dhageysteen meediyaha dadweynaha Muqdisho ku nool, waxaa bilowday kacdoon iyo guux, sidoo kale, waxaa baraarugay oo waxyar un dhinaca dhulka ka qaaday maxaakimta Islaamiga ah, Allow sahal libaax seexday bey niman salaaxeene, 22/3/2006, waxaa qarxay dagaalkii afarta maalmood, ee nasriga huwanaa, Macal-asaf, dad badan oo shacab ah, oo aan awoodi karin iney soo xasiliyaan quutul-yoonkooda maalinkaas ayaa ku dhintay, kuna dhaawacmay, isla markaana, ku barakacay, Illaahay fadligiis, waxaa duruus loogu dhigay lama iloowaana, ma naxayaashii, ma naxariistayaasha ahaa, wuxuuna ku dhammaaday, dagaalkii afar maalmood kaddib, 5 – 0 (Shan iyo eber), oo ay guushu ku raacday shirkadda Banaadir iyo maxaakimta Islaamiga ah, mahaddaas waxaan u celinayaa Allaha ay mahad dhammaanteed u sugnaatay. 

Ragga masiibadaan ka dambeeyey, sida xidigaha oo kalena uga dhex muuqday isbaheysiga ashahaado la dirirka, awoodna isbiday, waxaa ka mid ahaa:

1-     Bashiir Raage Shiiraar, ganacsade dantiisa aqoon waayey.

2-     Muuse Suudi Yalaxow, wasiir mas’uuliyaddiisa garan waayey.

3-     Cumar Max’ed Max’ud Finish, wasiir waajibkiisa gudan waayey.

4-     Max’ed Cumar Xabeeb, doqon nasiibkiisii ka faa’ideysan waayey.

5-     Bootaan Ciise Caalim, wasiir waajibkiisii gudan waayey.

6-     Maxe’d Qanyare Afrax, wasiir waajibkiisii gudan waayey. 

Haddaba waxaan ku tala bixinayaa sida soo socota: 

1)     Waxaa caddaatay Illaahay fadligiis inta ay la egtahay awooddii ay ku faani jireen hoggaamiye kooxeedyada, sidoo kale, waxaa caddaatay awooddii maxaakimta Islaamiga ah oo uu Illaahay quweeyey, sidaas darteed, dagaal oogayaasha waxaan kula talinayaa, intaysan marada ka dhicin, inay is daba qabtaan, Illaahayna u towbad keenaan, shacabkii ay dhibaateeyeenna ay cafis weydiistaan, Soomaalidu waxey ku maahmaahdaa, Ilko Doofaar sahansan, sidoo kale, xikmad Soomaali ah ayaa waxey oraneysaa, {Ninkii soo joog laga waayo, soo jiifo ayaa laga helaa}. Waxaa Illaahay mahaddiis ah, hoggaamiye kooxeedyadii meel kasta taagnaa ee xattaa isku dayey inay kala dhex galaan gacanta iyo afka, in maanta aysan dhex mari karin magaalada Muqdisho, taasi waxay ku tuseysaa, qof kasta oo dulmi wade ah, sida uu u hereereynayo dulmigiisa muddo yar kaddib.

2)     Maxaakiimta Islaamiga ah waxaan kula talinayaa Illaahay inay ka baqaan, awooddoodana mideeyaan, isla markaana ay shacabka wacyi galiyaan, si loo helo wada shaqeyn joogto ah iyo midnimo, si looga baxo dhibaatada 16-sano jirsatay.

 

3)     Shacabka Soomaaliyeed waxaan leeyahay, shacabyahow aan Illaahay ka baqno, wixii nasoo marayna aan wax ka qaadano, xikmad Soomaali ah ayaa waxey leedahay, Taariikhdu waxbay saxdaa dadkuna wuu tiigsadaa, dhinac kasta shacabka Soomaaliyeed, dhibaato kasta wuu la kulmay dhinac kastana waa loogu guuray, waa inaan kala garano, cadowgeena iyo saaxiibkeen, waa inaan kala garano xaqa iyo baadilka, xaqana aan garab istaagno. 

Saadaashii rabitaankeyga iyo su’aashii Rabbigeyga   

Waxaan jecleystay inaan saadaal ka bixiyo kuhaan ku saabsan, xaaladda Max’ed Dheere waxa ay ku dambeyneyso, xaqiiqdana Allaa og.

Sida aan ognahay, saadaashu waa wax banaan, marka laga fiiriyo dhinaca sharciga, waxayna ku bannaan tahay laba arrimood oo kaliya, qof muslim ah, ama dad muslimiin ah inaad u saadaaliso wax wanaagsan oo ay suurtagal tahay in Illahay u aqbalo iyo dad cadow ku ah Islaamka iyo ehelkiisa in aad la jeclaato dhibaato inay ku dhacdo oo aad saadaal xun u saadaaliso, taas oo ay suurtagal tahay in Illaahay u aqbalo.

Saadaasha wanaagsani, waxay la mid tahay duco wanaagsan oo qofka loogu duceeyey, saadaasha xunna waxay la mid tahay habaar iyo kuhaan lagu habaarayo qofkaa isaga ah ee dulmilowga ah.

Sida aan ognahay, bini’aadamku waa meelna kuma same, guushiisana ma hariyo, guul darradiisana uma adkeysto, marka laga reebo, waxyar oo Alle u naxariistay, arrintaasi waa dabeecad lagu yaqaano bini’aadamka.

Max’ed Dheere, wuxuu ka mid ahaa qabqablayaashii, soo baxay xilligii ururkii USC uu awoodda lahaa, kaddib wuxuu xildhibaan ka noqday, dowladdii Carta, muddo yar kaddibna, wuu ka falaagoobay, wuxuuna qabsaday, gobolka Sh.dhexe, magaalo madaxdiisa Jowhar, isla markiina wuxuu xiriir la yeeshay Itoobiyaanka, wuxuuna helay dhaqaale badan oo uu si xoog ah uga qaatay, shacabkii wareersanaa ee tiihu ku dhacay, sidoo kale, wuxuu helay saanad rasaaseed, oo tiro badan, taasoo uga imaaneysay dhinaca Itoobiya.

Max’ed Dheere wuxuu bilaabay inuu la diriro, diinta Islaamka iyo ehelkeeda. Kaddib wuxuu qeyb galay isagoo ka mid ah 25-kii nin ee saxiixa lahaa Embagathi oo lagu soo dhoob dhoobay, wax leh magac dowladeed, isagoo nasiib u yeeshay inuu noqdo xildhibaan, kaddib wuxuu booskii u baneeyey Cali Max’ed Geeddi, kaddib, markii uu buuxin waayey shuruudihii looga baahnaa ra’isul wasaaraha.

Max’ed Dheere wuxuu ku guuleystay, dowladda inuu dajisto magaalada Jowhar, hase yeeshee, wuxuu ku guul darreystay inuu hanto kalsoonidii madaxweynaha, iyo labada gole, dhibaato badan kaddib, C/llaahi Yuusuf wuxuu ka fakaday gacantii qalafsaneyd ee darada ku haysay, ee Max’ed Dheere, wuxuuna bilaabay C/llaahi Yuusuf si deg deg ah inuu ugu daldasho dhinaca magaalada Baydhabo Janaay. Max’ed Dheere, markii ay u caddaatay C/llaahi Yuusuf inuu ka guuray magaalada Jowhar, waxaa ku dhacay cudur wata xumadda neeftuurka, wuxuuna u qeyliyey, sida qof waalan oo kale.

Max’ed Dheere, wuxuu fiiriyey dhinacyada, wuxuuna dhageystay idaacadaha gudaha ee magaalada Muqdisho, dhagahiisuna waxay maqleen isbaheysiga Ashahaado la dirirka oo maalmahaas lagu dhawaaqay iyo dagaal ka dhex qarxay maxaakimta Islaamiga ah iyo Max’ed Qanyare Afrax, isla maalinaasi wuxuu ka hadlay dagaalkii u dhaxeeyey maxaakimta Islaamiga iyo Max’ed Qanyare, galinkii hore, wuxuu u hadlay sidii nin miyir qaba, galinkii dambena wuxuu u hadlay sidii nin waalan. 

Max’ed Dheere, wuxuu caddeystay inuu ka mid yahay isbaheysiga Ashahaado la dirirka, wax kasta oo ku yimaadana inuu la qeybsanayo dhib iyo dheefba, kaddib, wuxuu ka run sheegay, ballanqaadkiisii, ka mid noqoshada isbaheysiga Ashahaado la dirirka, oo wuxuu ciidamo ku soo xoojiyey dagaalkii u dhaxeeyey Qanyare iyo maxaakimta Islaamiga ah, asagoo ciidamadiisu ka safnaayeen dhinaca Qanyare, mar kale haddana waxaa qarxay, dagaalkii Galgalato ee dhex maray labada ganacsade oo ay kala taageerayeen, isbaheysiga Ashahaado la dirirka ah iyo maxaakimta Islaamiga ah, Max’ed Dheere wuxuu ka soo saftay dhinicii Bashiir Raage, waxaana ka raacay guul darro, aan la soo koobi karin.

Haddaba, waayaha isdaba markooda iyo sida wacyigu isu baddalaayo, saadaashu waxay na tuseysaa, Max’ed Dheere sida ay guuldarrada ugu bilaabatay iney ugu dhammaan doonto Insha Allah, waxaa la weerari doonaa Insha Allah magaalada Jowhar, waana laga qabsanayaa Insha Allah, hadduu dhimasho ka badbaado Max’ed Dheere, wuxuu u carari doonaa dhinaca Yuusuf Dabageed, Yuusuf Dabageedna wuxuu marti galin karaa laba habeen oo kaliya, kaddib wuxuu la xiriiri doonaa, Sarkaalka xuduudda jooga ee Itoobiyaanka ah, isaguna wuxuu u sheegi doonaa arrintaasi, sarkaalka ka sarreeya ee gobolka jooga, kaasina wuxuu u sii gudbin doonaa taliyaha qeybta, kaasina wuxuu amri doonaa Max’ed Dheere inuu aado magaalada Baydhabo, haddii uu rabo in wax lala qabto, oo dib loogu celiyo gobolkiisii. Max’ed Dheere markuu tago magaalada Baydhabo, waxaa wareysan doona idaacadaha magaalada Muqdisho, ee dalqa fiiriska ah, kaddibna wuxuu dhihi doonaa, “Hee minaad weydo.. saad rabto, sidii aan ku hureynaa la yeelaa ma ahoo…”. 

Nimanbaa Uluuf iyo Uluuf Doollar iibsada’e,

Nimanbaa adduunyada xukuma oon lagu afjaaqeyne

Orodkooda nimanbaa ku hela duni ideylkeede,

Aniguna nasriga Eebahay waan u baahnahaye,

Saadaashan Allahow iga ajiib kuu ergaan ahaye 

Qore Ugaaska beesha Mareexaan ahna afhayeenka salaadiinta beelaha Daarood
Ugaas Maxamed wali Sheekh Axmednuur
EMail: kulmiyepress@hotmail.com

Afeef: Aragtida qoraalkan waxaa leh qoraaga ku saxiixan