Daabaco Boggan | Print

DUQII DOONA DUCANA UGU DARA

YUSUF SHABAC II

yusufshaba@yahoo.com

March 20, 2006

Maxamed Siyaad Barre waxa uu ku dhashay magaalada Ganaane sannadkii 1919 (in kastoo taariikhdu meelaha qaar ay ku xusto in uu dhashay 1921), waxana uu ku dhintay magaalada Lagos ee dalka Nigeria markey taariikhdu ahayd Janaayo 2, 1995. Oct 1969 ayuu xuskunka Soomaaliya la wareegey kadib markii ladiley madaxweyne C/Rashiid Cali Sharmaarke, waxana uu siyaad Barre Soomaaliya xakumayey 21 sanadood.. Madaxweyne Gaaray Hadafkiisii | Mingeste....

Ugu horeen mayo, ugumana dambeeynayo dadka wax qora ee inta ay si deggen u miisaamaan dawladnimadii Maxamed Siyaad Barre dabadeedna wax ka qora. Laga soo bilaabo maalinkii uu bad-baadiyey dawladnimadii Soomaaliya oo uu madaafiic soo dhigey Muqdisho, oo uu amray in la duugo madaxweynaha, lana hirgeliyo qorsha-yaashii qaranka oo ay dejiyeen Baarlamaankii la soo doortey. Illaa maalinkii ugu dambeysay oo uu ka soo baxay caasimaddii uu aadka u jeclaa ee Muqdisho waxa maankiisa ku weynaa Ummadda Soomaaliyeed.

Inta uusan la wareegin xukunka waxa ay Dimoqoraadiyaddii Soomaaliya noqotay “Tribal Democracy” Xukun shacbi oo ku dhisan qabyaalad. Madaxdii la soo doortey ee ka kala yimi deegaanada dalka oo dhan, waxa ay shaqadooda ku kooban tay murun aan meel fog jirin, in la ansixiyo miisaaniyadda qaranka iyo qorshe-yaal qurux badan. Qorsheyaashaas oo aan marna laga wel-walayn sidii loo horumarin lahaa. Waxa qorsheyaashaas ka mid ahaa bacaad celinta shalanbood iyo qoridda farta Soomaaliga.

Habeenkii ugu horeysay ee uu Maxamed Siyaad la kulmay Maxamed Ibraahim Cigaal oo maxbuus ah, waxa ugu horeeyey oo uu weydiiyey waxa ay ahaayeen; Cunsuriyadaha halista ku ah Amniga Ummadda, Deyn lagu leeyahay qaranka, heshiisyadii aan la galney dawladihii inoo roonaa, waxa kale oo isla habeenkaas uu weydiiyey qorsheyaashii ay dejiyeen baarlamaankii la xaliyey iyo mudadii loogu talo galay in lagu fuliyo. Maxamed Ibraahim oo markaa isu arkey in uu wax badan ka horeeyo Maxamed Siyaad wuxuu ka digay in aan lagu qasbin Ummadda Soomaaliyeed oo dawlad cusub ah qorshe-yaal loo qoondeeyey in ay sii jiitamaan labaatan sano. Toddobo sano ka dib waxa uu Maxamed Siyaad hergeliyey qorshe kasta oo ay ansixiyeen baarlamaankii la xaliyey.

Intaa ka dib, dadkii jeclaa iyo kuwii necbaa waxa ay ogaadeen in uu yahay Madaxweyne caqli badan, aftahan ah, waayo arag ah, geesi birta calashaday ah, iyo weliba nin rag yaqaan ah. Mar aan waraysi la yeeshay madaxweyne ku xigeenkii hore Maxamed Cali Samatar, waxa uu ii sheegay wixii ugu horeeyey ee Maxamed Siyaad calool xumeeyey in ay ahaayeen Soomaalidii lagu xasuuqey Garisa Kenya, nimankii ku qabsaday kursiga ee uu amray in la laayo. Waxa laabtiisa si weyn u taabtay markii ay wasaaradda arimaha dibadda ay u sheegeen in askartii Itoobiyaanka ee ka baxsaday dalkooda ay diideen in ay Itoobiya la dagaalamaan mucaarad ahaan, oo waxa ay yiraahdeen; inagu lama dagaalsanin Itoobiya ee Mingistaanu la dagaalney. Xaaskii madaxweynaha (hooyo Khadiijo) waxa ay u sheegtey dadkii waraystey in uu Maxamed Siyaad u arkey Soomaaliya ammaano lo ohayo jiilasha soo koraya, oo waxa uu yiri, “Nina ugama dhinto caruurtiisa deen aysan iska rogi karin” sidaa awgeed waxa uu habeen walba seexan jiray isaga oo ay aad u dhibayso deemankii qaranka. Iyo deemanka lagu qasbanaa in la soo amaahdo si lookala wado dawladda.

Si uu korsigiisa uu usii hayo, waxa uu ku qasbanaadey, in uu laayo raga qaar, kuwana in uu sasabto oo kuraas iyo darajo uu siiyo, oo waxa laga hayaa in uu isticmaaley falsafaddii Sujesko oo ahayd isku ilaali oo misana iska ilaali, taas oo ay macneheedu ahayd, “qofka inta uu wanaag gali karo ayuu misana shar gali karaa” sidaa awgeed in qofka wax yaqaan lasoo dhoweysto shartiisana layska dhowro. Wuxuu yiri nebiga CSW, “itaqi shara ilaa man axsanta ileyhi” iska dhowr sharta kaaga iman karta kuwa aad u ixsaan falayso.

Waxa aan mar dhow dhameeyey buug uu qoray Daniel Mcormick oo ku saabsan Africa, qoraagani waxa uu ku tilmaamey Maxamed Siyaad madaxweynihii ugu fiicnaa madaxweyne-yaashii kala taliska ahaa ee soo maray dunida. Oo waxa uu arintaa uu ku xaqiijiyey, “In aysan jirin waddo uu codsaday Maxamed Siyaad in isaga la siiyo magaciisa, Maxamed Siyaad weligiis ma codsan in lacagta Soomaaliya lagu soo daabaco wajigiisa. Waxa kale oo uu aad u diiday in loo dhiso taalo” Waxa uu qoraagani yiri, labadii dawladood ee soo maray soomaray Soomaaliya middii rayidka ahayd iyo tii caskariga ahaydba waxa ay Soomaaliya galiyeen deeman fara badan, laakin waxaa aad iiga yaabshey buu yiri, in dawladdii rayidka ahayd ee jirtay sagaal sano ay amaahatay lacag wax badan ka weyn lacagihii ay amaahdeen dawladdii Maxamed Siyaad oo jirtey kow iyo labaatan sano.

YUSUF SHABAC II
yusufshaba@yahoo.com

Afeef: Aragtida qoraalkan waxaa leh qoraaga ku saxiixan.

Faafin: SomaliTalk.com | March 20, 2006

Waqooyiga Ameerika iyo Wadida Baabuurta Waaweyn: Qaybtii Labaad: W.D: Yuusuf Shabac...

XAMAR CAASIMADA HALAGA BEDELO