Daabaco Boggan | Print

Talo-siin Maxkamadaha iyo Maanso.

Caliqeyr M. Nuur: caliqeyr@hotmail.com
Norway, Oslo. 

Soomaalidu waxay ku maahmaahdaa ”Doqontu xoolana ma hoyso xeerna ma hoyso”.  Murtidaas ayey ku sifoobeen Dagaal Oogayaasha uu gabbalkoodu dhacay.

-Haddaba anigoo aad uga  xun gabood-falkii qabqablayaasha, isla markaasna ku faraxsan sharaf-xumada ay ku  dambeeyeen.

-Anigoo ka cabsi qabo in uu xaalku isu rogo sida dagaalkii ay Mareykanka iyo xulufadiisu ku xasuuqeen shacabkii reer Afqaanistaan awooddiina looga tuuray maammulkii Daalibaan.

-Anigoo ku baraarugsan awoodda cadowga ee intaas hortaagnayd xal soomaaliyeed ee misana dul hoganayso waddanka, iyo weliba mu’aammarado aanan xad lahayn ee gudaha ka jiro, waxaan u arkaa inay wanaag soo kordhinayaan dhowrkan qodob ee kala ah: 

1. In aanan hakad la gelin dardarta lagu baacsanayo dhiig-miiratada oo ay weliba Maxkamadaha tol-weynaha Muddulood sida ugu dhaqsaha badan gacanta ugu dhigaan degmada Jawhar iyo masaafada dhuleed ee uu ka talin jiray Maxamed-dheere, sharcigana la hor keeno ama la musaafuriyo dhammaan xubnihii ku bahoobay Isbahaysigii Shaydaanka.

2. In sida ugu dhaqsaha badan loogu dhawaaqo maammulka gobalka Banaadir iyadoo mudnaanta koowaad la siinayo beelaha Banaadiriga ah.
3. In la aqoonsado DKFS. si aanay u noqon cadow afaraad, tiiyoo loo furayo wada-hadal aanan gogoshiisa la laabin.  Haddii in badan la’isku diiddan yahay waxaa jiro arrimo badan oo la’isku raaci karo.
4. Adduunkuba ha yaabo ee golaha deegaanka ha laga dhigo 50% rag iyo 50% dummar. Taas waxaan u arkaa xigmad wanaagsan iyo gool siyaasadeed oo aanay weli Afrika dhalin.
5. Beelaha la takooro ee waligoodba xaqooda la duudsiin jiray ayaan Maxkamadaha ugu baaqayaa inay noqdaan maammulkii ugu horreeyey ee gefkaas ka dhiidhiyo. Falkaas waxaan hubaa in loogu aayi doono taageerada awoodda qarsan iyo weliba tan indheer-garadka soomaaliyeed.
6. Haddiiba ay Maxkamaduhu u dhisan yihiin qaab beeleed, waxaan soo jeedinayaa in aanan magac qabiil cidna lagula xaajoonin, balse qabiilka loo maro maxkamaddooda  oo ay iyadu u guddoomiso masiirka beesheeda. Kolka arrinka loo wajaho qaab beeleed oo ka gudubsan maxkamaddii beesha metelaysay waxaa dhacayo in lugaha la galo qabiil wato dagaal-oogahoodiii, cilmaanigoodii, iyo weliba xubnihii Isbahaysiga Shaydaanka.

Hal qodob ayaan u arkaa fursad lama-dhaafaan ah iyo inuu ku jiro xal degdeg ah. Waa in ciidanka Maxkamadaha lagu wareejiyo DKFS. maammulkana loo daayo kan imminka dhisan. Haddii ay dowladdu arrinkaan ku gacan-sayrto waa in laga tashado. 

Sida kale haddii aanan dadweynaha la tusin wax-qabad degdeg ah waxaa laga yaabaa in loo noqdo caadadii 16 jirka ahayd. Miyaan ku saxsanahay inaan cuskado maahmaahdii ahayd ”Xiise iyo xumbo geelba way jabaan”. Kolka lagu raago waqti dheer oo waxqabad la’aan ah waa in talada lagu darsado in uu cadawgii umaddu soo hubaynayo wax-ma-garatadii hore iyo in been-abuurka saxaafaddu iyo ku-tiri-ku-teentu ay kala dhantaalayaan sharaftii iyo dhumucdii Maxkamadaha. 

Inkasta oo ”Maya!” looga jawaabo weydiinta ah ”Cadceed soo baxday miyaa calaacal lagaaga qarin karaa”?   Anigu waxaan qabaa ”Haa!” oo haddii calaacasha indhaha lagaa saaro way kaa dabooli kartaa cadceeddii weyneyd, sababtuna waa inay calaacashu kaaga soke-martay qorraxda. Taas waxaan la misaalay dhaliil yar ee ka soke-martay wanaaggii iyo dadaalkaagii dheeraa sidaasna uu kacdoonku ku noqdo hal bacaad lagu lisay. Gees lo’aad kulaylka ayaa lagu gooyaa. 

Qabqablayaasha dagaalku waxay ku tallamayaan rogaal celis ee ha u moodin inay carareen  balse waxay taransanayaan hub, ciidan iyo garabsi shisheeye. Miyaanay idinla ahayn inuu Maxamed Qanyare ku riyoonayo inuu waddanka gacanta ku dhigo isagoo ah Maxamed Karsaaygii reer Afqaanistaan la dul dhigay.  

Alle sidaas kama dhigo waxaase loo baahan yahay aragti siyaasadeed oo u babac-dhigi karto dawladaha xag-jirka ah ee ku talo-jiro inay curdan-dhadhiyaan kacdoonka barakaysan ee reer Muqdisho. Aragtidaasi waxay ka iman kartaa iyadoo maammulka lagu soo daro xeeldheerayaal siyaasadeed iyo aqoon-yahanno la faltami karo siyaasadda caalamka oo uu xooggeedu lid ku yahay nidaamkan islaamiga ah.   

Alle waxaan ka magansanayaa inuu talada toosan solonsiiyo Kacdoonka Shacabka. 

Maanso: Soomaalaay dareemada. 

1. Hadduu roob darrooriyo

2. Degelkana xareed dhigo

3. Biyo uma dareeraan

4. Buuraha dushooda eh

5. Dhanka dooxu godan yahay

6. Ayuu daadku aadaa

7. Noloshuna dan weeyoo

8. Ay su’aali daba taal

9. Dadna kii u turi oo

10. Dabac iyo wanaag lay

11. Qalbi dulucsadaan oo

12. Wehel ugu duggaalaan

13. Ugaar iyo dugaagguna

14. In la doogi dooniyo

15. Dawga curan siduu yahay

16. Deeradaa u sheegtoo

17. Durduriyo orgooshada

18. Daymadey xog ugu tebin.

19. Innaguna duqeydiyo

20. Sama doonihii kaco

21. Ama waa la deyrini

22. Ama waa la dilayaa;

23. Neef qaniinku daashaday

24. Illeyn doog wax uma taro.

25.  

26. War ninkii dirkiisiyo

27. Dalkiisaba wax tari rabo

28. Ee uun damqanayoow

29. Dibad-joog  ma aha talo

30. Dameerfarow sidiisiyo

31. Goray deexda qaayibay.

32. Dunqaarrada barkoodaba

33. Dab-joog sababta loo yiri

34. Reer kale dabkiisay

35. Had uun diirsanaayaan.

36. Soomaalaay dareemada

37. Diihaalkan qarannimo

38. Miyaan laga damqana hayn

39. Daltebyadu miyey qaban

40. Aqoonyahanka dibad-baxay

41. Dalkoodina gargaar rabo.

42. Maskax aad u darartoo

43. Aqoonteedu durugtaa

44. Duni kala hageysa e

45. Cilmi daalibkeenniyo

46. Dagtoorradi miyey qaxi

47. Hohayeey! dalkeennii.

48.  

49. Dugayeey! gar weeyee

50. Aaway duubki dhaqameed

51. Col uu kala dareershiyo

52. Dhibka kala daweyn jiray

53. Aaway diin-yaqaankii.

54. Doqoney dabkaa ba’e

55. Hadmuu maanku daaddihin

56. War hadmay daldalayaan

57. Dagaal oogayaashii

58. Hadmay dooranayaan

59. Nabadshaha damiirka leh

60. Xilna uga dambeeyaan.

61.  

62. Dhiig islaan nin daadshaye

63. Inuu niman dadka u xigay

64. Iyo duul dhan cirib tiray

65. Aan daahba saarine

66. Doodaha ku quruxsado

67. inuu meydki daacsani

68. Ninka duub u saaraye

69. Madaxnimo u doortiyo

70. Ninka lugaha duugane

71. Geel didayo dooh! oran

72. Maxaa loogu duurxuli.

73. Duuflaal ma raago e

74. Guusha soo dihani baan

75. Dambarkeeda sugayaa.

76.  

77. Gacan darajadeedii

78. Fal baa loogu daw-galay

79. Maskax darajadeedina

80. Xal baa loogu daw-galay

81. Da’na darajadeedii

82. Xigmaa loogu daw-galay.

83. Inkastooy daruur roob

84. Ay korkayga hogan tahay

85. Inkastoon diryaan iyo

86. Maqli danab ciyaareed

87. Waa doqon geddiisi eh

88. Farxad lama degdegi karo

89. Ee dadab-galkii Xamar

90. Dullin baa la sheegaye

91. Waxaan daawanaayaa

92. Duub weynaheennii

93. Inuu reerka diga-rogo

94. Ama uu kasii daro.

Caliqeyr M. Nuur: caliqeyr@hotmail.com
Norway, Oslo.  

Afeef: Aragtida qoraalkan waxaa leh qoraaga ku saxiixan

 Faafin: SomaliTalk.com | June 8, 2006

Maxkamadaha Islaamiga: Fari kama Qodna Faanoole..

C/risaaq Xaaji Xuseen Is kama hadlin!!