C/Waaxid C/hi Khaliif

London, UK

Ilaah baa mahad leh. Nabadgelyo iyo naxariis nabi Muxamed korkiisa ha ahaato. 

Waxaan horay u sheegay in Ilaahay Xamar dhaafiyey Xildhibaannadii, xubnihii la dagaalanka argagixisada, xukuumaddii iyo Xabashidii. Waxaan kaloo xusay in xumaantii Xamar taalay ay “Xukuumaddu” geysay Bay iyo Bakool. Soow Cabdi Qeybdiid iyo Qanyare ma martiyin Baydhabo? Soow dagaaloogihii ugu weynaa, korneyl C/hi iyo warasadiisii (xubnihii la dagaalanka argagixisada) isma helin? Dadku waa ogaayeen in xubnaha la dagaalanka argagixisada iyo korneylku is lahaayeen laakiin waxaa dad badan ka qarsoonaa in xildhibaannaduna xulufo la yihiin. Ogaada maanta waxaa Baydhabo laga qaddariyaa Qanyare halka xildhibaannada lagu quursado. Xildhibaannadu waa kuwii saxiixay in Xabashida soo gasho Soomaaliya. Ilaah baa mahad leh haddiiba durbadiiba ay xildhibaannadii sidaas u dullobeen. Mar dambe ma soo istaagidoonaan meel dad Soomaaliyeed joogaan? Dabcan dhowrka qof oo diiday in ciidamo shisheeyaba la keeno kuma jiraan. 

Waxaa sunada Ilaahay ka mid ah, markii xaqa iyo baadilku dagaalayaan in la kala baxo. Soow maanta dagaalka socda oo Xabashidu hormuudka u tahay, xildhibaanno, xukuumaddii, xubnihii la dagaalanka argagixisada, iyo shacab yar oon xilkas ahayn lama safna cadowga u dhashay Itoobiya? Yaa jeclaan lahaa inuu maanta ku dhinacdhinto Xabashi ama iyadoo Xabashi dhabarka ka taagantahay ooy ku leedahay ku rid xabadda walaalkaa?

Xaalladaan oo kale maxaa shacabka Xalaasha ah laga rabaa 

1. Markey huwantaas oo kale arkaan iney dhahaan: Ilaahay baa nala jira, Isagaana Wakiil ugu nimco badan. Waa hadalkii saxaabadu dhaheen markii la yiri: dad badan baa idin ku soo baxay ee ka baqa. Laakiin arrintaasi waxaan iimmaan ahayn uma kordhin saxaabadii.

2. Inaan la jeclaan oo xiiso loo qabin in  dagaal dhaco maxaa yeelay nabiga (SCW) ayaa yiri: ha tamaniyina dagaalka laakiin haddaad cadowga foodda is dartaan sugnaada. Hadda waxaa la rabaa markey golaha maxaakimtu dadka ugu yeeraan jihaadka in la maqlo lana sugnaado.

3. Is-maqalka. Sida madaxda maxaakimtuba sheegeen, xilligan oo kale waxaa loo baahanyahay in la ismaqlo. Waxaa la rabaa in qofku waxyaalo badan ka indhoqarsado. Madaxda maxkamaduhu waxay sheegeen inaan sheydaanku naga faa’iideysan maaddaama arrinta qabiilku nagu weyntahay. Mid xasuusnaada, dowladdii Mbagathi lagu soo dhisayba waxay addeeceysaa Xabashi marka qof kasta waxaa laga rabaa inuu maqlo madaxdiisa xitaa hadduu yahay qof u dhashay qabiil ay xurgufi ka dhaxaysay. Sidoo kale ha la ogaado dhibtii muslimiinta ku dhacday dagaalkii Uxud markay fulinwaayeen amarradii nabiga (SCW).

4. Muslimiintu waa kuwa raaca nabiyaasha. “Milata Abiikum Ibraahima”. Qur’aankaa saas yiri. Nabi Ibraahim (CS) labo jeer oo uu booqday wiilkiisii Ismaaciil iyo labo xaas oo uu qabay. Labada xaas middii deyrsatay wuxuu si sarbeeb ah ugu sheegay inuu furo laakiin tii Ilaahay ku mahadisay xaalladey ku jirtay wuxuu dalbay in aan la furin ee bal gurigaas dhismihiisa la sii adkeeyo. Haddaan nahay dadka dibadaha jira; waxaan raalli ka nahay in shacabkii Soomaaliyeed khaasatan kuwii Xamar joogay ay is dhaafiyeen dagaaloogayaashii laakiin waxaan kula talineynaa iney soo dhoweeyaan maxkamadaha oo ay aad ula shaqeeyaan si nabadda Xamar iyo dhulka ku dhow dhidibadda loogu adkeeyo.

5. In sirta Soomaaliya la dhowro. Waxaad arkeyaa idaacado iyo boggogga Internetka ee Soomaaliyeed oo qaarkood beenta uga horreeyaan kuwa cadowgeenna. Dorraad kuwaa qorayey waxaa dagaal dhexmaray maxkamadaha iyo huwanta Xabashidu wadato. Cajaladihii been-abuurka ahaa qaar baa faafinayey. Ogaada, idaacadaha gaaladu intaas waxay caay ka dhigayaan: maxkamaduhu waxay rabaan iney isku xukumaan Islaamka! Gooruu Islaamku noqday wax la isku dacaayadeeyo?! Boggagga internetka intooda badan waxaad ku arkeysaa cinwaanno ay qoreen cadowgeenna oo na dacaayadeynaya. Nabigu markuu meel duullaan ugu socdo wuxuu ka bixijiray jihadduu ku socdo mid aan ahayn. Laakiin hadda waxaad maqleysaa bog qorayaa: maxkamadaha oo intaas oo ciidan ah wata baa meel hebla ugu socda dagaal! Hadday run noqoto, sow Xabashidu kama faa’iideyso arrintaas?

6. In shacabka iyo maxkamaduhu ka waantoobaan sheekooyinka  la isku maaweeliyo ee ah: Maraykan baa Itoobiya u digaya; beesha caalamkaa saas qabta. Yaan lagu sifoobin sidii saxaabadii ka dhacday. Dagaalkii Badar hortiisa ayaa saxaabada qaarkeed soo qabteen labo wiil oo Quraysh biyo u aroorayey. Labadii wiil waxaa la horkeenay nabigoo (SCW) tukanaya. Wiilashii waxay dhaheen waxaan biyo u raadineynay Qureysh. Intaas kaddib baa saxaabadii garaaceen ilaa wiilashii loo dhibgelyo iney been sheegaan si ay garaaciddaas uga badbaadaan waxayna  dhaheen waxaan ka soconnaa Abuu Sufyaan iyo awrtii badeecadda sidday. Markuu nabigu (SCW) salaaddii dhammeeyey buu yiri: Ilaah baa weyn, oo hadday idiin run sheegaanna ma garaaceysaan; hadday idiin been sheegaanna ma garaacaad ka deyneysaan?! Nabigu (SCW) wuxuu yiri: wiilashu waxay ka yimaadeen ciidankii Qureysh, kamana fursaneyso dagaal. Marka golaha maxkamadaha ha iska daayeen sheekaha ah: Maraykan baa saas yiri. Yemen iyo Kenya wafdi soo diraya. Ka warran Maraykanka ilaa hadda leh: ma heyno caddeymo sheegaya in ciidamo Itoobiya ah galeen Soomaaliya. Marka wataas Xabashidii horteenna fadhida.

7. In dadka qurbaha ku nool sameeyaan bannaanbaxyo looga soo horjeedo faragelinta Soomaaliya. Taasi waxay tuseysaa in dadka dibadaha ku nool ay ka xunyihiin waxa Xabashida iyo xulufadeedu ka wadaan Soomaaliya. Woodka Soomaali badan waa lagu xisaabtami karaa haddey iyagu isa soo muujiyaan.

8. In shacabku ogaado in qof kasta laga rabo wuxuu ku fiicanyahay. Ma jiro qof aan wax soo kordhin karin. Marka waxaa habboon in kii naftiisa geynkaraa geeyo; kii maal bixinkaraa bixiyo. Sidoo kalana kii calqi keenikaraa keeno.

9. Maxkamaduhu waxay ku socdaan xawaarihii ugu fiicnaa. Dad badan baa mar mar gaabis ku tilmaama laakiin arrintu sidaas maaha. Qofkii dibadaha jooga wuxuu yaqaan in jidadka waaweyn oo afka qalaad lagu dhaho “motor way” ama “High way” baabuurta lagu wado xawaare aan la dhaafin karin. Baabuurku wuu ku soconkaraa xawaare intaas ka dheereeya laakiin iyadoo la eegayo nabadgelyada guud ee waddada ayaa sidaas loo yeelay. Siday horay madaxdoodu u sheegeen, maxkamaduhu waxay heystaan ruqso ah iney waxay rabaan soo dhisikaraan laakiin iyagaa doortay iney sameeyaan la-tashiyo badan. Hadda Xabashidii baaba u diidan fursad oo wa kuwaas  weerarka nagu soo ah.

10. In sidii madaxda Xamar sheegeen, gacanna lagu nadiifiyo Xamar tan kalana lagu qaato qoriga oo waddanka laga difaaco Amxaarada.

11.  In shacabku ogaado in dadka marka hore la imtixaamo. Ilaahay nooma waayin awood ee waxaa la rabaa markaan dagaalanno oon ku samirno in Ilaahay guusha na siiyo. Marka aynu imtixaanka ku baasno. Ilaahay ballantiisa kama baxo marka haddaan diyaarinno cududda yartaa ee aan haysanno waxaa ku xiga ducada; waana la hubaa in gargaarka Ilaahay imaanayo haddii Ilaah idmo.

12.  Jihaadku waa fursad. Ka warrama haddii nabiga (SCW) oo dambigiisii hore iyo kii dambaba la dhaafay uu lahaa: waxaan jeclahay in dar Ilaahay la igu dilo oo la isoo nooleeyo oo haddana la igu dilo oo la isoo nooleeyo oo haddana la igu dilo oo haddana la i soo nooleeyo. Maxaad ka filaysaa adi iyo ani oo intaas qabiil, qurun iyo danuub kale dhexdabaalanjirnay? Marka dad badan oo intaas oo dambiya soo galay bey u noqoneysaa dambi dhaaf.

13.  Waxaad mooddaa in hadda arrintu ku foorarsatay culumada. Wax badan baad maqleysaa ninkaas hebel ah waa caalim oo lagama dabo hadlo. Marka haddaa la ogaanayaa inay jiraan dad culumo ah oo Soomaali ah. Wax badan baan arkey ducaad ama kuwo culumo sheegta oo leh: Sheekh Xasan Daahir waa saas iyo saas laakiin waxaan shaki lahayn in Sheekh Xasan fidradii iyo xaqii ku taaganyahay ee dadkii dacaayadda wadoow, maanta maxaad ka leedihiin Xabashi? Mise waa la jiifiyaana bannaan?

14.  Waxaad mooddaa in hadda Soomaaliya laga soo galayo Somaliland iyo Puntland. Shaki mal eh in shacabka halkaas degeni aysan ka duwaneyn kuwa Xamar laakiin xagga siyaasadda ayaa laga heystaa oo waxaa loo dhiibay madax u adeegta Xabashida; keliyana yaqaan iney shacabkooda cabburiyaan. Marka taariikhdaa qoraysa gobolkii xaggiisa Soomaaliya laga soo galo.

15.  Ogaada, qofkii ka dhinacdagaalama Xabashida wuxuu u dhimmanayaa isagoo eey ah. Aakhiro markii la tagana wixii isleh waa la israacshaa. Marka wixii ay maanta Zenawi israacaan waxaan rajeyneynaa in aakhirana ay isku meel gelidoonaan.

Waxaan amminsanahay in haddaan qoddobadaas iyo kuwa kalaba la nimaadno in Ilaahay guusha naga siindoono cadowgeenna Xabashida iyo xulufadooda; ayna sidii Axzaab ay noqondoonto markii ugu dambeysay ee Xabashidu soo hunguriyeyso geyiga Soomaaliyeed. Marka waxaaba dhicikarta inaan dabada uga dhacno ilaa Addis Ababa. Marka yaan la quusan hadday dhacdo in golaha maxaakiimta iyo shacabka Soomaaliyeed ay si uun dib ugu soo durkaan Xamar. Waxaan Ilaah ka beryeynaa ineysan dhicin.

Waxaa la ii sheegay in nin Soomaaliyeed uu ku riyooday riyo u eg waxa hadda taagan. Waxaa laga sheegay inuu riyada ku arkey: iyadoo  Xabashidu iyo xulafadeeda soo gaareen meelahan hadda la isku horfadhiyo dabadeedna markey soo dhowaato hal mar lagu jihaado oo laga saaro Soomaaliya ayna dhalatay dowlad Islaami ah oo sax ah. Marka waxaan aamminsanahay haddii Ilaahay idmo in arrintu saas u dhacayso. 

Guusaha uga weyn ee la gaaray dagaalkoon bilaaban waa dadka Soomaaliyeed meel kasta ooy joogaabna in intooda badan ay ka soo horjeedaan Xabashi iyo wixii soo raacay. Marka hadda laga bilaabo waxaan isku dhaarsaneynaa difaaca dalka. Qofkii xaggiisa laga soo galo Soomaaliya waxaa qoridoona taariikhda. 

Haddii dagaalkii labaad ay xukuumadda Britain iclaamisay dagaal iyadoon Jarmalku weli soo weerarin Britain (markii Jarmalku qabsaday Poland) dabadeedna Churchill lahaa: waxaan Jarmalka kula dagaaleynaa dhulka, magaalooyink, cirka iyo badda maxaa loo arkeyaa dowladaha qaarkood ood mooddo iney u daneynayaan Xabashida? Ma annagoo Xabashi waddankeenna soo gashay bey rabaan inaan gacmaha laabanno? Marka yeysan cidna ku khasbin waxay iyagu diideen. Marka shacaboow waad aragtaan wixii ay muslimiinta iyo gaaladuba ka qabaan difaaca dalka.